ဌာန်ပရိုၚ်ဗၠးၜးဂကူမန် – ပ္ဍဲသဘၚ်တ္ၚဲကောန်ဍုၚ်တမ်မူလဂၠးကဝ် နူဂကောံကုလသမဂ္ဂ ပစၟတ်သမ္တီလဝ် စၟတ်တ္ၚဲ ၉ ဂိတုအဝ်ဂေတ်ဂှ် ကောန်မန်ပိုဲ ပ္ဍဲကၟိန်ဍုၚ်သေံ ဂွံပါလုပ်ချဳဒရာၚ်ကၠုၚ် ပ္ဍဲကဵုသဘၚ်တ္ၚဲကောန်ဍုၚ်တမ်မူလကၟိန်ဍုၚ်သေံ ရိုဟ်ဟ်သၞာံကီုှလေဝ် ပ္ဍဲ သၞာံ ၂၀၁၁ ဏံဂှ် နူကဵုကောန်မန်ပိုဲ ဆဗၞတ်မၞိဟ်စၞးမွဲတၠဟေၚ် (နာဲတိုၚ်ပကဴ နူဂကောံသၟတ်မန်ဍုၚ်သေံ) ဂွံတိုန်စိုပ်မာန်တုဲ သွက်ဂွံထ္ၜးပျး ကယျိုၚ်ကယျဝ် လှေ်ဒယှေ်အခိုက်ကၞာ ယေန်သၞာၚ်မန်ဂှ် ဖန်ဇန်ဏာ ဟွံမာန်ရောၚ် ရဴဝွံ နာဲသုန်ဓုန်၊ ဥက္ကဌ ဂကောံညဳသၟဟ်ဂကူမန် ဟီုရ။
နာဲသုန်ဓုန် ဟီုဏာဂှ်
‘’ညးမအာမံၚ်က္ဍိုပ်ရိုဟ်ဟ်သၞာံဂှ် အဲရ။ သၞာံဏံ စုက်ဒးအာကဵု တ္ၚဲကောံဓရီုကမ္မတဳကေၚ်ကာ ဂကောံပံၚ်ကောံပရေၚ်ဂကူမန်ကီု မွဲလပါ်ပၠန်ဂှ် ညးဗြဴပ္ဍဲသ္ၚိလေဝ်ယဲဝေဒနာ ဍဵုဍိုက်ဒၟံၚ်တုဲ အာတရဴသ္ၚောဲအလဵုလေဝ်ဟွံဂွံ’’ ရဴဝွံ ဟီုဏာရ။
မွဲသာ်ပၠန်လေဝ် ယေန်သၞာၚ်မန် အာထ္ၜးပျးဒၟံၚ် အရုိုဟ်ဟ်သၞာံ နူကဵုကွာန်ဝၚ်က မိအရာန်ယျာ ကေုာံမိကျေန်သိၚ် ညးဗတောန်လှေ်ယေန်သၞာန်မန်ကဵု ကောန်ကွးဘာတန် ကွာန်ဝၚ်ကတအ်လေဝ် ဒးချဳဒရာၚ် စှေ်ပရေၚ်စန်ဒက် သွက်ဂွံဒုၚ်ရုဲမာဲဂကောံဖန်ဇန်ဒေသပွိုၚ်တိုက် နွံတုဲ အာဟွံသၠးရောၚ် နာဲသုန်ဓုန် ဂးရ။
ၜိုန်ရ နာဲသုန်ဓုန်ကဵု ညးဂမၠိုၚ်တအ် အာဟွံမာန်ကၠာလေဝ် ရုဲစှ်ဏာ ကမ္မတဳဗဟဵု နာဲတိုၚ်ပ္ကဴ တုဲ ကဵုတိုန်စိုပ် သဘၚ်ကၞာ ဝွံရောၚ်။
ကောန်ဍုၚ်တမ်မူလ ပ္ဍဲကၟိန်ဍုၚ်သေံဏံဝွံ မၞုံလၟိဟ်ဗၞတ် ၆၀ ဂကူပြၚ်ဂၠိုက်ဂၠာဲဂွံလဝ် ဆဵုလဝ်ရ။ ဆဂး ဂကူညးဂွံပါလုပ် ပ္ဍဲသဘၚ်တ္ၚဲကောန်ဍုၚ်တမ်မူလ ကၟိန်ဍုၚ်သေံဏံ နွံလၟိဟ် ၂၃ ဂကူရ။ အပ္ဍဲ ၂၃ ဂကူဂှ် ဒတောဝ်တၞောဝ်လ္ၚဵုဂှ် ကြပ်မံၚ်ကဵု ဂကူမန်လေဝ်နွံကီု ညံၚ်ရဴ ဂကူသေံကောဲ ဂကူဖူထာဲ ဂကူညးဂူ မၞုံပ္ဍဲဍုၚ်သေံ ဒိုဟ်ဨသာန်ကီု ဂကူဇျှံၚ် ပ္ဍဲဒိုဟ်ဗမံက်ဂှ်ကီု ဂကူမြာၜဳ (ဖဳတံၚ်လေိန် မၞိဟ်ဗိုက်လတက်သၠဗြာတ် သၠဆု) ဂကူမေန် ပ္ဍဲဒိုဟ်သၟဝ်ကျာဂှ်လေဝ်ကီု ဆဂး ဂကူတအ်ဂှ်ဝွံ လိက်အခဝ် ဂွံချူဂွံဗှ်ဘာသာညးတအ် ဟၟဲဏီရောၚ် နာဲသုန်ဓုန် လဴစရ။
အရေဝ်ဟီုပတိတ် ရမျာၚ်ဝေါဟာရလ္ၚဵုဂှ် တုပ်မံၚ်ကဵု ဂကူမန်တအ် ဗွဲမဂၠိုၚ်ရ။ ကောန်ဍုၚ် တမ်မူလဍောတ်တ်တအ်ဏအ်ဂှ် ယဝ်ခါရ အလဵုအသဳတအ် ဟွံဘိုၚ်မၚ်မွဲထ္ၜလဘာ်ကဵု ညးတအ်မဂး တၠုၚ်လအာဂကူညးတအ် သွက်ဂွံကၠေံကၠက်အာ ဟွံဂတာပ်လအ်ရောၚ် ရဴဝွံ တၠပညာတအ် ပါ်ပဲါလဝ်ရ။
ကောန်ဂကူမန်ဂှ် ၜိုတ်သၟဟ်ရထကဵု ဂကူပိုဲဂှ် ကေတ်အဆက်ကု ဂကောံကောန်ဍုၚ်တမ်မူလတအ်ဂှ်တုဲ ပါလုပ်ချဳဒရာၚ်အာမံၚ် ကီုရ၊ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ကၟိန်ဍုၚ်ဗမာဂှ် မၞုံ ENC (Ethnic Nationalities Council) ပ္ဍဲကၟိန်ဍုၚ်သေံဂှ် မၞုံ Network for Indigenous People of Thailand ပ္ဍဲအဆံၚ် ဂကောံဂၠးကဝ်ဂှ် မၞုံ UNPO (Unrepresented Nations and Peoples Organization) တုဲပၠန် ပ္ဍဲဂကောံကုလသမဂ္ဂ္ဂဂှ် မၞုံ UN Permanent Forum for Indigenous Peoples လၟေၚ်ၚ်ရ။
ပရေၚ်ချဳဒရာၚ် စပ်ကဵုအခေါၚ်အရာကောန်ဍုၚ်တမ်မူလ အဆံၚ်ကၟိန်ဍုၚ်ဗမာကီု ကၟိန်ဍုၚ်သေံကီုဂှ် ဂကောံပံၚ်ကောံပရေၚ်ဂကူမန် MAU ကေုာံ ဂကောံညဳသၟဟ်ဂကူမန် MUL တအ် ပစၞးဂကူမန်ချဳဒရာၚ်အာတုဲ ပ္ဍဲကဵုအဆံၚ်ဂကောံဂၠးကဝ် အဆံၚ်ကုလသမဂ္ဂတေံဂှ် ကမ္မတဳပံၚ်ကောံမန်ဍုၚ်သၟာၚ် OMCC ပစၞးဂကူမန်တုဲ ပါလုပ်ချဳဒရာၚ်အာဒၟံၚ်ရ။