စေတနာလှာၜိုပ် (၉၊ ၄၊ ၂၀၂၀)
ဒု-သ္ကိုပ် (ကရပ) ဗညာဓရာံ တံဒပ်လၟိဟ် (၁)
ကၟိန်ဍုၚ်မွဲမွဲ ပၠန်ဂတးရပ်လွဟ်ကောန်ဂကူ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်မွဲမွဲ အခေါၚ်အရာ ကောန်ဂကူညးကဵုညး ဂွံဍိုက်ပေၚ် ကဵု လက္ချန်ဂကူဂှ် အဓိက တၚ်ပတဝ်က္ဍိုပ် ပ္ဍဲကောန်ဂကူဂှ် ပၟိက်ဇၞော်မံၚ်ရောၚ် မိက်ဂွံသ္ဂးရ။
တ္ၚဲဏံ ကောန်ဂကူညးကဵုညး ဂစာန်ကေတ်မံၚ် ကံကုသဵုဂကူဇကု ဇကုညံၚ်ဂွံဖန်ဖက်ကေတ်တ် ညံၚ်ဂွံစိုပ်ပ္ဍဲ သကေံတဲဇကုဂှ် ဇၟာပ်ဂကူညး ဇၟာပ်ဂကူအဲ ပၟိက်နွံမံၚ်အိုတ်တုဲ ဆဂး ဟွံကလေၚ်ဇွိတ်သပေါတ်ရံၚ် တၚ်ခက်ခုဲ ပ္ဍဲဂကူဇကု (ဗွိုၚ်အပ္ဍဲ ကေုာံ ဗွိုၚ်မ္ၚး) ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်ဏီဂှ်ရ ကၟိန်ဍုၚ်ဂှ်လေဝ် ပြဿနာယှုက်ထုဲဂၠိုၚ် ပၠန်ဂတးရပ် လွဟ်ကောန်ဂကူ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဂှ်လေဝ် ဒှ်အာဂတးပၠန်ညးသ္ကံ မွဲနှေံမွဲနှေံရောၚ်၊ ပရေၚ်ထိၚ်ခွါညးသ္ကံ ပ္ဍဲဂကူ ပ္ဍဲ ဂကောံဂှ်လေဝ် ရောအ်ရေၚ်အာမံၚ် ပၠန်ဂတးဂှ်လေဝ် ခက်ခက်ခုဲခုဲ၊ အဝဵုဇကု ပွမပါ်ပရအ်လဝ်တံဂှ် ပွမရှေ်သှေ်အောန် ကသပ်ညးဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲဝိုၚ်ဟီုကၠောန်ဗက်အာ စှေ်စိုတ်တက်တဲတုဲ ဠဒးကၠောန်မ္ဂး ကသပ်ဇကုတၟိ ဟေၚ် ကၠောန်ဗက်လေပ်ဂၠိုၚ်တုဲ ပ္ဍဲကသပ်ညးဂမၠိုၚ်ဂှ် ဇကုလသာထောံ ဟွံစုတ်ပ္ဍဲက္ဍဟ် ဟွံစွံအရီုဂှ်ရ လက္ချန်ကဵု လဝ်က္ဍိုပ်ပါ်ပရအ်ကဵုလဝ်အဝဵုဂှ် ၚုဟ်မးဟွံဇြိုဟ်နက် ပ္ဍဲလ္တူဂကူ ပ္ဍဲလ္တူဂကောံဂှ်မ္ဂး ဂကောံဂှ် လညာတ်သဝ်ဟာ? ပူဂဵုဂှ် လညာတ်သဝ်ဟာ?
ဂကူမွဲမွဲ မၞိဟ်မွဲမွဲ ၜိုန်ရရန်တၟံ ဟွံတုပ်ဟီုကၠာလေဝ် ဝါဒဂကူ၊ ဝါဒဂကောံဇကု လးလဝ်တံဂှ် အဓိက ဒးကွာ်အာတုပ်ပ် ကဆံၚ်ၚ်၊ “ဂကောံဟီုမ္ဂးဂှ် သွက်ဂွံညဳသာ သွက်ဂွံဒှ်အာမွဲလညာတ်” “ဂကူဟီုမ္ဂးဂှ် သွက်ဂကူညး လညာတ်ဂွံသၠုၚ် ဂွံဒက်ပ္တိုန် ကၟိန်ဍုၚ်ဂကူဇကုဇေတ်တ်” ဝါဒဂကူဇကုဂှ် ညံၚ်ဂွံတုပ်သၟဟ် ဒးဇြိုဟ်နက် ဇၟာပ်ညးဇၟာပ်အဲတုဲ အလုံဇြဟတ်ဂကူဇကု ဒးဒှ်မွဲစန်မှ ဂကူဂှ် အဝဵုဍိုက်ပေၚ် ကဆံၚ်စကာအဝဵု ပ္ဍဲဂကောံဂှ် ဒးနွံထေက်။ “မဟာဗျူဟာ အဝဵုဒး စၞောန်ထ္ၜးလဝ်ကဵု ဂၠံၚ်တရဴ လဂှ်မှ ဍောၚ်ပ္ကဴအဝဵုဍာံပြ ဒှ်ဇြဟတ်ထာဝရ သွက်ဂကူ သွက်ဂကောံ သွက်ပူဂဵု ဒှ်ဒတုဲမြမောဝ် အာဍာ်ဇမၠိၚ်မာန် ဂံၚ်ဟီုရ”။
ပ္ဍဲလက္ချန်ဂကူပိုဲတ္ၚဲဏံ ကလေၚ်သ္ၚဳရံၚ် ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်မ္ဂး “ယဝ်မၞးဒှ်ဂကူမန်မွဲမ္ဂး” ဘဝဂကူဇကု လျးတၟးၜိုတ်လဵုရော တီကေတ်မာန်တုဲ ကုပူဂဵုသုၚ်စောဲအဝဵု ဒၞာဲဟွံဍာံပြတံဂှ် ဟွံဒှ်ဂုဏ်ဖဵုမြမောဝ် လ္တူဂကူ လ္တူ ဂကောံ အရၚ်သွက်ညးဂမၠိုၚ်လေဝ် ဒၞာဲဟွံထေက်တန်ကဵုအဝဵုဂှ် သုၚ်စောဲအဝဵု ဂၠိုၚ်ၜက်အာသၞောတ်ဝ်တုဲ လ္တူညး မ္ဒးဒုၚ်ဗ္ဂေတ်ဗက်သၞောဝ်အဝဵုဇကုဂှ် သီုမ္ဒးသာဲတိတ် နူဗွိုၚ်ဂကောံ – ဗွိုၚ်ဂကူတုဲ စိုပ်အာဌာန်တၞဟ် ဂကောံတၞဟ် သီုကလေၚ်ဒက်ပ္တိုန်ဂကောံတၟိ ဂွံမိၚ် ဆဵုကေတ်ဂၠိုၚ်ရ။
အဝဵုဂှ် ယဝ်ကလေၚ်ကျောဝ်ရံၚ် ပ္ဍဲစိုတ် ဇြိုဟ်ဟ်နက်က်မ္ဂး ‘ဇြိုၚ်ဟာ’ ‘သာဟာ’ တီကေတ်မာန်ရ။ စပ်ကဵုအဝဵုဏံတုဲ ‘တၚ်ဒ္ဂေတ်ဗက်’ တၚ်သၟာန်ဏံ မံက်တိုန်ကၠုၚ်မ္ဂး တၚ်သွဟ်လေဝ် မံက်ဒှ်လေပ်ရ၊ ယဝ်မၞးသွံမံၚ်ဖျာမ္ဂး သုၚ်စောဲစမ်ရံၚ်အဝဵုတှေ် တီရ။
အဝဵုမ္ဂးဂှ် မံၚ်ပ္ဍဲသၞောဝ် ဗွဲမပိုတ်သ္ကုတ်တုဲ ရံၚ်ကဵုအခိၚ် ရံၚ်ကဵုဒၞာဲမ္ဂး သုၚ်စောဲအဝဵု ဂပ်ဂေါဝ်ဂၠိုၚ်ရ။ လက္ချန်ခိုဟ် သွက်ညးသုၚ်စောဲအဝဵုလေဝ် ဒှ်ဖဵုသွက်ဂကောံ သွက်ဇကုဂၠိုၚ်ရ။
အလဵုအသဳပၞာန်ဗၟာတ္ၚဲဏံ ကေမ်ဇျှာပ်လဝ်သၞောဝ်အဝဵုဂှ် ဟွံဗုအး လ္တူပၠန်ဂတး ရပ်လွဟ်ကောန်ဂကူ ကောန်ဍုၚ် အရၚ်တံရ။ ဒးဟီု ဒှ်မံၚ်ပၟိက်စိုတ်ဍေံ အဝဵုဟေၚ် စကာလးဗ္ဂေတ်မံၚ် ပရေၚ်ကမၠောန် လ္တူပၠန်ဂတးရပ်လွဟ်ကောန် ဂကူကောန်ဍုၚ်အရၚ် ဒဵုကဵုကောန်ဂကူ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ဒုၚ်ဒဝ်ဟွံမာန် သီုမသ္ပမာန် ကၟာတ်သၞောဝ်ဂၠံၚ်ကရေပ် ဓရတ် ဗီုပြၚ်သွာၚ်ဇဳဒိုဟ် လိုန်ပိန်ပ္တိတ်ပရဲမွဲနဲတုဲ မွဲနဲ မွဲဗီုတုဲမွဲဗီု ညးတံဂၠာဲဂၠံၚ် ကၟိန်ဍုၚ်ဏံ ညံၚ်ဂွံဒှ်ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာ ဖအိုတ် ဂကူဗၟာဖအိုတ် လညာတ်စၞာဲ ပ္ဍဲအလဵုအသဳ မံက်ထေၚ်လဵုမံၚ် ဗျူဟာဏံ မံက်တၟးဒၟံၚ်ဂတ ပၠန်ဂတးရပ်လွဟ် ကောန်ဂကူကောန်ဍုၚ်အရၚ်ရ။
ကၠောန်ပတောအ်ပြယာဲ ဂၠိုၚ်သာ်ဂၠိုၚ်နဲ သ္ပပန ညံၚ်ပၠန်ဂတး ရပ်လွဟ်ကောန်ဂကူ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ဟွံတီတုဲ ကော်တက်ကျာ ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ် အလုံကၟိန်ဍုၚ်ဒေံါပန်ပှော် သီုထ္ပက်စၟတ်တဲ (NCA) တုဲ ပ္ဍဲသၞောဝ် (၂၀၀၈) ဂှ်လေဝ် စပ်ကဵုပရေၚ်ပၞာန်ဂှ် ဒဵုကဵုတ္ၚဲဏံ ပ္ညဳဟွံဂွံ ခက်ဒၟံၚ်ရ။
သွက်ဂွံရပ်သၞောဝ် ဗဂေါဝ်မုက် နဲအလဵုမွဲပိုဒ်ပၠန်ဂှ် ဒွက်ဏံ စဒယှေ်တိုန်ပၠန်ရ။ အလဵုအသဳတံ ကၠိုဟ်တီလဝ် လ္တူပၠန်ဂတးရပ်လွဟ်ကောန်ဂကူ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဂမၠိုၚ် ဍေံတံ ဍိုက်ကဵုဇြဟတ်ပၠန်လေဝ် ပၠန်ဂတးရပ်လွဟ် ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာတဏံ ဟွံအိုတ်တုဲ ကလေၚ်ဍိုက်ကဵုသၞောဝ် အဝဵုပ္ဍဲပေဲါဗတိုက် သၞောဝ်အဝဵုဂှ်လေဝ် ညးဂၠးကဝ်တံ ချူဓဇက်လဝ်သၞောဝ်နွံတုဲ ကၟိန်ဍုၚ်ဇၞော်ဇၞော် မွဲဍုၚ်ကဵုမွဲဍုၚ် အဝဵုသၞောဝ်ဂမၠိုၚ် ကၠောန်ပခိုၚ်ဟီုကၠာလေဝ် သီုမကေတ်လဝ်တၚ်တုပ်စိုတ် အလုံကၟိန်ဍုၚ်ဇၞော်ဇၞော်မၠိုၚ်ရ။
သၞောဝ်အဝဵုတုပ်စိုတ် အလုံဂၠးကဝ်ဂမၠိုၚ် သွက်ရးဒေသ ပ္ဍဲတိဍာ်ပၠန်ဂတး ကၟိန်ဍုၚ်ညးကဵုညး ဂွံဒ္ဂေတ်ဗက်မာန်ဂးတုဲ ပါ်ပရအ်လဝ်ကဵု အဝဵုကဆံၚ်ၚ်ရ။ အဝဵုဇကုပိုၚ်ပြဳလဝ် ၜိုတ်လဵု စမ်သ္ကီုစိုပ်တရဴ ဒ္ဂေတ်ဗက်မာန်ဂှ် လလောၚ်ညးစၞောန်လဝ်ရ။
ကဆံၚ်အဝဵုဂမၠိုၚ်
(၁) အဝဵုဇကု မဟီုလဝ်တံဂှ် ဒးဒ္ဂေတ်ဗက်ပေၚ်ၚ်ရောၚ်။
(၂) ပိုၚ်ပြဳလဝ်အဝဵုတုဲ စကာဟၟဲကဵု ဗဗွဲဓဝ်မ္ဂး အဝဵုဟေၚ်ကလေၚ်ကဵုဖဵု သိက္ခာဇကုဇကုရ။
(၃) ဂွံအဝဵုတုဲ ဒၞာဲသုၚ်စောဲအဝဵု ဂပ်ဂေါဝ်ဒးရးဂှ် ဗ္စာရဏာတုဲ ကဵုသ္ဂုတ်သွာတ်ညိ။
(၄) လးဖျေံဂၠံၚ်တရဴအဝဵုမ္ဂး ဗွဲမကလိတ်ကလောတ် သ္ၚဳဂၠိပ်ကဵုအးၚးညိ။
(၅) အဝဵုဟီုဂှ် တန်တဴကဵု ပရေၚ်ကမၠောန်ရ။
(၆) လ္တူသၞောဝ်ဂၠံၚ်တရဴအဝဵုဂှ် ကွာ်အာညိ။
(၇) အဝဵုဟီုမ္ဂးဂှ် လျိုၚ်ဇြိုၚ်ဟီုဂွံ၊ လျိုၚ်သာဟီုဂွံ။
(၈) ရံၚ်ပရေၚ်ကမၠောန်တုဲ လးဖျေံအဝဵု လၟေၚ်ၚ်ကဆံၚ်ၚ်ညိ။
(၉) မိက်ဂွံစကာအဝဵုမ္ဂး ရံၚ်ကဵုအခိၚ် အကာဲအရာတုဲ စကာဂွံရ။
လ္တူသၞောဝ်အဝဵုတံဂှ် အဓိက ပိုဲမၞိဟ်တံရ ဒးဒ္ဂေတ်ဗက်ဇြဟတ်အဝဵုဇၞော် နူကျာမဳလံၚ်ဇၞော် နူကံဂဵုတး ဟီုဂွံရ။ ပၠန်ဂတးဟီုမ္ဂးဂှ် အဝဵုနွံပ္ဍဲသၟောန်ပါၚ်ဟေၚ် မိက်ဂွံကဵုဒှ်ရ။ အဓိက ပ္ဍဲကဵုဗွိုၚ်ဂကူဇကုဂှ် အတိုၚ်သၞောဝ်အဝဵု ဗွဲလ္တူတေံ ကွာ်အာညိ။
လ္တူအလဵုအသဳတ္ၚဲဏံ ဂံၚ်ရပ်လဝ် သၞောဝ်ဟၟဲကဵုဗဗွဲဓဝ်ဂှ် ပၠန်ဂတးကောန်ဂကူ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ အဝဵုနွံမံၚ် ပ္ဍဲသၟောန်ပါၚ်ဂှ် မိက်ဂွံကဵုစကာသုၚ်စောဲ တၚ်စၞောန်အဝဵုရ။ ကုရဲဖံက်ပကဝ်သၞောဝ်အဝဵု ရဲဖ္ဍဵုပ္ဍိုက်သ္ပမာန် လ္တူဂကူ ဇကု ကုရဲကဵုဇြဟတ် လ္တူဂကူညးတၞဟ် တက်ပရဲလ္တူဂကူဇကု သီုဟီုဖျေံသိက္ခာဂကူဇကု အိုတ်ကၞောတ် မၞးဗီုဏံဂှ် သိက္ခာဘဝဂြောပ်ဗ္ဒလဝ် ကုသဵုလေဝ် ဒှ်ဟွံမာန်ရ။
ကုရဲယိုက်ဂၠေၚ်တာလျိုၚ် ပရေၚ်ပၞာန် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တံဂှ် ဒၞာဲထေက်ကဵုအဝဵုဂှ် စကာဗွဲမပိုတ်သ္ကုတ်ညိ။ ယဝ်စကာအဝဵု ဟွံစိုပ်တရဴမ္ဂးအဝဵုဂှ် ဒှ်တၚ်ကော်ဆောကဵု ဇကုကဵုဂကူဇကုရ။ လ္တူဂကောံဇကု ယဵုပ္တိုန်လဝ်ကဵု အဝဵုကဵုဇကုဂှ် ကဵုဂွံဒှ် အဝဵုဍာံပြ သွက်ဂကူဇကု သွက်ဂကောံဇကုညိ။ ယဝ်ဒၠေၚ်အဝဵုဇကုညဳမံၚ်မ္ဂး ကုညးအာက္ဍိုပ်ဂှ် ဒှ်လက္ချန်ညးအာဂတ ပၠတရဴဂကူ ဂကောံရောၚ်။ မိက်ဂွံဟီုပ္တိုန်စ ဒှ်တြုံအာဇာနဲ ဒှ်တြုံလညာတ် ညာဏ်ကေက်သ္ကာ ပညာစဳကၠး မိက်ဂွံသ္ဂးရ။
သ္ၚဳဂၠိပ်ရံၚ် ကဆံၚ်အဝဵုမ္ဂး အဝဵုဒက်ပတိုန်လဝ် ပ္ဍဲဂကောံဂှ် ဟွံဒ္ဂေတ်ဗက် ဟွံသုၚ်စောဲတုဲ အဝဵုတၟိ နူစိုတ်ဇကုဟေၚ် သုၚ်စောဲဂၠံက်ပ္တိတ်စကာမံၚ်တံဂှ် ညးကောန်ကွာန်တံ ဂကောံအုပ်ဓုပ်ဇကုတံ ဒုၚ်ဒဝ်ဟွံမာန် ကမၠောန်အကြာဍုၚ် ကွာန် ခက်ဆိုအ်ဗ ကမၠောန်ဟွံစိုပ်ဒတုဲဂၠိုၚ်ရ၊ ကုပူဂဵုသုၚ်စောဲမံၚ် အဝဵုဇကုဇကု ကၠောန်ပ္တိတ်တၟိဂှ် ဇကုရကၠိုဟ်တီကေတ် ဆညးမွဲဓဝ် ကုညးဒုၚ်ဍိုက်လဝ်ကဵု အဝဵုလေဝ် ကလေၚ်ပၠန်ကဵုဇကုလေပ်ရ။
ဖဵုဒုဟ်အဝဵုဇကု ဗၠေတ်လဝ်တံဂှ် ဇကုဟွံကၠးတုဲ ထေၚ်ယျကိတ်ညဳကဵု ညးဂမၠိုၚ် ဂကောံဂမၠိုၚ်ဂးတုဲ ဖန်ဇန်အတိုၚ်ပၟိက်စိုတ်ဇကုမ္ဂး ဇကုမၞးမွဲဂၠးဓဝ်ဟေၚ် ဒးဒုၚ်မံၚ် ဘဝသိက္ခာသဝ်ဝ်လေပ်ရ။
ရံၚ်ကဵုအကာဲအရာ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်၊ ပရေၚ်ပၞာန် ပ္ဍဲဂကောံဇကု ပ္ဍဲဂကူဇကုတုဲ အဝဵုဇကု ဂွံအာဍိုက်ဇမၠိၚ်ဂွံဂှ်လေဝ် ပၟိက်ဇၞော် ဒှ်တၚ်အဓိကမွဲရ နကဵုဇကုရ။ ဖံက်ပ္ကဝ်ဏာသၞောဝ်အဝဵုတုဲ ဂွံကလေၚ်ဂွံအဝဵုမွဲဝါပၠန်ဂှ် ဝါတ်ဍာံဟေၚ်ရ။ အဝဵုဂှ် ရာန်ကေတ်ကဵုသြန်တုဲ အာဍာ်ဇမၠိၚ်ဟွံဂွံ ဂၠေံသၠာဲကဵု ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်လေဝ် အာယုက်အဝဵုဟွံဂၠိၚ် လ္တူအဝဵုဂွံ ဆာန်ဇကုဂှ် အဓိက စိုတ်ဇကုဂှ်ဟေၚ်ရ ပၟိက်ဇၞော်မံၚ်ရောၚ် ပ္တိုန်ထ္ၜးဏာရအဴ။
0 Comments