မာံတဵုလွဳ – သြောံသ္ၚုဟွံမွဲကဵု စရာဲဍိုက်ဒ္ကေဝ်ဂှ် ဂုဏ်ဖဵုအောန်
ပ္ဍဲဂၠးကဝ်ဏံဝွံ ဂကူသြောံနာနာသာ် ဗီုပြၚ်သြောံနာနာသာ် နွံဒၟံၚ်အိုတ်ရ။ ၜိုန်ရ နွံဒၟံၚ်ကီုလေဝ် သြောံမၞုံကဵု စရာဲဍိုက်ဒ္ကေဝ် သြောံဟွံမွဲကဵုစရာဲဍိုက်ဒ္ကေဝ် (သြောံအပြောံ) သာ်ဝွံ သ္ဂုတ်ပ္တန်ကေတ်ဂွံ ၜါသာ် မာန်ရ။ သၟာဗ္ၚဗွဲ မဂၠိုၚ်တံ အခါရ သြောံတိတ်ဂၠိုၚ်မ္ဂး မိပ်သၠောၚ် အိုဟ်တၟိုဟ်စိုတ်အိုတ်တုဲ ကေတ်ဂုဏ်စရာဲအိုတ်ရ။ ဟိုတ်နူသြောံ တိတ်ဂၠိုၚ်တုဲ ဗီုသာ်လဵု ကေတ်ဂုဏ်စရာဲကီု၊ စပ်ကဵု သြောံမၞုံကဵုစရာဲဍိုက်ဒ္ကေဝ် ခိုဟ်ဂှ် ဒှ်ကၠုၚ်ပၠန်မ္ဂး သၟာဗ္ၚမန်တံ သာတုဲ ဒးကေတ်ဂုဏ်စရာဲ ထေက်ရ။
သြောံဟၟဲကဵု စရာဲဍိုက်ဒ္ကေဝ်ဂှ် ၜိုတ်လဵုတိတ်ဂၠိုၚ်ကီုလေဝ်၊ အရာသွံရာန်သြောံသ္ၚုတံဂှ် ဒှ်တၚ်ဝါတ်ဂါတ် နွံတုဲၚုဟ်မး ခိုဟ်ဟ် ဂွံဟွံမာန်။ သွက်ညးတဵုသြောံသၟာဗ္ၚတံ ထေက်ကြိုက်ကဵု ၚုဟ်မးဟွံဂွံတုဲ ဂုဏ်ဖဵုဇၞာ်ဇၞော် လ္တူသြောံသ္ၚုဂှ် သၟာဗ္ၚတံ ဟွံကလိဂွံရ။ ဟိုတ်ဂှ်တုဲ သၟာဗ္ၚတံ ပရေၚ်စသုၚ်၊ ပရေၚ်မံၚ်စံၚ် အရာကိစ္စအိုဿီုတံ ဒးဆဵုဂဗ တၚ်ဝါတ်ဂါတ်တုဲ ဒဒိုက်ဝါတ်ဒိုက် တံဂှ် အောန်စှေ်အာ ဟွံဒှ်ရ။ ၜိုန်ရ ရုန်ဂ္စာန်ဒၟံၚ် နူဒဒိုက်သံသာ ဒိုက်ဝါတ်ပၟိက် မဂွံတိတ်ဗၠးအာကီုလေဝ် ဒဒိုက်တံဂှ် ဟွံဗၠးတိတ်အာ ဏီဖိုဟ်ရ။
တ္ၚဲဏံ သၟာဗ္ၚမန်တံ ချပ်ဟွံဂွံ၊ ဝိုတ်တၠိၚ်ထောအ်ဒၟံၚ် ပၟိက်ဇၞော်အိုတ် မွဲဂှ် “စရာဲဍိုက်ဒ္ကေဝ်သြောံသ္ၚု” ရောၚ်။ ဟိုတ်နူစရာဲ ဍိုက်ဒ္ကေဝ်သြောံဟွံမွဲတုဲ သၟာဗ္ၚတံ အခါရ သွံသြောံသ္ၚုဇကုမ္ဂး ဘဝမုက်ဍောတ်၊ မတ်သဝ်ဂှ် ဒးဒုၚ်စသိုၚ် အိုတ်ရ။ ဆၜိုတ်သၟာကူဗၞိက်တံ သ္ဂုတ်ပ္တန်ကဵု ၚုဟ်မးဂှ်ရ ဒးဒုၚ်ကေတ်ရ။ ဟီုမ္ဂး ၚုဟ်မး ဗွဝ်ဖျာဇကု ဇေတ်တ်ဂှ် ဒးဒုၚ်စိုပ်အာ ပ္ဍဲတဲသၟာကူဗၞိက်တံတုဲ၊ ဒှ်အာ ၚုဟ်မး ဗွဝ်ဖျာဍေံတံ ၜိုတ်ကဵုဂှ်ဟေၚ် ဇကုဂွံဒုၚ်တဲရ။ မွဲအဆက်ဂှ် ၚုဟ်မး မထေက်တန်ကဵုဂွံဂှ် ဟွံဂွံတုဲ ဒဒိုက်ဝါတ်ဂါတ် ပႜဲအိနထံၚ်သ္ၚိဌာန်ဇကုဂှ် ဟွံအောန်စှေ်အာရ။
သြောံသ္ၚုမၞုံကဵု စရာဲဍိုက်ဒ္ကေဝ်ခိုဟ် ဂိုတ်ပ္တိတ်ညိ
မွဲသာ်ပၠန် သြောံနွံပ္ဍဲတဲ သၟာဗ္ၚမန်တံဂှ် ဂကူသြောံမုရော၊ မဗဳဇဍေံ ကၠုၚ်နူလဵု၊ မသြောံဗက်ရာသဳဟာ၊ မသြောံ တန်တဴကဵု ဗက်အယုက်ဟာ၊ ပပ္တံတၚ်နၚ်တံဂှ် သၟာဗ္ၚလဵုမွဲလေဝ် သ္ပလဝ်စၟတ်သမ္တီ ဟွံမွဲရ။ သၟာၚ်နူဂှ်ပၠနှ် သြောံနွံကဵု စရာဲဍိုက်ဒ္ကေဝ်ဟာ၊ သြောံဟွံမွဲကဵုစရာဲဍိုက်ဒ္ကေဝ်ဟာ (ဝါ) သြောံခိုဟ်ဟာ သြောံပရေအ်ဟာဂှ် နဇကုသၟာဗ္ၚတံ တီဟွံမာန်တုဲ ပ္ဍဲပရေၚ်တဵုသြောံ၊ ကၠောန်ပ္တိတ်သြောံသ္ၚုတံဂှ် တၚ်ရန်တၟံဍေံ မုရောဂှ် ကၠးကၠးမးမး ဖျေံသ္ဂုတ်သၟာတ် ဟွံဂွံရ။
တုဲပၠန် ဒ္ဂေတ်ဗက်ကၠုၚ်လဝ်နဲကဲ အခိုက်ကၞာကၠာတေံတုဲ ကၠောန်ၜိုတ်ဒၟံၚ်ဖိုဟ်။ တၚ်ရန်တၟံ တဵုသြောံဂှ် သွက်သ္ၚိကၟိန်ဇကုမွဲရ တၚ်ရန်လဝ်စွံလဝ် ဇၞော်အိုတ်ရတုဲ၊ မ္ၚးနူဂှ် ပဵုသာန်ကၠုၚ်တံဂှ် သာ်လဵု သ္ဂောံဂွံကၠုၚ် ၚုဟ်မးခိုဟ်၊ သြန်ပဵုဂွံဂၠိုၚ်တိုန်ဂှ် ဟွံကူချပ်ရ။ လၟိဟ် သြောံတိတ်ဂၠိုၚ်ဂှ်ရ ထေၚ်ခယျကေတ် ဂုဏ်ဖဵုဇၞော်အိုတ် ပၠန်ရ။ ဇေတ်တ်တေံမ္ဂး သြောံသ္ၚုစရာဲဍိုက် ဒ္ကေဝ်ဟေၚ်ရ ပ္တန်စွံၚုဟ်သၠုၚ် ဂွံတုဲ၊ ကၠောန်ၜတ်အာ ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဇၞော်လေဝ် ဂွံရ။ ယဝ်ရ သၟာဗ္ၚမန်တံ ကူချပ်လဝ်ဟွံမွဲ မွဲသာ်ဏီမ္ဂး စပ်ကဵုပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် တဵုလွဳသာ်ၚေက် Green Economic ဏံမ္ဂး ဒးလဇုဲလဇအာ နူညးတၞဟ်တံ တၟာဂလိုၚ်ဏောဝ်ဂှ် ထေက်ကဵု ဒးစွံသတိ ဇၞော်ဇၞော်ရ။
ဟိုတ်ဂှ်ရ သွက်ဘဝသၟာဗ္ၚမန်တံ သ္ဂောံဖေါအ်ဗြေဝ်တဴတက်အာ ဟီုဂှ်၊ တန်တဴဒၟံၚ်ကဵု ၚုဟ်မးသြောံသ္ၚုခိုဟ်သၠုၚ်၊ ဂွံ သြန်ဂၠိုၚ်၊ စပ်ကဵုကပေါတ်တိတ် နူဝါဗ္ၚဂမၠိုၚ်၊ သီုကဵု သတ်ဆုဂမၠိုၚ် သွံဂွံတံဂှ်ရ။သွက်သ္ဂောံဂွံ ၚုဟ်ခိုဟ် သြန်ဂၠိုၚ်ဂှ် ညးသၟာကူဗၞိက်တံ ညံၚ်ဂွံဒးဂၞပ်စိုတ် လ္တူကပေါတ်သၟာဗ္ၚတံ သွံဂှ်၊ ဍေံတန်တဴဒၟံၚ်ကဵု “မၞုံကဵုစရာဲဍိုက်ဒ္ကေဝ်” ဂှ်ရ။ တ္ၚဲဏံ သွက် သၟာဗ္ၚမန်တံ ဂွံလုပ် ပ္ဍဲဗွဝ်ဖျာ အပ္ဍဲဍုၚ် ကေုာံ မ္ၚးဍုၚ်မာန်ဂှ်၊ ဒးကဵုဖျုန် ဒးပစူအာက္ဍိုပ်ကဵုစရာဲဍိုက်ဒ္ကေဝ် (Quality Drive) ဂှ် ဂ္စာနှ်ကၠောန်အာ စဵုကဵုစိုပ်တြဴအိုတ်ညိ။
တုဲပၠန် “သြောံသ္ၚု မၞုံကဵု စရာဲဍိုက်ဒ္ကေဝ်ဂှ် တုပ်တဴညံၚ်ရဴ တၟံမတ်မၞိက်တုဲ သြောံသၛဳ ဟွံမွဲကဵု စရာဲဍိုက်ဒ္ကေဝ်တံဂှ် တုပ်တဴညံၚ်ရဴ တၟံလးဂၠံၚ်ရ။ တၟံလးဂၠံၚ်ဂှ် လၟိဟ်ဂၠိုၚ်ကီုလေဝ် ၚုဟ်မးဍေံ ဟွံတဴ နူတၟံမတ်မၞိက်မွဲမပုဟ်” သာ်ဝွံ တၠပညာသြောံ ဒံက်တာမေန်အံၚ် ညးမဒှ်ဂကူမန်မွဲ (ဒါရိုက်တာဌာနထိၚ်ဒဝ် မဗဳဇစပ်ကဵုပရေၚ်တဵုလွဳ) ညးဒုၚ်ကာအလဵုအသဳ (ဒေါံဇူ) ဂှ် ကေၚ်ကဵုကၠုၚ်လဝ် ဘာတန်ဗ္တောန် ကဵုညးချူလိက်ဏံ ဂွံသမ္တီလဝ် နွံရ။
ပြဟ်ပြဟ်ဏံ သွက်ဘဝသၟာဗ္ၚတံ သ္ဂောံဇၞော်မောဝ် တဴတက်အာဂှ် ပတှေ်ကေတ် လ္တူလၟိဟ်သြောံတိတ်မွဲရ စၟဳစဟွံဂွံ၊ လၟိဟ်သြောံ တိတ်ဂၠိုၚ်ကီုလေဝ် ၚုဟ်ခိုဟ်မွဲ သၟာဗ္ၚတံကလိဂွံဟွံမာန်တုဲ သြောံခိုဟ်၊ သြောံသ္ၚု မၞုံကဵု စရာဲဍိုက်ဒ္ကေဝ်ဟေၚ်ရ ကလိဂွံလ္ၚုဟ်မးခိုဟ် ဂွံသြန်ဂၠိုၚ် မာန်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ သြောံမၞံုကဵု စရာဲဍိုက်ဒ္ကေဝ်ဂှ် ဂ္စာန်ပ္တိတ်အိုတ်ညိဂှ် တၠပညာ တဵုလွဳတံ ဆဝ်မ္ၚုဟ်ဟီုပ္ညုၚ်လဝ်ကဵုရ။
သြောံသ္ၚုမၞုံကဵုစရာဲဍိုက်ဒ္ကေဝ် ဂွံပ္တိတ်မာန်ဂှ် တန်တဴကဵုတၚ်နၚ်ဍေံ သာ်လဵုရော?
သြောံသဗ္ဗအိုဿီုတံဂှ် သြောံမၞုံကဵုစရာဲဍိုက်ဒ္ကေဝ်ဖအိုတ် ဟွံသေၚ်၊ တုဲပၠန် သြောံမဗဳဇ တိတ်ဂၠိုၚ်၊ တိတ်ခိုဟ်တံဂှ်လေဝ် ဒှ်သြောံ မဗဳဇခိုဟ် ဟွံသေၚ်၊ သြောံ မဗဳဇ ပ္ဍဲဒေသ၊ မဗဳဇ နူဍုၚ်သၟာၚ် လွဳပရာ၊ ဖက်သၞဴ မဗဳဇတံဂှ်လေဝ် မၞုံကဵု စရာဲဍိုက်ဒ္ကေဝ်ရဟွံဒှ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ သြောံသ္ၚု မၞုံကဵုစရာဲဍိုက်ဒ္ကေဝ်မ္ဂးဂှ် မသြောံလဵုဒှ်ဒှ် တန်တဴကဵု မသြောံဂကူမွဲဍာံဇေတ်၊ သအးဇ္ၚးခိုဟ်မွဲတုဲ စကာနဲကဲသိပ္ပံ စပ်ကဵု ပရေၚ်တဵုလွဳတဵုသြောံ ကေုာံ ပ္တိတ်သြောံသ္ၚု မၞုံစရာဲ ဍိုက်ဒ္ကေဝ်ရ။
သြောံသ္ၚုမၞုံကဵု စရာဲဍိုက်ဒ္ကေဝ် သ္ဂောံကၠောန်ၜတ် တၚ်နၚ် (၁၄) တၚ် သ္ဂုတ်ပ္တန်လဝ် နွံရ။ နဲကဲတံဂှ် နူ (ညးဒုၚ်ကာအလဵုအသဳ တၠပညာတဵုလွဳ ယိုက်ဂၠၚ်လဝ် ပ္ဍဲဒေသဂမၠိုၚ်တံ ကၠောန်ထ္ၜးကဵုမာန်တုဲ ပြဟ်ပြဟ်ဏံ ပ္ဍဲလိက်ပရေၚ်ဏံ ဟွံထၟံက်ထ္ၜးကဵုဏီ) ဗက်ကၠောန်ၜိုတ်အာ နဲကဲတံမ္ဂး သြောံမၞုံကဵု စရာဲဍိုက်ဒ္ကေဝ်ဂှ် ဒးနွံပ္ဍဲသ္ကောံတဲ ပ္ဍဲသၟာဗ္ၚမန်တံ မာန်ရ။
စပ်ကဵု သွာၚ်တာလျိုၚ်သၟာဗ္ၚတံ ဒးကၠောန်
မသြောံ ဂကူဍာံ၊ မဒးသအး၊ မဒးတုပ်ညဳသၟဟ်၊ မဂှ် ယဲဒးသအး၊ စၟကိတ်ဟွံမွဲ။ ပလုတ်မမ္ဂး တၞံဒးကၠုတ်ပေၚ်၊ တၞံတိုန်ညဳသာ၊ ပြံၚ်တဵုတေံပၠန် တၞံသြောံသၠုၚ်ဒတဴဍေံ ဒးညဳ၊ ဗစစၞဝါဲမ္ဂး ၜိုတ်ဗစဂှ် စမာန်တုဲ ကလေၚ်ဂွံဂုဏ်ဖဵု၊ စဿ၊ ဘဲယဲပလီုပလာ်ဂှ် ဒုၚ်ခဳမာန်၊ တၞံကမဵုဂၠိုၚ်တုဲ ထတ်ယိုတ်ခိုဟ်၊ အခိၚ်လးပ္ကဴညဳ၊ အခိၚ်သြောံဍုဟ်ပၠန် ဍုဟ်ညဳ၊ သြောံတိတ်ခိုဟ်တုဲ အခါဗုတ် သြောံမ္ဂး လျိုၚ်သ္ၚုဇြိုၚ်၊ သ္ၚုတိတ်ဂၠိုၚ်၊ ပုၚ်စခိုဟ်တံဝွံ ဍေံမဒှ်သွာၚ်တာလျိုၚ် သၟာဗ္ၚတံ ဒးကၠောန်ၜိုတ်အာတုဲ ပရေၚ်တဵုလွဳသြောံ မၞုံကဵုစရာဲဍိုက်ဒ္ကေဝ်ဂှ် ဂွံအံၚ်ဇၞးရ။
ပြဟ်ပြဟ်ဏံ နူဌာနဝန်ဇၞော်တဵုလွဳကၟိန်ဍာ် ဟီုကြီုလဝ် ပရူမသြောံ (ပုလဲသွယ်စပ်မျိုး၊ ဘာစမာတီ) တံဂှ် ညးတံ ဟီုဂးဒၟံၚ် မသြောံခိုဟ်၊ မသြောံမၞုံကဵုစရာဲဍိုက်ဒ္ကေဝ်ရောၚ် လလေၚ်တြးလဝ် နွံရ။ မတံဂှ် မဒှ်မဗဳဇ နူဍုၚ်သအာၚ်တုဲ မဒှ် မဖက်သၞဴ (စပ်မျိုး) ရ။ မသြောံဏံ သၟာဗ္ၚမန်တံ ဖဵုနွံကဵုပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဇကုရ ယဝ်စှေ်စိုတ်မ္ဂး သုၚ်စောဲမာန်ရဂှ် ကဵုဏာသတိရ။
တုဲပၠန် နကဵု အလဵုသၟာဗ္ၚတံ မသြောံခိုဟ်မွဲ နွံပၟိက်ဒးဂၞပ်စိုက်ဂှ် ရုဲစှ်သုၚ်စောဲအာ သွက်သြောံသ္ၚု မၞုံကဵုစရာဲ ဍိုက်ဒ္ကေဝ်မ္ဂး သြောံဂကူလဵုဟွံဟီု၊ သုၚ်စောဲမာန်ရ။ မဗဳဇဂကူခိုဟ် မသြောံဒေသဇေတ်တ် မပ္တံ မသြောံ ‘ဨမထ’၊ မသြောံဇၞော်၊ ‘ရဲဘော်စိန်’၊ ‘ရဲဘော်လတ်’၊ ‘တောၚ်ထိပ်ပန်း’၊ ‘အၚ်းမရဲဘော်’ ဂကူသြောံဂမၠိုၚ်တံလေဝ်၊ မဒှ်တံမူလ မသြောံခိုဟ် ပ္ဍဲဒေသတံတုဲ စဵုကဵုအခိၚ်လၟုဟ် တန်တဴဒၟံၚ် ပ္ဍဲကဵုစရၚ်သြောံ မၞုံကဵုစရာဲဍိုက်ဒ္ကေဝ် ဖိုဟ်ဂှ် သ္ဂောံတီကေတ်နူ (ဌာနထိၚ်ဒဝ်မဗဳဇသြောံ) ဌာနအာက္ဍိုပ် ပရေၚ်တဵုလွဳ ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာရ။
နဲကဲပ္တိတ်သြောံကေုာံ စက်ဗုတ်သ္ၚု
ပ္ဍဲအရာသွာၚ်တဵုသြောံ၊ ပ္တိတ်သြောံ“မၞုံကဵုစရာဲဍိုက်ဒ္ကေဝ်” ဂှ် သွာၚ်တာလျိုၚ်သၟာဗ္ၚတံ ကၠောန်ၜိုတ်ကဵု တုဲဒှ်မ္ဂး၊ စပ်ကဵု ပရေၚ်တဵုလွဳဂှ် သၟာဗ္ၚတံ ယိုက်ဂၠိုၚ်တာလျိုၚ်တုဲဒှ်အာဣယျ၊ ရဴသာ်ဝွံ ဟီုဂွံရ။ ၜိုန်ရသြောံ မၞုံကဵုစရာဲဍိုက်ဒ္ကေဝ် ခိုဟ်ဒၟံၚ် အိုတ်အစောန်ကီုလေဝ်၊ ပဟိုက်နူစက်ဗုတ်သ္ၚု စရာဲဍိုက်ဒ္ကေဝ်ဟွံမွဲ၊ စက်သ္ၚုပရေအ်တုဲ သွက်ဗုတ်သ္ၚုခိုဟ် (Supper Rice) မိက်ဂွံဂွံ ကီုလေဝ်၊ ဂွံကၠုၚ်မာန် ဟွံသေၚ်။ ဒးစိုပ်အာ ကဆံၚ်သ္ၚုကဆံၚ်၊ သ္ၚုပ္ဍုတ် (Broking Rice) တုဲ၊ ဒးဒှ်အာ စၞသတ်တိရစ္ဆာန် စရ။ တုပ်တဴညံၚ်ရဴ မတ်မၞိက်မတန်ကဵု ၚုဟ်မးဂှ် ဗီုချူပလီုထောအ် ကီုရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ “သြောံခိုဟ် ဒးဒုၚ်လီုအာကဵုဒၟာစက်သ္ၚု” သာ်ဝွံ နူပွဳဗွိုၚ်သၟာဗ္ၚတံ ဟီုကၠုၚ်လဝ်ဂှ် ကေၚ်မိၚ်လဝ်ကီုရ။ ဆဂး အရာစက္ဗုတ္သၛဳပရေအ်ဂှ် ပဟိုတ်နူပယောဂ သၟာဗ္ၚတံ ဟွံသေၚ်ကီု လေဝ် ၊ကာလ သွံသ္ၚုမ္ဂး ဒးဒုၚ်ဍဵုၚုဟ်မးရ။
သြောံမၞုံကဵုစရာဲဍိုက်ဒ္ကေဝ်ဂှ် “အခိၚ်ရတ်သြောံတေံဂှ် သတ်သြောံဍေံ သၠုဲတိုန်အရံၚ်ဍေံဒှ်ဍာ်မိတ် ပိဂအုံၜါဂအုံတှေ် (ကော်ဘာသာဗၟာ မောၚ်းညိုချိန်) ရတ်သြောံတှေ် မသြောံဟွံဒးဟောမ်ဗြမ်ဂၠိုၚ်၊ ရတ်သြောံလောဲသွာ၊ ရတ်သြောံခိုဟ်၊ ဗုတ်စက်မ္ဂး မသ္ၚုဟွံကဝ်ဒကုတ်၊ အရံၚ်သာ်သ္ၚုကေဝ်တုဲ ကျေဝ်ဂေါဝ်၊ ပ္ဍုၚ်ပုၚ်တုဲ အရံၚ်ပုၚ်ဗုၜတ်မောဝ်ဇောဝ်စ ခိုဟ်ရ” ဂှ် နူဌာနပရေၚ်နဲကဲ ပလေဝ်ပလေတ်၊ ၜက်အာ နူအခိၚ်ရတ်သြောံ၊ သီသြောံတုဲ (ရိတ်သိမ်းချိန်လွန် နည်းပညာအသုံးချဌာန) ဂှ် တၠပညာမွဲတၠ ဟီုလဝ်ဂလာန် ပရေၚ်ကဵုပညာရ။
ပြဟ်ပြဟ်ဏံ ပ္ဍဲကဵုကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာဂှ် စက်ဗုတ်သ္ၚု မွဲတ္ၚဲတာန် (၅၀၀) စှေ်ဂှ် ဟွံမွဲတုဲ တာန် (၂၀၀) စှေ်ဂှ်ရနွံ။ စက် သ္ၚုတံဂှ် ဍိုက်ဒ္ကေဝ်ဟွံမြဲ၊ စက်ဂတာပ်ခေတ် ဟွံသေၚ်တုဲ စက်ဗုတ်သ္ၚုစၟတ်တၟံကၠံပေၚ် (ရာနှုန်းပြည့်ဆန်သား) ကဵု စၟတ် (၅) (၅ မှတ်ဆန်) ဂွံဂှ် စက်လၟိဟ် နွံအောန် ဗွဲမလောန်ရ။ စက်လ္ၚဵု ၜိုန်ဗုတ်ဒၟံၚ်သ္ၚု စၟတ် (၅) ကီုလေဝ် ကဆံၚ်သဝ်စှေ်အာတုဲ ဒးဗုတ်ဒၟံၚ်သ္ၚုကဆံၚ် ဆၜိုက် စၟတ်(၂၅) (၂၅မှတ် ဆန်) ရ။ သ္ၚု စၟတ်၂၅ ဂှ်၊ အပ္ဍဲဍုၚ်ဗၟာမ္ဂး ဒှ်သ္ၚုခိုဟ်ရသ္ဂုတ်ပ္တန်ဂွံကီုလေဝ် အခါရသွံပ္တိတ် ဍုၚ်မ္ၚးမ္ဂး၊ ဍုၚ်တံဂှ် ဟွံရာန်စ။ ယဝ်ရာန်မ္ဂး ပၠန်လေဝ် ၚုဟ်သ္ၚု မွဲတာန်ဂှ် (၃၄၀) ဒဝ်လာရ ဂွံမာန်ရ၊ ဟိုတ်နူဂှ်ရ နူကဵုဝန်ဇၞော်ပရေၚ်တဵုလွဳ ကေုာံ ကၟိုန်ဍာ်ကၟိန်ဍုၚ် ဥူမျေတ်လှာၚ်ဟီုလဝ် ပ္ဍဲဍုၚ်ဗ္ဂောမ္ဂး “သွက်သ္ဂောံဂွံသ္ၚု မၞုံကဵု ဍိုက်ဒ္ကေဝ်မ္ဂး စက်သ္ၚုဂတာပ်ခေတ်၊ ဗုတ်ပ္တိတ်သ္ၚု စရာဲဍိုက်ဒ္ကေဝ်ခိုဟ်ဂွံဂှ် ပြဟ်ပြဟ်ဏံ ပ္ဍဲကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာဒေသနာနာတံဂှ် ဒးကသိုၚ်ခၞံကဵုထေက်ရ” ဂှ် ထၟံက်လဝ် ပ္ဍဲလိက်ပရိုၚ် မြန်မာ့အလၚ်းစၟတ်တ္ၚဲ ဂိတုဂျူလာၚ် ၃၀ ဂှ်ရ။
ပြဟ်ပြဟ်ဏံ ပ္ဍဲဍုၚ်သေံဏံမ္ဂး အခါလၟုဟ်သ္ၚုစၟတ် (၂၅) ဂှ် ကောန်ဍုၚ်သေံတံ စအောန်တုဲ သၟာကမၠောန်ဍုၚ်မ္ၚး ကၠောန်စဒၟံၚ် ပ္ဍဲဍုၚ်သေံတံရ စဒၟံၚ်ဂၠိုၚ်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ စက်သ္ၚုမၞုံပ္ဍဲဍုၚ်သေံတံဂှ် စက်သ္ၚုမွဲတ္ၚဲ ဗုတ်သြောံတာန် (၅၀၀) စှေ်လပါ်လ္တူ စက်တံဂှ်ရ သုၚ်စောဲဂၠိုၚ်ရ။ ဗုတ်ပ္တိတ်သြောံပၠန်လေဝ် စၟတ် (၅) အောန်အိုတ် (အနိမ့်ဆုံး ၅ မှတ် ဆန်) ကဵုစၟတ်တၟံကၠံပေၚ်ဂှ် ဂၠိုၚ်အိုတ်ရ။ အခါရသွံပ္တိတ်သ္ၚုဍုၚ်မ္ၚးမ္ဂး သ္ၚုစၟတ် (၅) ကဵုစၟတ်တၟံကၠံပေၚ်သ္ၚု မွဲတာန်မ္ဂး (၅၅၀) ဒဝ်လာ၊ စဵုကဵု (၇၀၀ )ဒဝ်လာ သွံဂွံလ္ၚုဟ်ရောၚ်ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ် ပ္ဍဲလိက်ဂျာနေဝ်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ပ္တိတ်လဝ် ပ္ဍဲဍုၚ်သေံဂှ်ရ။
သြောံတိတ်ဂၠိုၚ်မှ ဂွံသြန်ဂၠိုၚ်ရ မွဲအခိၚ်တေံ တော်တၟော်ကေတ်လဝ် ကီုလေဝ်၊ အခါလၟုဟ်ဝွံ သြောံသ္ၚု မၞုံကဵုစရာဲ ဍိုက်ဒ္ကေဝ်ဒှ်မှ ဂွံလ္ၚုဟ်ခိုဟ်တုဲ ဂွံသြန် ဂၠိုၚ်ရ။ သြောံၜိုတ်ဍေံတိတ်ဂှ် ကၠောန်အာကဵု နဲကဲတဵုသြောံ၊ ပ္တိတ်သြောံသ္ၚု ထိၚ်ဒဝ် စရာဲဍိုက်ဒ္ကေဝ် (Rice Quality Control) မာန်မ္ဂး လုပ်ဗွဝ်ဖျာမာန်တုဲ ဂွံၚုဟ်ခိုဟ် ကလိဂွံသြန်ဂၠိုၚ်ရ။
ဟိုတ်ဂှ်ရ သၟာဗ္ၚမန်ပိုဲ၊ သွက်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဇကု ဂွံဇၞော်မောဝ်တဴတက်အာ ဓာန်ဂတတေံ၊ စၟဳကေတ်တုဲ၊ ပရေၚ်သြောံ သ္ဂောံတိတ်ဂၠိုၚ်ကီု၊ သီုကဵုသြောံမၞုံကဵုစရာဲ ဍိုက်ဒ္ကေဝ်ခိုဟ်ကီု၊ သီုၜါပြကာဏံ ဂွံကေမ်ဇျှာပ်မာန်ဂှ်၊ ဒးဂိုတ် ဂ္စာန်လွဳပရာထေက်ရ။ စိုပ်မွဲအခိၚ်မ္ဂး သၟာဗ္ၚမန်တံ ဗီုပြၚ်အကာဲအရာသၟာဗ္ၚ စဳပျးပ္ဍဲအရာ သြောံတိတ်ဂၠိုၚ် ကေုာံ သြောံသ္ၚု မၞုံစရာဲဍိုက်ဒ္ကေဝ်ခိုဟ် ‘ယၟုမွဲ’ ဒးဂွံရရောၚ်။ အခါဂှ်မ္ဂး သြောံသ္ၚုသၟာဗ္ၚမန် မၞုံဒၟံၚ်ကဵုစရာဲဍိုက်ဒ္ကေဝ်တံဂှ်၊ ၚုဟ်တန်အာ တုပ်ညံၚ်ပမာ၊ ထဝ်သြန်မတ်မၞိက်ရောၚ် ပ္တိုန်ထ္ၜးဏာ ကဵုရ။