နာဲမာန် – တိဂြိုပ် မၞုံမွဲဒမြိပ်ပွဳပွူ ပွိုၚ်ဍုၚ်ဇြပ်ဗု ဗၟံက်ကွာန်ဝါကလိၚ်ဂှ် ပၞာန်ကရေၚ်တံ ဗက်ထ္ဍေၚ်ဒၟံၚ် ရဲကၠောန် ကၠအ်ဂမၠိုၚ်တုဲ ရဲကၠောန်ကၠအ်တံ ဒးဂြိပ်စဴကၠုၚ်ကွာန် အိုတ်ယျရောၚ် မဒှ်ကောန်တၠကၠအ် သမ္ဘာအ္စာဂဥုဲ နာဲဗညာမန် မိမျေအ်အေ လဴထ္ၜးရ။
နူတနေံတေံ မေ ၂၉ ဂှ် ပၞာန်ကရေၚ် မဒှ် ကောန်ရဲ သ္ကိုပ်ဒပ်ကောံ တိုၚ်ကဳ (ကော်) သဵုပါၚ် ပိတၠဝွံ ပၞုက်စုတ်နၚ်လွဟ် နကဵုရိုက်ကာန်တုဲ စှေ်ကၠုၚ်တိဍာ်မန်ရ၊ ဇၟာပ်ဆဵုရဲကၠောန်ကၠအ်တံ “ရဲကၠောန်ကၠအ်တံ ညးမွဲလေဝ် လ္ပကၠောန်ကၠအ်ပွဳပွူဏံညိ၊ စနူတ္ၚဲယးတုဲ ညးမွဲလေဝ် လ္ပကဵု ဒးဆဵုရ” သာ်ဝွံ ဟီုတုဲ သီုကဵု စကာကဵု ညးအုပ်ဓုပ်ကွာန်ဝါကလိၚ်ဂှ် ဗက်ချူတြးလဝ်လိက် နွံရ။
အတိုၚ် ညးအုပ်ဓုပ်ကွာန် ဝါကလိၚ် ‘ကျဝ်လှကျဳ’ ဟီုမ္ဂး “ လိက်ထဍေၚ် ရဲကၠအ်တံဂှ် ဍေံတံ(ပၞာန် ကရေၚ်) တံ ဟွံချူတုဲ ဍေံစကာကဵုအဲချူရ လိက်ဏံ ဒှ်လိက်အဲဍာံရ” သာ်ဏံ ညးအုပ်ဓုပ်ကွာန်ဂှ် ဟီုဒုၚ်ဝန် တပ်ပ်ရ၊ ပၞာန်ကရေၚ်တံ ကော်ဏာ သီုညးအုပ်ဓုပ်ကွာန်တုဲ ဗက်ထ္ဍေၚ်ဒၟံၚ် ရဲကောန်ကမၠောန်ကၠောန်ကၠအ်တံ မွဲကၠအ်တုဲ မွဲကၠအ်ရ။
အတိုၚ်ညးမဒးဒုၚ်ထ္ဍေၚ် ကဵုပၞာန်ကရေၚ်မွဲတၠဂှ် ဟီုမ္ဂး “နူတနေံတေံ ပၞာန်ကရေၚ်တံ ထ္ဍေၚ်ဖျေံနၚ် ပိုဲညးဖအိုတ်တှေ် သီုကောန်ၚာ် ၜိုတ် (၂၀) တၠရ၊ ညးတံ ဟီုကဵုပိုဲဂှ် ဂတနူဏံ လ္ပကဵု ဒးဆဵုဂးရ၊ သီုဖျာံကဵုပိုဲ လွဟ်ရ၊ လဝဲါဂှ် ပိုဲကပှ်ဂွံကပေါတ် ပ္ဍဲတာဲတုဲ ပိုဲပကောံတုဲ စှေ်ကၠုၚ်အိုတ်ရ” သာ်ဏံ ကောန်ရဲကောန်ကမၠောန် အ္စာဂဥုဲ ဍုၚ်ဇြပ်ဗု နာဲဗညာမန် နာဲဝတုက် ဟီုထ္ၜးရ။
တိဂြိုပ်ဝွံ သ္ၚောဲခြာ နူကွာန်ဝါကလိၚ် ဗၞတ်ၜိုတ် ၂၀ တိုၚ်တုဲ ဒှ်တိဍာ် အကြာမန် ကဵု ကရေၚ်ရ၊ ဒၞာဲပ ယျဵုလ္တူဒဵုအကြာမန် ကဵု ကရေၚ်ဂှ် ပၞာန်ကရေၚ် နူကဵုဗော်ကောန်ဂကူကရေၚ် (ကေအေန်ယူ) တံ ထ္ပက်လဝ်အလာံဍာဲတုဲ သီုကဵု သိုၚ်လဝ်ဗဒိုပ် နွံရောၚ် ရဲကၠောန်ကၠအ်တံ လဴထ္ၜးရ။
တိဂြိုပ်တံဂှ် တိလ္ၚဵု ဗါ်စံၚ်လဝ်တုဲ အဃောစဳဇန်ဒၟံၚ် သွက်ဂွံဖျေံတၞံထၜိုတ်လေဝ်နွံ၊ တိလ္ၚဵု အဃောၚးတးဒၟံၚ် သွက်ဂွံၜံက်ကတိုၚ် အရၚ်ဂွံဖျေံတၞံထၜိုတ်လေဝ် နွံရ။ “တိဍာ်လေဝ် ဒှ်တိဍာ်မန်ဖိုဟ် မုပပၞာန်ကရေၚ်တံ ဂွံဗက်ထ္ဍေၚ်ဒၟံၚ် ရဲကၠောန်ကၠအ်တံ ပ္ဍဲတိဍာ်မန်ဂှ်ဖိုဟ်ရော” ဂှ် ညးတာလျိုၚ် ခရိုၚ်မတ်မလီု ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိလ္ၚဵု ဒှ်သံသယ ပရေၚ်ထ္ပက်ကၠိုက် အကြာမန် ကဵု ကရေၚ် ဒှ်မာန်ရောၚ် ဗီုဏံလေဝ် ညးတာလျိုၚ် ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိလ္ၚဵု အခါတ်အကာဲဒၟံၚ်ရ။
ပရူပၞာန်ကရေၚ်တံ ဗက်ထ္ဍေၚ် ရဲကၠောန်ကၠအ်တံဂှ် တုဲကၠုၚ်သတ္တဟကၠာဂှ်လေဝ် ဇြဟတ်ပၞာန်ကရေၚ် ဗၞတ် (၂၅) တၠတအ် လုပ်ၜက်စှေ်ကၠုၚ် တိဍာ်မန်တုဲ မွဲတာဲတုဲမွဲတာဲ ဗက်ထ္ဍေၚ်ဒၟံၚ် ရဲကၠောန်ကၠအ်တံ ဟွံကဵုအခေါၚ်ကၠောန်ကၠအ် အိုတ်ရ။
စပ်ကဵု ပရေၚ်ပၞာန်ကရေၚ်တံ ဗက်ထ္ဍေၚ်ဒၟံၚ် ရဲကၠောန်ကၠအ် ပ္ဍဲတိဍာ်မန်ဂှ် နူကဵုခရိုၚ်မတ်မလီုဗော်ဍုၚ် မန်တၟိ စၞောန်လဝ်ကဵုဂကောံကၠအ်ဂူယာတံ အကာဲအရာဗီုပြၚ်တိဍာ်နွံဗီုလဵု ဓဇက်ကဵုဗီုတိအပြောံမွဲတၞးကီု သီုတၚ်နၚ် ဟိုတ်ပရောပရာညးမဒးဒုၚ်ထ္ဍေၚ်တံကီု ညံၚ်ဂွံပလံၚ်ကဵုဌာန်ဂအုပ်ခရိုၚ်မတ်မလီုပြဟ်ဟ်ဂှ် စၞောန်လဝ်ကဵုဂကောံဂူယာတံနွံရ။
ပရေၚ်တိဍာ်ပယျဵုဒၞက် အကြာ မန် ကဵု ကရေၚ် ဂှ် နူကဵုသၞာံကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာ သ္ပဒတန်သ္ဇိုၚ်သၞောဝ်ဥပဒေ အလန်လ္ၚောဝ် ၁၉၇၄ တေံတုဲ သ္ကိုပ်ဗိုလ်နေဝေန် ဖန်ဇန်ဖျေံလဝ် တွဵုရးဍုၚ်မန်ရ၊ စပ်ကဵု ပရေၚ်တိဍာ် မန် ကဵု ကရေၚ်ဂှ် တုဲ ပေဲါပၞာန်လွဟ် မန်ကဵုကရေၚ် ကာလ (၈) ပန်မတေံလေဝ် ကေၚ်ဒှ်ကၠုၚ်နွံ ရ။