ထံက်ရံၚ်ကဵု တ္ၚဲအဓိကပ္ဍဲဍုၚ်ပိုဲ အဃောပၠသၞေၚ်ပဝ်ဂ္စာန်အာမံၚ် တိုၚ်ပ္ကဴမတွံဂး ဍုၚ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳမွဲတုဲ သွက်ဍုၚ်ပိုဲ သွက်ဂကူပိုဲ သတ်ပၟဝ်ဇဝ်ပ္ကဴ ဒဳမဝ်ကရေဇြဳ ညံၚ်ဂွံရာၚ်မောဝ်ပြဟ်ဟ်မာန်ဂှ် ဇၟာပ်ကောန်ဍုၚ်တာလျိုၚ်နွံမံၚ်တုဲ စပ်ကဵု ဒဳမဝ်ကရေဇြဳ ၜိုတ်ကေၚ်မိၚ်ကေၚ်တီကေၚ်လ္ၚတ် လဝ် ပ္ဍဲကဵုတန်ဗ္တောန်သၠုၚ်လညာတ်တံဂှ် သွက်ဂွံဒှ်အာဗဟုသုတ သွက်ကောန်ဂကူမန်ပိုဲတုဲ ရပ်ကေတ်ကၞေဟ် ဒှ်ချူကှေ်လိက်ဏံဝွံကီုရ။
စပ်ကဵုဒဳမဝ်ကရေဇြဳဂှ် ပ္ဍဲဍုၚ်ပိုဲဏံ ဟွံထေက်တန်ဏီ (ဒဳမဝ်ကရေဇြဳဂှ် ဟွံထေက်တန်ကဵုဍုၚ်ဗၟာ) ဗီုဏံ မၞိဟ်ဟီုပါ်ပဲါ တဴဗွဲမဂၠိုၚ် ဂွံမိၚ်မံၚ်ကီုရ။ လ္ၚဵုဟီုပါ်ပဲါအာ လ္တူကျာ “ချပ်ဍာ်ပါၚ်ဇဗၠု အကြာဂၠံၚ်ဍာန် အကြာဗ္ဒၚ် ဂွံတုဲတုဲ” လေဝ် နွံရ။ ဂလာန်ဏံ ရံၚ်ကေတ်ဗွဲလ္တူကျာမ္ဂး ၜိုတ်လဵု ဟွံသေၚ်ကီုလေဝ် ယဝ်ပိုဲကလေၚ်ကျောဝ်ရံၚ် ဇြိုဟ်ဟ်နက်က်မ္ဂး ဂလာန်ဏံလေဝ် ဍေံဆက်စပ်မံၚ်ကဵု ဒဳမဝ်ကရေဇြဳတၟာဂလိုၚ်ဏောၚ် ညာတ်ရ။ လ္ၚဵုမွဲစွံဟီုဂှ် ဒဳမဝ်ကရေဇြဳဂှ် ခိုဟ်ဟွံသေၚ် ဗီုဒးစိုတ်မံၚ်၊ ဗီုဒးစိုတ်ဟီု၊ ဗီုဒးစိုတ်ချူဂးတုဲ ပံက်အဓိပ္ပါယ် “ဒဳမဝ်ကရေဇြဳ = ဂွံတှေ်တုဲ” ဗီုဏံလေဝ် နွံရ။ သၠးပွးလောန်အာတုဲ “ဂွံတှေ်တုဲ” ဗီုဏံဟီုလဝ်နွံရ။ ယဝ်ရဒးဟီုအရေဝ်အရာပ်မ္ဂး “ဒဳမဝ်ကရေဇြဳရ ဗီုဒးစိုတ်လေဝ်” ဂလာန်ဏံ ဍာံမံၚ်လေဝ် ဟီုစဂွံရ။
ဆဂး ပ္ဍဲကဵုအခေါၚ်သၠးပွးဇကုဗီုဒးစိုတ်ဂှ် အဓိကဍေံ ညံၚ်ဟွံဂွံဇီုကပိုက်ဒး အခေါၚ်အရာသၠးပွးညးတၞဟ်ရ။ ဗီုဇကုဒး စိုတ်ကေတ်အခေါၚ်တုဲ ဇီုကပိုက်ဒးမံၚ် အခေါၚ်ညးတၞဟ်မ္ဂး ဍေံဟွံဒှ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳရ။ ဒးထ္ၜးဥပမာ ပ္ဍဲဍုၚ်ပိုဲတ္ၚဲဏံမ္ဂး “လိက်ရုၚ်သုၚ်စောဲ ပ္ဍဲဍုၚ်ဝွံ ဒးဒှ်လိက်ဗၟာရောၚ်” ဟီုဂှ် ဒှ်အထံက်အခေါၚ်သၠးပွး အခေါၚ်အရာဂကူဗၟာတုဲ ဇီုကပိုက် မံၚ်ကဵု အခေါၚ်အရာကောန်ဂကူတၞဟ်ဟ် (ညးဟွံဂွံဒုၚ်စသိုၚ် သုၚ်စောဲ လိက်ညးတံ) စနူဂကူမန်ပိုဲတံရ။ ဇာတိဇီု ကပိုက်မံၚ်ကဵု အခေါၚ်အရာဂကူတၞဟ်ဗီုဏံရမ္ဂး ဆလအ်လေဝ် ဟွံဒှ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳရ။ ဍုၚ်မွဲမွဲ ဂွံတန်ဒှ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳ မာန်ဟီုဂှ် ချူဓဇက်နကဵုဥပဒေသၟးဟွံတုဲ ဒးကၠုၚ်နူကဵုစိုတ်ဓာတ် ပ္ဍဲကောန်ဍုၚ်တံကီုရ။ စိုတ်ဓာတ်ကောန်ဍုၚ်ဒဳမဝ် ကရေဇြဳမွဲကဵု စိုတ်ဓာတ်ကောန်ဍုၚ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳ ဟွံသေၚ်တံဂှ် ယဝ်ဗ္ဂပ်ဖျပ်ညးသ္ကအ်မ္ဂး တၞဟ်ခြာမံၚ်ညးသ္ကအ် ဍာ် ကဵုကၠေၚ်ရ။ အဃောပိုဲ အာလဝ်ဘာသၠုၚ်လညာတ် ပ္ဍဲဍုၚ်ၜၚ်ကံက် (၂၀၁၀) တေံဂှ် အ္စာကဵုလဝ် လညာတ်တန် ဗ္တောန် လဴထ္ၜးလဝ်ကဵု ပရောဒဒှ်ဍာံမွဲပိုဒ်ရ။
တၠပညာဥပဒေ နူကဵုဍုၚ်ဗၟာမွဲတၠ ကောန်ညးတေံ နွံပ္ဍဲဍုၚ်သေၚ်ကပေါဝ်တုဲ ညးတေံအာဝေၚ် ဍုၚ်သေၚ်ကပေါဝ်ရ။ ကောန်ညးတေံ ၜိုန်ဒှ်ကောန်ဍုၚ်ဗၟာကီုလေဝ် ကောန်စဴညးတေံ (၂) တၠဂှ် ဒှ်မၞိဟ်ဍုၚ်သေၚ်ကပေါဝ် ဇၞော်ဂေါဝ် ပ္ဍဲဍုၚ်သေၚ်ကပေါဝ် သီုၜါရ။ စိုပ်အတေံတုဲ ညးတေံဆဵုကဝး (VDO) ကောန်စဴညးတေံဝေၚ်မံၚ်ဂှ်တုဲ ဒးစိုတ်ဆာဲ ကေတ်ကဝးဂှ် သွက်ကောန်စဴနွံပ္ဍဲဍုၚ်ဗၟာတေံ ဂွံဝေၚ်ရ။ အဃောဆာဲ စၠောံမံၚ်ဂှ် ကောန်စဴညးတေံ ဂွံအယုက် (၅) သၞာံဂှ် ကၠုၚ်ဆဵုစုတ်တုဲ “အပါဇၞော် မူပ အပါဇၞော် ဂွံကၠတ်ကေတ်ဒြပ်ညးတၞဟ် သီုကဵုဟွံအာတ် အခေါၚ်မွဲသာ်ဂှ်ရော? အပါဇၞော်ဂှ် ပဠတ်ဏောၚ်” ကောန်ၚာ်ဂှ် ဟီုရ။ ညးတေံလေဝ် “ဟာ အပါဇၞော်ဟွံကၠတ်ဒြပ်ကောန်စဴပုဟ် အပါဇၞော် ဆာဲစၠောံကေတ်ဏောၚ် ကဝးကောန်စဴဂှ် သှေ်မံၚ်ဏံရ” ဟီုကဵုကောန်စဴရ။ ကာလဂှ် မူကောန်စဴညးတေံ ကလေၚ်ဟီုရော ဟီုမ္ဂး “အပါဇၞော် ကေတ်ဏာဒြပ်ကောန်စဴမှ ဒှ်ပဠတ်သၟးဟွံသေၚ် အပါဇၞော်ဆာဲစၠောံမံၚ်ကဝးဂှ် ညးကော်စ ပဠတ်ဇေတ်တ်ရ။ ယဝ်အပါဇၞော်ဒးစိုတ်တှေ် ဒးအာရာန်ကေတ် ပ္ဍဲဆေၚ်ဍေံဏောၚ်။ ကၠုၚ် ကောန်စဴပလံၚ်ကဵု အပါဇၞော်”။ ကာလဂှ် ကောန်ညးတေံ ခအှ်ညးတေံ ကောန်ကမၠောန်သၟးဇ္ၚး သ္ၚိတံ ဂြိုၚ်တိုန်အရေဝ်ကောန်စဴညးတေံအိုတ်ရ။ ညးတေံလေဝ် ဂွမတ်ဗုအာရ။ သာ်ဝွံဗီုဏံ ဗီုစိုတ်ဓာတ်တၞဟ်ခြာညး သ္ကအ်ဂှ် ညးလဴထ္ၜးဒဒှ်ဍာံရ။
ကောန်ဂကူပိုဲတံ ကလေၚ်တော်ရံၚ်ညိ။ အပါဇၞော်ဂှ် ဒှ်ညးတၠပညာ အ္စာဥပဒေ ပ္ဍဲဍုၚ်ဟွံမွဲကဵုဒဳမဝ်ကရေဇြဳမွဲကဵု ကောန်စဴအဝဲ (၅) သၞာံ မနွံ တန်တဴ ပ္ဍဲဍုၚ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳမွဲ အယာံမာတ်တိုန်ဂွံဘာကောန်ၚာ်ညိကီုဂှ် စိုတ်ဓာတ်ဟွံ တုပ် တၞဟ်ခြာမံၚ် ဗွဲမလောန်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဍုၚ်ပိုဲဏံ ပြံၚ်သၠာဲဒဳမဝ်ကရေဇြဳဟီုဂှ် နကဵုဥပဒေသၟး ပြံၚ်သၠာဲဟွံတုဲ လ ညာတ်စိုတ်ဓာတ်ဂှ် ဒှ်အဓိကပြံၚ်သၠာဲကီုမှ ဒဳမဝ်ကရေဇြဳဍာံဍာံပြပြ မံက်ဂတဝ် မာန်ရ။ သၟတ်အနာဂတ်တံ ညံၚ်စိုတ် ဓာတ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳဂွံနွံတုဲ ပရေၚ်ကေတ်လျိုၚ်၊ ပရေၚ်ဒုၚ်လျိုၚ်၊ ပရေၚ်စေဝ်ပၞောန် ညံၚ်ဂွံချိုတ်ပၠိုတ်ဂှ် မ္ဒးလ္ၚတ်လ ညာတ် မ္ဒးလွဳၜံၚ်ပ္တိုန်စိုတ်ဓာတ်တံရ။ ကောန်ၚာ်သၟတ်ဍောတ်တ် မံၚ်ဒၟံၚ်ဘာတံ ညံၚ်စိုတ်ဓာတ်ဂွံသၠုၚ်တိုန်ဂှ် ဗွဲကိုပ် ကၠာ အ္စာကီု မိမကွးဘာကီု ညးမနွံတာလျိုၚ်ရေၚ်တၠုၚ်ဘာတံကီု အဓိကဇၞော်တဴဗွဲမလောန်ရ။
အကာဲအရာတ္ၚဲဏံ ပ္ဍဲဘာဗ္တောန်ပညာအလဵုအသဳတံ ချဳဓရာၚ်ဓမံက်မံၚ်ရုပ်ရဴတံ ခါတ်ကေတ်အကာဲမ္ဂး ဒှ်ဓဝိၚ်ဗွဲမ လောန်ရ။ အ္စာဘာကဵုပညာ တံဂှ် နကဵုစိုတ်ဓာတ်စေတနာအာစာပေၚ်ၚ်ဂှ် အောန်ကွေံကွေံ ဟီုစဂွံရ။ နကဵုလောဘ စိုတ် နဲကဲလဵုဂွံဂွံသြန် အကြာမိမကွးဘာတံဂှ်ဟေၚ် ဂၠာဲပၞော်ဂွံဂွံသြန်ရ။ မိမကွးဘာတံလေဝ် ကောန်ဇကုဂွံလေပ် ပညာဂးတုဲ ဒးကဵုတွဵုလေဝ် ပလီုဗက်အာစာတံ နကဵုသြန်ရ။ ညးရေၚ်တၠုၚ် ပရေၚ်ပညာတံလေဝ် မိမကွးဘာတံ ညံၚ်ဂွံကဵုကေတ်သြန်မာန်ဂှ် ဘိုၚ်ဟီုဂးစန်ဒက် နာနာပၠန်ရ။ အခိၚ်အခါတ္ၚဲဏံ ၜိုန်ရအလဵုအသဳ လးလဝ်အစဳအဇန် ဗ္တောန်ပညာသၟးသၟး (ဟွံဒးကဵုကေတ်သြန်) ကီုလေဝ် အကြာကွာန်မန်ပိုဲ မိမကွးဘာတံ ဟွံဒးကဵုသြန်ဂှ် ဟွံမွဲဏီရ။ ဟိုတ်ဍေံမူရောမ္ဂး ဟိုတ်နူစိုတ်ဓာတ်ဟေၚ်ရ။ စိုတ်ဓာတ်အာစာ၊ မိမ ညးရေၚ်တၠုၚ်ပညာတံ ဟွံပြံၚ်သၠာဲနွံမံၚ်ဗီုဏံ မ္ဂး ကောန်ၚာ်သၟတ် ကွးဘာတံလေဝ် ဍေံတံရံၚ်ဗက်အ္စာဍေံ၊ မိမဍေံ၊ ညးကောပ်ကာဲဍေံတံတုဲ ကာလဍေံဇၞော်ကၠုၚ် မ္ဂး ဗီုအ္စာဍေံကေတ်၊ ဗီုမိမဍေံကဵုဂှ် ဍေံတံလေဝ် ဆက်ကၠောန်အာပၠန်မ္ဂး မူဍေံဒှ်အာမာန်ရော မ္ဒးချပ်ညိ။
ပရေၚ်ကဵုကေတ် သဗ္ဗအိုတ်သီုတံဂှ် နကဵုဒဳမဝ်ကရေဇြဳ ပိုဲဒးကျောဝ်သ္ၚဳကီုရ။ ပိုဲကဵုကေတ်မံၚ်တံဂှ် နွံကဵုသဘဴဓဝ်ကီု ရဟာ။ ဇၟာပ်ညးဟီု ဇၟာပ်ညးဖန် ပိုဲဒုၚ်စရဂှ် ဗီုဏံ လ္ပရပ်စိုတ်ဓာတ်ညိ။ ပိုဲပါ်ပဲါသ္ၚဳဂၠိပ် ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်ညိ။ အခေါၚ် အရာလဵုမွဲဟွံဟီု ပိုဲကေတ်မ္ဂး ပိုဲလေဝ်ညံၚ်ဂွံဂွံ ညးမွဲလ္ပါ်တေံလေဝ် ညံၚ်ဟွံဂွံဂိအာဂှ် ပိုဲဒးစၚ်ခြၚ်ရောၚ်။ ကာလပိုဲ ဒးကဵုညးတၞဟ်လေဝ် ဗီုဂှ်ကီုရ။ ကဵုဏာဂွံတှေ်တုဲမ္ဂး လက္ကရဴအိုတ် ဂၠိက်သက်ဗိုက်ဟၟဲ ဒှ်ဂွံဏောၚ်။ ကေတ်ဍေံဂးတုဲ ကေတ်မံၚ်ဖအိုတ်မ္ဂးတှေ်လေဝ် ဂွံနၚ်ဂျိမ္ဂး ဇကုချိုတ်လေပ်မံၚ်ဏောၚ်ဂှ်လေဝ် ဒးပါ်ပဲါ လေပ်ကီုရ။ အခိၚ်တ္ၚဲဏံ မိမဂကူမန်ပိုဲတံ ကဵုကေတ်မံၚ်ဗၠေတ်တ် နွံမံၚ်မွဲဂကူဂှ် ယဝ်ဒးထံက်ထ္ၜးမ္ဂး ပရေၚ်ဗ္တောန်ပညာရ။ ပိုဲကဵုမံၚ်သြန် ထံက်ပၚ်နာနာ ပ္ဍဲဘာပညာအလဵုအသဳဂှ် ဗီုလဵုရံၚ်ရံၚ်ဗၠေတ်မံၚ်ရ။ ရံၚ်ကဵုသၞောဝ်လေဝ် အလဵုအသဳပ္တိတ်လဝ်ဥပဒေ ဒၞာဲဒးကဵုအလဵုလေဝ်ဟၟဲရ။ ဆဂး မိမမန်ပိုဲတံ ကဵုမံၚ်နကဵုစိုတ်ဓာတ်အးအး မိပ်ပ်သၠောၚ်ၚ်ရ။ ရံၚ်မွဲလ္ပါ်ပၠန်မ္ဂး ဟိုတ်နူပိုဲကဵုမံၚ်ဏံတုဲ လိက်ပတ်ဂကူညးတၞဟ် လုပ်ဓလီု ကေတ်က္ဍဟ် ပ္ဍဲကောန်ဇာတ်ဂကူမန်ပိုဲတံရ။ ပ္ဍဲကဵုဍေံကဵုမံၚ်ပိုဲ ပိုဲကေတ်မံၚ်ဂှ်လေဝ် ကေတ်မံၚ်မိပ်ပ်သၠောၚ်ၚ်ဂှ် ဂွံတှေ် လိက်ပတ်ဂကူညး တၞဟ်ပၠန်ရ။ ဒၟာနူပိုဲကေတ်လိက်ပတ်ဍေံတုဲ လိက်ပတ်ပိုဲ အေဲဇြကှေ်မံၚ်ဂှ် ဟွံတော်တုဲ ဂွံတှေ်မိပ်ဟေၚ်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဒၞာဲဏံမိက်ဂွံဟီုဂှ် မိမမန်ပိုဲတံ ကဵုကီုကေတ်ကီု ဗၠေတ်မံၚ်ဏောၚ်ဂှ် ယဝ်ပိုဲကျောဝ်ရံၚ် နကဵုအခေါၚ်အရာ စိုတ်ဓာတ် ဒဳမဝ်ကရေဇြဳမ္ဂး ညာတ်ကၠးတၟးမံၚ် ရရောၚ်။
သရုပ်ကၠေံပရေၚ်တံဏံမ္ဂး ပိုဲကဵုမံၚ်ဂှ် သြန်ပိုဲအိုတ်ဟွံသေၚ်ဒၞာဲဒးကဵုတုဲ ပိုဲကေတ်မံၚ်ဂှ်လေဝ် လိက်ပတ်ဍေံဓလီုကၠေံ က္ဍဟ်ပိုဲ၊ လိက်ပတ်မန် ပိုဲ မ္ဒးတိက်သ္တၚ်အာဂှ် ထေက်ကဵုပိုဲဒးကၠ ဒးဂိထေက်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ကာလကေတ်မ္ဂး ညံၚ်ရဴအပါဇၞော် (ညးတၠပညာဥပဒေ) ကေတ်ဂှ် လ္ပ ကေတ်တုဲ ကာလကဵုလေဝ် ညံၚ်ရဴကောန်စဴကဵုဂှ် ကဵုညးတၞဟ် ညိဂှ် မ္ဒးဆဝ်ဗ္ၚုဟ်ဏာ နကဵုလိက်ပရေၚ်ဝွံရောၚ်။