မာံတဵုလွဳ – “လိုက်ဝှ်တိကှ် ဍောၚ်ပ္ကဴဒကှ်ခွါ ရာၚ်ဆာဲသာယာ။ ဇရေၚ်စေတဳမှာ ကဵုဒါန်ပူဇဴ ပမာသာ်ထဝ်၊ ပ္ကဴသတ်သြောံကၠာ၊ မောဝ်တဴအလုံဝါ” သာ်ဝွံ အ္စာကဝိမန်တမၠာ တံ၊ ချူစွံလဝ် ပရောဂိတုဝှ် မၞုံကဵုရှ်သာ လိက်ဒမၠေံ မွဲပိုဒ်ရ။ ရန်ကဵု ပိုဒ်လိက်ဂှ်တုဲ အခိၚ်ဝွံ မဒှ်အခိၚ် ဂိတုဝှ်ကထိုန် ပ္ဍဲဝါဗ္ၚပၠန် သြောံလ္ၚဵုတံ ကၞေၚ်၊ သြောံလ္ၚဵုတံ ဇဝ်ကဴ၊ သြောံလ္ၚဵုတံလး၊ သြောံလ္ၚဵုတံ ဍုဟ်ဒၟံၚ်အိုတ်တုဲ၊ 
ရတ်သြောံတုဲပၠန်၊ သၟာဗ္ၚတံ ဒးဆက်တဵုအာ ပ္ဍဲတိဗ္ၚညးတံ မပ္တံသြောံက္ညၚ် သၞေဝ် ကေဝ်နာနာ တၞံၜဲနာနာ တၞံစပ်ကဵု ပ္တိတ်ကၠေၚ်စ (ပ္ကဴသၟိၚ်တ္ၚဲ၊ သတ်ဇုက်တိ၊ လ္ၚဴ) ဂမၠိုၚ် ဒးဆက်တဵုအာ ပၠန်ရ။ ပၞောဝ်ကဵု ပရေၚ်တဵုလွဳဂမၠိုၚ်၊ အရာတဵုသြောံက္ညၚ် ဝွံ၊ သွက်သၟာဗ္ၚတံဇွောအ်မကီု သီုပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ကီု ပၟိက်ဇၞော်တဴရ။ ဟိုတ်ဂှ်တုဲ ဗွဲတၟေၚ် မိက်ဂွံပ္တိုန်ထ္ၜးဏာ ကဵုနဲကဲ SRI သွက်ဂွံတဵု သြောံက္ညၚ် မွဲနဲရ။
နယ်ကဲ SRI ဂးဂှ် မုရော ?
SRI (System of Rice intensification) ဂးဂှ် နဲကဲတဵုသြောံမွဲ၊ ဒးစွံအာရီုဇၞော် လ္တူကမၠောန်တုဲ မဖ္ဍိုက်ဗပေၚ်လဝ်ကဵုနဲကဲ တၚ်နၚ်ပညာတဵုလွဳ ကေုာံ အရာကပေါတ်သဘာဝဂမၠိုၚ်ရ။ တုဲပၠန် အရာတဵုသြောံဂှ် ဒးဓလိုက်တမ် ရိုဟ်အောန်တုဲ၊ ကလေၚ်ဂွံပရဲဂၠိုၚ်ဂှ် မဒှ်နဲကဲ SRI ရ။
အခါရ စကာနဲကဲ SRI တုဲ တဵုသြောံမ္ဂး၊ ပ္ဍဲမွဲဨက တၞံသြောံလၟိဟ် ဒးနွံဂှ်ကီု သီုကဵုရှ်တိခိုဟ်သန် တိခံက်ဗ္ၚဒးညဳဒၟံၚ်ဂှ်ဒှ်တုဲ ဍာ် ကေုာံ အာဟာရဂမၠိုၚ် ဒးဖန်ဇန်ကောပ်ကာဲ ဒးစကာ လေပ်ရ။ မွဲအဆက်ဂှ် သၟာဗ္ၚတံ ဒးသၠုၚ်ပ္တိုန်စရာဲ ကမၠောန်ဇကု ညံၚ်သ္ဂောံ အံၚ်ဇၞးဂှ်ရ။ စကာနဲ SRI ဏံမ္ဂး ဒးပါ်တိတ်အာ နူနဲကဲ တဵုသြောံတြေံတေံတုဲ စကာနဲကဲတၟိ မွဲရ။ သအာၚ်နူဂှ်ပၠန် SRI ဂးဂှ်၊ ဟွံသေၚ်ကဵု ဂကူသြောံတၟိမွဲတုဲ ဟွံသေၚ်ကဵု ဂကူသြောံဆက်စၠောအ်မ (Hybrid Seed) ရ။ ဂကူမသြောံ အလဵုဒှ်ဒှ် ဍေံမဒှ်သဟဇာတ ဍေံမကိတ်ညဳကဵု ဒေသဇကုမ္ဂး နကဵုနဲကဲ SRI ဏံ တဵုလွဳအာ မာန်ရ။
မုရဴပရေၚ်တဵုလွဳလဵုဒှ်ဒှ် ဍေံတန်တဴဒၟံၚ်ကဵု “တိဒးရးသန်၊ မ,ဒး ဍာံစၟတ်၊ နဲကဲဟွံ ယောၚ်မှာ၊ ရာသဳ ဟွံလောန်အာ၊ ယဝ်ကၠောန်သ္ပဏာ၊ ဂုဏ်ဖဵုဇၞော်အာ” သာ်ဝွံ သၟာဗ္ၚမန် ဇၞော်ဇၞော် တမၠာတေံ ဗ္စန်လဝ်ဂလာန် နွံရ။
ဟိုတ်ဂှ်ရ ရန်တၟအ်ကဵု တဵုသြောံက္ညၚ် နကဵုနဲကဲ SRI ဂှ် ဍေံမဒှ် နဲကဲတၟေၚ် တၟဟ် အိုတ်အစောန်မွဲရ ဟွံသေၚ်ကီုလေဝ် ဒးသ္ပသ္ဇိုၚ်ကဵုတိဍာ်ခိုဟ်တုဲ ဒးရုဲစှ်တိ ကိုပ်ကၠာအိုတ်ရ။ ရုဲစှ်တိတုဲမ္ဂး ဒးဗွဝ်မ တဲကၠာရ။ မ,ဍာံခိုဟ်မှ တၞံထက်ခိုဟ်ပၠန် ဒ္ကောၚ်သတ်ဍေံ တိတ်ဂၠိုၚ် ဂွံဂၠိုၚ်ရ။
နယ်ကဲဗီုဗွဝ်မ ကေုာံ မတၞံသြောံဂှ် ကလေၚ်ဆုဲပြံၚ် တဵုပ္ဍဲတိဗ္ၚ
ဗွဲကိုပ်ကၠာအိုတ်ဂှ် ဒးဗွဝ်မရ။ နနဲဗွဝ်မ ဗီုပြၚ် ဟကဝ် (Mat Method) ဂှ် ဒးကၠောန် အာရောၚ်၊ တဵုသြောံမွဲဨကမ္ဂး တိခံက်မဗွဝ်ဝွံ၊ ဗီုတိခံက်ဍောတ်ဍောတ် ဗၞတ် (၂ပေ × ၁ပေ) ဂှ် ဒးကၠောန်လၟိဟ် (၁၆) ခံက်ရ။ ပမာဗီုပြၚ် ဆုဍောတ်တ် ပန်တၞုၚ်ဗ္ဂပ်လဝ် ပန်ဒိုဟ် (ပုခက်ဘောၚ်ပုံ) ရ။ ပ္ဍဲဂှ် စုတ်တိဖက် နၞဴလဝ်တိစံၚ် အိက်ဂၠဴ၊ ဝါဲသဘာဝတံတုဲ၊ သၟဝ်တိဂှ် ဒးလးအာ မပ္တံ ပလာတ်သတေတ်ရဝ်ပါ၊ တၞးအၚ်၊ တၞးသၠဗြာတ်တံဂှ်လေဝ် ရပ်စပ်စကာအာ ဂွံဒၟံၚ်ရ။ မွဲဨကမ္ဂး မသြောံဂှ် လၟိဟ်စေဝ် ဍာ်တှ် (နို႕ဆီဗူး) (၁၀) မရ ဟေၚ် ဒးသုၚ်စောဲတုဲ၊ ဂြာတ်စုတ် လ္တူတိမပလေဝ်လဝ် ပ္ဍဲတိခံက်ဍောတ် ဂမၠိုၚ်ဂှ်ရ။
ကလေၚ်ပြံၚ်တဵုပၠန်မ္ဂး၊ မွဲဒၞာဲဂှ် တၞံသြောံမွဲတၞံရဟေၚ် ဒးတဵုစုတ်မာန်တုဲ မွဲကရုၚ်ကဵု မွဲကရုၚ် (၁၀) ၝောံတဲ၊ မွဲတၞံကဵု မွဲတၞံ (၁၀) ၝောံတဲ ခြာစွံတုဲ ဒးပ္တံစုတ်ရ။ မွဲဨကမ္ဂး လၟိဟ်တၞံသြောံ လုပ် (၅၂၀၀၀) တၞံပြၚ် လုပ်ရ။ မွဲတၞံကဵုမွဲတၞံ ပဟိုတ်သ္ၚောဲခြာဒၟံၚ်ဂှ်၊ သွက်သ္ဂောံဗက်ဂစိုတ်ထောံ ချောဲအကြာတၞံသြောံ နကဵုကရိယာဂစိုတ်ချောဲ ညံၚ်ဂွံကၠောန်မာန်ဂှ်တုဲ ဒးတဵုလဝ်သာ်ဝွံမဒှ်ရ။ ပြံၚ်တဵုသြောံတုဲ ပေၚ်၁၀တ္ၚဲဂှ် မွဲဝါ၊ ခြာၜါ စှော်တ္ၚဲဂှ် မွဲဝါ၊ ဆက်တုဲခြာပိစှော်တ္ၚဲဂှ် မွဲဝါပၠန်၊ ဒးဂစိုတ်ချောဲ နကဵုကရိယာ ဂစိုတ်ချောဲရ။
ဂစိုတ်ချောဲပေၚ်ပိဝါ တုဲဒှ်အာမ္ဂး၊ စဵုကဵုစိုပ်အခိၚ် သြောံဍုဟ်၊ ရတ်သြောံတေံ၊ ဟွံဒးကၠောန်ရ။ အခါရ လုပ်ဂစိုတ်ချောဲကဵု ကရိယာဂစိုတ်ချောဲမ္ဂး၊ ပ္ဍဲခံက်ဗ္ၚဂှ် ဍာ်ဒးနွံထေက် ၂ ၝောံတဲရ။ဍာ်ဂှ် ဒးမာတ်လဝ်တုဲ ချောဲဂမၠိုၚ် အုဲသရိုဟ်အာ ပ္ဍဲဍာ်ဂှ်တုဲ ကလေၚ်ဒှ်အာ ဝါဲသဘာဝပၠန်ရ။ နဲကဲတဵုသြောံက္ညၚ် SRI ဏံဝွံ ဒးဆဵုဂဗ အခက်အခုဲ ဇၞော်အိုတ်မွဲဂှ် တၞံချောဲနာနာ (ပေါၚ်းပၚ်) တိုန် ပ္ဍဲခံက်ဗ္ၚရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဒးစကာ ကရိယာဂစိုတ်ချောဲ (ကြားလိုက်ထွန်) ရ။ ချောဲသအးဇ္ၚးဂှ် ဒှ်ဖဵုဍေံသြောံတိတ်ဂၠိုၚ်၊ ဒှ်အဓိကမွဲကီုဂှ် ဂိုၚ်သမ္တီထေက်ရောၚ်။
ဍာ်အောန်လေဝ် သြောံက္ညၚ်တဵုဂွံမာန်
တုဲပၠန် ဍာ်သွက်ကဵုသြောံဂှ် စဵုကဵု ဒးဗၠိုက်တၞီလဝ်လၟိန်ဂှ် ပ္ဍဲနဲကဲ တဵုသြောံ SRI ဏံဂှ် ဍာ်ဟွံဒးရပ်စပ်စကာတုဲ ဍာ်အိုတ်အောန် နူတဵုသြောံက္ညၚ်နဲတြေံ ဓမ္မတာတေံ (၄) ဂအုံဂှ် (၁) ဂအုံဟေၚ် အိုတ်မာန်ရ။ (တၚ်သမ္တီ။ တဵုသြောံက္ညၚ် နဲကဲတြေံဓမ္မတာ မွဲဨကမ္ဂး ဍာ်ဒးအိုတ် (4ft/Area) ရ။ အဓိကဍေံဝွံ ဗၞတ်တိ မွဲဨကဂှ် ဍာ်ဒးနွံသမၠုၚ် (၄) ပေမှ၊ တဵုသြောံက္ညၚ် ဂွံရီုဂပ်မာန်။ (ဗၞတ်ဍာ်နွံ လၟိဟ်ဂါလာန်ၜိုတ်ပန်ဠက်ပြၚ်) ဒးရပ်စပ်စကာဍာ် ပ္ဍဲအရာ တဵုသြောံက္ညၚ်နဲတြံဓမ္မတာ မွဲဨကရ။ သွက်တဵုသြောံက္ညၚ် နဲကဲ SRI ဝွံ တၟေၚ်မွဲဂှ် ဍာ်ဆတၞံသြောံဍုက်ရ၊ ဒးဖဍုက်ကဵုရ။ ပဟိုတ်နူကဵု တၞံသြောံဍုက်မွဲတဲ ကှ်မွဲတဲဂှ်ရ၊ တၞံဗၠိုၚ်သြောံ (စပါးအသားတက်) ဍေံကမဵုဗြေဝ် တိတ်ဂၠိုၚ်ရ။ လၟိဟ်အောန်အိုတ် တၞံဗၠိုၚ်သြောံ (၁၅) တၞံ ဂၠိုၚ်အိုတ် လၟိဟ် (၅၀) တၞံ ဗြေဝ်တိတ် နွံတုဲ ဟိုတ်နူလၟိဟ်ဗၠိုၚ်တၞံသြောံ ဗြေဝ်တိတ်ဂၠိုၚ်ဂှ်ရ အခါရသြောံတိတ်မ္ဂး တုပ်သၟဟ်အာကဵု သြောံက္ညၚ် တဵုနဲတြေံဓမ္မတာ လၟိဟ်တၞံသြောံတဵုလဝ် ကရုၚ် (၉” × ၆”) ဂှ် နွံ (၁၇၀၀၀၀) တၞံ မွဲဨကဂှ်ကီုရ။ ၜိုန်ရ တဵုလဝ်နနဲ SRI မွဲဨက လၟိဟ်တၞံသြောံ ၅၂၀၀၀ ပြၚ်ကီုလေဝ် လ္ၚဵုဂှ် လၟိဟ်သြောံတိတ်ၜက် ဂၠိုၚ်အာ နူနဲတြေံတဵုသြောံက္ညၚ် ဓမ္မတာ တဵုလဝ်လၟိဟ်တၞံ (၁၇၀၀၀၀) မွဲဨကဂှ်လေဝ် နွံရ။
တဵုသြောံက္ညၚ် နဲတြေံဓမ္မတာ မွဲဨကဂှ် လၟိဟ်တၞံသြောံ ပ္တံလဝ် (၁၇၀၀၀၀) ပြၚ် (မွဲကရုၚ်ခြာ ၉”× မွဲတၞံ ခြာ၆”) တုဲ၊ တၞံဗၠိုၚ်သြောံ ကၟဵုဗြေဝ်တိတ်မာန် (၈) တၞံ (၁၀) တၞံရ ဂွံဆဵုကေတ်ဗွဲမဂၠိုၚ်တုဲ၊ တဵုသြောံက္ညၚ် နဲကဲ SRIဏံဂှ်မ္ဂး တၞံဗၠိုၚ်သြောံ ၜိုတ်၃၀ တၞံ ဗြေဝ်တိတ်ရဂှ် သ္ဂောံဆဵုကေတ် နူအခိၚ်စမ်ၜတ်ကၠုၚ်လဝ် သၞာံ ၁၉၉၃တေံဂှ်တုဲ သြောံကေၚ်တိတ်ကၠုၚ် မွဲဨက (၈၀) နရဂှ် ‘ဥူထောန်ယီ’ မဒှ် မာန်နေဂျာတြေံ ကၠအ်သုတေသနသြောံ ဍုၚ်ဗ္ဂောဂှ် ညးလဴထ္ၜး ကဵုရ။
“ဇၟာပ်သ္ၚိကၟိန်သၟာဗ္ၚ မွဲတၠမ္ဂး၊ အောန် (၃) ဨက၊ ဂၠိုၚ် (၅) ဨက၊ ထေက်ကြိုက် ၜိုတ်ဇြဟတ် ဒးကရပ်ဂှ်၊ ကၠောန်ၜိုတ်အာမ္ဂး၊ စရိတ်လေဝ်အိုတ်အောန်၊ ကမၠောန်လေဝ် ဟွံဒးယှုက်ထုဲ သွက်ဇွောအ်မ ဟွံကၜက်လောန် နူဂှ်သီုဂွံသွံစမာန် သွက်သၟာဗ္ၚတံ ဒှ်ဖဵု” သာ်ဝွံ မာန်နေဂျာတြေံဂှ် ဟီုရ။
စပ်ကဵု နဲကဲဏံတုဲ ညးကေၚ်ကၠောန်လဝ် နဲ SRI မွဲတၠ ဟီုဂှ်
“နယ်ကဲဏံ သၟာဗ္ၚ နူပ္ဍဲဍုၚ်ဗၟာတံ ဗွဲမဂၠိုၚ် ဟွံကေၚ်မိၚ် ဟွံကေၚ်ညာတ်ဏီ ဟွံဍုက် ကေဝ်လဝ်ဏီကီု တုဲပၠန် နူတၠပညာတဵုလွဳတံ နူဌနဝန်ဇၞော်တဵုလွဳတေံ ကီုကၠောန်လဝ်သုတေသန နကဵုသွဟ်ခိုဟ်မွဲ ဟွံလလေၚ်တြးလဝ်ဏီတုဲ သၟာဗ္ၚလ္ၚဵုတံဟွံတီရ။ ညးတီနဲဏံ ညိညရဗက်ကၠောန်လဝ်နွံတုဲ ကေၚ်ဂွံကၠုၚ်လဝ် ဂုဏ်ဖဵုလ္တူ နဲကဲဏံ နွံဒၟံၚ်ညိညကီုရ။ ၜိုန်ရကၠောန်ဒၟံၚ်ကီုလေဝ် နဲကဲ SRI ရ ကၠးကၠးမးမး ဟွံတီ” သာ်ဝွံ နာဲမျေတ်အံၚ် သၟာဗ္ၚ နူကွာန်ကြုၚ်က၊ ပွိုၚ်ဍုၚ်ပံၚ် ညးမကေၚ်တဵုဒၟံၚ် သြောံ က္ညၚ်သၞာံလအ်လ တေံတုဲ တဵုလဝ်သြောံက္ညၚ်ကဵု နနဲကဲ SRI ဂှ် ဟီုရ။
နဲကဲ တဵုသြောံက္ညၚ် SRI မ္ဂး ဏံဂှ် သၟာဗ္ၚတံ မုဟိုတ် ဒးကၠောန်ထေက်ရော?
နဲကဲတဵုသြောံက္ညၚ်တြေံဂှ် မွဲဨကအိုတ်စရိတ် (သၞာံ၂၀၁၁ တေံ) ၜိုတ်သြန် (၃၀၀၀၀၀) ဒ္ကေဝ်ကီုလေဝ် နဲကဲ SRI ဏံ အိုတ်သြန် ၜိုတ် (၁၀၀၀၀၀) ဒ္ကေဝ် ဟေၚ်ရ။ မုဟိုတ်ရော ဒးကလေၚ် တော်တၟော် ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်မ္ဂး၊
၁။ ။ မသြောံဗွဝ်မ သွက်တဵုသြောံက္ညၚ် နဲတြေံတေံမ္ဂး ၃-၄ န ဒးဗွဝ်မရ။ SRI ဂှ် စေဝ်ဍာ်တှ် (နို႕ဆီဗူး) (၁၀) စေဝ်ရ အိုတ်။ (မသြောံ မွဲကဠတ် ကဵု ၜါစေဝ်ဍာ်တှ်) ရ။
၂။ ။ နဲကဲတဵုသြောံ က္ညၚ်တြေံတေံဂှ် မတၞံသြောံ ပ္တံမွဲတဲဂှ် မတၞံသြောံ ၃-၄ တၞံ ဒးပ္တံ စုတ်ကီုလေဝ် နယ်SRI ဏံဂှ် ဒးပ္တံမွဲတဲမ္ဂး၊ မွဲတၞံရဟေၚ် ဒးပ္တံစုတ်ရ။
၃။ ။ နဲတြေံတဵုသြောံက္ညၚ် ပ္ဍဲတိခံက်ဗ္ၚ တၞံသြောံမၞံုဂမၠိုၚ်ဂှ် ဍာ်ဒးဗၠိုက်ဒၟံၚ် ၜိုတ် (၄-၅) ၝောံတဲလၟိုန်တုဲ နဲ SRI ဂှ် ဍာ်ဆၜိုတ် ဍုက်ချာပ်ပ်ရ ဒးဍုက်ရ။
၄။ ။ ပဟိုတ်နူအကြာ တၞံသြောံ၊ အကြာကရုၚ်သြောံ၊ ချောဲဂမၠိုၚ်ဂစိုတ်လဝ်ကဵု ကရိယာဂစိုတ်ချောဲတုဲ ချောဲဂှ် ဒးအုဲအိုဟ်အာ ပ္ဍဲခံက်ဗ္ၚဂှ်တုဲ ဒှ်အာ ဝါဲသဘာဝ (Organic Composer) သဘာဝရုပ်တိ၊ ဓါတ်တိ ခိုဟ်တိုန်၊ ကျာလုပ်ကျာတိတ် ပ္ဍဲတိခိုဟ်တိုန်ရောၚ်။
၅။ ။ တၞံသြောံမွဲတၞံကဵုမွဲတၞံ၊ ခြာပ္တံလဝ် (၁၀”×၁၀”) ဗီုပြၚ်စတုရာန် (ပန်ကဠၚ်) တုဲ ကျာလုပ်ကျာ တိတ်ခိုဟ် ပယျးတ္ၚဲဒးခိုဟ် တၞံဗၠိုၚ်သြောံ ဍေံဗြေဝ်တိတ်ဂၠိုၚ်၊ ပေဝ်တၞးဍေံ ထက်ယုက်၊ စၟယဲဘဲစှေ် အောန်ရ။
၆။ ။မွဲလၟေၚ် ဇမၠိၚ်အယုက်သြောံ၊ သွက်စရာဲဍာ်ဒ္ကေဝ် ဂွံဖဍိုက်ပေၚ်ကဵုမာန်၊ အခိၚ် ဆုဲပြံၚ်တဵုသြောံဂှ်၊ ပရှ်လဝ် အဝဲအယုက် (၁၂) တ္ၚဲ (၁၅) တ္ၚဲဟေၚ်ရ ဒးဆုဲပြံၚ်တဵုလဝ်ရောၚ်။ (မတၞံသြောံအဝဲအယုက်ဍောတ်တ် ပြံၚ်တဵုလဝ်ဂှ်၊ တၚ်နၚ်ဏံ မဒှ်အဓိကမွဲ ပ္ဍဲနဲကဲ SRI ရ)
၇။ ။ လွဳလွတ်ခိုဟ်မိုဟ်မ္ဂး မွဲဨကသြောံ (၁၀၀) န တိတ်မာန်။
၈။ ။ တၞံသြောံ သွက်ဂွံဖောအ်ဗြေဝ် ဇၞော်မောဝ်တိုန်ဂှ် ဝါဲသဘာဝဂမၠိုၚ်၊ ဒြပ်ဝတ္ထု သဘာဝ၊ မပ္တံတိဟနုၚ်၊ တိဂတာၜဳ၊ အိတ်ဂၠဴ၊ အိက်ၜဲ၊ အိက်လ္ၚဴ နကဵု ဝါဲသဘာဝ အဝ်ဂေဝ်နေတ် (Organic) စုတ်ကဵုမ္ဂး နဲကဲ SRI ဝွံ အရာတဵုသြောံ အဝ်ဂေဝ်နစ် ကလိဂွံသြောံ၊ သ္ၚုအဝ်ဂေဝ်နေတ် မာန်ရ။ (စၟတ်သမ္တီ။ ။ သြောံသ္ၚု အဝ်ဂေဝ်နေတ်ဝွံ အခိၚ်လၟုဟ် ဂွံလ္ၚုဟ်ခိုဟ် နူသ္ၚုဓမ္မတာ ၜါဆရဂှ် သၟာဗၞိက်သွံရာန်သြောံသ္ၚု နူဍုၚ်သအာၚ်တံ ဟီုဒၟံၚ်ရ။)
နဲကဲ SRI ဏံ စိုပ်ကၠုၚ် ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာ
နဲကဲ SRI ပရေၚ်တဵုလွဳဏံဂှ် သွက်သြောံကသီု သြောံက္ညၚ် သီုၜါပြကာ စကာ နဲကဲဏံတုဲ တဵုလွဳမာန်ရ။ ဆဂးဥတုကသီုဂှ် သၟာဗ္ၚတံ ပဟိုတ်နူ ဍာ်ဗြဲၜိုတ်ကေတ်ၜိုတ်ဂွံဒှ်ဒၟံၚ်တုဲ နဲကဲဏံ သ္ပတၟေၚ်တုဲ ဟွံတဵုသြောံကသီုရ။ ပၟိက်မဂွံစကာနဲ SRI တုဲ တဵုသြောံက္ညၚ်ဂှ် ပဟိုတ်နူ ဒးဓလိုက်တံရိုဟ်သြန်ဂၠိုၚ်ဂှ်ရ ဒးစကာနဲကဲ SRIရ။ နဲကဲဏံဝွံ တၠပညာဂကူ ပြၚ်သေတ်မွဲ မၞံုယၟု Fr.Henari De Laulanie ဂှ် စစမ်ၜတ်ကၠုၚ် နဲဏံ ပွိုၚ် (၃၄) သၞာံ ပ္ဍဲဍုၚ် Madagascar ရ။ နကဵုနဲကဲဏံဂှ်ရ။ သၟာဗ္ၚ ညးဒိုက်ဝါတ်တံ ဒးဓလိုက်တံရိုဟ်အောန်န် စကာနဲကဲ တဵုသြောံ SRI ဏံတုဲ ပရေၚ်တဵုသြောံလေဝ် အံၚ်ဇၞးအာ ဇွောအ်မလေဝ် ရုံဂပ်အာသၟးဟွံက၊ သီုဂွံ သွံပ္တိတ်ကဵု ဍုၚ်သအာၚ်မာန်ဂှ်ရ နဲကဲ SRI ဏံ ပြာကတ်ကၠုၚ် မဒှ်ရ။ ပ္ဍဲဍုၚ်ဗၟာဏံပၠန် ပပ္တံစမ်ၜတ်ကၠောန်ကၠုၚ် နူသၞာံ (၁၉၇၅) ပ္ဍဲကၠအ်သုတေသန တဵုလွဳဗဟဵု၊ ဍုၚ်မှဝ်ဗဳရးဇၞော်လ္ဂုၚ်ဂှ် ဂွံတီကေတ် နူလိက်ဂျာနေဝ် သုတေသနပရေၚ်တဵုလွဳ ပ္တိတ်လဝ် နူသ္ကိုပ်ဌာနသုတေသန ပရေၚ်တဵုလွဳ ယေဇြေန် ဍုၚ်ပျေန်မဏာရ။
သၟာၚ်နူဂှ်ပၠန် ပ္ဍဲကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာ ဇၟာပ်ဒေသဍုၚ်ရးဇၞော် ဒေသဍုၚ်တွဵုရးတံတေံ ကၠအ်သုတေသန ပရေၚ်တဵုလွဳမၞံုဒေသတံဂှ် သွက်ဂွံကၠောန်စမ်ၜတ် သ္ပသုတေသနဂှ် နူဌာနဝန်ဇၞော် မဆက်စပ်တံစၞောန်ပ္ညုၚ်ကၠုၚ်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ နဲကဲ SRI ဏံ သၟာဗ္ၚလ္ၚဵုတံ စဵုကဵုလၟုဟ် ရပ်စပ်စကာဒၟံၚ်ဖိုဟ်ဂှ် ဂွံဆဵုညာတ်ကေတ် မာန်ရ။ ပ္ဍဲတွဵုရးဍုၚ် ရခေၚ် ပွိုၚ်ဍုၚ်ဗူသဳတံၚ် (ဘူးသီးတောင်)၊ ပွိုၚ်ဍုၚ်မံၚ်တဝ် (မောင်းတော) မဒှ်ကွာန် ကွာန်ကျဳကာန်ပျေၚ် (ကျီးဂန်းပြင်)၊ ငခူယျ (ငခူရ)၊ ကေုာံ ကွာန်အံၚ်သပျေ (အောင်သပြေ) တံတေံ သၟာဗ္ၚတံ တဵုဒၟံၚ်သြောံက္ညၚ် နဲကဲ SRI ဏံ နူဝါအဒိကိုပ်ကၠာ သၞာံမလအ်လ တေံရဂှ် ကုညးချူလိက်ဏံ ဂွံဆဵုကေတ်လဝ် ပ္ဍဲသၞာံ (၁၉၉၅) တေံတုဲ၊ သၟာဗ္ၚဂကူမန်တံလေဝ် ကေတ်ခန်လ္ၚတ် စပ်ကဵုနဲကဲ SRI တုဲ ကၠောန်ဗက်အာမာန်မ္ဂး ဂွံဖဵုဇၞော်မာန်ရောၚ်ဂှ် ပ္တိုန်ထ္ၜးကဵုရအဴ။