စပ်ကဵု သွက်ဂွံထမံက်ရုပ်ရဴ ဒုတိယပေန်လုၚ်ဂှ် ဂကောံပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဗွဲမဂၠိုၚ်တံ ဒုၚ်တဲထံက်ဂလာန်နွံကၠုၚ်ဒၟံၚ်ကီုရ ဗီုဂှ်ကီု လ္ပာ်ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိလေဝ် ဗီုလဵုလစွံစိုတ် လတူပေန်လုၚ်ဏံနွံရော ဂွံတီကေတ်မာန်ဂှ် မိရိုၚ်မြဟ် သၟာန်သွဟ်လဝ်ကဵု ကေၚ်ကာဗဟဵုဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ နာဲတၠညဳမဒှ်ရ။
စပ်ကဵုဂၠံၚ်တရဴ သၟာဂဳတမွဲ ဗီုလဵုဒးတတ်ထပါ်ကၠုၚ် ဗီုလဵုဒးရုန်ဂစာန်ကၠုၚ်ရော ဂွံတီကေတ်မာန်ဂှ် နာဲတၠလွဳ သၟာန်သွဟ်လဝ်ကဵု ညးတၠရမျာၚ် သၟာဂဳတဒယှ် “လွဳ” မဒှ်ရ။
(Mon Affairs Union) ဗီုလဵုလစွံစိုတ်နွံ တုဲပၠန် လ္တူဂၠံၚ်တရဴဒဝ်သုကီု စပ်ကဵု ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဍုၚ်ဗၟာကီု နကဵု (MAU) ဗီုလဵုလစွံစိုတ်နွံရောဂှ် မိရာၚ်မြဟ် သၟာန်သွဟ်လဝ်ကဵု ညးအခေါၚ်ဟီုဂး ဂကောံပံၚ်ကောံပရေၚ်ဂကူမန် နာဲလျးရတ်မဒှ်ရ။
နာဲသဟ ကော် (မောၚ်ကို)
သွက်ဂွံဒုၚ်တဲ ပေဲါရုဲမာဲ (၂၀၁၀) ဏံဂှ် ပိုဲတအ် ရန်တၟံလဝ်ဟွံမွဲပုဟ်။ ပေဲါရုဲမာဲဏအ်ဂှ် ဒှ်သွက်အလဵုအသဳပၞာန်ဗၟာတံ ပလေဝ်ပလေတ်လဝ်အစဳအဇန်သၞောတ်ဝ် သွက်အဝဵုဍေံတံ ဂွံဂၠိၚ်ဟေၚ်ရ။ တုဲပၠန် ပ္ဍဲကဵုသၞောတ်ဝ်ဥပဒေ (၂၀၀၈) ဏံဂှ် သွက်ဂွံသ္ပစၞးကဵုသၞောတ်ဝ် ဂကောံကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ လေဝ်ဟွံသေၚ်တုဲ ဂၠံၚ်တရဴအဝဵုဍေံတံ ဂွံတန်တဴအာမာန်တုဲ ကၠောန်ဏာပေဲါရုဲမာဲဏံရောၚ် အဲညာတ်ကေတ်ရ။
စပ်ကဵု ဗော်ဒီမဝ်ကရေဇြဳအလုံရးမန် စှေ်ဒၟံၚ်ပရေၚ်စန်ဒက် အကာဲအရာပြဟ်ဟ်ဏံကီု အကာဲအရာအပ္ဍဲဗော်ညးတံကီုတုဲ မိရာၚ်မြဟ် သၟာန်သွဟ်လဝ်ကဵု ဥက္ကဌ ဗော်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳအလုံရးမန် နာဲၚိုဲတုၚ် (အစာဇၞူ) မဒှ်ရ။