Category: ပရိုၚ်

ဗညာအံၚ် ပ္တိုန်ထ္ၜးလဝ်ရ။

သၟာန် ။ ။ ပ္ဍဲကဵုဂိတုဒဳဇြေမ်ဗာဏံတှေ် အရၚ်ဂွံကၠောန်ကောံဓရီုဇၞော် သၟတ်မန် နွံမံၚ်ရ။ အရၚ်ကောံဓရီုဇၞော်ဏံ ဗီုလဵုပါလုပ် ချဳဓရာၚ်ကီုရော?
သွဟ် ။ ။ ယွံ – မ္ၚဵုရ အဲဂှ်တှေ် မိစန္ဒာနန်ရ။ ပ္ဍဲကောံဓရီုသၟတ် အလန်ဒုတိယ သၞာံ (၂၀၂၁) ဂိတုဒဳဇြေမ်ဗာသတ္တဟပထမဂှ်တှေ် ပိုဲကၠောန်အာဏောၚ်၊ ကမ္မတဳကၠောန်ဗဒှ် တ္ၚဲသၟတ်မန် အလန်ဒုတိယဏံ မၞိဟ်အာက္ဍိုပ် (၃) တၠဂှ်တှေ် နကဵုအဲတှေ် သွာၚ်ဗော်ညဳသၟဟ်မန်ဂှ် ပါအာမွဲတၠကီုရ။
သၟာန် ။ ။ တုဲတှေ် သွဟ်နူကဵုကောံဓရီုဇၞော်ဏံ ဗီုလဵုတိတ်ကၠုၚ်မာန်ဂှ် စၟဳစလဝ်နွံကီုရော။
သွဟ်။ ။ အဓိက ကောံဓရီုဇၞော်သၟတ်ဂှ်တှေ် နကဵုအဲ ကၠာဟွံဂွံလုပ်သွာၚ်ဗော်ဏံဂှ်ရ ချဳဓရာၚ်ကၠုၚ်မံၚ် ဌာန်ကောံသၟတ်မန်တေံ ဟီုစ နူကဵုအလန်ပထမတေံရ။ ဌာန်ကောံသၟတ်မန်ဟီုဂှ် ဍေံနွံကဵု (Network) မွဲမွဲ၊ ဌာန်ကောံမွဲမွဲ ဒၞာဲသၟတ်တံ ဌာန်ကောံခိုဟ်ဟ်မွဲ ဂွံခိုၚ်အာ၊ ဣညအ်ဂှ်တှေ် ကၠောန်ကၠုၚ်လဝ် အလန်ပထမတေံဂှ် နူသၞာံ (၂၀၁၃) ရ။ ဣညအ် စိုပ်ကၠုၚ် သၞာံ (၂၀၂၁) ဏံရတှေ် တၟာလအ်ရ။ ဇေတ်တ်တေံ (၅) သၞာံ မွဲအလန် ဒးကၠောန်ဏောၚ်၊ ဟိုတ်နူပရေၚ်ခက်ခုဲတုဲ ညးတံဟွံဂွံကၠောန်၊ ပိုဲဂှ်တှေ် တၚ်စၟဳစဇၞော်ဇၞော်ဂှ် အဓိက မိက်ဂွံကဵုဒှ် (MYF) မွဲမွဲ၊ ပိုဲဟီုစ ဌာန်ကောံသၟတ်မန်ခိုၚ်ၚ် ညံၚ်ဂွံမံက်ဂတဝ်ကၠုၚ်မွဲဂှ်တှေ် ပိုဲစၟဳစမံၚ် အေတၚ်ဏံဂှ် ကိစ္စဇၞော်အိုတ်ရ။ လၟုဟ်ဂှ် ဟွံခိုၚ်ပုဟ်ဟာ ပိုဲဟီုစ၊ ညံၚ်ခိုၚ်ၚ် ဂွံမံက်တိုန်တှေ် ဆဂး စဵုကဵုစုၚ်ၚ်လေၚ်ၚ် ဍေံပါလုပ်ကၠုၚ်ဟွံမွဲတုဲ ပ္ဍဲကဵုအလန်ဒုတိယဏံ သၟတ်ပွိုၚ်ဍုၚ်တံကီု၊ သၟတ်ဇၟာပ်ဂကောံတံကီု၊ ညံၚ်ဂွံပါစုၚ်ၚ်လေၚ်ၚ် တုဲ ဌာန်ကောံသၟတ်ခိုၚ်ၚ် ညံၚ်ဂွံမံက်ဂတဝ်ကၠုၚ်မာန်ဂှ် ပိုဲစၟဳစမံၚ်သာ်ဂှ်ရ။
သၟာန် ။ ။ ပဲါနူကဵုဗွိုၚ်သၟတ်တုဲ သၟတ်တံ ဂွံအာက္ဍိုပ် အဆံၚ်ကောန်ဂကူဂှ် ညာတ်စအောန်မံၚ်ရ။ နူကဵုသၟတ်မန်ပိုဲတံ ပ္ဍဲကဵုကဏ္ဍဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ကီု ပရေၚ်အာက္ဍိုပ်ကောန်ဂကူကီု ဗီုလဵုဒးပလေဝ် ပလေတ်စလဝ်ရော?
သွဟ် ။ ။ ကၠာဟွံဂွံပံက် ကမ္မတဳကၠောန်ဗဒှ် တ္ၚဲသၟတ်မန်ဏံဂှ် ညးတံ ကၠုၚ်ဆဵုဂဗလဝ်ကဵုပိုဲ သၟတ်ဏံဂှ် အဓိက ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်ကဵုဂကူ၊ လိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်သွက်ဂကူ၊ အခိုက်ကၞာ ပြဝေဏဳ ဂကူပိုဲတံဏံ၊ သွက်ဂကူပိုဲတှေ် မွဲကဏ္ဍ ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်တုဲတှေ် ညးတံ ကၠောန်ဓမံက်ကဵုဏောၚ်၊ အဓိကညးတံဂှ် သၠာဲဂတးတာလျိုၚ်လေဝ် ပါဏောၚ်ရ။
သၟာန် ။ ။ နူကဵုဌာန်ကောံသၟတ်မန် MYF ဂှ် ချဳဓရာၚ်ကၠုၚ်လဝ် တၟာလအ်မံၚ်ကီုရ။ စပ်ကဵုပရေၚ်ချဳဓရာၚ် ဌာန်ကောံသၟတ်မန်တုဲ ဒှ်မံၚ်ဒတုဲဖဵုသွက်ဂကူ ၜိုတ်ဂလိုၚ်လဵုမာန်ရော? သ္ၚဳဂၠိပ်ကဵုညိကီု။
သွဟ် ။ ။ သၟတ်ဟီုဂှ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်အနာဂတ်တေံ ပိုဲဒးညာတ်ရ။ တုဲပၠန် ပ္ဍဲကဵုပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဏံလေဝ် မွဲတ္ၚဲမ္ဂး သၟတ်တံ ဒးကေတ်ဒၞာဲဟေၚ်ရ။ ရဲအာမံၚ်က္ဍိုပ် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တံဏံဂှ် မၞိဟ်ဇၞော်ဇၞော်ဂှ် အာကၠာနူသၟတ်တွဵုရ။ ဣညအ်ဂှ် ဒှ်လောကဓမ္မတာရ။ ဆအေပ္ဍဲဂှ် သၟတ်တံ ဟွံမိက်ရပ်ဇုက်ညးတံပုဟ် ပိုဲညာတ်လဝ် ဗၠးဗၠးၜးၜးရ။ စိုတ်ဓါတ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ညးတံနွံမံၚ်တှေ် သွာၚ်ဂကူပိုဲဂှ် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် နွံမံၚ်ၜါသွာၚ်ရ။ လၟုဟ်ပြဟ်ဟ်ဂှ် သွာၚ် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ရပ်လွဟ်ကဵု သွာၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် အပ္ဍဲဍုၚ်ဏံရ။ ပ္ဍဲဍုၚ်ဏံ ပိုဲဟီုစ ဗော်ညဳသၟဟ်မန်၊ ပ္ဍဲမ္ၚးဂှ်တှေ် သွာၚ်ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိရ။ ေအၜါဏံ သၟတ်တံ စိုတ်လုပ်စ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တှေ် ညံၚ်ဂွံလုပ်ကေတ်ဒၞာဲ ပ္ဍဲဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂၠိုၚ်ၚ်၊ တုဲပၠန် ဒၞာဲဖျေံသ္ဂုတ်သွာတ် ပ္ဍဲဗော်ဂှ် သၟတ်တံ ညံၚ်ဂွံပါလုပ်ဂၠိုၚ်ၚ်ဂှ် ပိုဲစၟဳကေတ်လဝ်ရ။ အဓိက သၟတ်တံ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်အနာဂတ်ဏောၚ်တှေ် ပ္ဍဲဌာန်ကောံသၟတ်မန်ဏံလေဝ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်အနာဂတ် သွက်ဗော်ပိုဲၜါဏံ ဟွံမံက်ပုဟ်လေဝ် ပိုဲဟီုဟွံဂွံ၊ သၟတ်စိုန်န်သ္ကီုသ္ကီု ဍေံမံက်ကၠုၚ်တှေ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်အနာဂတ်ဂှ် ပိုဲဂွံစၟဳစတၟာဂလိုၚ်ရ။
သၟာန် ။ ။ အကာဲအရာလၟုဟ်ဂှ် သၟတ်တံ စိုတ်လုပ်စကဵု ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်၊ ပူဗိုၚ်မံၚ် ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ၜိုတ်ဂလိုၚ်လဵု ညာတ်ကေတ်ကီုရော?
သွဟ် ။ ။ ပ္ဍဲဗော်ညဳသၟဟ်မန်ပိုဲဏံဂှ် ပိုဲတံ ဟွံဂွံကၠောန် (ညီလာခံ) ဏီပုဟ်တှေ် ပိုဲရံၚ်အာသ္ဇိုၚ် ပ္ဍဲပေဲါရုဲမာဲ (၂၀၂၀) တေံတှေ် သၟတ်တံ ပူဗိုၚ်ကၠုၚ် ပ္ဍဲဗော်ကီု၊ ဘိုၚ်ချဳဓရာၚ်ကဵုဗော်ကီု၊ သၟတ်တံဂှ် နကဵုစၞးဗော်ကီု၊ လ္ၚဵုဂှ် ကောန်ဗော်ပါဏောၚ်၊ လ္ၚဵုပၠန်ဂှ် မၞိဟ်ဘိုၚ်ရေၚ်တၠုၚ်ကဵုဗော်ရ။ ရံၚ်အာ ပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ်မ္ဂးတှေ် သၟတ်တံ နွံတၟာဂလိုၚ်ဏီရ။ နကဵုသွာၚ်ဗော်ပိုဲရတှေ် ပိုဲဂှ် စပ်ကဵုသွာၚ်သၟတ်တှေ် ပိုဲစွံလဝ် သၠဲသၠဲလးလးဏောၚ်၊ ပိုဲဟွံဓရတ်ပုဟ် သၟတ်ပ္ဍဲသွာၚ်ဗော်ပိုဲတံဂှ်၊ အဓိက သၟတ်ပိုဲတံ စိုတ်လုပ်စ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တှေ် ပိုဲကဵုတိုန် (သၚ်တန်း) ဏောၚ်၊ ပိုဲဒတဲကဝါ်ဏောၚ်၊ ဍေံဟွံလုပ်ဗော်ဟဍေံ အဓိက စိုတ်ဍေံပါလုပ် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တှေ် မွဲနဲမွဲဗီု ပိုဲဒတဲကဝါ်ကဵုဏောၚ်၊ ဆဂး ပ္ဍဲကဵု (၂၀၂၂) (ညီလာခံ) ပိုဲဏံတှေ် သၟတ်တံ ညံၚ်ဂွံပါလုပ်ဂၠိုၚ်ၚ်ဂှ် ပိုဲဆိုက်ဗ္ဒက်ဏောၚ်၊ အကာဲအရာလၟုဟ်တှေ် သၟတ်ပွိုၚ်ဍုၚ်တှေ် သၟတ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် မံၚ်ဗၠးဗၠးၜးၜးဂၠိုၚ်ဒၟံၚ်၊ သၟတ်ပ္ဍဲကောန်ဗော်တံ ပါလုပ်ကၠုၚ်လဝ် ၜိုတ်ညိညရ။ တုဲပၠန် ရဲချဳဓရာၚ် ပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ်လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ်လေဝ် ဟိုတ်နူဗော်ပံၚ်ကောံဏံ ဟွံဂွံကၠောန် (ညီလာခံ) တုဲတှေ် (Member card) ဂှ် ပိုဲပတိတ်ကဵု ဟွံမာန်ဏီပုဟ် ဇၟာပ်ပွိုၚ်ဍုၚ်၊ ဖအိုတ်ဂှ် ပိုဲပတိတ်ကဵုဟွံမာန်ဏီတုဲ ပ္ဍဲကၠာဟွံဂွံစိုပ် (ညီလာခံ) ဏံတှေ် ပိုဲဂ္စာန်ဏောၚ်၊ ပိုဲသရောပ်ကဵုမာန်ဏောၚ်၊ နကဵုပါသေန်တုက်ဂှ်တှေ် ပြဟ်ဟ်ဏံ ပိုဲကဵုဟွံမာန်ဏီပုဟ်၊ မုသ္ပရောဟီုတှေ် ရဲပူဗိုၚ်ဂှ်လေဝ်ဂၠိုၚ်မံၚ်၊ ခက်ခုဲဗော်ပိုဲဂှ် ဟိုတ်နူဟွံဂွံကၠောန် (ညီလာခံ) လေဝ် ပါမံၚ်ကီုရ။ သ္ဇိုၚ်ကွာန်ဂှ် ပိုဲလၟုဟ်မှ ဂစာန်ကၟောန်မံၚ်ဖိုဟ်၊ အကာဲအရာ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ထုဲဒၟံၚ်တုဲ ကဏ္ဍဂှ် ပိုဲဒေံါဇူလဝ် မွဲလစုတ်ရ။
သၟာန် ။ ။ အလန်လက္ကရဴအိုတ် မုမိက်ဂွံဟီုကဵုဂလာန် သွက်သၟတ်၊ သွက်ကောန်ဂကူမန်တံ နွံမံၚ်တှေ် ဟီုကဵုညိကီု။
သွဟ်။ ။ နကဵုပိုဲဂှ်တှေ် အဓိက မိက်ဂွံဆဝ်မ္ၚုဟ်ကဵုသၟတ်တံ မိမညးဍုၚ်ကွာန်တံသီုဖအိုတ်၊ သၟတ်ဍုၚ်သၟာၚ်ကီု၊ သၟတ်ဍုၚ်မ္ၚးကီု သၟတ်မန်ပိုဲ နွံမံၚ်ပ္ဍဲဂၠးကဝ်ဏံသီုဖအိုတ် ပ္ဍဲ (ညီလာခံ) သၟတ်ဏံတှေ် သွာၚ်ညးကဵုညး ညံၚ်ဂွံပါလုပ်မာန်၊ မွဲပၠန်ဂှ် သွက်ဂကူဇကု မွဲတ္ၚဲ သၟတ်ဟီုဂှ် ဒှ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်အနာဂတ်ဏောၚ်၊ ဒၞာဲညးကဵုညး ညံၚ်ဂွံလုပ် ကေတ်ဒၞာဲမာန်၊ သွက်ဂကူ ညံၚ်ဂွံဒတူလိုၚ်မာန်ဂှ်လေဝ် ဖတိုက်ဖအောဝ်ဏာကဵု သၟတ်တံ ဆၜိုတ်ဏံရ။

သ္ကုတ်ပထမ …

ဗညာအံၚ် ပ္တိုန်ထ္ၜးလဝ်ရ။

သၟာန် ။ ။ ကိုပ်ကၠာအိုတ်ဏံ နကဵုနာဲဆာန်ထေက် ကၠုၚ်နူလဵုဂှ် ဆက်ကဵုမိတ်ညိ?
နာဲဆာန်ထေက် ။ ။ မ္ၚဵုသီုညးဖအိုတ်ရ၊ ယၟုအဲဂှ် နာဲဆာန်ထေက်၊ ပြဟ်ဟ်ဏံဂှ် နွံဒၟံၚ်ပ္ဍဲဍုၚ်ကနေဍာ၊ ဇာတိဂှ် ပွိုၚ်ဍုၚ်ရေဝ်တေံ၊ ကေၚ်ယိုက်ဂၠေၚ်လဝ်တာလျိုၚ် ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိကီု၊ ပရေၚ်ကောန်ဂကူကီု၊ လၟုဟ်ဏံ ချူမံၚ်လိက် ပ္ဍဲကဵုဂျာနေဝ်အမာတ်ဒိန် နကဵုဂကောံအေဝ်ဒဳတာမွဲကီုရ။
သၟာန် ။ ။ တုဲပၠန် နာဲဝၚ်နာဲ (ကော်) ဝၚ်မာန်နာဲ ယၟုချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ် ဗီုလဵုကော်ဂှ်လေဝ် ဆက်ကဵုမိတ်ညိ?
ဝၚ်မာန်နာဲ ။ ။ ယွံ – မ္ၚဵုသီုညးဖအိုတ်ရ၊ ဒးမံၚ်ရ နာဲဝၚ်နာဲလေဝ် ကော်မံၚ်ရ၊ ဍာံဍာံဂှ်တှေ် ဝၚ်မာန်နာဲရ။ အဲဂှ်တှေ် ချဳဓရာၚ်ကၠုၚ် နူကဵုဘဝကွးဘာ ပရေၚ်ဂကူ၊ တုဲပၠန် ယိုက်ဂၠေၚ်ကၠုၚ် ပ္ဍဲဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ၊ လက္ကရဴဏံ ဟိုတ်နူအကာဲအရာနာနာသာ် စိုပ်ကၠုၚ် ဍုၚ်သြသတေလဳယျာဏံ ဟီုဟဂှ်၊ အေဇှ်တုဲ ထံက်ဂလာန်ကၠုၚ်ကဵု ဗော် MUP ဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်၊ တ္ၚဲဏံ ဂွံအခေါၚ်သဳကၠဳညးသ္ကံတုဲ မိပ်စိုတ်ဗွဲမလောန်ရ။
သၟာန် ။ ။ နာဲဉာဏ်သိုက်ရာမာဉ် ဆက်ကဵုမိတ်ညိအဴ?
ဉာဏ်သိုက်ရာမာဉ် ။ ။ ယွံမ္ၚဵုရ – ယၟုအဲဂှ် ဉာဏ်သိုက်ရာမာဉ်ရ။ အဲလၟုဟ်ဏံ ကေတ်မံၚ်တာလျိုၚ် ဌာန်ကောံ သၟတ်မန်တှေ် နဒဒှ်ညးကဵုကသပ်မွဲတၠ၊ တုဲ မွဲဒမြိပ်တေံ ကေၚ်ကၠောန်ကၠုၚ်လဝ်ဂှ်တှေ် ဂကောံသၟတ်လညာတ်တၟိ ဂွံပွိုၚ် (၁၀) သၞာံ၊ နူဂှ်တှေ် ကေတ်ကၠုၚ်တာလျိုၚ် ဒပ်ပံၚ်ကောံကွးဘာ၊ စပ်ကဵုသွာၚ်သၟတ်တံပါကၠုၚ်၊ လက္ကရဴဏံမှ လုပ်ကၠုၚ်ဌာန်ကောံသၟတ်မန် ဒှ်ညးအုပ်ကာတုဲ လက္ကရဴဏံ ကလေၚ်ဒှ်အာ နကဵုညးကဵုကသပ်မွဲတၠရ။ မွဲဒမြိပ်အဲ တှေ် သွာၚ်သၟတ်ပေၚ်ၚ်ရ ကၠောန်ကၠုၚ်လဝ်ရ။
သၟာန် ။ ။ ဗော်ညဳသၟဟ်မန် MUP ဂှ် ဥက္ကဌဇၞော် နာဲတေန်အံၚ် (နာဲတၠနန်) ကီု ညးအုပ်ကာနာနာ သဝ်ဝန် Dr မာံနဲသိုဝ်လေဝ် စုတိကလိအောန်အာအိုတ်။ ပၞာန်သီအဝဵုတုဲ သၟာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မန် ဝှ်ကြံၚ်ၚ်တံလေဝ် နုက်တိတ်အာလဝ် ဗွဲမဂၠိုၚ်နွံ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ အခန်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပၠတရဴ ဗော် MUP ဗီုလဵုဆက်ဒှ်အာမာန် သ္ၚဳဂၠိပ်ကဵုညိအဴ။
ဉာဏ်သိုက်ရာမာဉ် ။ ။ အဲလေဝ် မိၚ်ဟီုမံၚ်ကီု စပ်ကဵုညးတံကၠောန်ကောံဓရီုဇၞော် သၞာံ (၂၀၂၂) ဂိတုမာတ်ဏံ၊ ညးတံ ကၠောန်ကောံဓရီုဇၞော်ဏောၚ်၊ အဲညာတ်မွဲ ဟီုစ ဗော်ညဳသၟဟ်မန် ဂွံဒှ်ကၠုၚ် တတ်ထပါ်ကၠုၚ် တၟာဂလိုၚ်ရ။ တတ်ထပါ်ကၠုၚ် တၟာဂလိုၚ်ဟီုဂှ် ဗွဲတၟေၚ် ဠတေံ ဟိုတ်နူပရေၚ်ဗော်ထ္ကး လညာတ်လ္တူက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဗော် ဗွဲတၟေၚ် ဟီုစ၊ အခိၚ်တေံ ဗော်ကောန်ဂကူကီု၊ ဗော်အလုံဒေသကီု၊ သၟတ်ကီု ညးဍုၚ်ကွာန်ကီု ညာတ်ကၠုၚ်လ္တူဏံ တၟာဂလိုၚ်၊ အိုတ်ကၞောတ် ဗီုလဵုဒှ်ဒှ် ညးတံ ဒုၚ်သဇိုၚ်ကဵု ပိက္ဍိုပ်ဏံတုဲ ညးတံ ပံၚ်ပကောံ ဒှ်ကၠုၚ် ဗော်ညဳသၟဟ်မန်ဏံရ။ နူကဵုဗော်ကောန်ဂကူ၊ ဗော်အလုံဒေသ၊ မွဲလ္ပာ်ဂှ် နူကဵုဇြဟတ်ရာမညဟီုဟီု NGO ဂှ် ပါကၠုၚ်ပ္ဍဲဂှ်တုဲ ပံၚ်ကောံဒှ် ကၠုၚ်ရ။ နူကဵုပံၚ်ကောံဒှ်ကၠုၚ်တုဲ ညးတံဂှ်တှေ် အခိၚ်ကာလ ပံၚ်ကောံဒှ်ကၠုၚ်မွဲဒမြိပ်ဓဝ်ဂှ် ကဏ္ဍစပ်ကဵု ပရေၚ်ဒက်ပ္တန်ဗော် ဟီုစ အခိၚ်ဂှ်မ္ဂး ညးတံ ဟွံဂွံကၠောန်အာဟဂှ်၊ အဓိပ္ပဲါအဲမိက်ဂွံဟီုဂှ် တၞဟ်ဟွံသေၚ်ပုဟ် ပေဲါရုဲမာဲလေဝ်ကြပ်ကၠုၚ်တုဲ ကဏ္ဍဒက်ပ္တန်ဗော် ဟွံဂွံကၠောန်မွဲသာ်ဏီတုဲ ဒးကဵုဏာဖျုန်ပေဲါရုဲမာဲဂှ်တုဲ မွဲအခိၚ်ကာလ ပေဲါရုဲမာဲဂှ် ဥပမာဍေံ ဟိုတ်နူပရေၚ်ညးစၞးတုဲတှေ် ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ပါ်ပဲါကၠုၚ်လ္တူဗော် နွံတၟာဂလိုၚ်ရ။ ဗီုလဵုဒှ်ဒှ်ရ ပေဲါရုဲမာဲဂှ်တှေ် ညးတံ တတ်ထပါ် တုဲဒှ်အာရ။ ပေဲါရုဲမာဲ (၂၀၂၀) ဂှ်တုဲ စဵုကဵုအခိၚ်တ္ၚဲဏံ ကလေၚ်သ္ၚဳဂၠိပ် ညးတံတှေ် ကဏ္ဍပရေၚ်ဒက်ပ္တန်ဗော်ညးတံ (ပါတီတည်ဆောက်ရေးလုပ်ၚန်း) ဂှ် မုအဲဟွံညာတ်ကၠုၚ်ပုဟ်၊ မုညးတံ ဒးအာတၚ်ကော်ဆဴမွဲပၠန်ဂှ်တှေ် ပရေၚ်ပါလုပ်မံၚ် ပ္ဍဲကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ် ဒှ်အာပရေၚ်တၚ်ကော်ဆဴ အကြာညးဍုၚ်ကွာန်၊ အကြာညးတံကဵုညးတံလေဝ် လညာတ်ဟွံတုပ်တုဲ ပါ်ကရေက်တိတ်အာ နွံကၠုၚ်ပ္ဍဲကဏ္ဍညးတံရ။ အဲဒှ်ဓဝိၚ်မွဲဂှ် လၟုဟ်ဏံ ဥက္ကဌဇၞော်လေဝ် ဟွံမွဲရ။ ညးတံလေဝ် ပတဝ်လဝ်က္ဍိုပ်ဂှ် ပ္ဍဲကဵုဂိတုအမာတ်ဏံတှေ် ကၠောန်ကဵုသ္ဘၚ်သဳကၠဳဗော်ဏောၚ်။ သ္ဘၚ်သဳကၠဳဗော်ဏံဂှ် မုသဳကၠဳမုရော၊ ဟီုစ အေဣညအ် ဒှ်တၚ်သၟာန်အဲရ။ အဓိပ္ပဲါဍေံဂှ် ကလေၚ်ဗဵုကေတ် မွဲအခိၚ်ကာလ နူကဵုပေဲါရုဲမာဲတုဲ စဵုကဵုစိုပ်လၟုဟ်ဂှ် ညးတံ နူကဵုဗော်ညဳသၟဟ် ပံၚ်ကောံဒှ်မွဲတုဲ ညးတံပံက်လဝ် ဌာနကေၚ်ကာနာနာ နွံတၟာဂလိုၚ်၊ ပ္ဍဲကဵုဌာနဏံ ကလေၚ်ရံၚ်အာဗက်ဂှ် မၞိဟ်တံဏံ အဲညာတ်ဂှ် ရဲပါလုပ် ညးကေတ်လဝ်လျိုၚ် ဌာနကေၚ်ကာဏံဂှ် စပ်ကဵု ပရေၚ်ကမၠောန်ညးတံ ချူဓဇက်မူဝါဒဏံဂှ် အဲဟွံညာတ်ဏီပုဟ်၊ မူဝါဒ ဗော်ညဳသၟဟ်မန် စပ်ကဵုပရေၚ်သၟတ် ချူဓဇက်လဝ်ကၠးကၠး အဲဟွံညာတ်ပုဟ်၊ စပ်ကဵုသွာၚ်နာနာ သၟာဗ္ၚတံလေဝ် အဲဟွံညာတ်၊ အဲညာတ်မွဲဂှ် မူဝါဒ စပ်ကဵု (gender) တိတ်ကၠုၚ်မွဲ၊ ဟီုစ အၝေဏံဂှ် ခိုဟ်ရ ပရေံရဂှ် အဲဟွံပါ်ပဲါပုဟ်၊ အဲမိက်ဂွံဟီုဇေတ်တ်ဂှ် ကာလ ကၠောန် အခိၚ်သှေ်မံၚ်ဂှ် သှေ်ဟွံဂၠိုၚ်ရ၊ ဟီုစ ပွိုၚ် (၅) ဂိတု ဂွံစိုပ်ဂိတုအမာတ်ဂှ် ကၠောန်ကောံဓရီုညးတံဂှ်တှေ် အေပ္ဍဲကောံဓရီုဇၞော်ဂှ် မုသဳကၠဳမုရော၊ ပိုဲသဳကၠဳ အရၚ်ဂွံပခိုၚ်ပတိုန် အရၚ်ဂွံရုဲစှ်ညးစၞး ဟီုစ ဂွံအာက္ဍိုပ် အနာဂတ်ဗော်သၟးရဟာ၊ မူဝါဒဏံ ကိစ္စဟွံဇၞော်ပုဟ်ဟာ အရၚ်ညးတံ၊ အၝေဏံ အဲညာတ်ကေတ် နကဵုဗော်တံ ဒးချပ်ဇြိုဟ်ဟ်နက်က်၊ မွဲတၚ်ပၠန်ဂှ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပိုဲဗွဲမဂၠိုၚ် ဗော်တုဲတုဲကၠုၚ်တေံတှေ် ဟီုစ ဥက္ကဌပြဟ်လလုဲအာတှေ် ဒုဥက္ကဌဂှ် အလဵုလဵုချေတ်တိုန်အာ၊ အဓိပ္ပဲါဍေံဂှ် ပ္ဍဲကဵုဂကူပိုဲဏံ ပိုဲအာမံၚ် ဗီုပြၚ်ဂှ်လၟိုန်၊ အဲညာတ်ကေတ်ဂှ်တှေ် ရဲကေက် ညံၚ်ဂွံကဵုက္ဍိုပ်၊ မူဝါဒ ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်လ္တူက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဏံခိုဟ်တုဲ ပိုဲဗက်မံၚ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဏံ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဏံ ချိုတ်တုဲ ဗော်ဏံသရိုဟ်အာ ညံၚ်ဍေံဟွံဂွံဒှ်ဂှ် ဒးဗက်လ္တူဂၠံၚ်တရဴ မူဝါဒဏံဟေၚ် အဲညာတ်ကေတ် ရုဲစှ်အာက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တုဲ ပရေၚ်တဴတက် ဗော်ညဳသၟဟ်ကီု၊ ပရေၚ်တဴတက်ဂကူပိုဲဏံ ဒှ်ဂုဏ်ဖဵုမာန်ဏောၚ် အဲညာတ်ကေတ်လ္တူဂှ် မဒှ်ရ။
သၟာန် ။ ။ လတူ နာဲဉာဏ်သိုက်ရာမာဉ် သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်ဏံ နာဲဝၚ်မာန်နာဲ မုမိက်ဂွံထံက်ထ္ၜးနွံရော?
ဝၚ်မာန်နာဲ ။ ။ နူကၠၚ်ဏံ နာဲဉာဏ်သိုက်ရာမာဉ် သ္ၚဳဂၠိပ် ခၜမ်တုဲတှေ် စပ်ကဵုကိစ္စ ပရေၚ်ချဳဓရာၚ် ဒက်ပ္တန် MUP ဂှ် လညာတ်ကဵုအဲ ၜိုတ်ကဝက်ပြၚ်ၚ်ဂှ် ဍေံတုပ်မံၚ်ဟီုဟဂှ်လေဝ်၊ ဆဂး မုဒှ်ဒှ် MUP ဏံဂှ်တှေ် ဗီုပိုဲတီလဝ်သီုညး ဖအိုတ် ပံၚ်ပကောံလဝ် ဂကောံပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ကီု၊ ဂကောံနာနာတံကီုတုဲ ဒက်ပ္တန်လဝ် သ္ပသ္ဇိုၚ်ကဵုဂကူမွဲ၊ သ္ပစၞးကဵုဂကူမွဲဏောၚ် ၝဏံဂှ် ပိုဲဝိုတ်ကၠေံထောံဟွံဂွံ၊ ၝဏံ ကဏ္ဍညးတံ ပၟိက်ဇၞော်မံၚ်ဂှ် ပိုဲဒုၚ်ကေတ်တဲပေၚ်ၚ်ရ။ လ္တူအကာဲအရာ ဃရက်ဃရက်မြက်က် ပကောံလဝ်တုဲတှေ် ကေၚ်ကရောန်ကၠုၚ်လဝ် ညးတံဒးဗက်ဗလအ်ကၠုၚ် ခက်ခုဲညးတံ ဂွံအာဂတဂှ် စဵုကဵုဂၠိုၚ်ကွေံ ဍေံဟွံဒှ်ပုဟ်၊ အကြာဂှ်ပၠန်လေဝ် ပရေၚ်ရုဲမာဲ က္တဵုဒှ်ကၠုၚ်၊ ပ္ဍဲကဵုရုဲမာဲဂှ် အတိုၚ်ပိုဲဆဵုဂှ်ရ သွာၚ်တေံ သွာၚ်ဏံ ပၠံၚ်ကၠောန်မံၚ် ပ္ဍဲကဵုညးစၞးဂှ်လေဝ် ပိုဲဆဵုရ။ စပ်ကဵုအေလ္တူဏံ ညံၚ်ဂွံကၟောန်ဂှ် ညးတံကၠောန်ကၠုၚ်ဟွံမာန်ကီုလေဝ် ဠအခိၚ်ရုဲမာဲဇေတ်တ်တေံဂှ်တှေ် ဒှ်ကၠုၚ်မွဲကလောံ ပိုဲဂွံဆဵု၊ ဣညအ်ဂှ် တၚ်ချဳဓရာၚ်ညးတံ ပိုဲဒးကေတ်စရာဲညးတံရ။ ဆဂး ပ္ဍဲကဵုအခိုက်မန်ပိုဲတှေ် ဥက္ကဌချိုတ် ဒု-ဥက္ကဌတိုန်၊ ဆ လဆောဝ်လဆောဝ်တှေ် ဒၞာဲဒှ်ဟွံထေက်ဂှ် ဥပမာဍေံ ဥက္ကဌဟွံမွဲဗက်ဂှ် ဒု-ဥက္ကဌဂှ် ပြဟ်ဟ် ညံၚ်ဂွံရုဲတိုန် ဣညအ်ဂှ် ဗီုဂှ်ဟွံသေၚ်၊ စနူကဵုဗော် MUP လေဝ် ပိုဲဗဵုရံၚ် ဥက္ကဌဇၞော် နာဲၚိဲတုၚ်တေံ ယဲ ညးချဳဟွံမာန် သၞောတ်ဍေံဂှ် နကဵုပရေၚ်မၞိဟ် ပိုဲဒးရံၚ်စံၚ်ထေက်၊ ကၠာအခိၚ်ညးဟွံအိုတ်ဂှ်တှေ် သဘာဝမၞိဟ်မွဲ ဗၠးဗၠးၜးၜး ပိုဲဒးဗလးကဵုညး ထေက်ဏောၚ်၊ အေဇှ်တှေ် ပခဳပခိုၚ်စွံလဝ် ညံၚ်ရဴထ္ၜးလဝ်ရုပ်၊ ဇှ်တုဲတှေ် ဒု-ဥက္ကဌတံ ညးအုပ်ကာတံ ကၠောန်ကၠုၚ် ညံၚ်ရဴသာ်ဂှ်ကီု ညးအုပ်ကာ ဒံက်တာမေန်နဲသဵု ဒးထောံအာ မွဲသၞာံပေၚ်အာယျ၊ ၜိုန်ရမွဲသၞာံပေၚ်အာကီုလေဝ် ဒဵုကဵုတ္ၚဲဏံ ညးအုပ်ကာ ညးတံ ဟွံရုဲစှ်ဏီဖိုဟ်၊ ညးစုတ်လဝ် ဖက်ဆောညးအုပ်ကာ မဂၞန် (၁) ရ။ သအာၚ်နူဂှ်ပၠန် ညးအုပ်ကာဖက်ဆော မဂၞန် (၁) နာဲလျးတၟး လုပ်ပံၚ်ကဵု (နစက) တံ ညးအုပ်ကာလေဝ်ဟွံမွဲ၊ ဒုညးအုပ်ကာလေဝ် ဟွံမွဲ၊ ဗော်က္ဍိုက်ပ်ဂကူမွဲမွဲ ညးအုပ်ကာဟွံမွဲ အာကၠုၚ်ဂွံ၊ ဂကောံညးအုပ်ကာညးတံနွံ ဒး၊ စောန်စရာဲညးတံနွံ ဒး၊ ဆဂး ဣညအ်ဂှ် တော်ကဵုဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မွဲမွဲတှေ် ဍေံဒှ်ဟွံထေက် အဲညာတ်ဟဂှ်၊ မွဲပၠန်ဂှ် ဗီုညးတံ ရုဲစှ်ဏာ ဂွံပံၚ်ကၠောန်ကဵု (နစက)၊ အေလ္တူဏံဂှ် သၞောဝ်ညးတံ ညးတံဗက်ဟွံမာန်၊ ညးတံဂွံပံၚ်ဂှ် ညးတံ ပၠုပ်အရီုချိုတ်တ် ပၠိုတ်တ်တုဲတှေ် ကၠောန်ဏာအေလ္တူဏံဂှ် ထ္ကးပြးတိတ်အာ၊ အေပ္ဍဲဂှ်မ္ဂး မၞိဟ်စောန်စရာဲနွံ ပါတိတ်အာ တၟာဂလိုၚ်ရ။ လၟုဟ်ဂှ် ညးတံဂွံရုဲစှ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဗီုလဵုရောဂှ် ဍေံယအ်စှေ်အာ သွက်ဂကူပိုဲရ။ သဘၚ်သဳကၠဳ မာတ်ဏံ ညးတံကၠောန်တှေ် ညးတံအာသွာၚ်လဵုဒှ်ဒှ် ရုဲမၞိဟ် သွက်ဂွံက္ဍိုက်ပ်သၟးရဟာ? ဂၠံၚ်တရဴဂှ် ညးတံ ဟွံရုဲရဟာ? ယဝ်ရ ညးတံရုဲဂၠံၚ်တရဴတှေ် မၞိဟ်ညးတံ ဗလးဏာလဝ် MNSC ဏံ ဗီုလဵုညးတံ စွံစိုတ်ရော၊ ကိစ္စသွာၚ်ဏံ ယဝ်ရ ညးတံ သ္ၚဳဂၠိပ် ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ် ဟွံလေပ်တှေ် သ္ဘၚ်သဳကၠဳဏံဂှ် ဒှ်သ္ဘၚ်သဳကၠဳ ကလေၚ်ပကောံဟွံသေၚ်ပုဟ်၊ သဘၚ်သဳကၠဳ ထပ်ထ္ကးရနွံ၊ ၝဏံဂှ် သွက်ဂကူမန်ပိုဲတှေ် ပိုဲဟွံမိက်ဆဵုရ။ ဒှ်မာန်တှေ် လညာတ်တၟိတၟိ မူဝါဒ ကၠးကၠးမးမး ချူဗ္စိုပ်တုဲ တှေ် ယဝ်ခါရ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ် ညးဂှ်ဒှ်ဒှ် ညးဘိုၚ် အဲဘိုၚ် ထိၚ်အာဏောၚ်တှေ် ဗော်ဏံ ဍေံတန်တဴမာန်ဏောၚ်၊ ဟဂှ်ဟွံသေၚ်တှေ် ပၠိုတ်စှေ် ပၠိုတ်စှေ်ဏောၚ် အဲညာတ်ကေတ်ဗီုဂှ်ရ။
သၟာန် ။ ။ နာဲဆာန်ထေက်ရော လတူဗော် MUP ပြဟ်ဟ်ဏံ မုမိက်ဂွံထံက်ထ္ၜးကီုရော?
နာဲဆာန်ထေက် ။ ။ လညာတ်အဲလေဝ် ဍေံဟွံတၞဟ်ခြာကဵု ဗီုပြၚ် နာဲဉာဏ်သိုက်ရာမာဉ်ကီု၊ ဝၚ်မာန်နာဲကီုရ။ ပ္ဍဲပိုဲဂှ် ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိကီု၊ ဗော်ညဳသၟဟ်မန်ကီု ဇြဟတ်ရိုဟ်ကၞက်မၞိဟ်ဟီုဂှ် ဍိုန်မံၚ်ရ။ ဇြဟတ်ပိုဲဟွံပေၚ်ပုဟ် မိက်ဂွံကဵုပခိုၚ် မိက်ဂွံကဵု အသိၚ်ညံၚ်ဂွံဂြိပ်ခိုဟ်ဂှ်တှေ် လညာတ်မိက်ဂွံပလေဝ်ဂှ်လေဝ် နွံမံၚ်ရ။ အေဇှ်တှေ် မုပၟိက်ဇၞော်ဟီုဂှ် အခန်ဒက်ပ္တန်ဗော်၊ ယဝ်ခါရ ဂကောံမွဲမွဲ မၞိဟ်ဇကုပေၚ်မံၚ်ရတှေ် ဥက္ကဌစုတိအာတုဲဒှ်ဒှ်၊ နုက်တိတ်အာတုဲဒှ်ဒှ် ဂၠာဲလောဲမံၚ်ရ၊ ပိုဲဂှ် အာကဵုလၟေၚ်ကဵု အာကဵုအခိုက်ရှေ်သှေ်မွဲဓဝ် ဟွံတုဲပုဟ်၊ ခေတ်လၟုဟ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဟီုဂှ် ပိုဲရုဲစှ်လ္တူလဵု၊ ၜိုတ်ယျေလ္ဂူတပ်တး မွဲဓဝ်ဟာ၊ ပၟိက်ဇၞော်မံၚ်ဂှ်တှေ် ကေက်သကာမြက်စာ ကမၠောန်ဂွံဂြိပ်ရ။ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပိုဲလ္ၚဵု တဴတက်မံၚ်ဂှ် ကလေၚ်သ္ၚဳဂၠိပ်ရံၚ်ညိ၊ ပ္ဍဲကဵုပိုဲ ဂွံရုဲစှ်မၞိဟ်ဂှ် ပိုဲဒးပကေၚ်လဝ် ပ္ဍဲကဵုဗော်ပိုဲ ပိုဲဒးကဵုလဝ်ပညာ၊ ပိုဲဒးလွဳၜံၚ်လဝ် ဟီုဟဂှ်လေဝ် အေဇှ်တှေ် ဇြဟတ်မၞိဟ်ပိုဲ ညံၚ်ဂွံဂၠိုၚ်တိုန်၊ အကြာဂှ် ပိုဲရုဲစှ် အာကဵုတိုၚ်လၟေၚ်မွဲဓဝ်တှေ် ဍေံဟွံရုမ်ဂပ်ရ၊ ပိုဲကလေၚ်ရံၚ် ပ္ဍဲတၞောဝ်ဒတောဝ်ပိုဲဏံ ဠတေံ နာဲတၠမန် ဟီုဂးလဝ်ဂှ် ပ္ဍဲဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ ခေတ်တေံ ဟိုတ်နူကဵု ပၠန်ဂတးပိုဲ ကၠောန်ကၠုၚ်လဝ်မွဲအဆက်ဓဝ်တုဲ လက္ကရဴဏံ ခေတ်ဗော်ပၠတရဴတံ ညးတံလုပ်ကၠုၚ်ပ္ဍဲဏံဗက်ဟွံဂတာပ် ပၠန်ဂတးဂှ် အဆက်ပိုတ်အာ၊ လက္ကရဴဏံ အသိၚ်အလိုန်ပၠန်ဂတး ကလေၚ်မံက်တိုန်တၟိပၠန် နာဲတၠမန်၊ နာဲရဿတံစိုပ်တုဲ တော်ကဵုအ္စာဇၞော် နာဲယှိုဲကျေန်တံဂှ်တှေ် နကဵုလၟေၚ်အာယုက်ရတှေ် ကွာမံၚ်တၟာဂလိုၚ်၊ အေဂှ်တှေ် ပ္ဍဲပိုဲဂှ်လေဝ် ကြပ်ဒှ်မံၚ်ဍာ်ဂှ်ရ။ နကဵုလၟေၚ်ပ္ဍဲပိုဲ မၞိဟ်ဇၞော်ဇၞော် အာယုက်ညးတံလေဝ် (၇၀၊ ၈၀) ပြၚ်ရ။ အေအကြာဂှ်ပၠန် ပိုဲ ယဝ်ရဒးဂၠာဲရုဲ အာကဵုလၟေၚ်၊ အာကဵုအာယုက်ရတှေ် နကဵုပရေၚ်ထတ်ယုက်ကီု၊ ပရေၚ်ကမၠောန်ချဳဓရာၚ်ကီု ဇြဟတ်ဍေံ ဟွံပေၚ်တှေ် ပရေၚ်ကမၠောန်ပိုဲ ဍေံဟွံဂြိပ်ပုဟ်၊ ပ္ဍဲပိုဲဗပေၚ်ဇြဟတ်မၞိဟ်ဏံတှေ် ပိုဲဒးရံၚ် သၠဲပတိတ် နူအာယုက်မၞိဟ်ဇၞော်ဇၞော်ဂှ် ဟွံမွဲတုဲ ရဲအခန်လဒေါဝ်၊ အကြာဂှ်ဟွံမွဲလေဝ် သၟတ်တံ၊ ဗွဲတၟေၚ် ညးဗြဴတံလေဝ် ညံၚ်ဂွံပါမာန်ဂှ်လေဝ် ညးတံ ထေက်ကဵုဒးချပ်ဏောၚ်၊ အခိၚ်ဂှ်လေဝ် ဟွံလအ်ရ၊ ဗီုလဵုဒှ်ဒှ် အကြာဏံ ညးတံချပ် မာန်ဏောၚ် ဗွိုၚ်ညးတံ ညံၚ်ဂွံသၠဲလး၊ ယဝ်သာ်ဂှ်ဟွံသေၚ်တှေ် ပရေၚ်ကမၠောန်ပိုဲ ဂွံဂြိပ် ဂွံမြက်ကွေံကွေံဂှ် ဍေံခက်ခုဲဏောၚ်၊ ညးတံ ထေက်ကဵုဒးပလေဝ်လဝ်ရ ပရေၚ်ဒက်ပ္တန်ဗော်၊ သွက်ဂွံလွဳၜံၚ် သၟတ်ကီု၊ ညးဗြဴတံကီု ညံၚ်ဂွံပါလုပ်၊ ညံၚ်ဂွံအာက္ဍိုပ်မာန်၊ အဓိက မိက်ဂွံဟီုဂှ် မၞိဟ်လဵုဒှ်ဒှ် မၞိဟ်ကေက်သကာ မၞိဟ်မြက်စာ မၞိဟ်ကၠောန် ကမၠောန် မၞိဟ်ဒုၚ်ဂိ ဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်ဂှ်တှေ် ပိုဲဒးဘိုၚ်ဂၠာဲ ဒးကဵုက္ဍိုပ်ထေက်၊ ယဝ်ရ ပိုဲအာအတိုၚ်လၟေၚ်ဓမ္မတာရတှေ် ဂွိၚ်ဖေက်ကမၠောန်ပိုဲဂှ်ဟွံဂြိပ် အဲညာတ်သာ်ဏံရ။

အံက်သာ (တံၚ်ပရၚ်)

ဂကူမန်တံသီုဖအိုတ် ဆာန်ဒၟံၚ်ဂကူမန် သီုညးဖအိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲဂကူမန်ပိုဲ ကွပ်လဵုပိုဲရံၚ်ၚ် ကွပ်ညးမၚ်မွဲသာသနာ(ခၟဳသၚ်) ကွပ်သေဌဳ ကွပ်သမ္ၚေဟ် ကွပ်တၠဒဒိုက် ကွပ်ညးမၞုံပ္ဍဲသၞာဲဒဴ(အလဵုအသဳ) ကွပ်သၟာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ကွပ်သၟာပၠန်ဂတးရပ်လွဟ် ဇၟာပ်ပ်ကွပ် ဆာန်ဒၟံၚ်ဂကူရောၚ်၊ လ္ၚတ်ရံၚ်ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်မ္ဂး ဂွံတီကေတ်မာန်ရ၊ ဆ္ဂး ဗီုပြၚ်ဆာန် ဟွံတုပ်ညးသ္ကံရ၊ ပတဝ်လဝ်တိုၚ်ပ္ကဴလေဝ် စဵုကဵုဂွံတၞဟ်ခြာညး သ္ကံကွေံကွေံလေဝ် ဟွံသေၚ်ရ၊ ဟိုတ်နူလညာတ်တၞဟ်ခြာညးသ္ကံတုဲ ဂၠံၚ်တရဴအာတိုၚ်ပ္ကဴဂှ် ဗီုညးကုညး ပါ်အာဂၠံၚ်ညးသ္ကံရ။
ဂကူမန်တံ ၜိုန်ရဆာန်ဂကူတုပ်ကီုလေဝ် ဟိုတ်နူလညာတ်ဟွံတုပ် ဂၠံၚ်တရဴဟွံတုပ်ညးသ္ကံဂှ်ရ က္ဍိုပ်ညးကဵုညး ဂကောံညးကဵုညး ဗော်ညးကဵုညး ဒှ်အာဂၠိုၚ်ကဵုဂကောံ ဂၠိုၚ်ကဵုက္ဍိုပ်အိုတ်တုဲ လညာတ်ဗၠေၚ်ကၠုၚ်ညးသ္ကံ ထ္ၜးကၠုၚ်ဒုဟ်ညးသ္ကံ လက်ကၠုၚ်ညးသ္ကံ ဂွံဆဵုကေတ်တုဲ သၠုၚ်တိုန်နူဂှ်ညိပၠန်မ္ဂး စိုပ်အာက္ဆံၚ်ဂစိုတ်ဂယိုၚ်ညးသ္ကံမာန်ရ၊ လောန်ကၠုၚ်တုဲတုဲတေံလေဝ် ကေၚ်ဂစိုတ်ဂယိုၚ်ကၠုၚ်ညးသ္ကံ နွံကၠုၚ်လဝ်တုဲ အခိၚ်ကာလတ္ၚဲဏံလေဝ် ဟိုတ်နူအကာဲအရာ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ရုစာ်လီုလာ်ကၠုၚ်တုဲ ဂကောံရပ်လွဟ် ပ္ဍဲဂကူမန်တံ မံက်ကၠုၚ်ဒၟံၚ် ဂကူမန်တံလေဝ် မိၚ်ဒၟံၚ်အလုံသီုဖအိုတ်ရ၊ လက်သန်ဗီုဗီုဏံဂှ် ဒှ်လက်သန်ခိုဟ် ပ္ဍဲဂကူမန်ပိုဲ ဟွံသေၚ်ရ။
ဂကူမန် ညးမအာမံၚ်ဂတ ပၠမံၚ်တရဴ ပ္ဍဲကဵုဗော် ပ္ဍဲကဵုဂကောံနာနာတံ ထေက်ကဵုသ္ဒးဂွံသတိ ထေက်ကဵုသ္ဒးစွံသတိဇၞော်ဇၞော်ရောၚ်၊ ဂၠံၚ်တရဴဂကောံပိုဲမှဍာံ ဂၠံၚ်တရဴဗော်ပိုဲမှဒးဂှ် ကေမ်ဇျှာပ်လဝ် ဟွံထေက်ရောၚ်၊ ဇၟာပ်ဂကောံ ဇၟာပ်ဗော်ဂှ် ဒှ်ဒၟံၚ်ဂကောံမန် ဒှ်ဒၟံၚ်ဗော်မန် ဗီုဂကောံဇကု ဗော်ဇကုကီုဏောၚ်ဂှ် ထေက်ကဵုသ္ဒးဂွံသတိရောၚ်၊ ယဝ်ရရံၚ်ညာတ်ကၠုၚ်သာ်ဏံမ္ဂး မန်ကဵုမန် ဂစိုတ်ညးသ္ကံဟွံမာန်ရ၊ လက်ညးသ္ကံလေဝ် ဟွံမာန်ရ၊ စိုတ်ဓာတ်ဆာန်ဂကူ လ္တူမန်ကဵုမန် မံက်ဂတဝ်ပြာကတ်ကၠုၚ် နူၜဝ်ဇုတ်တေံတုဲ ဂၠာဲကၠုၚ်ဂၠံၚ် သွက်ဂွံ တက်ကျာပညဳပညပ် ညးသ္ကံမာန်ရောၚ် စှေ်စိုတ်ရ၊ ညးမကၠောန်သွက်ဂကူမန် နကဵုစိုတ်ဓာတ်ဆာန်ဂကူဍာံဇေတ်မ္ဂး လမျီုကောန်ဂကူမန်မွဲမွဲ ဂစိုတ်ကၠေံမာန်ဟွံသေၚ်ရောၚ် စှေ်စိုတ်ရ။
အကာဲအရာ ပစ္စုပ္ပန်လၟုဟ်ဏံ ကၟိန်ဍုၚ်ပိုဲဏံ ဟိုတ်နူပၞာန်ထိၚ်အဝဵုတုဲ အကြာတၠအဝဵုပၞာန်ကဵု တၠအဝဵုဒဳမဵုကရေဇြဳ ပၠံၚ်ဒၟံၚ်အဝဵုညးသ္ကံဂှ် ပ္ဍဲဂကူမန်ပိုဲလေဝ် ဇြဟတ်ပါ်ထ္ကးအာ ပိထာၚ် ပိကရေက် ဂွံဆဵုကေတ်ရ၊ ကရေက် (၁) ဂှ် ထံက်ဂလာန်ကဵု ပၞာန်ထိၚ်အဝဵုတုဲ ဒတူလိုၚ် လ္ပာ်အလဵုအသဳပၞာန်ရ၊ ကရေက် (၂) ဂှ် ထံက်ဂလာန်ကဵု တၠအဝဵုဒဳမဵုကရေဇြဳတုဲ ဒတူလိုၚ်လ္ပာ် အလဵုအသဳအေန်ယူဂျဳရ၊ ကရေက် (၃) ဂှ် လ္တူတၠအဝဵုၜါလ္ပာ်ဂှ် လ္ပာ်လဵုလေဝ် ထံက်ဂလာန်ဟွံမာန်တုဲ မၚ်ကျောဝ်ဒၟံၚ် လ္တူအကာဲအရာရ၊ လ္တူဏံ ပိုဲကလေၚ်သ္ၚဳဂၠိပ်ရံၚ် ဗွဲတြးညိပၠန်မ္ဂး…
(၁) မုဟိုတ် ဂွံဒတူလိုၚ် လ္ပာ်အလဵုအသဳပၞာန်ရော?
နူကဵုသၞာံ (၂၀၁၅) စဵုကဵုစိုပ်သၞာံ (၂၀၂၀) လုကဴပွိုၚ်မသုန်သၞာံ အလဵုအသဳအေန်အေဝ်ဒဳ ဒုၚ်ယၟု အလဵုအသဳဒဳမဵုကရေဇြဳတုဲ အုပ်ဓုပ်ကၠုၚ်ဍုၚ်ဂှ် လ္တူကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ လ္တူဂကူမန်တံ ဗွဲမဓဇန် ဂွံဆဵုကၠုၚ်ရ၊ ပရေၚ်ပ္ဍဵုပ္ဍိုက်သ္ပမာန်ညးသ္ကံ လောန်နူလက်ထက် ဗော်ဇာဒိသိုၚ် ဒှ်အလဵုအသဳ (၂၀၁၀) ဏီ၊ ဗော်ဇာဒိသိုၚ်ဂှ် ၜိုန်ရကၠုၚ်နူတၠအဝဵုပၞာန်ကီုလေဝ် လစွံစိုတ်လ္တူကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ သၠဲလးနူဗော်အေန်အေဝ်ဒဳ ဒုၚ်လဝ်ယၟုဒဳမဵု ကရေဇြဳဂှ်ဏီ ဟိုတ်ဏံဒှ်တမ်တုဲ ဟိုတ်တၞဟ်ဟ်တံဂှ် မပ္တံကဵု ဇကုဟွံမာန်ဍေံတုပ်ပ်ရတှေ် ထံက်အာဂလာန် ကဵုဍေံတှေ် ဟီုအရေဝ်အရာပ်တှေ် လ္ပစးဍာ် ဗက်လ္ပာ်ဍာ်သာတှေ် မံၚ်လောဲ စလောဲရ၊ ရန်တၟံကဵု ညးဍုၚ်ကွာန်ဂကူမန်တံ ဒဒိုက်ဂွံအောန်တုဲ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တံ ရုဲစှ်လဝ် ဂၠံၚ်တရဴဏံရောၚ်ဟီုဂှ် ဒှ်လဟီုပၞော်တိတ် ဂွံကလၚ်စခိုဟ်ဟေၚ်ရောၚ်၊ ဟီုကၠးကၠးညိပၠန်မ္ဂး အဃောကာလ ပ္ဍဲကရေပ်ဏံ ကေတ်လၟောၚ် လွဳလဝ်ဇြဟတ် သွက်ပေါဲဗတိုက်အနာဂတ်တေံတုဲ ဒတူလိုၚ်ဒၟံၚ် လ္ပာ်တၠအဝဵုပၞာန်ရ။
(၂) မုဟိုတ် ဂွံထံက်ဂလာန်ကဵု အလဵုအသဳအေန်ယူဂျဳရော?
ပ္ဍဲကဵုပရေၚ်ထံက်ဂလာန်ကဵု အေန်ယူဂျဳတံဂှ် ဂကူမန်ပိုဲ နွံဒၟံၚ်ၜါဗီုရ၊ (၁) ဂှ် နူကဵုဗော်အေန်အေဝ်ဒဳစဒှ်တေံ လုပ်ကၠုၚ်လဝ် ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳရရ ဒှ်ဒၟံၚ်မန်မံၚ်သၟဝ်ပၠတရဴမြာ်ရရတုဲ မြာ်မှမြာ် ကၠောန်သၟဝ်ပၠတရဴဗော်မြာ်မှ ကၠောန်သွက်ဂကူ စိုပ်တိုၚ်ပ္ကဴမာန်ရောၚ် စှေ်လဝ်စိုတ်ရ၊ (၂) ဂှ် ဓဝ်ပတှေ် လ္တူဗော်အေန်အေဝ်ဒဳ ညိလေဝ်ဟၟဲဒၟံၚ်ရ၊ ဆ္ဂး ရံၚ်ကဵုအခေါၚ်အရာ သွက်အနာဂတ်ဂကူမွဲသာ်ကီုတုဲ ထံက်ဂလာန်အလဵုအသဳ အေန်ယူဂျဳရ၊ ပ္ဍဲကဵုဗီုပြၚ်ဂၞန် (၂) ဏံပၠန်ဂှ်လေဝ် နွံဒၟံၚ်ၜါဗီုပၠန်၊ မွဲဂှ် နကဵုစိုတ်ဓာတ်က္ဍုဟ်တၠအဝဵုပၞာန် ဗတိုက်သရိုဟ်ကၠေံတၠအဝဵုပၞာန်ဏံ န ကဵုလ္ဂာံပထမတုဲ တၠအဝဵုဒဳမဵုကရေဇြဳဂှ် ဆက်ဗတိုက်အာ လ္ဂာံဂတတေံပၠန် ညးတံဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ်လဝ်ရ၊ တၠအဝဵုပၞာန်ဏံဂှ် ပွိုၚ် (၇၀) သၞာံ ပ္ဍဵုပ္ဍိုက်ကၠုၚ်လဝ် ပ္ဍဲကဵုကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံကီု ပ္ဍဲကဵုဂကူမန်တံကီုတုဲ သၞောတ်တၠအဝဵုပၞာန်ဏံ ဒးဗတိုက်သရိုဟ်ကၠေံဟေၚ် နကဵုစိုတ်ဓာတ်ဗီုဏံ ထံက်ဂလာန်ရ၊ ၜါဂှ် ဇြဟတ်အေန်ယူဂျဳဏံလေဝ် ဟွံဍောတ် ထံက်ဂလာန်ကဵုဍေံ ပံၚ်ကၠောန်ကဵုဍေံ ယဝ်ခါရ ကလိဂွံပေါဲအံၚ်ဇၞးမ္ဂး သတ်ပၟဝ်ဇဝ်ပ္ကဴဏံ မန်ပိုဲလေဝ် ဒုၚ်လဝ်ဒဒိုက်ပါလဝ်ကီုရောၚ်တုဲ ဝၚ်ဗတိုက်သရိုဟ် သၞောတ်တၠအဝဵုပၞာန်ဂှ် ဂကူမန်တံ ဂွံဒုၚ်စသိုၚ်ကီုရ၊ သာ်ဏံ ရန်တၟံတုဲ ထံက်ဂလာန်ကဵု အေန်ယူဂျဳရ။
(၃) တၠအဝဵုၜါလ္ပာ်ဂှ် လ္ပာ်လဵုလေဝ် ဟွံထံက်ဂလာန်
သီုၜါလ္ပာ်ဂှ် မုဟိုတ်ဟွံထံက်ဂလာန်ရောမ္ဂး တၠအဝဵုပၞာန်ကဵု တၠအဝဵုအေန်အေဝ်ဒဳဂှ် ဒှ်ဒၟံၚ်ဂကူဗၟာသီုၜါရ၊ ကလေၚ်ကျောဝ်အာ ဝၚ်အဆက်က် လောန်ကၠုၚ်တုဲတုဲတေံမ္ဂး ဗၟာကဵုဗၟာဂှ် ပၠံၚ်ကၠုၚ်မံၚ် အဝဵုညးသ္ကံ နွံကၠုၚ်ဒၟံၚ်အဆက်က်ရ၊ စိုပ်အခိၚ်ဍေံကြေပ်တှေ် ဍေံဂၠာဲကၠုၚ်အရီုအဗၚ် လ္ပာ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံလၟိုန်ရ၊ ဍေံတံလေဝ် ဂြိပ်စိုပ်ကၠုၚ် ဇရေၚ်တိဍာ်ဗၠးၜး ဒၞါဲကောန်ဍုၚ်အရၚ်လၟိုန်ရ၊ ၜိုန်ရသၟာပၠန်ဂတး ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ဒုၚ်တၠုၚ်လွဳလွတ်ဗ္စဖျုၚ်လဝ် ဍေံတံကီုလေဝ် အခေါၚ်အရာကောန်ဂကူ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ နွံပၟိက်အာတ်မိက်ဂှ် ဂ ကူဗၟာတံ ဍေံတံ ကဵုဟွံမာန်ဏီဖိုဟ်ရ၊ အခိၚ်ဥူဏု တိတ်အာဂြိုပ်တေံလေဝ် ဇၟာပ်ညးလ္ၚတ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် တီဒၟံၚ်အလုံသီုဖအိုတ်ရ၊ တက်တိုန်ကျာ ပရေၚ်အခေါၚ်အရာ ကောန်ဂကူကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံဗက် မုဒှ်ကၠုၚ် ဆဵုကၠုၚ် မိၚ်ကၠုၚ်လဝ်ရ။
လက်ထက် (၁၉၈၈-၁၉၉၀) တေံလေဝ် ဂြိပ်တိတ်နူဍုၚ်ဇၞော် စိုပ်တိဍာ်ပၠန်ဂတး ကောန်ဍုၚ်အရၚ်၊ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ လွဳလွတ် ဗ္စဖျုၚ်လဝ်ပၠန်၊ နူဂှ်မွဲက္ဆံၚ် စိုပ်အာဍုၚ်တတိယ ဒှ်အာသေဌဳအိုတ် အခိၚ်ဍေံဒှ်တသိုက် ဂကောံဗၟာလဵု ကဵုအထံက်ပၚ်ကဵု ပၠန်ဂတးကောန်ဍုၚ်အရၚ်ကီုရော? ဍေံတံ ကလေၚ်ထံက် ဂကောံမြာ်ဍေံပၠန်ရ၊ မြာ်ဍေံဇြဟတ်ပေၚ် ဍေံကလေၚ်ဂွံအဝဵု ပွိုၚ်မသုန်သၞာံ ဍေံကလေၚ်ဆာပ်မံၚ်ဂုဏ် လ္တူကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ လွဳလွတ်ဗ္စဖျုၚ်လဝ်ဍေံတံကီုဟာ? ဒပ်ပၞာန်ဗၟာဍေံတံ ညံၚ်သ္ဂောံထပက်ပၞာန် အကြာတိဍာ်ပၠန်ဂတး ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဂှ် သီုဍေံကဵုဇြဟတ် ကဵုပၟိၚ် ထပက်ပၞာန်ဏီရ၊ ပၞာန်တၠအဝဵုတံလေဝ် တၠုၚ်လအာ တုပ်တဴညံၚ်ရဴသာ်ဂှ်ကီုရ၊ အခိၚ်ဍေံကြေပ်တှေ် ဍေံခ္ဍာတ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ညံၚ်ကဵုခိုဟ်ညံၚ်ညံၚ်၊ အိုတ်ကၞောတ် တၠအဝဵုပၞာန်ကီု ဇာဒိသိုၚ်ကီု မြာ်ကီုဂှ် ဒှ်ခရံက်မွဲသၞေဟ်ဖအိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲဂကူဗၟာတံဖအိုတ်ဂှ် မၞိဟ်ခိုဟ်ဟ် ညာတ်စိုတ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ဟၟဲဟာ? ယဝ်ရသၟာန်သာ်ဏံမ္ဂး နွံဒၟံၚ်ကီုရ၊ ဆ္ဂး နွံလၟိဟ်ဗွဲမအောန်လောန်တုဲ ဂွံဒှ်ဂုဏ်ဖဵု သွက်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံဂှ် စၟဳစဟွံဂွံရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ရဲညးနွံလ္ပာ်ကရေက် (၃) ဏံဂှ် လ္ပာ်လဵုလေဝ် ညးတံထံက်ဂလာန်ဟွံမာန်ရ။
သရုပ်ကၠေံမ္ဂး ဂကူမန်တိတ်ဒှ်မံၚ် လညာတ်ပိကရေက်တံဂှ် ရန်တၟံကဵုတိုၚ်ပ္ကဴ ဂကူသွက်သ္ဂောံဗၠးၜး လုပ်မံၚ်ပေါဲဗတိုက် သွက်အခေါၚ်အရာ ဂကူမန်သီုဖအိုတ်ရ၊ အကြာဂှ် မုထပ်ကျောဝ်ညာတ်အာပၠန်ရောမ္ဂး မန်ဒတူလိုၚ်လ္ပာ်ပၞာန်ဂှ် ညံၚ်ကဵုထံက်မံၚ်ဂလာန်ကဵုပၞာန်တုဲ ညးဒတူလိုၚ်အကြာ လ္ပာ်လဵုလေဝ်ဟွံထံက်ဂလာန်ဂှ် ဟီုဂရိုဟ်ဖျေံကဝု မုပဂွံထံက်ဂလာန်ကဵုပၞာန် မုပဂွံပံၚ်ကဵုပၞာန်၊ မန်ဒတူလိုၚ် လ္ပာ်ပၞာန်ဂှ်မိၚ်တုဲ နာဲတံရော မုပဂွံထံက်ဂလာန်မြာ်ရော ကလေၚ်စောဲစပ် ညးမံၚ်ဒၟံၚ် အကြာဂှ်ပၠန်ရ၊ ဍာံဍာံတေံ မၞိဟ်ဟီုဂှ် ထံက်ဂလာန် ကဵုမြာ်တုဲ ဖျေံကဝုညးဒတူလိုၚ် လ္ပာ်ပၞာန်ဂှ်ဟွံသေၚ်၊ တၠုၚ်လအာညံၚ်ရဴသာ်ဂှ်ကီု မန်ဒတူလိုၚ် လ္ပာ်အေန်ယူဂျဳဂှ် ညံၚ်ကဵုထံက်မံၚ်ဂလာန် ကဵုအေန်ယူဂျဳတုဲ မန်ဒတူလိုၚ်လ္ပာ်ပၞာန်ဂှ် ကလေၚ်ဟီုဖျေံကဝုကဵု မန်ဒတူလိုၚ် လ္ပာ်အေန်ယူဂျဳဂှ်ပၠန်ရ၊ နနဲသာ်ဏံ ညးဟီုကဵုအဲ အဲကလေၚ်ဟီုကဵုညး ညးဖျေံကဝုအဲ အဲဖျေံကဝုညး မန်ပိုဲတံ ဒှ်ဒၟံၚ်သာ်ဏံရ။
ကလေၚ်ဇွိတ်သပေါတ် သ္ၚဳဂၠိပ်ရံၚ် ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်မ္ဂး မန်ဒတူလိုၚ်လ္ပာ်ပၞာန်ဂှ်ကီု မန်ဒတူလိုၚ်လ္ပာ်အေန်ယူဂျဳဂှ်ကီု မန်ဒတူလိုၚ်အကြာၜါ လ္ပာ်လဵုလေဝ်ဟွံထံက်ဂလာန်ဂှ်ကီု ပတဝ်လဝ်က္ဍိုပ်ကဵုတိုၚ်ပ္ကဴ သွက်အခေါၚ်အရာဂကူဖအိုတ်ရ၊ ဆ္ဂး ဟိုတ်နူလညာတ်နဲကဲ ဂၠံၚ်တရဴဟွံတုပ်ညးသ္ကံတုဲ တၚ်ဒတူလိုၚ်လေဝ် တၞဟ်ခြာအာကီုရ၊ ဒတူလိုၚ်ကဵု ထံက်ဂလာန် ဝေါဟာၜါဏံ ရံၚ်ကေတ်ညံၚ်ကဵုတုပ်ကီုလေဝ် ကံက်အဓိပ္ပါဲဇြိုဟ်ဟ်နက်က်မ္ဂး ဟွံတုပ်ရောၚ် ညာတ်ရ၊ ဒးထ္ၜးသက်သဳစုက်က်မ္ဂး ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ပ္ဍဲဍုၚ်ဂှ် ထံက်ဂလာန်ကဵု သၞောဝ် (၂၀၀၈) တုဲ ကၠောန်(ဒတူလိုၚ်)ဒၟံၚ် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဟွံသေၚ်၊ ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိလေဝ် ထံက်ဂလာန်ကဵု အလဵုအသဳဗၟာ ဒပ်ပၞာန်ဗၟာတုဲ ထ္ပက်(ဒတူလိုၚ်)လဝ် အေန်ဇြဳအေဟွံသေၚ်၊ မန်ပါလုပ်(ဒတူလိုၚ်)ဒၟံၚ် လ္ပာ်အေန်ယူဂျဳဂှ်လေဝ် ထံက်ဂလာန်ကဵုအေန်ယူဂျဳ၊ ဇြဳအာပဳအုက်တုဲ ပါလုပ်(ဒတူလိုၚ်)ဒၟံၚ် လ္ပာ်အေန်ယူဂျဳဟွံသေၚ်ရ၊ သွက်သ္ဂောံဗတိုက်သရိုဟ်ကၠေံဍေံတုဲ လုပ်ပံၚ်ကၠောန်ဒၟံၚ် အကြာသၞတံဖအိုတ်ရ၊ မန်ဒတူလိုၚ်ဒၟံၚ်အကြာၜါ လ္ပာ်လဵုလေဝ်ထံက်ဂလာန်ဟွံမာန်တံဂှ်လေဝ် လုပ်ဒၟံၚ်ပေါဲဗတိုက် သွက်အခေါၚ်အရာဂကူမန်ဖအိုတ်ရ။
ဟိုတ်ဂှ်ရ ဂကူမန်ပိုဲတံ ဆာန်ဂကူဍာံဍာံတုဲ ကၠောန်သွက်ဂကူဍာံမ္ဂး လညာတ်ဟွံတုပ် ဂကောံဟွံတုပ်ခဍေံ လ္ပညာတ်ဒုဟ်ညးသ္ကံညိ၊ လ္ပက္ဍုဟ်ညးသ္ကံညိ၊ လ္ပဖျေံကဝုညးသ္ကံညိ၊ လ္ပလက်ညးသ္ကံညိ၊ ဒက်မိတ်ညးသ္ကံညိ၊ သၠာဲဂတးလညာတ်ညးသ္ကံညိ၊ ကမၠောန်လညာတ်တုပ်ဂှ် ပံၚ်ကၠောန်ညးသ္ကံတုဲ ကမၠောန်လညာတ်ဟွံတုပ်ညးသ္ကံဂှ် ဗီုညး ညးကၠောန်ဂွံဒၟံၚ်ရ၊ ဆ္ဂး ကမၠောန်ဗီုညး ညးကၠောန်တံဂှ် ဟွံဒှ်ဒတုဲဖဵု သွက်ဂကူခဍေံ ညံၚ်ဟွံဂွံဒှ်လလေၚ်ဖဵု သွက်ဂကူဂှ် မ္ဒးစွံသတိဇၞော်ဇၞော်ရောၚ်၊ ဇကုဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ်လဝ် ကၠောန်သွက်ဂကူရောၚ်ဒှ်တုဲ ဒှ်မံၚ်လလေၚ်ဖဵုဂကူ ဒှ်မံၚ်အန္တရာဲသွက်ဂကူရောၚ် ယဝ်ဒှ်မ္ဂး ဝေၚ်ပါဲသ္ၚောဲသ္ၚောဲညိ၊ ဂကူမန်ပိုဲတံ နွံပၟိက်ကဵုတိုၚ်ပ္ကဴ ဂကူဗၠးၜးဍာံမ္ဂး ဂကူမန်ဒးနွံကဵုဓဝ်ညဳသာဟေၚ်ရောၚ်၊ ဂွံနွံကဵုဓဝ်ညဳသာမာန်ဂှ် ဂကောံပံၚ်ကောံညဳသာ ဂကူဇၞော်ဇၞော်မွဲဂကောံ ညံၚ်ရဴဂကောံကုလသမဂ္ဂကီု ပ္ဍဲဂကူမန်ပိုဲ ဒးဒက်ပတန် ဒးနွံမွဲဂကောံထေက်ရောၚ် နကဵုလညာတ်ညးချူလိက်ဏံ ချူပတိုန်ထ္ၜးဏာကဵု ကုညးမဆာန်ဂကူ က္ဍိုက်မံၚ်က္ဍိုပ် ပ္ဍဲဗော် ပ္ဍဲဂကောံမန်နာနာတံတုဲ ဂလာန်လက္ကရဴအိုတ် မိက်ဂွံဖျေံဏာမိဂ္ဂးဂှ် မန်ပိုဲဟၟဲကဵုဓဝ်ညဳသာ ဗီုဗီုလၟုဟ်ဏံရမ္ဂး အာတိုၚ်ပ္ကဴဗၠးၜးဟွံစိုပ်ရဂှ် ဖျေံဏာမိဂ္ဂးရောၚ်။

ဝဏ္ဏမာန်၊ အံက်တဝ်ဗာ ၂၁၊ ၂၀၂၁

တုဲကၠုၚ်ဂိတုအံက်တဝ်ဗာ (၁၅) ဂှ် ဂကောံရပ်လွဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဂမၠိုၚ် ထပက်လဝ်လိက်ကသုက်ဒေံါပန်ပှော် စၟတ်သမ္တီ ပေၚ် (၆) သၞာံတုဲ ပတိတ်လဝ်လိက်လလောၚ်တြး တၚ်ပတဝ်က္ဍိုပ် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် (၇) တၚ် သာ်ဝွံရ။
က) ဗွဲကြဴနူကဵု ကံၚ်ဇြဳပၞာန် ထိၚ်ကၠေံအဝဵုဍုၚ်တုဲ သီုက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ကီု၊ ပူဂဵုသီုဖအိုတ် ညံၚ်ဂွံဗလးကဵု ဗွဲမပြဟ်တုဲ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဟွံတုပ်သၟဟ်တံဂှ် ဗွဲမပြဟ် ညံၚ်ဂွံဂၠာဲအာသွဟ်ကီု။
ခ) ပေဲါသဳကၠဳ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်အနာဂတ်ဏံ ညးဆေၚ်စပ်သီုဖအိုတ် ညံၚ်ဂွံပါလုပ်တုဲ နကဵုပရေၚ်ထံက်ပၚ်ရီုဗၚ် နူဍုၚ်သၟာၚ်ဂှ် ညံၚ်ဂွံဂၠာဲအာသွဟ် နနဲပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ကီု။
ဂ) အာဝဵုအာဏာဍုၚ်၊ ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်သ္ပစၞးညးဍုၚ်ကွာန်ကဵု ပ္ဍဲဗွိုၚ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳဂှ် ဗွဲမပြဟ်ပြေဟ် ညံၚ်ဂွံသၠောဲပအပ်ကဵုဂှ် ဗိုၚ်ဂၠာဲအာသွဟ်ကီု။
ဃ) ပ္ဍဲဗွိုၚ်ဂၠးတိ (ဂၠးကဝ်) ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာဂှ် သွက်ဂွံတန်တဴအာ နကဵုဂုဏ်သိက္ခာနွံနွံမာန် ပရေၚ်ဒက်ပတန် ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာဂှ် ညံၚ်ဂွံကၠောန်အာ ပရေၚ်ပြံၚ်လှာဲမာန်ကီု။
ၚ) သွက်ဍုၚ် ဂွံတန်တဴဍာ်ဇမၠိၚ်၊ ရန်ကဵုပရေၚ်ၜိုဟ်သြိုဟ်သာယာဂှ်တုဲ ညံၚ်ဂွံဖန်ဗဒှ်အာ ပရေၚ်စဵုဒၞာညးဍုၚ်ကွာန် ဗွဲမနွံသၞောတ်မာန်။
စ) စပ်ကဵုပရေၚ်စဵုဒၞာ ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် အရပ်အရာညးဍုၚ်ကွာန်အိုတ်သီုကီု ညးဍုၚ်ကွာန်ဒးဒုၚ်ဆောံလေၚ်လဝ်အိုတ် သီုတံ ညံၚ်ဂွံကလေၚ်ဒက်ပတန်မာန်ပၠန်ဂှ် ဒးဖျေံကဵုအစဳဇန်ကီု။
ဆ) ရန်ကဵုပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်ဍာ်ဇမၠိၚ်၊ သွက်ဂွံပတဝ်အာ ပရေၚ်ဇၞော်မောဝ်တောတက်တုဲ သွက်ဂွံဒက်ပတန်အာ ကၟိန်ဍုၚ်ဖေဝ်ဒရေဝ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳကီု သာ်ဝွံရ။
ပ္ဍဲကဵုဂကောံရပ်လွဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ် ထပက်စၟတ်တဲဒေံါပန်ပှော်အလုံကၟိန်ဍုၚ် (၁၀) ဂကောံတံဂှ် ဒတူလိုၚ်မွဲမွဲ ဂကောံကဵုမွဲဂကောံ တၞဟ်ခြာမံၚ်နွံရ။
ဂကောံလ္ၚဵုဂှ် ဆက်ဗက်ကဵု အလဵုအသဳမၚ်မွဲဍုၚ် (ကံၚ်ဇြဳပၞာန်) နွံ၊ ဂကောံလ္ၚဵု ဟီုဓမံက်ပ္ဍဲပရိုၚ်ကီု၊ ပတိတ်လိက်လ လောၚ်တြးကီု တေၚ်ကြံၚ်မံၚ်လေဝ် နွံရ။
လ္ပာ်အလဵုအသဳမၚ်မွဲဍုၚ် (ကံၚ်ဇြဳပၞာန်) တံလေဝ် ကၠောန်ဗဒှ် တ္ၚဲစၟတ်သမ္တီ ထပက်လိက်ကသုက်ဒေံါပန်ပှော်အလုံ အလုံကၟိန်ဍုၚ် ပေၚ် (၆) သၞာံတုဲ ကော်ဘိက်ကၠုၚ် ဂကောံရပ်လွဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံနွံရ။
ပ္ဍဲကဵုအသေအဟာန် စၟတ်သမ္တီထပက်လိက်ကသုက် ဒေံါပန်ပှော်အလုံကၟိန်ဍုၚ် ပေၚ် (၆) သၞာံ အလဵုအသဳမၚ်မွဲဍုၚ် (နစက) ကၠောန်ပ္ဍဲနေပျဳတဝ် ၝောံခန်ကောံဓရီု (အမျိုးသားစည်းလုံးညီညွတ်ရေးနှၚ့် ၚြိမ်းချမ်းရေးဖော်ဆောၚ်မှုဗဟိုဌာန) အံက်တဝ်ဗာ (၁၅) ဂှ် ဂကောံရပ်လွဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ် ထပက်စၟတ်တဲ (၈) ဂကောံ တိုန်စိုပ်ရ။
ပ္ဍဲအသေအဟာန်ဂှ်ဝွံ ကမ္မတဳပညဳပညပ် ပရေၚ်စန်ဒက်ညဳသၟဟ်ကောန်ဂကူကဵု ပရေၚ်ဓမံက်ရုပ်ရဴၜိုဟ်လလမ် (အမျိုးသားစည်းလုံးညီညွတ်ရေးနှၚ့် ၚြိမ်းချမ်းရေးဖော်ဆောၚ်မှုညှိုနှိုၚ်းရေးကော်မတီ (NSPNC) ဥက္ကဌ ဒုတိယသ္ကိုပ်ပၞာန် ဇၞော် ယျာပျေအ်ကဵု ဂကောံကမ္မတဳဂမၠိုၚ်၊ ဂကောံရပ်လွဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ် ထပက်လဝ်လိက်ကသုက် ဒေံါပန် ပှော်အလုံကၟိန်ဍုၚ် (၁၀) ဂကောံတံဂှ် ဒပ်ပၞာန်ကရေၚ် ရေၚ်တၠုၚ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳ (DKBA)၊ စန်ဒက်ကောန်ဂကူကရေၚ်/ဒပ်ပၞာန်ဗၠးၜး ကောန်ဂကူကရေၚ်-ကံၚ်ဇြဳပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ် (KNU/KNLA-PC)၊ ဗော်ဗၠးၜးဍုၚ်ရခေၚ် (ALP)၊ ဒပ်ကွးဘာဗၟာ (ABSDF)၊ ကံၚ်ဇြဳကလေၚ်ဒက်ပတန်ဍုၚ်သေံ (RCSS)၊ ဂကောံဗၠးၜးကောန်ဂကူပအိုဝ် (PNLO)၊ ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ (NMSP) ကဵု ဗော်ဒဳမဝ်ကရေတ်တေတ်လာဟူ (LDU) တိုန်စိုပ် (၈) ဂကောံရ။
နူကဵုအလဵုအသဳမၚ်မွဲဍုၚ် (NSPNC) ဂှ် ဥက္ကဌ ဒုတိယသကိုပ်ပၞာန်ဇၞော် ယျာပျေအ်၊ နူကဵု (DKBA) ဂှ် သဝ်သတဳ၊ နူကဵု KNU/KNLA-PC ဂှ် ဒံက်တာနဝ်ကပဝ်ထူ၊ နူကဵုအေအေဝ်ပဳ (ရခေၚ်) ဂှ် ဒဝ်သဝ်မျရာဇြာလေန်၊ နူဒပ်ကွးဘာ (၈၈) ဂှ် ဥုမေန်ဇြဝ်၊ နူသေံ အာသဳအေက်အေက်ဂှ် သာၚ်ကံၚ် တိုန်စိုပ်ဟီုဂလာန် ပ္ဍဲအသေအဟာန်ဂှ်တုဲ နူကဵု ပလံၚ် ပဳအေန်အေဝ်အိုဝ် သကိုပ်ဗိုလ်ဇၞော်ဃောန်ဥက္ကာ၊ နူဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ နာဲအံၚ်မ္ၚဵု (ကေၚ်ကာဗဟဵု)၊ နူကဵုလာဟူ အေဝ်ဒဳယူဂှ် ကျာယျာကုက်တံ တိုန်စိုပ်နကဵုအန်လာၚ် Online ရ။
ပ္ဍဲကဵုအသေအဟာန်စၟတ်သမ္တီ ထပက်စၟတ်တဲလိက်ကသုက် အေန်ဇြဳအေ ပေၚ် (၆) သၞာံဂှ် “နကဵုပိုဲဂှ် သွက်ဂွံဒှ် ၜိုဟ်လလမ်ထာဝရဂှ် အတိုၚ်လိက်ကသုက်ဂှ် ဆက်ရေၚ်တၠုၚ်အာရောၚ်၊ သွက်ပေဲါဆဵုဂဗသဳကၠဳဂှ် ပံက်လဝ်ကဵုတြၚ်လၟိုန်ရောၚ်ဂှ် လလောၚ်တြးလဝ်တုဲမံၚ်ရ၊ နကဵုဒပ်ပၞာန် (တပ်မတော်) ဂှ် ကေတ်လဝ်လျိုၚ် အလဵုအသဳဍုၚ်တုဲ ပေဲါသဳကၠဳပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်ဂှ် ပဲါနူကဵုပရေၚ်ဒးသ္ပဒတန် ပ္ဍဲစၠတ်ထဝ်ကၟိန်ဍုၚ်တုဲ သှေ်ပရေၚ်ကမၠောန်ဂမၠိုၚ်တံဂှ် ဓမံက်ရုပ်ရဴ ဂွံမံၚ်ရောၚ် မိက်ဂွံဟီုရ” သာ်ဝွံ ဥက္ကဌကံၚ်ဇြဳပၞာန် သကိုပ်ပၞာန်ဇၞော် မေန်အံၚ်လှာၚ် ဟီုဂလာန်နကဵုအန်လိုၚ်ရ။
ပ္ဍဲကဵုဂကောံရပ်လွဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ် ထပက်လဝ်လိက်ကသုက် ဒေံါပန်ပှော်အလုံကၟိန်ဍုၚ် (၁၀) ဂကောံဂှ် ဂကောံစန်ဒက်ကောန်ဂကူကရေၚ် (KNU) ကဵု ဒပ်ပၠတရဴကောန်ဂကူချေၚ် (CNF) တံ ဟွံတိုန်စိုပ်ရ။
ရံၚ်ကေတ် ပ္ဍဲကဵုလိက်လလောၚ်တြး ဂကောံရပ်လွဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ် ထပက်လဝ်လိက်ကသုက်ဒေံါပန်ပှော် အလုံကၟိန်ဍုၚ် (၁၀) ဂကောံတံပတိတ်လဝ်ဂှ်ကီု၊ ရံၚ်ကေတ် ပ္ဍဲကဵုအသေအဟာန်စၟတ်သမ္တီ ဒေံါပန်ပှော်ပေၚ် (၆) သၞာံ နူကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန် ကၠောန်ပ္ဍဲနေပျဳဒဝ်ဂှ်ကီုမ္ဂး ပ္ဍဲအကြာဂကောံရပ်လွဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ် ထပက်လဝ်လိက်ကသုက် အေန်ဇြဳအေ (၁၀) ဂကောံတံ ဒတူလိုၚ်လစွံစိုတ် တၞဟ်ခြာမံၚ်ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်ရ။
ပ္ဍဲကဵုတ္ၚဲစၟတ်သမ္တီ အေန်ဇြဳအေ ပေၚ် (၆) သၞာံ အံက်တဝ်ဗာ (၁၅) ဂှ် နူကဵုဗော်စန်ဒက်ကောန်ဂကူကရေၚ် ကေအေန်ယူတံလေဝ် ပတိတ်လိက်လလောၚ်တြးကီုတုဲ ပ္ဍဲလိက်ဂှ် အာတ်မိက်လဝ် (၆) တၚ်ရ။
ပ္ဍဲကဵုလိက်လလောၚ်တြး ကေအေန်ယူ (၆) တၚ်ဂှ်မ္ဂး တၚ် (၁) စိုပ် တၚ် (၅) ဂှ် စဵုကဵုတၟေၚ်ကွေံကွေံ ဟွံမွဲရ၊ ပ္ဍဲကဵုတၚ် (၅) ကဵု တၚ် (၆) ဂှ် တၟေၚ်တၞဟ်ခြာနူကဵု လိက်လလောၚ်တြး PPST တအ် ပတိတ်လဝ်ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်ရ။
တၚ် (၅) ဂှ် – သွက်ဂွံဟံၚ်ပြာ် ဂုန်သိက္ခာဒပ်ပၞာန်တုဲ ပ္ဍဲအရာဒက်ပတန် ကၟိန်ဍုၚ်ဖေဝ်ဒရေဝ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳဂှ် နကဵုဒပ် ပၞာန် နကဵုပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ကတိကဝတ်ဒးဒက်ပတန်ရောၚ်ဂှ် ဒးလလောၚ်တြးကဵုလုပ်သၞောဝ်တုဲ ပါလုပ်မံၚ်ပ္ဍဲပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် ညံၚ်ဂွံနုက်တိတ်ဂှ် ဒးလလောၚ်တြးကီု။
တၚ် (၆) ဂှ် – သွက်ဂွံဒှ်ထံက်အရီု ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်အဝဵုပၞာန် ညံၚ်ဂွံအိုတ်အာမာန် နကဵုကုလသမဂ္ဂပညဳပညပ်မံၚ်ဂှ် ညံၚ်ဂွံဒုၚ်တဲတုဲ အဓိက ညးစၞးစုၚ်ညံၚ်ဂွံပါ ဒးဒက်ပတန် အလဵုအသဳညဳသၟဟ်ဂကူမွဲတုဲ ညံၚ်ဂွံသၠဲအဝဵုအာဏာ။ ပဋိပက္ခပေဲါပၞာန် လံကၠုၚ်ပွိုၚ် (၇၀) သၞာံပြၚ်ဂှ် ပညဳပညပ်သောၚ်ကလးအာဂှ် ညံၚ်ဂွံဒုၚ်တဲကီု သာ်ဝွံ လလောၚ်တြး အာတ်မိက်လဝ်ရ။
ရံၚ်အာ ပ္ဍဲလိက်လလောၚ်တြး အကြာဂကောံရပ်လွဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ် (၁၀) ဂကောံတံမ္ဂး လစွံစိုတ်၊ တၚ်ဒတူလိုၚ် ဟွံတုပ်ညးသ္ကံဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်မာန်ရ။
ပ္ဍဲကဵုဂကောံရပ်လွဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ် ထပက်လဝ်လိက်ကသုက်ဒေံါပန်ပှော် အလုံကၟိန်ဍုၚ် အေန်ဇြဳအေ (၁၀) ဂကောံတံ လညာတ်တိတ်ဒှ်မံၚ် (၃) ဗီုရောၚ် ဗဒိုဝ်မာန်မာန် ဖက်ဆောညးအုပ်ကာ (၂) တြေံ နူဗော်စန်ဒက်ကောန်ဂကူကရေၚ် (ကေအေန်ယူ) ဟီုလဝ် ပ္ဍဲကဵုမုက်လိက် Federal Journal (facebook page) ဂိတုအံက်တဝ်ဗာ (၁၉) ဂှ် သာ်ဝွံ ဂွံဆဵုကေတ်ရ။
လညာတ်တိတ်ဒှ် (၃) ဗီုဟီုမ္ဂးဂှ် —
၁) မွဲလညာတ်ဂှ် လ္ပာ်ကံၚ်ဇြဳပၞာန်လေဝ် ဆက်စၠောံ၊ လ္ပာ်အေန်ယူဂျဳလေဝ် အဆက်လ္ပကဵုပိုတ်၊ မုဟိုတ်ရောဟီုမ္ဂး ရံၚ်သ္ၚဳဂၠိပ်ကေတ် အကာဲအရာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာအဆက်ဆက်တုဲ ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဟေၚ်ရ ထိၚ်အုပ်ဓုပ်အာ ဍုၚ်မာန်ရောၚ်တုဲ မွဲတ္ၚဲမ္ဂး ဒးဆာၚ်မုက် ဒးသဳကၠဳအာ နနဲပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ပၠန်ရောၚ် ဗီုဏံ မွဲလညာတ်။
၂) လညာတ်မွဲပၠန်ဂှ် အခိၚ်ဏံဂှ် သွက်ဂွံဗတိုက်သရိုဟ်သၠေက်ထောံ ကံၚ်ဇြဳပၞာန်ဂှ် ဒှ်အခိၚ်အကာဲအရာ ခိုဟ်အိုတ်ရ၊ ဂကောံပၠန်ဂတးရပ်လွဟ် ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဂမၠိုၚ်တံ ပံၚ်တောဲကဵု အေန်ယူဂျဳတုဲ ပံၚ်ဗတိုက်ညးသ္ကံမ္ဂး စိုပ်တရဴမာန်ရောၚ် သာ်ဏံ နွံမွဲလညာတ်။
၃) မွဲလညာတ်ပၠန်ဂှ် မွဲဒမြိပ်အုပ်ဓုပ်ပကၚ်ရၚ်လဝ် ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာဂှ် လတူကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံဂှ် ကံၚ်ဇြဳပၞာန်လေဝ် ဂုဏ်ဖဵုဟွံမွဲ၊ သာ်ဂှ်ကီု အေန်အေဝ်ဒဳလေဝ် ရံၚ်ကေတ်ကဵု ဂွံအဝဵုတုဲကၠုၚ်ဏံဂှ် သ္ပလဝ်မဇ္ဇျဟ် လတူကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံဂှ်တုဲ အေန်အေဝ်ဒဳလေဝ် ဂုဏ်ဖဵုဟွံမွဲတုဲ ဇြဟတ်ဇကုကဵုဇကု၊ တိဍာ်ဇကုကဵုဇကု ညံၚ်ဂွံထိၚ်ဒဝ်လဝ်၊ ဗီုဏံ နွံမွဲလညာတ်။
ရံၚ်အာ ပ္ဍဲကဵုအကြာဂကောံရပ်လွဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ် ထပက်လဝ်လိက်ကသုက် အေန်ဇြဳအေ (၁၀) ဂကောံတံ တ္ၚဲဏံမ္ဂး ဂကောံဇြဟတ်ဇၞော်အိုတ် ဗီုကဵုကေအေန်ယူဂှ် လစွံစိုတ်ဒတူလိုၚ်တၞဟ်မံၚ်ကဵု ဂကောံဂလိုၚ်တံတုဲ ပရေၚ်အာတ်မိက် ဟီုလဝ် (၂) တၚ် လတူတေံလေဝ် သၠုၚ်မံၚ်ကွေံကွေံရောၚ် ဂွံဆဵုကေတ်ရ။
လ္ပာ်အလဵုအသဳမၚ်မွဲဍုၚ် (ကံၚ်ဇြဳပၞာန်) တံလေဝ် တုဲကၠုၚ်ဂိတုသေပ်တေမ်ဗာ (၂၇) ဂှ် နူကဵုကံၚ်ဇြဳပၞာန်တအ် ဒေံါလဝ်ပန်ပှော် ကုဂကောံရပ်လွဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တအ် ပွိုၚ် (၅) ဂိတုရောၚ် လလောၚ်တြးလဝ်နွံရ။ တုဲဂှ် ညးတံ ပတိတ်ကၠုၚ်ရမျှာၚ် သွက်ဂွံဆက်ပညဳပညပ်အာ ပရေၚ်ဒေံါပန်ပှော်၊ ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ် ကုဂကောံရပ်လွဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ဗြုထတ်ကၠုၚ်နွံရ။
အခိၚ်ကာလ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တ္ၚဲဏံဂှ် ဂကောံရပ်လွဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ် ထပက်လဝ်လိက်ကသုက် (၁၀) ဂကောံတံဂှ် အာဂၠံၚ် လိက်ကသုက်အေန်ဇြဳအေရဟာ၊ တၚ်တုပ်စိုတ် အတိုၚ်လိက်ကသုက် အေန်ဇြဳအေ သှေ်မံၚ်ဏီဟာ၊ လမျီုနွံမံၚ်ဏီဟာ၊ ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ်မ္ဂး လမျီုပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ် အကြာကံၚ်ဇြဳပၞာန်ကဵု ဂကောံရပ်လွဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဂမၠိုၚ်တံ သာ်လဵု ဆက်ပညဳပညပ်အာ ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်ဍုၚ် ဂတဏံရောဂှ် ဒးဆက်သ္ၚဳဂၠိပ်အာပၠန်ရောၚ်။
နိဿဲ –
၁။ လိက်လလောၚ်တြး နူဂကောံရပ်လွဟ်ထပက်လိက်ကသုက်ဒေံါပန်ပှော် အလုံကၟိန်ဍုၚ် (၁၀) ဂကောံ၊ စၟတ်သမ္တီထပက်လိက်ကသုက် ပေၚ် (၆) သၞာံ။
၂။ ဗဒိုဝ်မာန်မာန် ဖက်ဆောညးအုပ်ကာ (၂) တြေံ (ကေအေန်ယူ) – သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ် လတူလိက်ကသုက် အေန်ဇြဳအေ ပ္ဍဲမုက်လိက ဂျာနေဝ်ဖေဝ်ဒရေဝ် (အံက်တဝ်ဗာ ၁၈)။
၃။ ပရိုၚ်အေန်တာနေက် ပ္ဍဲအသေအဟာန်စၟတ်သမ္တီ ထပက်လိက်ကသုက် အေန်ဇြဳအေ ပေၚ် (၆) သၞာံ၊

နာဲအံၚ်ဇၞး (ရုတ်တံၚ်)

(၁၉၄၈)၊ ဂိတုဂျာန္နဝါရဳ (၄) ဂွံဗၠးၜးရ၊ ကာလ လလောၚ်တြး ယၟုဍုၚ်ဗၠးၜဂှ် တၚ်ခုတ်လဝ်ယၟု ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာ (ပြည်ထောၚ်စုမြန်မာနိုၚ်ၚံ)၊ ကာလဓမံက်ထ္ၜး ပယျဵုတိဍာ်ဂှ် ၝောံဍုၚ်ဗၟာ (မြန်မာပြည်မ)၊ တွဵုရးသေံ၊ တွဵုရးကရေၚ်ဍာဲ (ကယားပြည်နယ်) ၊ တွဵုရးကချေၚ်၊ ရးတၟေၚ်ချေၚ် (ချၚ်းဝိသေသတိုၚ်း) လၟိဟ်တိဍာ် မၞုံပ္ဍဲကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာဂှ် နွံဆဏံရ၊ မန်,ကရေၚ်,ရခေၚ်ဂှ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဗၟာတံ ပၠောပ်လဝ် ပ္ဍဲဂကူဗၟာ ဖၟိုတ်ရ၊ ဣဏံဂှ် ဒှ်မဟာဝါဒ မဟာဝါဒဳ စိုတ်ဗၟာတံရ၊ အာဇာနဲဗၟာ အံၚ်ဆာန်ဂှ်လေဝ် စွံစိုတ်လ္တူမန် ဟွံတီဂုန်မန်တံ သက်က်ရ၊ ကာလလုပ်ဒၟံၚ်ပေါဲဗ္တိုက် သွက်ဍုၚ်ဂွံဗၠးၜးဂှ် မၞိဟ်ဒုၚ်ဖၟိုတ်လဝ် လမျီုဆီပလက် သွက်ကၟိန်ဍုၚ်ဂွံဗၠးၜးဂှ် ပၞာန်ဗၟာပါလုပ် လၟိဟ် (၅၀၀၀)၊ ပၞာန်မန် ပါလုပ် လၟိဟ် (၃၀၀၀) တၠ အံၚ်ဆာန် ၜိုန်ဟီုလဝ်သာ်ဏံကီုလေဝ် ကာလဗၟာတံ ဒြဟတ်ဇၞော်ကၠုၚ် ကာလ ပလေဝ်ကမ္မတဳ ဖဆပလ သ္ပကောံဓရီု ပ္ဍဲသၞာံ (၁၉၄၇) ဂှ် ဂိတုမေ (၁) ဂှ် အံၚ်ဆာန် ဟီုဂလာန် ပ္ဍဲကောံဓရီုဂှ် “သွက်ဂကူမန်မ္ဂး ဍေံတံဒှ်ဂကူလၟိဟ်မအောန် မွဲဂကူဏောၚ်၊ သၟာၚ်နူကိစ္စလိက်ပတ် ဘာကောန်ဂကူမန်တုဲ သွက်ဒးဒုၚ်ဂိတၞဟ် (သ္ဇက်ဒးဖန်ကဵုတၞဟ်) ဟွံမွဲရ၊ ကရေၚ်ဂှ် ၜိုန်ဟီုစ ဂကူကရေၚ်တၞဟ်ခြာကီုလေဝ် မန်တၞဟ်၊ ဗၟာတၞဟ် သ္ဇက်ဒးပါ်ခြာညးသ္ကံ ဟွံမွဲရ၊ မန်ကဵု ဗၟာ တုပ်ပ်ရဂှ် ဂလာန်ဏံ အံၚ်ဆာန် ဟီုလလောၚ်လဝ် နွံကၠုၚ်ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်ရ။
ဍုၚ်ဗၠးၜးတုဲ ဂကူသေံ စဴဖာညံၚ်ယှိုဲ,စဝ်ယှိုဲသိုက်ဂှ် ဒှ်သမ္မတ၊ နာဲနုဂှ် ဒှ်ဝန်ဇၞော်ရ၊ ဒုၚ်သဇိုၚ်ကဵု အရေဝ်အံၚ်ဆာန် ဟီုလလောၚ်လဝ် ပ္ဍဲကောံဓရီု (၁၉၄၈) တေံဂှ်တုဲ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဗၟာအဆက်က် မန်တံ အာတ်အခေါၚ်မန်မ္ဂး ဗၟာတံ သ္ပကၠုၚ်သၞ၊ ဂစိုတ်ကၠုၚ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဆာန်ဂကူမန်တံ ဒဵုကဵုအခိၚ်လၟုဟ်ရ၊ လုပ်ထ္ပက်ကၠာ် ပါ်ထ္ကးကၠုၚ် ဂကောံမန်တံဂှ်လေဝ် နွံကၠုၚ်ဒၟံၚ် ဇၟာပ်ခေတ်ရ၊ စိုပ်ခေတ်အလဵုအသဳ အေန်အေဝ်ဒဳ ဒးဂြိပ်တိတ် နူဍုၚ်ဏံပၠန်ဂှ်လေဝ် သၟာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မန် သၟတ်တၠပညာမန် သေဌဳတၠဓန ပိုန်ဒြပ်မန်တံ ဒးကၠာ်ဂကူဗၟာတံပၠန်တုဲ ဂကူမန်ဇကုကဵုဇကု လညာတ်ပါ်ထ္ကး ဒက်ပ္တန်ဗော်တၟိ၊ ထ္ကးလညာတ် သၟတ်ဂကူမန်တံပၠန်ရ၊ အခိၚ်ဗၟာစိုပ်ဒဒိုက် ၜိုန်ဍေံထ္ၜပၚ်ပ္တိုန်ဒၞါဲ နွံကီုလေဝ် စိုပ်တိုၚ်ပကဴအံၚ်ဇၞးမ္ဂး ဂကူမန်ဂှ် ဍိက်ဂကူဗၟာရောၚ် ဒးဒုၚ်ဟီု ချိုတ်ပၠိုတ်ဏောၚ် ဂံၚ်ဟီုရ၊ မူဟိုတ်ရော ဟိုတ်နူပ္ဍဲက္ဍဟ်ဍေံတံ လွဳၜံၚ်လဝ် မဟာဝါဒ အံၚ်ဆာန် ဗကန်လဝ် နွံမံၚ်ရောၚ်။
ဒၟာနူဒးအလီ မန်တံဒှ်လၞီ
ဗော်ဖဆပလတံဂှ် နူပ္တန်ဗော်တေံ လညာတ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် တုပ်သၟဟ်ညးသ္ကံတုဲ ဒက်ပ္တန်ကၠုၚ်ဗော်ဟွံသေၚ်၊ သၞာံလံကၠုၚ် လညာတ်ပါ်ထ္ကးဂှ် ဒှ်ကၠုၚ်ဂကောံ ဒြဟတ်ညး ဒြဟတ်အဲတုဲ သၞာံ (၁၉၅၈) ဂှ် ဒှ်အာၜါလွး၊ ဖဆပလ အးၚးကဵု ဖဆပလ တန်ကြန်တုဲ လုပ်ရုဲမာဲ ဟိုတ်နူစၞာဲပြယာဲနာဲနု လ္ပာ် ဖဆပလ အးၚး ဇၞးအာမာဲ ဒက်ပ္တန်အလဵုအသဳ မာန်ကၠုၚ်ရ၊ မဟာမိတ်လ္ပာ်ဇကု ဂွံဂၠိုၚ်တုဲ မူနာဲဆာန်အေ နူဗကပ ကဵုလဝ်ကသပ်ဂှ် “ဒးရပ်စပ်စကာကၠုၚ် နဲပၞုက်ဒၠုက် သွက်ဂွံဗဂေတ်မတ် ဝေါဟာ ရဲပၠန်ဂတး ဂွံဖျေံလွဟ် ဂွံသာယျေန် ပ္ဍဲကတောဝ်ညးတံဂှ် ဒးဖန်ဗဒှ်ကဵုလေပ်ဏောၚ်” အတိုၚ်ကသပ်ဂှ် နာဲနု ပ္တိတ်ရမျှာၚ် ကညာၚ်ကရေဲ ပ္ဍဲလိက်ပရိုၚ် “ပွမသၠာဲလွဟ်ကဵု ဒဳမဝ်ကရေဇြဳ”ရ၊ ဂကောံပၠန်ဂတး ရပ်လွဟ်တံမိၚ်တုဲ ဗော်ပၞာန်ညးဍုၚ်ကွာန် (ပြည်သူ႔ရဲဘော်) တံ လုပ်ဖျေံလွဟ်၊ လှာဲလွဟ်ကဵု ဒဳမဝ်ကရေဇြဳ ကၠာအိုတ်ရ။
နကဵုအသိၚ်အလိုန် နဲပၞုက် နဲအလီ နာဲနုဏံ ကၠုၚ်ဇီုကပိုက် ပ္ဍဲက္ဍိုပ်သ္ကိုပ် ဗော်ပၠတရဴဍုၚ်မန်တံရ၊ လညာတ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တံ ဟွံဒှ်မွဲလညာတ်၊ ဟွံချိၚ်ဖါတ်ကဵု သ္ဘဴဓဝ်ပၠန်ဂတး ဟွံရံၚ်ကဵုဂုန်သ္ဂံၚ်ဆာန်ဂကူတံ ဒးဒုၚ်ပူဇဴ ဖၟိုတ်ကၠုၚ်လဝ် လမျီု ဆီပလက် ပ္ဍဲတိပၠန်ဂတး၊ ဟွံဂိုဟ်ကဵုဒြဟတ်ကောန်ဂကူ ပကောံဂွံလဝ် လွဟ်လက်နက် ဍောတ်ဇၞော် ကဵုကၠံ ကဵုလ္ၚီတံဂှ်တုဲ ဖျေံကၠုၚ်သ္ဂုတ်သွာတ် သၠာဲဂၠံၚ်ပရေၚ်ပၠန်ဂတး သၠာဲလွဟ်ကဵု ဒဳမဝ်ကရေဇြဳ ပ္ဍဲသၞာံ (၁၉၅၈)၊ ဂိတုဂျူလာဲ (၁၉) ဂှ်ရ၊ သီုဓမံက်ကဵုရုပ်ရဴ ဒဳမဝ်ကရေဇြဳဟွံမာန်၊ အတိုၚ်ချိၚ် သၟိၚ်ဟွံစၟတ်တုဲ (၁၉၆၂)၊ ဂိတုမာတ် (၂) ဂှ် စိုပ်အာ ဗ္ဒမ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳ ထံၚ်ဇၞော် အၚ်စိၚ် (အေန်သိၚ်) ဖၟိုတ်ရ၊ ဣဏံဂှ် မုထ္ၜးဒၟံၚ်ပၟတ်ကဵု သၟတ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ် အနာဂတ်တံရော၊ ပိုန်ဒြပ် ဒြဟတ်ပၠန်ဂတး ဂကူမန် ပ္ကောံလဝ် ပွိုၚ် (၁၀) သၞာံပြၚ်ၚ်ဂှ် ဒၟါနူလညာတ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တံ ဖျေံဗီုလ္ဒောဝ်၊ ဟွံညာတ်ဂၠံၚ်ဍာန် ဗၟာတံလီတုဲ ဒးဆောံဗြံ ဟုံလေၚ်အိုတ်အာရောၚ်ဂှ် သၟတ်တံ ဒးညာတ်လဝ်ထေက်ရ၊ ဒးဒၟံၚ်ကဵု အရေဝ်အံၚ်ဆာန် ဟီုလဝ်နူတံတေံရ၊ အခေါၚ်မန်ဂှ် ဟွံဒးဖန်ကဵု၊ အယာံမာတ် လိက်ပတ် ဘာဗ္တောန်လိက်ရ ကဵုဍေံတံတှေ် တုဲမံၚ်ရ။
ဟီုဍာံဍာံပၠန် ဒးဒုၚ်ပလန်
(၁၉၆၂) နေဝေန် သီအဝဵုတုဲ ဒှ်အခက်အခုဲ ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်ဂှ် ဍုၚ်သ္ဂောံပြေပြံၚ်မာန် ဂးတုဲ ကၠောန်ပေါဲသဳကၠဳ ပရေၚ်ၜိုဟ်လလံ ပ္ဍဲဍုၚ်၊ ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဂကောံပၠန်ဂတးတံ ဟွံဒုၚ်တဲ လညာတ်နေဝေန်တုဲ ပေါဲသဳကၠဳဂှ်လီုအာ၊ ဟွံထံက်ဂလာန်ကဵု ပၞာန်သီအဝဵုဂးတုဲ သ္ပသၞ၊ ကဵုဒဒိုက် ကုဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်၊ ဂကောံပၠန်ဂတးတံ ဓဇန်ဓဇန်ဂိဂိ သၟးဟွံက သီုပလီုထောံ ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် အပ္ဍဲဍုၚ်ရ၊ အလဵုအသဳပၞာန် အဃောမကြေပ်ဂြတ်ဒၟံၚ် ဇၟာပ်ပ်သွာၚ်ဂှ် မိက်ဂွံဗ္ဂေတ်မတ် ပၠာံဗဇး ညးဍုၚ်ကွာန်တံတုဲ ဒက်ပ္တန် ကမ္မတဳကဵုကသပ် ကုအလဵုအသဳ နကဵုလၟိဟ်မၞိဟ် (၃၃) တၠ မွဲဂကောံ ပ္ဍဲကၞောတ်သၞာံ (၁၉၆၉) ရ၊ အတိုၚ်ကမ္မတဳ ကဵုကသပ်ဂှ် ဗၟာတံ ဂွိၚ်ဖေက်ဒးပါ်ပရံကဵု အဝဵုအာဏာ ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်တုဲ ဟွံဒုၚ်တဲရ၊ ပၞောဝ်ညး (၃၃) တၠဂှ် ဟိုတ်နူသၟာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မန်တံ ဟီုဒးအရေဝ် ဍာံစၟတ်အာတုဲ ပၞာန်ဗၟာတံ ဒှ်ဒေါသ ထေဲပၞတ်ကဵု ဗော်မန်တုဲ နူကၠာဒြဟတ်ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ ဟွံဇၞော်ဏီ ဒးဗ္တိုက်သၠေက်ထောံရောၚ် ဖျေံမဟာဗျူဟာတုဲ (၁၉၇၀)၊ ဂိတုဂျာန္နဝါရဳ (၂၀) ဂှ် ဗ္ဒိုပ်ဗဟဵု မနွံပ္ဍဲကြုၚ်ဂၞိဂှ် ဒးဒုၚ်ဗ္တိုက် ဗ္ဒိုပ်လီုအာရ။
ဟီုသရောပ်မ္ဂး ပတှေ်ဂလာန်နာဲနု လှာဲလွဟ်ကဵု ဒဳမဝ်ကရေဇြဳဂှ်လေဝ် မန်တံကျ ပရဲဟွံတိတ်၊ ပတှေ်နေဝေန် သ္ပကၠုၚ်ပေါဲသဳကၠဳ ပရေၚ်ၜိုဟ်လလံဍုၚ်ဂှ်လေဝ် ပရဲဟွံတိတ်၊ ဟိုတ်နူပ္တိုန်ထ္ၜးဒး ကသပ်ဍာံ ကသပ်ဒး ပ္ဍဲဂကောံကဵုကသပ်ဂှ်ပၠန်လေဝ် ဗ္ဒိုပ်ဗဟဵုဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ ဒးလီုအာ၊ ပတှေ်ဗၟာ – ဒၞါဲမန်ပရဲတိတ်ဂှ် ပ္ဍဲဝၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ပွိုၚ် (၇၀) သၞာံ ပြၚ်ၚ်ဏံ ဒၞါဲဂကူမန်တံ ပရဲတိတ် က္လိဂွံအခေါၚ်သွက်ဂကူဂှ် ဟွံကေၚ်ဆဵုမွဲလှေ်ရ၊ ထံက်ကဵုဝၚ်အတိက် ဗီုက္တဵုဒှ်ကၠုၚ်တံဏံဂှ်တုဲ သၟတ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်မန်အနာဂတ်တံ ဟွံပါ်ပါဲ ဟွံချပ်ဗ္စာ ဆက်ပတှေ်အာ ဗၟာတံဖိုဟ်ဏီဟာ၊ ဂကူဗၟာ ပၠန်ဂတးကၠုၚ်ကဵု ပၞာန်ဗၟာဂှ် နူ (၈၈)၊ (၂၀၀၇)၊ လၟုဟ် (၂၀၂၁)၊ ပ္ဍဲဗၞတ်ပိဝါဏံ လမျီုဆီပလက် ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ဒးဒုၚ်ချိုတ်အာ ကရောံဂကူဗၟာဂှ် တော်လၟိဟ် သချာၚ်္ဂၞန် ဟွံမွဲရ။
ဣဏံလေဝ် ဟွံဒှ်သံဝေဂ စိုတ်အထေၚ်ဇၞော် လ္တူဍေံဟွံအိုတ်ဏီဖိုဟ်၊ ဒြဟတ်ဂကူမန် ကောံကလောံ ပ္ဍဲသၞာံ (၂၀၂၀) ဏံ သ္ပဟိုတ်ကဵု ဂကူဗၟာ ဍေံကဵုဍေံ ဟွံညဳသာ ဟွံသၟဟ်တးညးသ္ကံတုဲ ဒးထ္ကးပတိတ်ဏာ ဒြဟတ်ဂကူမန်တံတုဲ ထပ်ဒက်ဂကောံတၟိ၊ ဗော်တၟိပၠန်ဂှ် သွက်ဂကူမန် ဒှ်ဟွံထေက်ညာတ်ရ၊ အခေါၚ်အရာ ကမ်ကုသိုလ်မန်ဂှ် မန်ကဵု မန် ဒက်ဂကောံ ကောံကလောံ ညးသ္ကံဟေၚ် က္လိဂွံမာန်ဏောၚ်၊ ဒြဟတ်ဂကူမန်ပိုဲဂှ် ဗီုအံၚ်ဆာန်ညာတ်လဝ် ဒှ်လၟိဟ်မၞိဟ်မအောန် မွဲဂကူရောၚ်ဂှ် ပတှေ်ဖျေံစိုတ်တုဲ ပ္ဍဲလၟိဟ်မၞိဟ်မအောန်ဏံ မန်ကဵု မန် လ္ပထပ်ပါ်ကရေက်ဏာ သွာၚ်ညးကဵုညးပၠန်ညိ မိက်ဂွံကဵုဏာဓဝ်သတိ ကုသၟတ်မန် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်အနာဂတ်တံရ။
(နိဿဲကဵု လိက်အုပ် သမၞိၚ်အတိက် ကေုာံ “မွန်အမျိုးသားတို႔၏ နောက်ခံသမိုၚ်း”တုဲ ပ္တိုန်ထ္ၜးလဝ်ရ)

နန်တၠနာဲ

အဝဵုဟီုဂှ် တုပ်သၟဟ်ညံၚ်ထ္ၜိုဟ်ဍာ်ကီုရ၊ အခိၚ်ဇာတာတိုန် ကွိုန်စရာဲခိုဟ်မွဲလ္စုတ်တှေ် ဇၟာပ်မဟီုဏာ ဍာံဖအိုတ်ရ၊ ဇၟာပ်ဒၞါဲ စၞောန်ဏာလပုဟ်တဲ က္တဵုဒှ်ကၠုၚ်မာန်ဖအိုတ်ရ၊ ညးမွဲလေဝ် ဂြိုဟ်ပလီုဇကုဟွံမာန်ရ၊ ကာလကမ်ဇာတာဍိုန် ပိုန်တေံဟုတ်စှေ်ရမ္ဂး မ္ဒးစုတိအာ ဟွံပြာကတ်ရ။
ရံၚ်ကဵု ဇၟောဝ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် တ္ၚဲဏံတုဲ ချူဏာလိက်ပရေၚ်မွဲပိုဒ် စပ်ကဵုပရော သ္ကိုပ်ပၞာန်နေဝေန်ရ၊ ဟီုပရောညးတေံတှေ် အခိၚ်ပိုဲဍောတ်တ်တေံ ကေၚ်မိၚ်မံၚ် ပရေၚ်ညးတေံ အုပ်ဓုပ်ဍုၚ်ကွာန်ရ၊ ပ္ဍဲသက္ကရာဇ်ခရေတ် (၁၉၄၉) လ္ပာ်မံက်ဂှ် သ္ကိုပ်ပၞာန်နေဝေန် ကမ်ကုသိုလ်ညးတေံ စခၞံကဵုကၠုၚ်ဖဵု သွက်ညးတေံရ၊ သ္ကိုပ်ပၞာန်ဗိုလ်အံၚ်ဆာန် ဟွံမွဲတုဲ မၞိဟ်ဂွံဂံၚ်ပြိုၚ်ပကာန်ကဵုညးတေံ ကြပ်ဟွံမွဲရ၊ ပြိုၚ်ပကာန်ကုညးတေံမ္ဂး ဒးချိုတ် ဟွံသေၚ်တှေ် စိုပ်ထံၚ် ၜါဂၠံၚ်ဏံရနွံ ဂွံဆဵုကေတ်။
ညးတိုန်လဝ် ဘာကွတ်ပၞာန်မွဲစွံကဵုညးတေံ မပ္တံဗိုလ်လေတ်ယျာ၊ ဗိုလ်ဇေယျတံ အလဵုအလဵု ဒးပါဲတိတ်အာ နူဒၞါဲအိုတ်ရ၊ သှေ်မံၚ် တဃေန်တာန်ထောန် မွဲပၠန်ဂှ်လေဝ် တိတ်ဂြိုပ် ဒက်ပ္တန် ဗော်ကမျူဏေတ်ရ၊ ဗွဲကြဴဏံ ဒးဒုၚ်ပန်ဂစိုတ်ကဵု မၞိဟ်ဒမၠုက် ဗိုလ်နေဝေန်တံပၠန်ရ။
ဗီုဂွံက္တဵုဒှ်ကၠုၚ်ဂှ် ဍုၚ်ဏံ က္လိဂွံသၠးပွးတုဲ နာဲနု ဒှ်ဝန်ဇၞော်ရ၊ အခိၚ်တေံ သ္ကိုပ်ပၞာန်ဂှ် ဒှ်ဂကူကရေၚ် ယၟုညးတေံ သမေတ်တောန် ဒှ်သ္ကိုပ်ပၞာန်ကၠာအိုတ် ပ္ဍဲကၟိန်ဍုၚ်ဏံရ၊ ဆ္ဂး ဟိုတ်နူပၞာန်ပ္ဍဲဍုၚ်က္တဵုဒှ်တုဲ ကရေၚ်တံ ဗ္တိုက်သီကေတ်ဒၟံၚ် ဍုၚ်ရ၊ နာဲနု ဟွံပတှေ် ဟွံဖျေံစိုတ်ကဵု သ္ကိုပ်ပၞာန်သမေတ်တောန်တုဲ ကဵုထောံအခေါၚ်ဇူရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဒၞါဲသ္ကိုပ်ပၞာန်ဂှ် ဗိုလ်နေဝေန် ဂွံဒုၚ်ခါန်ကၞက်ရ၊ ညးတေံဒှ်သ္ကိုပ်ပၞာန်တုဲ မၞိဟ်ဂွံဂံၚ်ပြိုၚ်ပကာန် ကုညးတေံ အောန်လောန်တဴရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ အသိၚ်သြဇာညးတေံတိုန် ကွိုန်စရာဲ ကုသိုလ်ညးတေံ သၠုၚ်တိုန်သိုက်က် ပံက်မံၚ်နိဒါန် သွက်ဘဝညးတေံရ။
ညံၚ်ဂီုထပက်တိုန်အာ လ္တူအကးတေံကီု ပရက်ပၟတ်လေဝ်ခိုဟ် ယက်လေဝ်ပေၚ်ကၟိုဟ် ဂွံဇြဟတ် ထတ်စောံမြက်စာလောန်သန်၊ နူကဵုသၞာံ (၁၉၄၉) တေံ ၜိုန်ညးတေံ ဒှ်ဒၟံၚ်သ္ကိုပ်ပၞာန်ကီုလေဝ် အဝဵုညးတေံ ဟွံပေၚ် ဟွံရုံဂပ်ကွေံကွေံဏီ၊ မူဟိုတ်ရောဟီုမ္ဂး နူကဵုသၞာံ (၁၉၅၂) စဵုကဵုစိုပ် (၁၉၈၅) ဂှ် ဟိုတ်နူသ္ကိုပ်ဝန်ဇၞော် ဥူနုကီု ဝန်ဇၞော်ပရေၚ်စဵုဒၞါ ဥူဗဇြိုဲတံ နွံဒၟံၚ်ကီုတုဲ ညးတေံ ဒးရောမ်ဒညဒၟံၚ်ညိဏီရ။
အခိၚ်တေံ သမ္ဘာညးတေံ နွံဒၟံၚ်ရရဂှ် ညးတေံ ထပ်ကေတ်သမ္ဘာတၟိ ဒဝ်ဃေန်မေတာန် မွဲပၠန်တုဲ ဝန်ဇၞော်ဥူနု ၜိုန်မိက်ဂွံပလှ်ဖျေံထောံညးတေံ နူအဆံၚ်သ္ကိုပ်ပၞာန်ကီုလေဝ် သ္ပကၠုၚ်ဟွံမာန်ရ၊ ဟိုတ်နူညာဏ်ညးတေံ ကေက်ခိုဟ် ဇအ်သဝ်ထောံ ဥူဗဇြိုဲ၊ ဥူကျဝ်ညိၚ်တံတုဲ ဒးသၠးထောံဒုဟ် ကုညးတေံပၠန်ရ၊ တၟေၚ်မွဲသာ်ပၠန်ဂှ် ဗိုလ်နေဝေန်ဂှ် သမ္ဘာညးတေံ နွံတဴဗွဲမဂၠိုၚ်ရ၊ ဆ္ဂး ညးတေံဟွံဆာန် ဗီုဒဝ်ဃေန်မေတာန် (ဒေါ်ခၚ်မေသန်း) ရ၊ ဒၞါဲလဵုအာအာ ဒဝ်ဃေန်မေတာန် ဗာန်ဗက်ဒၟံၚ် ကရောံညးတေံ လၟိုန်ရ၊ ဒဝ်ဃေန်မေတာန်ဂှ်လေဝ် ဒှ်ဗြဴ နွံကဵုတၠသ္ၚိရရဏောၚ်၊ တၠသ္ၚိညးတေံဂှ် ဒံက်တာတံၚ်ကျဳ နွံပ္ဍဲဍုၚ်အေန်ဂလာန်ရ၊ ဒဝ်ဃေန်မေတာန် အဃောစဴကၠုၚ်ဝေၚ် ဍုၚ်ဗၟာဂှ် ဆဵုဂဗဒးကဵု ဗိုလ်နေဝေန်တုဲ ဝိုတ်ထောံတၠသ္ၚိတြေံ ထပ်တဲကဵု ဗိုလ်နေဝေန်ရ၊ ပရေၚ်ကမ်ကုသိုလ်ညးတံ နွံကၠုၚ်ဗီုလဵု ကေတ်ဟွံဒးရ၊ နေဝေန် သမ္ဘာနွံဒၟံၚ်ဖိုဟ်ကီုလေဝ် မိတ်ဒါန်သူကၞေၚ် ချူပြေၚ်ဒှ်တဲတၟေၚ် ဆာန်လေဝ်တၟေၚ်ၚ်ရ၊ အခိၚ်ဂှ် ပ္ဍဲဗိုလ်နေဝေန် သမ္ဘာနွံဒၟံၚ်ၜါ တုဲတုဲရကီုလေဝ် ထပ်ချူပြေၚ်ကဵု ဒဝ်ဃေန်မေတာန် မွဲပၠန်တှေ် ဒှ်အာမရနုက်ကဵုပိရ။
ပၞောဝ်ကဵုသမ္ဘာဂမၠိုၚ်တံဂှ် ဒဝ်ဃေန်မေတာန်ဂှ် ဒှ်ဂၞကျာ်အဂ္ဂမဟေသဳ ဗိုလ်နေဝေန်ဏောၚ် ဟီုမာန်ရ၊ မူဟိုတ်ရောမ္ဂး သမ္ဘာတုဲကၠုၚ်တေံ ဟွံဂွံထ္ၜးပျးမုက်မတ် ပ္ဍဲအဒေါဝ်ပုရိသာတ်တံရ၊ ဆက်တဲကဵု ဒဝ်ဃေန်မေတာန်တုဲဂှ် သဘၚ်လဵုဒှ်ဒှ် ပေါဲလဵုကၠောန်ကၠောန် ဃေန်မေတာန်မှ ဃေန်မေတာန် ဗာန်ဒၟံၚ်ဗိုလ်နေဝေန် လၟိုန်ရ၊ ကာလသမ္မတ အမေရိကာန် ဂျောန်ဇြေန် ကော်ဘိက်ဂှ်လေဝ် ဒဝ်ဃေန်မေတာန် ဂွံပါဗက် အာစိုပ် USA မွဲစွံကဵု ဗိုလ်နေဝေန်ကီုရ။
ဟိုတ်နူအသိၚ်ဆာန် လ္တူဒဝ်ဃေန်မေတာန်တုဲ ဗိုလ်နေဝေန်လေဝ် မိပ်သၠောၚ် အီဂြိုၚ်သုခ မွဲခဏဂှ် အတိုၚ်ဓမ္မတာလိုက်ဏံရ၊ ၜိုန်ဂှ်လေဝ် ဒဝ်ဃေန်မေတာန် ဂွံဒှ်ဂၞကျာ်အဂ္ဂမဟေသဳ ဗိုလ်နေဝေန်ဂှ် အသိၚ်ကမ်ကုသိုလ် အိုတ်ကၠုၚ်တုဲ ဟွံလအ်မွဲသာ် က္တဵုဒှ်ယဲ (ကေန်သာ) ဒးစိုပ်အာ သ္ကေံတဲ သၟိၚ်မာရဏရ။
ဒဝ်ဃေန်မေတာန် စုတိအာတုဲဂှ် ဗိုလ်နေဝေန်လေဝ် စိုတ်ဓါတ်ညးတေံ ဟွံဒှ်ဗီုတြေံရ၊ မုမိက်ဂွံဒှ်တှေ်ဒှ် ကၠောန်ပ္တုဲတဴဖအိုတ်ရ၊ နူဂှ် ထပ်ကေတ်သမ္ဘာတၟိ အ္စာၝောံဒဝ်နဳနဳမျေအ်တုဲ ဗွဲကြဴပြးအာပၠန်တုဲ ထပ်ကေတ် မိရတနာ နာတ်မေဝ် (ကောန်ဍုၚ်အဳတလဳ) ပၠန်ရ။
ဗွဲကြဴဏံ ကာလညးတေံ ကလေၚ်စဴကၠုၚ် နူဍုၚ်ကြုက် စောဲစုတ်ဒုဟ် ကုမိရတနာ နာတ်မေဝ် ဒှ်မၞိဟ် (သဳအိုၚ်အေ) တုဲ ဒးပြးအာပၠန်ရ၊ အလန်ဏံ ညးတေံ ဒးကဵုခရိတ်လေဲ ကုရတနာနာတ်မေဝ် သြန်ဒဝ်ဠာ ဂၠိုၚ်ကဵုပြကောဋိကိုဋ်ရ၊ ရတနာနာတ်မေဝ် စဴအာတုဲ ညးတေံ ကလေၚ်ပ္တိုန်ဂၞကျာ်တြေံ အ္စာၝောံ ဒဝ်နဳနဳမျေအ် ပၠန်ရ။
ဒှ်အခိၚ်ကမ်ဇာတာ ကုသိုလ်နေဝေန် အောန်တုဲ ဇၟာပ်ကေၚ်ကာသဗ္ဗ မကၠောန်ဂှ် ဟုံဗြံဒၟံၚ်ဖအိုတ်ရ၊ ထေၚ်လဝ်ဗုဂှ် ဒှ်အာဗ္စံက်တုဲ ဗၠေတ်ကၠုၚ် မွဲတုဲမွဲရ၊ မိဿဟာဲဂှ် ထေၚ်ကေတ်သၞ၊ သၞဂှ် ထေၚ်ကေတ်မိတ် သာ်ဏံ ဖန်ဒၞါဲဗၠေတ်ကၠုၚ်ဒၟံၚ် သိုက်က်ရ။
အခိၚ်ပိုဲဍောတ်တ်တေံ ကေၚ်မိၚ်လဝ် ညးဇၞော်တံ လဴထ္ၜးလဝ်နွံရ၊ ဗိုလ်နေဝေန်ဂှ် ဓဇန်သဟာသဳ လ္တူညးဍုၚ်ကွာန်တံ လောန်သန်၊ သီထောံပိုန်ဒြပ်ညးဍုၚ်ကွာန်၊ ထပက်ပၞာန် ဗ္တိုက်ဖအိုတ်ဒၟံၚ် ဒပ်ရပ်လွဟ် ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ဇၞော်ကဵုဇြဟတ်၊ ညးဍုၚ်ကွာန် ဒှ်ဒဒိုက် ကၠောဝ်စ ကၠောဝ်သုၚ်ရ၊ ဆဗိုလ်နေဝေန်မွဲဟေၚ် ဒှ်ဒၟံၚ်သေဋ္ဌဳ လုပ်ဒၟံၚ်စရၚ် ဂၠးတိကီုရ ကေၚ်မိၚ်လဝ်။
ဟိုတ်နူညးတေံ အုပ်ဓုပ်ညးဍုၚ်ကွာန်တံ နကဵုဓရ်သၟိၚ်စှ်ပြကာ ဟွံသေၚ်ဂှ်ရ ဇာတာညးတေံဍိုန် ကွိုန်စရာဲညးတေံ ဟုတ်စှေ်အာသိုက်က်ရ၊ ကောန်ကွးညးတေံအရၚ် အထံၚ်ပရိုၚ်ဇၞော် နာဲတေန်ဥူ (ဒ္ၚေါဝ်မတ်) မဒှ်ဂကူမန်ဂှ်လေဝ် ညးတေံ အထေၚ်ဗၠေတ်ကၠုၚ်တုဲ ဖျေံကၠေံအဆံၚ် ရပ်စုတ်ထံၚ်ရ။
အထံၚ်ပရိုၚ်ဇၞော် (ဗိုလ်မႉးချုပ်တၚ်ဦး) ဂှ် ဒှ်ဂကူမန်ဇေတ်တ် ဇာတိ ဍုၚ်မုဟ်ဍုၚ်ရ၊ အခိၚ်ပၠန်ဂတး ဗ္တိုက်ပ္တိတ်ပၞာန်ဂျပါန်ဂှ် ဂကောံကောဒေံညးတအ် ညးပိတၠ ပါလုပ် ဒှ်ကၠုၚ်သရာဲပၞာန် ကရောံဗိုလ်နေဝေန် တံကီုရ၊ ဆ္ဂး ကောညးတေံၜါ ဒးပူဇဴဏာလမျီု ပ္ဍဲပေါဲဗ္တိုက် မပၠန်ဂတးကဵု ဂျပါန်ဂှ်ကီုရ။
သှေ်ဒၟံၚ် နာဲတေန်ဥူမွဲဂှ် အာယုက်ဍောတ်သွတ်ဒၟံၚ်ညိဏီတုဲ ဗိုလ်နေဝေန် အာတ်ကေတ် နူမိမ နာဲတေန်ဥူ မဒှ်ဂကူမန်ဂှ်တုဲ မၚ်မွဲရံၚ်စံၚ်ကၠုၚ်ရ၊ နာဲတေန်ဥူလေဝ် နွံသစ္စ လ္တူဗိုလ်နေဝေန် လောန်ရ၊ ဟိုတ်နူ (ဗိုလ်မႉးချုပ်တၚ်ဦး) စိစောန် စဳကၠး ပ္ဍဲအရာထံၚ်ပရိုၚ်ဂှ်ရ ဇၟာပ်ပ် ဗိုလ်နေဝေန် မကၠောန်ပ္တုဲ အရာသဗ္ဗတံဂှ်မ္ဂး အံၚ်ဇၞးဒၟံၚ်လၟိုန်ရ။
ၜိုန်ဂှ်လေဝ် ဗွဲကြဴဏံ နေဝေန် ဒှ်ကၠုၚ်သၠေဟ်ပၟာ လ္တူညးတေံရ၊ ကာလ ကောန်နာဲတေန်ဥူ နွံယၟုနာဲသာ်လောန် အာဝေၚ်ဍုၚ်သေံ ဟိုတ်နူဝန်ဇၞော်သေံ ဒုၚ်တၠုၚ် လးလဝ်ယာတ်ခေါဇာ အရံၚ်သာ်ဍာဲကီု၊ စောဲဂဗုတ် ကုနာဲတေန်ဥူ စလာဘ်ဗဇဴကီုတုဲ ဖျေံထံၚ်ကဵု နာဲတေန်ဥူ ဒးသီအာဇာတ်ဝၚ် ဒးဒုၚ်ဂိဓဇောတ်မွဲ ဟီုမာန်ရ။
ဒၞါဲဏံ မိက်ဂွံဟီုဓမံက်ထ္ၜးညိရ၊ ကာလ ဗိုလ်တာန်ယှိုဲ ရပ်စုတ်ထံၚ် ကုဃေန်ညောအ် ကွးနေဝေန်ဂှ် ၜိုန်ပလှ်ထောံအဆံၚ် ဝန်ဇၞော်ကီုလေဝ် ထိၚ်လဝ်ပ္ဍဲကဵုသ္ၚိတိုက် ဂွံမံၚ်မွဲကရောံကဵု ဂြောဝ်ဂတာ ၜိုဟ်ဟ်သိုဟ်ဟ်ဏီရ၊ ဗိုလ်နေဝေန် ကာလစုတ်ထံၚ်ကဵု ဒ္ၚေါဝ်မတ် (မျက်မှန်တၚ်ဦး) ဂှ် ဒးမံၚ် ပ္ဍဲထံၚ်အၚ်စိၚ်ရ၊ သ္ပတံနူ (၁၉၈၃) စဵုကဵုစိုပ် (၁၉၈၈) ဂှ် ဒှ်ဒဒိုက် လၞီလၞာ်ဇၞော်ကဵုဇြဟတ် နာဲတေန်ဥူ ဒးဒုၚ်စသိုၚ်ရ၊ ဣဏံဂှ် ပရေၚ်လစွံစိုတ် ဗိုလ်နေဝေန်ကဵု ဗိုလ်တာန်ယှိုဲတံ ဗီုတၞဟ်ခြာရ။
စိုပ်ခေတ်နဝတ သီအဝဵုတုဲဂှ် နာဲတေန်ဥူ ဗၠးတိတ်ကၠုၚ် နူထံၚ်အၚ်စိၚ်ကီုရ၊ ဗၠးတိတ်နူထံက်ဗက်ဟွံဂတာပ် ညးတေံ အာကလအ်ဒၟံၚ် ဗိုလ်နေဝေန် ပ္ဍဲသ္ၚိဏီရ၊ အခိၚ်ဂှ် နေဝေန် အဝဵုဟွံမွဲကွေံကွေံရ၊ အဝ် အဲဗၠေတ်အာဣရ သာ်ဝွံ သီုကဵုဍာ်ရမတ် ကလေၚ်ဟီုကဵု နာဲတေန်ဥူရ။
ဗၠးတိတ်နူထံၚ် ဂွံၜိုတ်ပွိုၚ်မွဲသၞာံ၊ ပ္ဍဲသၞာံ (၁၉၈၉) အခါကလိဂွံအာယုက် (၆၉) သၞာံ နကဵုဘဲဝေဒနာယဲ မက္လိဂွံနၚ်နူထံၚ် မ္ဒးဒုၚ်ကၠုၚ်ထံၚ် ပွိုၚ် (၆) သၞာံဂှ်ဟေၚ် ဒးစုတိအာရ။
ဘဝဗိုလ်နေဝေန် အခိၚ်အခါကာလ အကုသိုလ်ညးတေံ ကဵုကၠုၚ်ဖိုလ်ဂှ် အလဵုအလဵုဍေံ က္တဵုဒှ်တိုန် ကေတ်တ်ရ၊ ကောန်ကွးညးတေံ မၞိဟ်နွံကဵုသစ္စ လ္တူညးတေံ ညံၚ်ဗိုလ်တေန်ဥူ၊ ဗိုလ်အံၚ်ကျဳ၊ ဗိုလ်အေကိုဝ်တံဂှ် စုတိချိုတ်အာ ဗီုညးကဵုညးအိုတ်ရ၊ ကၞောတ်တဲ သှေ်ဒၟံၚ် ကွးညးတေံ ဗိုလ်သိၚ်လောန်ရ၊ ပ္ဍဲသၞာံ (၁၉၈၈) အဃောပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ထုဲထံၚ်ဂှ် ခါန်ကၞက်ပ္တိုန် ဗိုလ်သိၚ်လောန်ကီုရ၊ ဆ္ဂး ဟွံလအ်မွဲသာ် ပြဟ်စှေ်နူခုၚ်ပၠန်တုဲ ထပ်ပ္တိုန်အဆံၚ်ကဵု ဒံက်တာမိုၚ်မိုၚ်ပၠန်ရ၊ မုလေဝ် ဟွံတၟေၚ်တုဲ ဒးစကာကဵုပၞာန်တံ သီကေတ်အဝဵုပၠန်ရ။
ကွးညးတေံအရၚ် အိုတ်အာတုဲ ညးတေံ စကာဗိုလ်သဝ်မိုၚ် သီအဝဵုပၠန်ရ၊ ဗိုလ်သဝ်မိုၚ်ဂှ် ဒှ်ကွးညးတေံ အရၚ် ဟွံသေၚ်ကီုလေဝ် အခိၚ်ဗိုလ်သဝ်မိုၚ် သီအဝဵုကၟိန်ဍုၚ်တၟိတၟိ ဂွံပွိုၚ်ၜိုတ်ၜါသၞာံဂှ် လုပ်ခစ သဳကၠဳဒၟံၚ် ဗိုလ်နေဝေန် အာဒၟံၚ်သ္ၚိညးတေံဏီရ။
ဗွဲကြဴဏံ ဗိုလ်သဝ်မိုၚ် ဟွံအာဇရေၚ် နေဝေန်ကွေံကွေံရ၊ ပရေၚ်ကသပ်ဂၞန်လေဝ် ဟွံကေတ်စဂလာန် နူနေဝေန်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ နေဝေန် ဒှ်တိုန်ပၞောတ်ဒေါသ စိုတ်ဓါတ်နေဝေန် ယုတ်မာတိုန်တုဲ နေဝေန် ချပ်ဂၞန်ကဵု ဗိုလ်ဃေန်ညောအ် သွက်ဂွံသီထောံအဝဵု ဗိုလ်သဝ်မိုၚ်ရ၊ ညးၜါချပ်ဂၞန် ဂၠံၚ်လ္ပာ်ဒးဟွံသေၚ်၊ ဗၠေတ်မှာဒၟံၚ်ဏောၚ်ဂှ် ဟွံကၠိုဟ်တုဲ ဒၟါနူအဝဵုဏံ ဍေံတုပ်သၟဟ်ကဵု ကတိုၚ်ဇကု တိုပ်ဇကုကီုရ။
နေဝေန်ကဵု ဃေန်ညောအ် ထ္ၜးဟိုတ်ကဵု ပရေၚ်ထတ်ယုက် ဗိုလ်သဝ်မိုၚ်တုဲ ခါန်ကၞက်ပ္တိုန် ဗိုလ်တာန်ယှိုဲရ၊ ဟိုတ်နူကဵုဒးဒၞါဲဗၠေတ်အာဂှ် နေဝေန်ဟွံတီတုဲ ဗွဲကြဴ ဒးကဟောံလေၚ်ဆောံမှာ ဒးသိၚ်သာ လၞီအောန်စိုတ် ဗိုလ်နေဝေန် ဗွဲမလောန်ရ၊ နိဒါန်ဗိုလ်တာန်ယှိုဲ မံက်တိုန်ဗက် နိဂီုနေဝေန်လေဝ် စိုပ်ကၠုၚ်အခိၚ်ရ။
နူကဵုသၞာံ (၁၉၅၈,၁၉၆၂) တေံ စဵုကဵုစိုပ် သၞာံ (၁၉၈၈) ဂှ်မ္ဂး နေဝေန် က္လိဂွံဒှ်သၟိၚ် ပွိုၚ် (၂၈) သၞာံ ဟီုမာန်ရ၊ ဗွဲကြဴဏံ ဗိုလ်နေဝေန်လေဝ် ဒးဒုၚ်ထိၚ် ပ္ဍဲသ္ၚိကီုရ၊ ဃေန်ညောအ် ကွးနေဝေန်ဂှ် အခိၚ်သီအဝဵု နူတဲဗိုလ်သဝ်မိုၚ်တေံ ၜိုန်ကလိဂွံ ဒဒှ်ညးအုပ်ကာ အဆံၚ် (၁) ကီုလေဝ် ဗိုလ်တာန်ယှိုဲ ကော်ပ္တိုန်နၚ် ဗိုလ်မိုၚ်အေတအ်ပၠန်တုဲ စိုပ်အာ အဆံၚ် (၂) ဗွဲကြဴ ဒှ်အာ အဆံၚ် (၃) ရ။
ဗိုလ်တာန်ယှိုဲ ဖန်ကဵုဒၞါဲ ကုကွးပတှေ်ညး ဗိုလ်တေန်ဥူ (ခေတ်တာန်ယှိုဲ)၊ ဗိုလ်ဝေန်မျေအ်၊ ဗိုလ်ယှိုဲမာန် ဗိုလ်တိၚ်သိၚ်တံတုဲ ဘုံလ္တူတေံဂှ် ကွးနေဝေန် သှေ်ဆဗိုလ်ဃေန်ညောအ် မွဲဓဝ်ရ။
ဗိုလ်ဃေန်ညောအ်လေဝ် ညောန်ကၠုၚ်ကဵု ပိုန်ကုသိုလ်အိုတ်တုဲ ညးတေံတီကၠုၚ် ဇကုညးတေံရ၊ လျးသွက်ညးတေံဂှ် ဂၠံၚ်တရဴကၠက်ဒၟံၚ် ဣရရောၚ်ဂှ် ညးတေံချပ်ဂွံရ၊ ဆ္ဂး ညးတေံထေၚ်ကေတ် ဗိုလ်တာန်ယှိုဲ သ္ပကြာန်န်ကဵုညးတေံ ဟွံမာန်ရောၚ် ဖျေံလဝ်စိုတ်ရ၊ အ္စာညးတေံ ဗိုလ်နေဝေန် စုတိဗက် ဟွံဂတာပ် ဗိုလ်ဃေန်ညောအ်လေဝ် စိုပ်သၞာံ (၂၀၀၄) ဂှ် နူကဵုဘဝ အဆံၚ်ဝန်ဇၞော်ကၟိန်ဍုၚ်ဂှ် ပြဟ်ဒတုံစှေ်တုဲ ဒးဒုၚ်ထိၚ်ဒဝ် ပ္ဍဲသ္ၚိကီုရ။
အဝဵုဟီုဂှ် တုပ်ပၟာထ္ၜိုဟ်ဍာ်ကီုရ၊ တ္ၚဲဏံဝန်ဇၞော် တ္ၚဲယးစိုပ်ထံၚ်ဂှ် ပြဟ်ပြေဟ်လောန်သြန်ရ၊ ဒၞါဲဏံ ဟီုပရောဃေန်ညောအ်ညိရ၊ အခိၚ်ညးတေံ က္တဵုဒှ်ဝန်ဇၞော်ကၟိန်ဍုၚ်ဂှ် အာဝေၚ်ဍုၚ်သၚ်ကပေါဝ် ဝန်ဇၞော်ဍုၚ်ညးတံ ဒုၚ်တၠုၚ်ပ္တိုန်ဂုဏ်စရာဲ ရှေ်သှေ် နကဵုကရောၚ်ပၞာန်ဒပ် ပ္ဍဲသၞာံ (၂၀၀၂) နွံကီုလေဝ် ကာလစိုပ်သၞာံ (၂၀၁၉) ညးတေံ ဗၠးတိတ်နူထံၚ် မံၚ်ပ္ဍဲသ္ၚိဂှ် ခြာဟွံလအ် အာလွဳယဲ ပ္ဍဲဍုၚ်သၚ်ကပေါဝ်ရ၊ သမ္ဘာညးတေံ ဒံက်တာဃေန်ဝေန်ယှိုဲ ကေုာံ ကောန်ဇာတ်ညးတေံ မုက်မတ် ဟွံရာၚ်ဆာဲ ညာတ်ဒး ထေက်ကဵု ဒးကလိဂွံ သံဝေဂကွေံရ၊ သတ်ဘုံလောကဏံ အခိၚ်အဝဵုနွံတှေ် မွဲဗီု၊ အဝဵုဟွံမွဲတှေ် က္တဵုဒှ် မွဲဗီုပၠန်ရသွံ။
မွဲအခိၚ်တေံ ဗိုလ်နေဝေန်၊ ဗိုလ်ဃေန်ညောအ် ယၟုဒယှ်ပြာကတ်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲ TV ကီုလေဝ် တ္ၚဲဏံ ဘဝညးတံ ပြံၚ်လှာဲအာအိုတ်ရ၊ ဟိုတ်နူအဝဵုတုဲ အခိၚ်ဂွံအဝဵု ကၠောန်လဝ်ပွဗၠေတ်မှာတံဂှ် ဍေံဍံၚ်ဗက်အာ ညံၚ်ရဴသၠာကွဳ မကၟောဗက်ဒၟံၚ် လၟာ်ဇိုၚ်ဂၠဴကီုရ၊ ရံၚ်ကဵုဓဝ်ဗုဒ္ဓ “အနိစ္စ ဒုက္ခ အနတ္တ” ဂှ်မ္ဂး အရာအိုဿီုဂှ် ဟွံဗိုန်, ဒဒိုက်,ဟွံဂွံအလဵုအသဳ ကွေံရောၚ်သွံ။
နိဿဲ –
သူရိယနေဝန်း Vol.l.No 241 (2019)
အ္စာကၞေဟ် က္လေၚ်ကၠာဲဘာသာ

မာံရဲထဝ်

ညးဂမၠိုၚ်သၟာန်စဒှ်မွဲဂှ် အာယုက်ဂကူသြောံမွဲမွဲဂကူဂှ် နယ်လဵုဂွံတီမာန်ရော? တီကေတ် အာယုက်ဂကူ သြောံဂှ်တုဲမ္ဂး မုရဴဖဵုမွဲ နွံမာန်ရော? သာ်ဝွံ တၚ်သၟာန်ဂမၠိုၚ် နွံကၠုၚ်ရ။ စပ်ကဵုတၚ်သၟာန်ဏံတုဲ အကြာသၟာဗ္ၚတံဟေၚ် နွံဒၟံၚ်ဟွံသေၚ်၊ အကြာညးကောန်ဍုၚ်ကွာန်တံလေဝ် မိက်ဂွံတီဒၟံၚ် နွံအိုတ်ရ။ ဂကူသြောံဇကုတဵုလဝ်ဂှ် နွံအာယုက်တၞံ မူစိတ္ၚဲရောဂှ် စဵုဒုၚ်တုဲ အလဵုဇကုဇကု ဒးတီလဝ်ထေက်ရ။ အာယုက်ဂကူသြောံဂှ် နွံဒၟံၚ်ပိဂကူရ။ ဍေံဂမၠိုၚ်ဂှ် ဂကူသြောံအာယုက်ဇၞော်၊ ဂကူသြောံအာယုက်လ္ဒေါဝ်၊ ဂကူသြောံအာယုက်ဍောတ်ရောၚ် သာ်ဝွံ နွံပိဂကူရ။ ပၞောဝ်ကဵုပိဂကူဏံမ္ဂး စပ်ကဵုဂကူသြောံအာယုက်လ္ဒေါဝ် ကေုာံ စပ်ကဵုဂကူသြောံအာယုက်ဍောတ်တုဲ နကဵုသၟာဗ္ၚတံ သာတုဲဒးတီလဝ် ချိုတ်ချိုတ်ပၠိုတ်ပၠိုတ် ထေက်ကီုရ။ မုဟိုတ် ဒးတီလဝ်ထေက်ရောဟီုမ္ဂး ပ္ဍဲကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာဏံဂှ် စပ်ကဵုဂကူသြောံအာယုက်လ္ဒေါဝ်၊ စပ်ကဵုဂကူသြောံအာယုက်ဍောတ် ၜါဂကူဏံတုဲ ဒှ်ဂကူသြောံ ညးသၟာဗ္ၚတံတဵုလဝ် လၟိဟ်ဂၠိုၚ်အိုတ်ဒှ်ရောၚ်။
အကာဲအရာ ပ္ဍဲကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာဝွံ အခိၚ်ပြဟ်ပြဟ်ဏံဂှ် လ္တူတိဗ္ၚမွဲမွဲဒၞာဲ၊ လ္တူတိခံက်မွဲမွဲခံက်ဟေၚ်ဂှ် သၟာဗ္ၚတံ လေပ်တဵုဒၟံၚ် ဂကူတၞံသြောံမွဲဂကူဟေၚ် ဟွံသေၚ်တုဲ လေပ်တဵုဒၟံၚ် ဂကူတၞံမွဲဂကူတုဲမွဲဂကူ၊ မွဲအလန်တုဲမွဲအလန် နွံတဴအိုတ်ရ။ ဗွဲတၟေၚ် တဵုသြောံကသီု၊ ရတ်သြောံကသီုတုဲဗက်ဂတာပ် ထပ်တဵုစုတ် ဂကူၜဲနာနာသာ်လေဝ်နွံ၊ တဵုစုတ်တၞံပ္တိတ်ကၠေၚ်(ဆီထွက်သီးနှံ) ဒဒှ်တၞံတဵုအခိၚ်မုဟ်ကျာလေဝ်နွံ ကေုာံ ကလေၚ်တဵုစုတ်သြောံပၠန်၊ ဒဒှ်ဂကူသြောံက္ညၚ်လေဝ် နွံဒၟံၚ်ကီုရ။
သြောံတဵုအခိၚ်ဗြဲဝွံ ဒှ်ဂကူသြောံကသီုတုဲ ပ္ဍဲကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာဂှ် ဒှ်အဓိက သၞောတ်တဵုသြောံ မွဲဂကူရ။ သၞောတ်တဵုသြောံကသီုဂှ် ဗွဲမဂၠိုၚ် ဗွဝ်မတုဲ ကလေၚ်ပြံၚ်တဵုအာ (သၞောတ်ပြံၚ်တဵုစုတ်တၞံ)၊ သၞောတ်ဖျေံမတိုက်ရိုက် ကေုာံ သၞောတ်ဂြာတ်မဟရာတ် (ကြဲပက်စနစ်) ရဴဝွံ လေပ်တဵုဒၟံၚ်အိုတ်ရ။ ဗွဲမဂၠိုၚ် အခိၚ်စတဵု (အခိၚ်ဗွဝ်မ၊ အခိၚ်ဂြာတ်မဟရာတ် ကေုာံ အခိၚ်ဖျေံမတိုက်ရိုက်တေံဂှ် ဒှ်အခိၚ်ဍာံ၊ ဒှ်မွဲအခိၚ်ဟေၚ် “ဒှ်အခိၚ်တံသၞာံဟေၚ်”) ရ။ ၜိုန်ဂှ်လေဝ် စိုပ်အခိၚ်ရတ်သီတေံဂှ် ဟွံဒှ်မွဲအခိၚ်ရ။ အလုံမွဲဝါ၊ မွဲအခိၚ်ဓဝ် ရတ်သီသြောံဟွံမာန်ဂှ် ဟိုတ်နူအာယုက်တၞံ ဟွံတုပ်ညဳရောၚ်ဒှ်ရ။ ဂကူတၞံသြောံလ္ၚဵု အာယုက်ဂၠိၚ်၊ လ္ၚဵုအာယုက်ဂၠေံတုဲ အခိၚ်ကြံၚ်ဍုဟ်တေံလေဝ် ဟွံတုပ်ညဳ ဒးတၞဟ်ခြာဒၟံၚ်ရောၚ်။
တၠပညာ ညးကၠောန်သုတေသန စပ်ကဵုအာယုက်တၞံသြောံတံဂှ် ညးတံကၠောန်အာသုတေသန သွက်ဂွံတီကေတ် ပရူအာယုက်တၞံသြောံဍာံဍာံဂှ် ညးတံကၠောန်ကၠုၚ်လဝ်နွံရ။ ဂွံလဝ်သွဟ်ဍာံဂှ် စၟတ်သမ္တီလဝ်တုဲ ဂွံဗ္စိုပ်ကဵု သၟာဗ္ၚတံ၊ ဒဒှ်သွဟ်ဍာံ ဂွံနၚ်လဝ် နူသုတေသနဂှ်ရ။ အခိၚ်ပရးကဵုမသြောံဂှ် နူဌာနပရေၚ်တဵုလွဳဂမၠိုၚ် ဒးလလောၚ်ပၟိၚ်ကဵု ကုညးတဵုမ ဇကုသ္ပလဝ်စၟတ်သမ္တီ၊ ဒဒှ်မသြောံ ဒှ်ဂကူအာယုက်တၞံဍာံဂှ်ရ။
ဂကူမတိတ်ခိုဟ် (အထွက်ကောၚ်းစပါးမျိုးများ) = ဂကူမတိတ်ခိုဟ် (ဟွံသေၚ်မ္ဂး) ဂကူမသြောံ ဟွံဗက်ပယျး (အလၚ်းရောၚ်တုန်႕ပြန်မှုမရှိစပါးမျိုး) ဂကူမသြောံ ဒှ်ဂကူအာယုက်တၞံ (အသက်ရက်စပါးမျိုး) ဝွံ အခိၚ်လဵုတဵုတဵု၊ စိုပ်အခိၚ်အာယုက်တၞံဍေံပ္ကဴကဴ၊ ကြံၚ်ဍုဟ်မ္ဂး ပ္ကဴကဴရ။ ကြံၚ်ဍုဟ်အာမာန်ရ။ ဗွဝ်မတုဲ ကလေၚ်တဵုတၞံကီုဒှ်၊ ဖျေံမတိုက်ရိုက်တုဲတဵုကီုဒှ် ကေုာံ သၞောတ်ဂြာတ်မဟရာတ်ကီုဒှ်၊ စနူမသြောံစိုပ်တိတုဲ တၞံသြောံဂှ် ပ္ကဴကဴဂွံ လၟိဟ် (၅၀%) နွံတုဲ လၟိဟ်တ္ၚဲလအ်ကၠုၚ်ဂှ် ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်တုဲ ထပ်ပံၚ်စုတ်လၟိဟ် (၃၀) တ္ၚဲပၠန်မ္ဂး ဒှ်လၟိဟ်အာယုက်တၞံသြောံရဂှ် ဗွဲအပြောံ စၟတ်သမ္တီအာ ဂွံမာန်ရောၚ်။
မိက်ဂွံပ္တိုန်ထ္ၜးဏာကဵု ဂကူသြောံ ဒှ်ဂကူအာယုက်တၞံ (အသက်ရက်စပါးမျိုး) ဂမၠိုၚ်ရ။ ဂကူသြောံမွဲမွဲဂကူဂှ် တန်တဴဒၟံၚ် လ္တူအကာဲအရာဒေသ၊ တိဍာ်၊ ဥတုရာသဳ ကေုာံ လ္တူဂွံအဟာရဂမၠိုၚ်ကီုတုဲ ဂကူသြောံ အာယုက်တၞံဂှ် ဍေံမ္ဒးတၞဟ်ခြာအာလေဝ် ဒှ်မာန်ကီုရ။ မပ္တံဂကူသြောံ ဂကူအာယုက်တၞံဂမၠိုၚ်ဂှ် ဓမံက်ထ္ၜးဏာကဵု ဗွဲခမၞောန်ရောၚ်။ ဂကူသြောံဂမၠိုၚ်ဏံဝွံ ဒှ်ဂကူ သြောံ သၟာဗ္ၚတံတဵုဒၟံၚ် လၟိဟ်ဂၠိုၚ်အိုတ်ရာၚ်။
ဍေံဂမၠိုၚ်ဂှ် (ဆၚ်းသုခ – နွံအာယုက် ၁၄၀ တ္ၚဲ)၊ (မနောသုခ – ၁၃၅တ္ၚဲ)၊ (ရေႊဝါထွန်း – ၁၄၅တ္ၚဲ) (ဆၚ်းသွယ်လတ် – ၁၃၅တ္ၚဲ)၊ (သီးထပ်ရၚ် – ၁၁၅တ္ၚဲ)၊ (ကျော်ဇေယျ – ၁၄၅တ္ၚဲ)၊ (ရေႊသွယ်ရၚ် – နွံအာယုက် ၁၀၅ တ္ၚဲ)၊ (ဧရာမၚ်း – နွံအာယုက် ၁၅၅ တ္ၚဲ)၊ (ဆၚ်းဧကရဳ၃ – ၁၂၅ တ္ၚဲ) (မှော်ဘီ၂ – နွံအာယုက် ၁၄၀ တ္ၚဲ) သာ်ဝွံ ဒှ်ရ။
ဂကူမသြောံဒေသ (ဒေသစပါးမျိုး)၊ ဂကူသြောံဗက်ရာသဳ (ရာသီလိုက်စပါးမျိုး) ဂမၠိုၚ်ဝွံ ဟိုတ်နူဗက်ပယျးတ္ၚဲ (Poto period sensitive – အလၚ်းရောၚ်တုန်႕ပြန်မှုရှိသည့်စပါးမျိုး) ဒှ်တုဲ အခိၚ်ပ္ကဴကဴ၊ အခိၚ်ကြံၚ်ဍုဟ်တေံဂှ် ဍေံနွံကဵု အခိၚ်ကိုန်ဂစိုတ် (ပုံသေ – Date fixed) ရ။ ဂကူသြောံဗက်ပယျးဂမၠိုၚ်ဂှ် ဂွံသ္ဂုတ်ပ္တန်အာ ဒဒှ်ဂကူသြောံ အာယုက်တၞံကီုဂှ် သ္ဂုတ်ပ္တန်ကဵုဟွံဂွံရ။ တန်တဴလ္တူအခိၚ်ဗွဝ်မ (ပျိုးထောၚ်ချိန်မူတည်ပြီး) တုဲ အခိၚ်ပ္ကဴကဴတိတ်ဂှ် လ္ဇုဲထောံမာန်၊ အခိၚ်ဇၞော်ပၟဝ်တၞံဂှ် ဖအောန်ဖျေံကဵုမာန်မ္ဂး သြောံတိတ်ခိုဟ်မာန်ရ။ (ဂိတုဂျူလာၚ် ၁၅ ဂှ် စွံတ္ၚဲဗွဝ်မ လက္ကရဴအိုတ်တုဲ တဵုဂကူသြောံဗက်ရာသဳဂှ် ဒှ်အခိၚ်ခိုဟ်ရောၚ် နူသုတေသနဂှ် ကဵုလဝ်ပညာနွံ) ရ။ ဂကူသြောံဒေသ၊ ဂကူသြောံဗက်ရာသဳဂမၠိုၚ် ကေုာံ အခိၚ်ပ္ကဴကဴမာန်ဂှ် ဓမံက်က်ထ္ၜးကဵု ဗွဲခမၞောန်ရောၚ်။
ဍေံဂမၠိုၚ်ဂှ် (ပေါ်ဆန်းရၚ် – အောက်တိုဘာတတိယအပတ်တွၚ် ပန်းပွၚ့်)၊ ( ပေါ်ဆန်းဘေးကြား – နိုဝၚ်ဘာတတိယအပတ်တွၚ် ပန်းပွၚ့်)၊ (ပေါ်ဆန်းမေႊး – နိုဝၚ်ဘာစတုတ္ထပတ်တွၚ် ပန်းပွၚ့်)၊ (အၚ်းမရဲဘော် – နိုဝၚ်ဘာပထမပတ်တွၚ် ပန်းပွၚ့်)၊ (နှံကား – အောက်တိုဘာတတိယအပတ်တွၚ် ပန်းပွၚ့်)၊ (ၚကွျဲ – အောက်တိုဘာလလယ်တွၚ် ပန်းပွၚ့်)၊ (လုံးသွယ်မေႊး – အောက်တိုဘာလ လယ်တွၚ် ပန်းပွၚ့်) ဒှ်ရောၚ်ဂှ် ဓမံက်ထ္ၜးလဝ် ပ္ဍဲလိက်သုတေန ပရးပ္တိတ်လဝ် နူသ္ကိုပ်ပရေၚ်တဵုလွဳ ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာဂှ်ရ။
နူတမၠာတမၠာတေံရ နကဵုအလဵုသၟာဗ္ၚတံ ညးတံသ္ဂုတ်ပ္တန်ကၠုၚ်လဝ် စၟတ်သမ္တီမွဲဂှ် စပ်ကဵုအာယုက်တၞံသြောံတုဲ ညးတံပတှေ်ကၠုၚ်လဝ် စဵုကဵုအခိၚ်ဏံ နွံဒၟံၚ်ရ။ ညးတံသ္ဂုတ်ပ္တန်လဝ် စပ်ကဵုအာယုက်တၞံသြောံဂှ် ပပ္တံနူစဖျေံမ၊ စဂြာတ်မ၊ စဗွဝ်မ၊ စဂြာတ်မဟရာတ် (မျိုးစေ့ချကြဲပက်) ဂမၠိုၚ် စနူတ္ၚဲဂှ်တုဲ တၟော်ကေတ်အာ စဵုကဵုစိုပ် တ္ၚဲရတ်သီသြောံတေံဂှ် ညးတံ သ္ဂုတ်ပ္တန်ကေတ် ဒဒှ်အာယုက်တၞံသြောံဂှ်အိုတ်ရောၚ်။ ဣဝွံ ပ္ဍဲအကြာသၟာဗ္ၚတံ ဗီုညးတံ တၟော်ကေတ်ကၠုၚ်လဝ် စပ်ကဵုအာယုက်တၞံသြောံ မွဲနဲကီုရောၚ် သ္ဂောံတီကေတ်လဝ်ရ။
အာယုက်တၞံသြောံဇကုတဵုဂှ် တီလဝ်မ္ဂး မုဂုဏ်ဖဵုဂွံကၠုၚ်ရော?
ဟိုတ်နူတီလဝ် အာယုက်တၞံသြောံဂှ်တုဲ ဂွံတီကေတ် အခိၚ်ရတ်သီသြောံဂှ်ကီုရ။ သၟာၚ်နူဂှ် ရတ်သီသြောံတုဲဗက်ဂတာပ် သွက်ဂွံထပ်တဵုအာ တၞံအခိၚ်မုဟ်ကျာ၊ အခိၚ်က္ညၚ်တေံပၠန် သွက်ဂွံထပ်တဵုအာ တၞံဂမၠိုၚ်ပၠန်ဂှ် ဂွံဖျေံအစဳဇန်၊ ဂွံဖန်ဇန်အာ၊ ဂွံဓမံက်ရုပ်ရဴကမၠောန်ဂှ်မာန်ကီုဒှ်ရ။ တဵုတၞံအခိၚ်မုဟ်ကျာတုဲ ဂွံဆက်တဵုအာ တၞံအခိၚ်က္ညၚ်ပၠန်ဂှ်လေဝ် ဂွံဖျေံဗီု ဂွံကၠောန်ၜိုတ်အာမာန်ကီုရ။ ဒေသဒၞာဲဂွံဍာ်ကၟိုန်မာန်ဂှ်ကီု ဒှ်ဂကူတိ ထိၚ်ဒဝ်သၟုဟ်ဍာ် ပ္ဍဲတိမာန်ဂှ်ကီု ဂကူတိ စပ်ကဵုအကာဲအရာဲ နွံဒၟံၚ်ဗီုတံဂှ် ဂွံဖျေံဗီုပြၚ် သၞောတ်တဵုတၞံ (သီးနှံပုံစံ – Crop pattern) မာန်မ္ဂး သွက်ညးဒေသတံ ဒှ်ဂုဏ်ဖဵုဂၠိုၚ်လောန်ရ။
ဒဒှ်ရဂကူသြောံမ (မျိုးစပါး) ဇကုမိက်ဂွံတဵုဂှ် ဒှ်ဂကူသြောံတိတ်လ္ဇုဲတုဲ တၞံဇကုမိက်ဂွံတဵု အခိၚ်မုဟ်ကျာဂှ် လေဝ် ဒးလ္ဇုဲလ္ဇအာကီုရ။ ဂွံကၠောန်ၜိုတ်အာ ဗွဲမဂတာပ်အခိၚ်မာန်ဂှ် စဵုဒုၚ်တုဲ ဂွံသၠာဲတဵုအာ ဂကူသြောံမ နွံအာယုက်ဂၠေံဂှ် မာန်ကီုရ။ ဟွံသေၚ်မ္ဂး ဂကူသြောံ မဇကုမိက်ဂွံတဵုဂှ် ဝေၚ်ပါဲကၠေံ နူသၞောတ်ဗွဝ်မတုဲပြံၚ်တဵုဂှ်တုဲ သွက်ဂွံစကာအာ သၞောတ်တဵုစုတ်မ (ဖျေံမ) တိုက်ရိုက် (တိုက်ရိုက်မျိုးစေ့ချစနစ်) ဟာဂှ် အတိုၚ်ပၟိက်စိုတ်ဂှ် ကၠောန်မာန်အာရ။ သၞောတ်တဵုစုတ်မ၊ ဖျေံမတိုက်ရိုက်ဝွံ အာယုက်တၞံသြောံ မ္ဒးဂၠေံအာ (ပြဟ်အာ) နူသၞောတ်တဵုဗွဝ်မတုဲ ပြံၚ်တဵု (ပျိုးထောၚ်ပြီးပြောၚ်းရေႊ႕စိုက်ပျိုးစနစ်) ဂှ် ဗၞတ် (၇) တ္ၚဲ၊ ဗၞတ် (၁၀) တ္ၚဲဏီရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဖဵုဂွံတီလဝ် အာယုက်တၞံသြောံ ချိုတ်ချိုတ်ပၠိုတ်ပၠိုတ်ဂှ်တုဲမ္ဂး သွက်ဂွံတဵုအာတၞံ သၞောတ်ဖျေံဗီုပြၚ်တဵုတၞံ (သီးနှံပုံစံ) ဂှ် နွံကဵုဖဵု ဗွဲမဂၠိုၚ်မာန်ရောၚ်။