ကမ္ပဏဳရုၚ်စက်တိဗဳလာတ် မတ်မလီု MCL ပံၚ်တောဲကဵု ဂကောံကဵုကသပ်ဂၞန် မဆေၚ်ကဵု အရာထိၚ်ဒက်မၚ်မွဲ သဘာဝဗွဲပွဳပွူ (Resource and Environment Myanmar) တုဲ ဗက်သ္ပမံၚ် ပေါဲသောၚ်က္လး ပ္ဍဲကွာန် မၞုံဒၟံၚ်ပွဳပွူ ရုၚ်စက်တိဗိလာတ်ဂမၠိုၚ်ဂှ်ရောၚ် ဂွံတီကေတ်ရ။
အခါကၠောန် ပေါဲသောၚ်က္လးမ္ဂး အကာဲအရာ သိုၚ်ပ္တန်လဝ် ရုၚ်စက်တိဗဳလာတ်ဂှ်ကီု၊ အစဳဇန် ဗီုသ္ဂောံမၚ်လ္ၚတ် သ္ၚဳဂၠိပ် သဘာဝ ပွဳပွူဂှ်ကီု၊ ဗီု MCL ကၠောန်ရၚ်တၠုၚ်ကဵု သွက်ညးဍုၚ်ကွာန်တံဂှ်ကီု နူ (Resource and Environment Myanmar) တံ လဴက္လး သောၚ်ထ်ၜးကဵု ညးဍုၚ်ကွာန်ဂမၠိုၚ်ဏောၚ် Mr. Wijit Terasarun ဒါ ရိုက်တာပရေၚ်အုပ်ဓုပ် ကမ္ပဏဳ MCL ဂးရ။
“ပေဲါသောၚ်က္လးဏံဂှ် ဆၜိုတ်သောၚ်က္လးသၟး ဟွံသေၚ်၊ ရဲ MCL ကဵု ရဲဒေသတံ ညံၚ်ဂွံသဳကၠဳ ဟီုဂးညးသ္ကအ် ကၠးကၠးမးမးမာန်ဂှ်လေဝ် ဖန်လဝ်ရ။ ဒှ်သာ်ဂှ်ရ ပရေၚ်ဒုၚ်စသိုၚ် ရဲဒေသတံ နွံသာ်လဵု၊ သွက်ကလောန် သ္ဂောံဇၞော်မောဝ် ဖေါအ်ဗြေဝ်အာ အဓာန်ဂတတေံဂှ် ကသပ်ဂၞန်ညးတံ ဗီုလဵုနွံဂှ် ပိုဲတံ ဒုၚ်ကေတ်ဏောၚ်” Mr. Wijit Terasarun ဂးရ။
ပေဲါသောၚ်က္လးဏံဂှ် ပပ္တံနူဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ (၇) ဒဵုကဵု (၁၁) တေံ ညးတံကၠောန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲကွာန်ဂမၠိုၚ် မပ္တံ ကအ်ဝါန်၊ ကအ်ဒုန်၊ ကအ်ပၞဟ်၊ ကွာၚ်ၚ္ၚာၚ်၊ ခဒုၚ်ဂစေပ် တံဖိုဟ်ရ။
“သတ္တဟဏံတှေ် ပိုဲကၠောန်အာ ပ္ဍဲကဵုကွာန် ဒ္စိတ်ကွာန်၊ စှ်ကွာန် နွံကရပ် MCL ဏံကၠာဏောၚ်၊ တုဲမ္ဂး အပ္ဍဲပွိုၚ် ဍုၚ်ကျာ်မြဟ်ဏံရ ကုရဲဒေသ မသှေ်မံၚ်ဏီတံကဵု ကုညးတာလျိုၚ် သွာၚ်အလဵုအသဳဂှ်လေဝ် ဆက်ဆဵုဂဗ သဳကၠဳအာပၠန်ဏောၚ် ဇန်လဝ်နွံ” Mr. Wijit Terasarun ဂး။
လၟေၚ်အစဳဇန် ကေုာံ လၟေၚ်ကလောန် ကိုန်အစဳဇန် ရုၚ်စက်တိဗိလာတ်ဏံကီု၊ ဗီုကၠောန်ကီုဂှ် တေနူကဵုပိသၞာံ တုဲကၠုၚ်တေံရ အဆက်က် ပိုဲပ္တိုန်ထ်ၜး လဴက္လးကဵုမံၚ် ကုရဲဒေသ ကေုာံ သၟိၚ်တၠ မဆေၚ်စပ်တံကီုရောၚ်ဂှ်လေဝ် ညးတေံ ဆက်ဟီုရ။
ဂကောံကဵုကသပ်ဂၞန် မဆေၚ်ကဵုအရာထိၚ်ဒက်မၚ်မွဲ သဘာဝဗွဲပွဳပွူ (Resource and Environment Myanmar) ဝွံ ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၃ ကၠာဟဂွံသိုၚ်ပ္တန် ရုၚ်စက်တိဗဳလာတ်ဏီဂှ် ကမၠောန် MCL ဏံ ဖဵုခိုဟ်ပရေံ လ္တူသဘာဝ ပွဳပွူ ဗီုလဵုနွံမာန်ဂှ်လေဝ် ဂကောံဏံရ ဒဒှ်ရ ကၠုၚ်လ္ၚတ်စၟဳစၟတ် ပ္တိုန်လဝ်သမ္တီ ပရေၚ်သဘာဝ ပွဳပွူ (Environment Impact Assessment – EIA) ဂှ် ဂွံတီကေတ်ရ။
“ပ္ဍဲဇၟာပ်ပ်ကလောန် ရဲဍုၚ်သ်အာၚ်ကၠုၚ်ဓလိုက်တံရိုဟ်ဂှ် ပိုဲတံ ဒးကၠောန် ပရေၚ်စၟဳစၟတ် SIA/EIA ဏောၚ်၊ ပရေၚ်ဏံဂှ် ပၟိက်ဇၞော်ကွေံကွေံရ၊ ဣဏံဂှ် ဒှ်အရာ ဍေံတံ ဒးဒ္ဂေတ်ဗက်မွဲတုဲ ဍေံတံ ဒ္ဂေတ်ဗက်ဟာ ဟွံဒ္ဂေတ် ဗက်ဟာဂှ် က္လၚ်အရေဝ်ဍေံတံတုဲ ပိုဲသ္ပဒ္တန် ဟွံဂွံရ။ ရံၚ်ကေတ် ပ္ဍဲလိက်လလောၚ်ဍေံတံ၊ ပ္ဍဲပေါဲသောၚ်က္လး လိက်ပရိုၚ်ဍေံတံမ္ဂး ပရေၚ် SIA/EIA ဂှ် ပိုဲကၠောန်မံၚ်ရ၊ ပိုဲကၠောန်လဝ်တုဲမံၚ်ရ ဗီုဏံရ ဍေံတံဟီု၊ ဆ္ဂး ကွေံကွေံဂှ် ဗီုလဵုရော ဒးစွံဇၞော်ဇၞော်ဏောၚ်” ဂှ် နာဲအဲမန် ဒါရိုက်တာအစဳဇန် ဂကောံဒက်ပ္တန် အခေါၚ်အရာ မၞိဟ်ပ္ဍဲဍုၚ်မန် HURFOM ဟီုရ။
တုဲပၠန် ယဝ်ကၠောန်လဝ် ပရေၚ် SIA/EIA ဍာံမ္ဂး တၚ်နၚ်ဂမၠိုၚ် မဂွံလဝ် နူပရေၚ် လ္ၚတ်စၟဳစၟတ် သဘာဝပွဳပွူ Environmental Impact Assessment-EIA ကေုာံ လ္ၚတ်စၟဳစၟတ် ပရေၚ်ဒတုဲဖဵုမၞိဟ် Social Impact Assessment-SIA တံ နွံဗီုလဵုဂှ် ဒးဓမံက်ထ်ၜးကဵုကၠးကၠးမးမး ကုရဲဒေသတံဏောၚ်ဂှ်လေဝ် နာဲအဲမန် လဴထ်ၜးကဵု ဌာန်ပရိုၚ်ဗၠးၜးမန်ကီုရ။
“ပ္ဍဲကဵုပရေၚ် EIA ဂှ် စကာချးတၟံဏောၚ်ဟီုဂှ် နွံမံၚ်ကီုဟာ၊ ပိုဲ ဒးရံၚ်ပ္ဍဲလိက်ဒုၚ်စဳရေၚ် EIA Report ဍေံတံ ဏောၚ်။ ယဝ် ဟွံမွဲတှေ် လၟုဟ်ဍေံတံ စကာချးတၟံဏောၚ်ဟီုမ္ဂး ဍေံတံ ဖံက်သၞောဝ်ဥပဒေ ဓလိုက်တံရိုဟ် ဍုၚ်ရဏောၚ်” ဂှ် လေဝ် နာဲအဲမန် ဂးရ။
ပ္ဍဲလိက်လလောၚ်မွဲ မပ္တိတ်လဝ် ပ္ဍဲစၟတ်တ္ၚဲ အဝ်ဂါတ် ၂၆ ၊ သၞာံ ၂၀၁၃ တေံဂှ်မ္ဂး ရုၚ်စက်တိဗိလာတ် MCL ဝွံ ဒှ်အစဳဇန် Integrated Cement Plant မွဲတုဲ ကာလဗဂေတ်စက်မ္ဂး သွက်ဇြဟတ်ဓါတ်လလဳ ၄၀ မဂ္ဂါဝတ်ဂှ် စံၚ်ပၠေၚ်တၟံချး ကေုာံ အပေါတ်ဇဳဝ မထောံကၠဟ်တံတုဲ ပ္တိတ်ဓတ်ပၟတ်ဏောၚ်၊ သွက် ၉ မဂ္ဂါဝတ်ဂှ် က္လေၚ်စကာ ကျာဂမ္တဴ Waste Heat Generator (WHG) မတိတ်နူရုၚ်စက်ဂှ်တုဲ ပ္တိတ်ကဵုဓတ်ပၟတ်ဏောၚ်ဂှ် ဂွံဗှ်ကေတ် ပ္ဍဲမုက်လိက်အေန်တာနေတ် The Siam Cement Group-SCG ရ။
ကိုန်အစဳဇန် ရုၚ်စက်တိဗိလာတ် MCL ဝွံ စဓမံက်ကၠုၚ်ရုပ်ရဴ နူဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ၊ သၞာံ ၂၀၁၄ တေံရ ဒှ်တုဲ အခါရ ရုၚ်စက်ဏံဂေတ်မ္ဂး မွဲတ္ၚဲတှေ် တိဗိလာတ်တိတ် လျိုၚ်တာန် ၅ လ္ၚီဏောၚ်၊ မွဲသၞာံတှေ် ပ္တိတ်တိဗိလာတ် လၟိဟ်လျိုၚ်တာန် ၁ ဒသမ ၈ ပြကောဋိကိုဋ်ဏောၚ်တုဲ စိုပ်အဒေါဝ်သၞာံ ၂၀၁၆ ဏံမ္ဂး စဗဂေတ်ရုၚ်စက် မာန် ဏောၚ် ညးတာလျိုၚ် ကမ္ပဏဳဂးရ။