အတိုၚ်လိက်ဒုၚ်စဳရေၚ် ဌာန်ဒ္တန်အခေါၚ်အရာမၞိဟ်ပ္ဍဲဍုၚ်မန် HURFOM ပ္တိတ်လဝ် မၞုံယၟု “ဂဥုဲက္တၚ်ၚ်ဂမၠိုၚ်၊ပွမဓမံက်ပ္တိုန်ပြသၞာ ကိစ္စနိဿဲဂဥုဲၜူမာဲ ပ္ဍဲဗွိုၚ်ဗော်မၞိဟ်မန် (ဆေးခါးများ၊ မွန်လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွၚ်းရှိ မူးယစ်ဆေးဝါး သုံးစွဲမှု ပြဿနာများဖော်ထုတ်ခြၚ်း)” ဂှ်မ္ဂး ကာလဂတမတ်လၟုဟ်ဏအ် ပ္ဍဲတွဵုရးမန်ပိုဲ သၟတ်ဂမၠိုၚ် မနိဿဲမံၚ်ဂဥုဲၜူမာဲဂှ် ဒှ်တိုန်ဒဵုကဵု ၇ဝ က္ဍိုပ်ကၠံဣရ သာ်ဝွံ
ဗီုရုပ် ဒၞါဲတာ အန္တရာဲဂဥုဲၜူမာဲ တွဵုရးမန် (MNA)
ဂးလဝ်ပ္ဍဲလိက်ဒုၚ်စဳရေၚ်ဂှ် ဗွဲယေဘုယျမ္ဂး ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၃ တေံ ပ္ဍဲဗော်မၞိဟ်မန်ပိုဲ သၟတ်မနိဿဲ ဂဥုဲၜူမာဲ နွံကၠုၚ် နူ ၃၈% ဒဵုကဵု ၄၀% တုဲ လၟုဟ်မ္ဂး လၟိဟ်သၟတ် နိဿဲဂဥုဲၜူမာဲ နွံကၠုၚ် နူ ၆၀% ဒဵုကဵု ၇၀% ဂၠိုၚ်တိုန်ကၠုၚ် အပ္ဍဲပွိုၚ် ၂ သၞာံဏအ် ဂးရ။
“လညာတ်အဲတှေ် သၞောဝ်ဥပဒေ ရပ်စပ်ကေတ်အရေဝ် ဂဥုဲၜူမာဲဂှ် ပဠေဝ်ထေက်ရ။ လက်ထက်အလဵုအသဳ တုဲကၠုၚ်တေံလေဝ် ပိုဲသဳကၠဳလဝ် ပရူဂဥုဲၜူမာဲဏအ်ကီုရ။ ဆ္ဂး နူကဵုအလဵုအသဳ သွက်ဂွံဂလိုၚ်ဖျေံဒြဟတ်ကီု၊ သွက်ဂွံ ဖန်ပ္တိတ်ကဵုသြန် ဗွဲတၞဟ်ခြာကီုဂှ် ဟွံမွဲကၠုၚ်ရ။ ဒှ်သာ်ဂှ်ရ အာ အတိုၚ်တြေံဂှ်ရတှေ် ဘိုအ်ဂွံပရေံဂၠိုၚ်ရနွံ” ဒံက်တာအံၚ်နာၚ်ဥူ ဒုဥက္ကဌ ကၠတ်ထဝ်တွဵုရးမန် ဂးရ။
မိက်ဂွံ ဗ္တိုက်ပလီု ဒၞါတာ အန္တရာဲဂဥုဲၜူမာဲမ္ဂး ညးဍုၚ်ကွာန်တအ်ကီု၊ အလဵုအသဳကီု၊ ဂကောံသၟတ်တအ်ကီု ဒးပံၚ်ကၠောန်မွဲစွံထေက်ဏောၚ်၊ ပ္ဍဲလက်ထက်အလဵုအသဳတၟိဏအ် နကဵုကၠတ်ထဝ်တွဵုရးမန်ပိုဲ ဆက်ဂစာန်အာဏောၚ် ဒံက်တာအံၚ်နာၚ်ဥူ ဂးရ။
“ပ္ဍဲသ္ၚိဌာန်ဇကု မၞိဟ်စကာဂဥုဲၜူမာဲနွံဣရမ္ဂး အကာဲအရာဍေံ ညံၚ်ဂွိုအ်ပရေံဂၠိုၚ်တိုန်ဂှ် ကဵုပိုဲဒှ်ဒှ်၊ ကဵုဂကောံ (NGO) တၞဟ်ဟ်ဒှ်ဒှ် ဒးလဴလဝ်ဏောၚ်၊ ပိုဲကဵုပိုဲ ပ္ညဳညးသ္ကအ်တုဲ ကၠောန်အာမွဲစွံတှေ် ဍေံအောန်စှေ်မာန်ဏောၚ် အဲစှေ်စိုတ်” နိုၚ်ထာန်မဏာ ဒုသ္ကိုပ်ဗၠာဲသၟိၚ် စၟတ် ၃၈ မတ်မလီု နူဂကောံဒပ်ဗၠာဲသၟိၚ် ဗ္တိုက်သ်အး တာဒၞါဲဂဥုဲၜူမာဲ ဍုၚ်ဗၟာ ဂးရ။
အတိုၚ်ဥပဒေ ဂဥုဲၜူမာဲမ္ဂး ညးနိဿဲဂဥုဲၜူမာဲဂှ် လုပ်သ္ၚိစာတ် ၅ သၞာံ၊ မဂဥုဲ နူ ၂၁ မွဲမ ဒဵုကဵု ၃၀ မ ရပ်ဂွံပ္ဍဲဇကုမ္ဂး ဒဏ်သ္ၚိစာတ် အကြာ ၅ သၞာံကဵု ၁၀ သၞာံ၊ ရပ်ဂွံ လတူနူ ၃၀ မမ္ဂး ဒဏ်သ္ၚိစာတ် ဒဵုကဵု ၁၀ သၞာံ နမပ္တံသာ်ဏအ် ရံၚ်လ္တူ ဗၞတ်ဗ်ၜတ်ဍေံတုဲ ဖျေံဒဏ်သ္ၚိစာတ်မာန် နိုၚ်ထာန်မဏာ ဂးရ။
“ပ္ဍဲမၞိဟ်သုၚ်စောဲမံၚ် ဂဥုဲၜူမာဲဏအ်ဖအိုတ်ဂှ် ဗွဲမဂၠိုၚ်တှေ် ပိုဲမၞိဟ်တြုံတအ် ဒှ်မံၚ်ဗီုလဵုဂှ်မိက်ဂွံစံရံၚ် စေပ်ရံၚ်ဏောၚ်။ နကဵုစိုတ် အဲလေဝ် ဂံၚ်မံၚ်ကီုရဂးတုဲ စံကၠုၚ်အိုတ်ရ။ စံကၠာအိုတ်ဂှ် ဣဏအ် ဂဥုဲၜူမာဲဏောၚ်ဂှ် ညးလဵုလေဝ်ဟွံစၟတ် ဟွံဟီုရ၊ ဗီုလဵုဂးရောဟီုတှေ် ဒးဂဥုဲဏအ်တှေ် မၞိဟ်မြာၚ်မြဴတိုန်ဏောၚ်၊ တၟးဇးတိုန်ဏောၚ်၊ ထတ်တိုန်ဏောၚ် ဟွံပတှေ် စံရံၚ်လေဝ် နကဵုလဟီု လညာတ်ဗီုဗီုဏအ် ရဲတ္ၚအ်ကဵု သ္ကအ်ရဲတအ် နူကဵုစံဂှ် စောဲအာ” ဥူသာၚ်အံၚ်ခါံ ညးကေၚ်နိဿဲကၠုၚ်ဂဥုဲၜူမာဲဂှ် ဟီုထ်ၜးရ။
ဟီုလဝ် ပ္ဍဲလိက်ဒုၚ်စဳရေၚ် ဂဥုဲက္တၚ်ၚ် ဂဥုဲၜူမာဲ HURFOM ဂှ် ပပ္တံနူ သၞာံ ၁၉၉၀ တေံတုဲ ပ္ဍဲဇၟာပ်ဒေသမန်တအ် ဂွံဒုၚ်ဘဲကမၠောန်မာန်၊ ဂွံနွံကဵုဇဲ ပ္ဍဲကလောန်ဂးတုဲ နိဿဲကၠုၚ်ဂဥုဲၜူမာဲဏအ်၊ အဓိက ဍေံပြးကၠုၚ် နူကဵုရဲအာကၠောန်စ ပ္ဍဲဍုၚ်မ္ၚးမွဲလ္ပာ်တေံရ။ စနူ သၞာံ ၁၉၉၂ တုဲ ပ္ဍဲဗော်မၞိဟ်မန်တအ် ပွနိဿဲ ဂဥုဲၜူမာဲဏအ် ပြးဂၠိုၚ်ကၠုၚ် သာ်ဝွံ ဓမံက်လဝ် ပ္ဍဲလိက်ဒုၚ်စဳရေၚ်ဂှ်ရ။
ပ္ဍဲတွဵုရးမန် နူသၞာံ ၂၀၁၁ ဒဵုကဵု ၂၀၁၅ ဂိတုအံက်တဝ်ဗာအိုတ် အပ္ဍဲပွိုၚ် ၅ သၞာံဂှ် နူဌာနမဆေၚ်စပ်တအ် ရပ်စပ်ကေတ်အရေဝ် ပရေၚ်ဂဥုဲၜူမာဲဂှ် နွံကၠုၚ် ၄၂၄ အမှုကဵု ကောန်ဒုဟ် ၆၅၈ တလရဂှ်လေဝ် ဓမံက်ထ်ၜးလဝ် ပ္ဍဲလိက်ဂိုၚ်စၟတ်သမ္တီ ကၠတ်ထဝ်တွဵုရးမန် အလန်ပထမတေံ နွံကၠုၚ်ရ။
ဗီုဂှ်ကီု ကလေၚ်ရံၚ် လၟိဟ်ဗၞတ်ဗ်ၜတ်ဂဥုဲၜူမာဲ မရပ်ဂွံလဝ် ပ္ဍဲ ထပှ်ရးကဵု ထပှ်တွဵုရး အပ္ဍဲသၞာံဏအ်ဂှ်မ္ဂး ဍေံဂၠိုၚ်နူသၞာံအာဏအ် ဗၞတ်ပိဆ သာ်ဝွံ ပ္ဍဲဂိတုဂျောန် ၁၄ တုဲကၠုၚ်ဏအ် ဒဒှ်ရ သ္ကိုပ်ဒပ်ဗၠာဲသၟိၚ် ရးဇၞော်လ္ဂုၚ် ဟီုဂးကၠုၚ်နွံကီုရဂှ် ဂွံတီကေတ် နူမဳဒဳယာပရိုၚ်တအ်ကီုရ။
0 Comments