အခေါၚ်ကၠောန်တၟံ ပ္ဍဲဂြိုပ်ထိၚ်ဒက်မၚ်မွဲသဘာဝ ဒဵုကေလာသ ပွိုၚ်ဍုၚ်ၜဳကလေၚ် တွဵုရးဍုၚ်မန်ဂှ် ဆၜိုတ်ပ္ဍဲဒၞါဲဒစပ် (တၞုၚ်) ပယျဵုဂှ်ဟေၚ်ရ ပံက်ကဵုလဝ်အခေါၚ် သာ်ဝွံ ဥူကျဝ်ဇြဝ် သ္ကိုပ်စၞောန်ပ္ညုၚ် (ပွဳပွူ/ဂြိုပ်ဆု) ရုၚ်ဝန်ဇၞော် ဌာနဝန်ဇၞော်ပရေၚ်သယံဇာတကေုာံပရေၚ်ထိၚ်ဒက်မၚ်မွဲသဘာဝ ဂးရ။

“ဖျေံကဵုလဝ် အခေါၚ်ကၠောန်တၟံဂှ် လုပ်ဒၟံၚ်အပ္ဍဲဗွိုၚ်ဂြိုပ်ထိၚ်ဒဝ်သဘာဝဂှ်ကီုရ၊ ဆ္ဂးလုပ်အာဇြိုဟ်ဟ်ဟွံသေၚ် လုပ်ဆၜိုတ်တၞုၚ်ပယျဵု (ဒစပ်ပယျဵု) ဟေၚ်ရ။ ဒၞါဲဏံဂှ် ဒှ်ဒၞါဲကၠောန်လဝ်တၟံ နူလက်ထက်ကၠာကၠာတေံရဏောၚ်၊ မာၚ်တၟံတြေံ ကၠာကၠာတေံလေဝ် နွံဒၟံၚ်ဖိုဟ်တှေ် ဖျေံကဵုအခေါၚ်ကၠောန်ဒၞါဲဏံရ၊ ၜိုတ်ဍေံတံအာတ်ဂှ် ပိုဲကဵုဟွံသေၚ်၊ ရံၚ်ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်တုဲရောၚ် ဖျေံကဵုလဝ်” သာ်ဝွံ သ္ကိုပ်စၞောန်ပ္ညုၚ်ဂှ် ဂးရ။

ကိစ္စကဵုလဝ်အခေါၚ်ကၠောန်ပ္တိတ်တၟံ အပ္ဍဲဗွိုၚ်ဂြိုပ်ထိၚ်ဒက်မၚ်မွဲသဘာဝ ဒဵုကေလာသဏံဂှ် အလဵုအသဳ တွဵုရးမန် ဟွံတီလဝ် ဂးရ။

“စပ်ကဵုကမၠောန်မာၚ်တၟံဏံတုဲ ကၠာအိုတ် ဒဒှ်ရ သ္ကိုပ်စၞောန်ပ္ညုၚ်တွဵုရး ဟွံစှေ်စိုတ်ဂှ် လိက်တိတ်ကၠုၚ်တုဲဣရ၊ လိက်တိတ်ကၠုၚ်ဟီုဂှ်လေဝ် ပဟိုတ်နူလိက် နူဂအုပ်စၞောန်ပ္ညုၚ် ကၟိန်ဍုၚ်တေံရ။ မူဟိုတ်ဟွံစှေ်စိုတ်ရောဟီုတှေ် ဒၞါဲဏံဂှ် ဒၟါနူဒှ်ဂြိုပ်သဘာဝ မဗလးထောံလဝ်အတိုၚ်သဘာဝဂှ်ရောၚ်။ ယဝ်ပံက်ကဵုအခေါၚ်ကၠောန်တှေ် သဘာဝဂြိုပ်ဒဵုတံဏံ လီုလာ်အိုတ်အာမာန်ရောၚ်ဂးတုဲ ပ္ဍဲသေပ်တေမ်ဗာ (၁) ဂှ် လိက်တိတ်ကၠုၚ်ရ။ ပ္ဍဲသေပ်တေမ်ဗာ (၂၉) ဂှ်ပၠန် စပ်ကဵုမာၚ်တၟံဏံတုဲ သွက်ဂွံကဵုတၚ်သမ္တီမွဲမွဲ ဟွံမွဲဂးတုဲ လိက်ထပ်တိတ်ကၠုၚ်ရ။ လိက်တိတ် ပ္ဍဲသေပ်တေမ်ဗာ (၁) ကဵု လိက်တိတ်ပ္ဍဲသေပ်တေမ်ဗာ (၂၉) ဂှ် ဂလာန်စးဒၟံၚ်ညးသ္ကံရ။ လိက်သီုၜါဏံဂှ် နူခရိုၚ် တိုန်အာကဵုကၟိန်ဍုၚ်တေံ သီုၜါရ။ အေပ္ဍဲဂှ် ကဏ္ဍတွဵုရးဏံ ဟွံပါရ။ ကဏ္ဍအလဵုအသဳတွဵုရး ကၠေံဒၟံၚ်ဏောၚ်ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်” သာ်ဝွံ ဥူတေန်ကိုဝ်ကိုဝ်ဥူ ညးစၞးကၠတ်ထဝ်ညးဍုၚ်ကွာန် ပွိုၚ်ဍုၚ်ၜဳကလေၚ် ဟီုရ။

စပ်ကဵုကိစ္စ ဖျေံကဵုလဝ် အခေါၚ်ကၠောန်ပ္တိတ်တၟံ အပ္ဍဲဗွိုၚ်ထိၚ်ဒက်မၚ်မွဲသဘာဝ ဒဵုကေလာသဂှ်တုဲ နကဵုညးစၞးကၠတ်ထဝ်ညးဍုၚ်ကွာန်မွဲ ပၠောပ်ဂလာန် (ဟွံသေၚ်တှေ်) ပ္တိုန်ဂလာန်သမာန် ပ္ဍဲကၠတ်ထဝ်ရောၚ် ဂွံတီကေတ်ရ။

“တၚ်နၚ်ပရူပရာ ဆေၚ်ကဵုဒဵုကေလာသဂှ် အဲအာတ်လဝ် ဌာနက္ဍိုက်ပ်ဂြိုပ်ဆုတုဲရ။ ဒၞါဲလဵုဂှ် ဖန်ကဵုလဝ်ကမ္ပနဳ၊ ဒၞါဲလဵုဂှ် ဖန်ကဵုလဝ်ဌာနက္ဍိုက်ပ်သ္ၚိစာတ်၊ ဒၞါဲလဵုဂှ် နူကဵုတိဂြိုပ်ဆု ဖန်ကဵုလဝ်သွက်ကွာန် မပ္တံသာ်ဏံပါလုပ်ရ။ ဒၞါဲဌာနက္ဍိုက်ပ် သ္ၚိစာတ်ဂွံလဝ်ဂှ်ကီု၊ ဒၞါဲကၠောန်ပ္တိတ်တၟံတံဂှ်ကီု ဍေံလုပ်အဝေါၚ် ပ္ဍဲအဝဵုဂြိုပ်ဆုဟာ ဟွံလုပ်ဟာဂှ် သၟာန်ဏောၚ်။ ဟွံလုပ်အဝေါၚ်တှေ် ဒေါံ လ္ပကၠောန်။ လညာတ်အဲတှေ် ဒဵုကေလာသဏံဂှ် ဒှ်ဂြိုပ်မဗလးထောံလဝ် အတိုၚ်သဘာဝဂှ် (သ္ပလဝ်ဂြိုပ်မသက္ကုဘဲ) ဏောၚ်။ ဂြိုပ်ထိၚ်ဒဝ်မွဲဏောၚ်၊ ယဝ်ကဵုအခေါၚ်ကၠောန်ပ္တိတ်တၟံ ဗီုဏံရတှေ် ကၠောန်ဒၟံၚ် ပရေၚ်ထိၚ်ဒက်မၚ်မွဲသဘာဝပွဳပွူဏောၚ်ဟီုဂှ် မုအဓိပါဲရော မုဟီုဒၟံၚ်မုရော ဒှ်အာအဆံၚ်ဂှ်ဏောၚ်” ညးစၞး ကၠတ်ထဝ်ညးဍုၚ်ကွာန် ပွိုၚ်ဍုၚ်ၜဳကလေၚ်ဂှ် ဆက်ဟီုရ။

ကမၠောန်ကၠောန်ပ္တိတ်တၟံ ပ္ဍဲပွဳဗွိုၚ်ဂြိုပ်ထိၚ်ဒဝ်မၚ်မွဲသဘာဝ ဒဵုကေလာသဂှ် ကဵုလဝ်အခေါၚ်ကၠောန် ကုကမ္ပနဳ Rock Well Mining Co. Ltd လုကဴပွိုၚ်မွဲသၞာံတုဲ ပ္ဍဲတိ ၄၅ ဨကဂှ် ကၠောန်ပ္တိတ်တၟံ ဗၞတ် (၁၀၀၀၀) ကတိုၚ်ရောၚ်ဂှ် ဥူမေန်တိၚ်မျေအ် (သ္ကိုပ်စၞောန်ပ္ညုၚ်ဌာနက္ဍိုက်ပ်ဂြိုပ်ဆုတွဵုရးမန်) ကဵု ဥူတဇြေန်ထောန် နူကမ္ပနဳ Rock Well Mining Co. Ltd တံ တုပ်စိုတ်ထ္ပက်လဝ်စၟတ်တဲ ပ္ဍဲဂိတုဂျောန် (၁) မံက်တေံရ ဂွံတီကေတ်။