ပ္ဍဲဂိတုဇာန်နဝါရဳ ၄ ဗ္ဂါပ်တ္ၚဲစေၚ်ဂှ် ပ္ဍဲဍုၚ်ဇြပ်ဗု တွဵုရးမန်တေံ ကၠောန်ဗဒှ်ကၠုၚ် ပေါဲပံက်တိုက်ပၠတၟိ (တိုက်ထ်ၜးပျးတၟိ) ဂၠံၚ်ကွဳပၟတ်ကလုတ်မာရဏ မကၠောန်ကလိုဟ် ဆက်စၠောံလဝ် နူကၟိန်ဍုၚ်သေံကဵု ရးမန်ဗၟာ အပ္ဍဲကာလပၞာန်ဂၠးတိ ဒုတိယတေံရ ဂွံတီကေတ်။

ပ္ဍဲအသေအဟာန်ဂှ်ဝွံ ဂအုပ်ဝန်ဇၞော်တွဵုရးမန် ဥုအုၚ်မျေအ် သ္ပက္ဍိုပ် ထပိုတ်ဏာဇုက်သုတ် ပံက်တိုက်ပၠတၟိတုဲ မွဲကရောံဂှ် ဥုကျေန်ဖေ ဥက္ကဌ ကၠတ်ထဝ်တွဵုရး၊ ဒံက်တာ တဵုတဵုအံၚ် ဝန်ဇၞော် ဗဂဵုလဟဵုဍုၚ်ကွာန် တွဵုရးမန်၊ သ္ကိုပ်ပၞာန် မျဵုဝေန် သ္ကိုပ်ဌာန်ဂအုပ်ပၞာန် ရးအဂၞဲ၊ ဝန်ဇၞော်ဂမၠိုၚ် ဂကောံအလဵုအသဳတွဵုရးမန်၊ ညးဒုၚ်ကာဂမၠိုၚ် နူကမ္ပနဳတလမန်၊ရဲဒေသ ကေုာံ ကၟုဲမဘိက်လဝ်တံကီု သီုဖ်အိုတ် တိုန်စိုပ် ၜိုတ် ၃၀၀ တလ ဂွံဆဵုကေတ်ရ။

ဝန်ဇၞော် ဥုအုၚ်မျေအ် “သွက်လျးဘဝဂှ် ကေံကေတ်နိမိတ် အတိက်တေံတုဲ ဂွံတိုန်စိုပ်ပေါဲ ပံက်တိုက်ထ်ၜးပျး ပွမသ္ပသမ္တီ၊ ပွမပ္တိုန်စၟတ်သမ္တီ သွက်ဘဝမှာဇန် ၜိုတ် (၈) ဠက်ပြၚ် မသၠးကၠုၚ်လဝ်လမျီု ကၠာပိုဲဂှ် မိပ်စိုတ် ဂွံဂုန်စရာဲကွေံ” ဂးဏာ ပ္ဍဲဂလာန်ပံက်အသေအဟာန်ဂှ်ရ။

သွက်ဂွံသိုၚ် တိုက်ပၠတၟိ ဂၠံၚ်ကွဳပၟတ်ဂျပါန် ကော်ဂးစ ဂၠံၚ်ကွဳပၟတ်ကလုတ်မာရဏ (သေမၚ်းတမန်ရထားလမ်း) ဏံဂှ် ကော်ကဵု (tender) ပ္ဍဲအဒေါဝ်ဂိတုအံက်တဝ်ဗာ သၞာံ ၂၀၁၄ တေံရတုဲ ကမ္ပနဳတလမန်ဂှ် ဂွံဏာ(tender) ရ။ ပတွဵုနူဂှ်တုဲ အတိုၚ်စၞောန် နူဂအုပ်ဝန်ဇၞော်ဂှ်ရ သိုၚ်ကၠုၚ်လဝ် သာ်ဝွံ ဗညာသာန် ဥက္ကဌ ကမ္ပနဳတလမန် ဂးရ။

“ အတိုၚ်ဝန်ဇၞော် ပ္ညုၚ်ထ်ၜးကဵုဂှ်ရ ပိုဲကၠောန်တိုန် တိုက်ထ်ၜးပျးဏံ၊ ကလောန်ဏံဂှ် ပိုဲက္လိဂွံ နူ (tender) ညးတံ ကော်ဂှ်ရဏောၚ်တုဲ ဒှ်ကလောန် ဒးကၠောန်အာ သၟဝ်ပရေၚ်ပၠတရဴ ဝန်ဇၞော်တွဵုရး၊ အလဵုအသဳ တွဵုရးရ” သာ်ဝွံ ဗညာသာန် ဂးရ။

ပ္ဍဲဝၚ်(အရှာံ) တိုက်ပၠဂှ်ဝွံ အဆံၚ်ပထမ ဒကုတ် ၝောံတိုက်ပၠ၊ အဆံၚ်ဒုတိယ ဗ္ဒံသွံရာန်စ အပေါတ်စပ်ဖျပ်ကဵုတိုက်ပၠ၊ အဆံၚ်တတိယဂှ် ဟဝ်တေဝ်ဗ္ဒံဇၞူကၟုဲ သီုကဵုဆေၚ်ဖျာ သာ်ဝွံ ပါ်လဝ်ပိဒကုတ်တုဲ သိုၚ်ခၞံလဝ် ဂးရ။

ပ္ဍဲအသေအဟာန်ဂှ်ဝွံ ဒုၚ်တၠုၚ်ကၟုဲ နကဵုအခို်က်လှေ်ဒယှေ် ယေန်သၞာၚ်မန်တုဲ နူကဵုတိုက်ပၠဂှ် ဗ္ဂေတ်ကဝါ်ဏာ ဂကောံအလဵုအသဳတွဵုရး ကေုာံကၟုဲတံ နကဵုကွဳပၟတ်ခေတ်ဂျပါန် မစကာသၟုဟ်ဍာ်ဂမ္တဴ ကဝါ်ဗ္စိုပ်ဏာ ကျာ်ဒဵုဂျပါန် (ရန်ကဵုညးစုတိက္လိလောန်အာ ဘဝပလိုက်တုဲဒက်လဝ်) ပ္ဍဲဇရေၚ်ကွာန် ဒဒန်ချေတ်တေံရ။

ဂၠံၚ်ကွဳပၟတ် နူကဵုဇြပ်ဗု ကၠောန်တတ်အာ အကြာဒဵု ဒေသကျာ်ပိတုဲ ကၠိုဟ်အာစဵုကဵု ၜါန်ပေါၚ် ကၟိန်ဍုၚ်သေံဂှ် မၞုံဇမၠိၚ် ၂၅၀ မာၚ်ပြၚ်တုဲ ကၠောန်လဝ် ပ္ဍဲဂိတုနဝ်ဝေမ်ဗာ၊ သၞာံ ၁၉၄၂ ခေတ်ပၞာန်ဂၠးတိဒုတိယတေံရ။ ပၞာန်ဂျပါန် စကာကၠောန်ကၠုၚ်ဂၠံၚ်ဏံ ဗၞတ်မွဲသၞာံဂှ် ကောန်ဍုၚ်အရၚ် ၜိုတ် (၈)ဠက်ပြၚ်၊ ကောန်ဒပ်မဟာမိတ် (၁) ဠက်ပြၚ်ၚ်တံ ဒးလေၚ်ကၠုၚ်လမျီုရ။ ဒၟါနူဂှ်ရ ဂၠံၚ်ဏံဂှ် ယၟုဒယှ်ကၠုၚ် နဒဒှ် ဂၠံၚ်ကွဳပၟတ် ကလုတ်မာရဏ ရ။

သ္ဘၚ်စၟတ်သမ္တီ ဒဒှ်ဂၠံၚ်အာစိုပ်ဒတုဲဂှ် ကၠောန်ကၠုၚ် ပ္ဍဲဂိတုအံက်တဝ်ဗာ ၂၅၊ သၞာံ ၁၉၄၃ ရဂှ်လေဝ် ဓမံက်ထ်ၜးလဝ် ပ္ဍဲသမ္တီဝၚ်တအ်ရ။

ပ္ဍဲဇြပ်ဗုဝွံ သ်အာၚ်နူ တိုက်ပၠ သက်သဳဂၠံၚ်ကွဳပၟတ် ကလုတ်မာရဏ ဏံတုဲ သုသာန်ပၞာန်လေဝ် နွံမံၚ်မွဲဏီရ။ ပ္ဍဲသုသာန်ပၞာန်ဏံဂှ် တိုပ်လဝ် ပ္တေၚ်ဇုတ်ကောန်ပၞာန် (၃၆၁၇) တလ နူဒပ်ပၞာန် မပ္တံ အၚ်္ဂလိက်၊ ကနေတာ၊ အဝ်သတြေလျာ၊ နျူဇြဳလာန်၊ အေန္ဒိယ၊ ဗၟာ၊ မလေဝ်ယှာ၊ နေဝ်သာလာန် မပြဟ်ဂလုဲအာ အပ္ဍဲကာလ ပၞာန်ဂၠးတိ ဒုတိယ တေံရ။