နူကဵုသမ္မတအမေရိကာန်တြေံ ဗုတ် (GEORGE W. BUSH) က္ဍိုက်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်သ္ကတုဲ ကၠောန်ဗဒှ်တဴ အစဳဇန် အပ် ပြာပ်လိက်တၞး ပ္တိုန်ဂုဏ်စရာဲ ကုညးနွံမံၚ်အပ္ဍဲဗွိုၚ်ကမၠောန် ကၠောန်ဗဒှ်ပရေၚ်ပြံၚ်သၠာဲဒဳမဝ်ကရေဇြဳ ပ္ဍဲကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာ ဂမၠိုၚ် တုဲကၠုၚ်ဂိတုမေ ၂၅ ဂှ် သၟတ်မန်မွဲတၠလေဝ် က္လိဂွံဒုၚ်ကေတ်လိက်တၞးပ္တိုန်စရာဲဂှ်ကီုရ။
သၟတ်ဂကူမန်ဂှ်ဝွံ မၞုံယၟုမာံသွဵုမန် မဒှ်ညးက္ဍိုက်ပ် ကောပ်ကာဲမံၚ် အစဳဇန်ကမၠောန် ပ္ဍဲဂကောံဌာန်ဒ္တန်အခေါၚ်အရာ မၞိဟ် ပ္ဍဲဍုၚ်မန် (HURFOM-Human Rights Foundation of Monland) တုဲ နကဵုအစဳဇန်ပညာညးသၟတ် က္ဍိုက်က္ဍိုပ်ပၠတရဴ သၠးပွး (Young Liberty and Leadership Forum) ဂှ် နူကဵုတက္ကသဵုသမ္မတဗုတ် (George W. Bush Institute) ပံၚ်တောဲကဵု တက္ကသိုလ် (Southern Methodist University) တုဲ ပ္တိုန်စရာဲကု သၟတ်နူကဵု ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာ (၁၈) တၠရောၚ် ဂွံတီကေတ် နူကဵုညးကလိဂွံတဆိပ်ကြာမွဲတၠ မာံသွဵုမန်ရ။
မာံသွဵုမန်ဂှ် “ဘာဏအ်ဂှ်တှေ် သွက်ဂွံသၠုၚ်ပတိုန်အသိၚ် ညးသၟတ် က္ဍိုက်က္ဍိုပ်မံၚ် ပရေၚ်ကၠောန်ဗဒှ်ပြံၚ်သၠာဲ ပ္ဍဲကၟိန်ဍုၚ်ပိုဲရ။ ပ္ဍဲအစဳဇန်ဘာဏအ် ညးတအ်ဗ္တောန်ကဵု ပရေၚ်က္ဍိုက်က္ဍိုပ်၊ ဂမြၚ်လညာတ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဒဳမဝ်က ရေဇြဳ၊ ပရူပရာဒက်ပတန်ကၟိန်ဍုၚ် ဖေက်ဒရေဝ်၊ ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဂၠးကဝ်၊ ဝၚ်ပရူပရာဒက်ပ္တန်ကၟိန်ဍုၚ် အမေရိကာန် ကဵု သၞောဝ်အုပ်ဓုပ်ကၟိန်ဍုၚ်၊ ဆဵုဂဗသဳကၠဳကဵု ညးစိုန်သကီုပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်၊ သၞောဝ်ဥပဒေကဵုပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ပ္ဍဲကၟိန် ဍုၚ်အမေရိကာန်တအ်နွံရ။ အဓိကဍေံဂှ်တှေ် ညးတအ်စွံအာရီုကဵု လညာတ်ပရေၚ်က္ဍိုက်က္ဍိုပ်ဂၠိုၚ်တုဲ ဗ္တောန်ကဵုရ။ နူကဵုဘာဏအ် ကလိဂွံလိက်တၞးပတိုန်ဂုဏ်စရာဲ နဒဒှ်ညးက္ဍိုက်က္ဍိုပ်မွဲတၠတုဲမ္ဂး သွက်ဂွံကၠောန်အာကမၠောန် က္ဍိုက် က္ဍိုပ်အာ ပရေၚ်ကမၠောန်ကောန်ဂကူမန်၊ သွက်ကၟိန်ဍုၚ်ဇကုဇကုဟေၚ် စှေ်ကၠုၚ်စိုတ် ပ္ဍဲဆန္ဒဇကုဇကုရ” သာ်ဝွံ ဟီုရ။
ပေဲါပတိုန်ဂုဏ်စရာဲဂှ် နဒဒှ်မရနုက်ကဵု အလန်ဒုတိယ ကၠောန်ဗဒှ်ဏာလဝ် ပ္ဍဲဍုၚ်ဒါလာပ်၊ တွဵုရးတက္ကသေက်၊ ကၟိန်ဍုၚ်အမေရိကာန်ရောၚ် သၟတ်ဂှ်ဆက်ဟီုရ။
အစဳဇန်ဘာဏအ်ဝွံ မွဲသၞာံ မွဲအလန်၊ ညးသၟတ်ဗၞတ် (၁၀၀) တၠပြၚ်တအ် လုပ်ဒုၚ်ရုဲစှ် သွက်ဂွံဂွံအခေါၚ် တိုန်ဘာဝွံ တုဲ အပ္ဍဲသၞာံ (၂၀၁၅) တေံဂှ် ညးသၟတ်နူကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာ ဗၞတ် (၂၀) တၠ ဂွံအခေါၚ်ကတ်လ္ၚတ်ကၠုၚ်တုဲ ပ္ဍဲသၞာံ (၂၀၁၆) ဏအ်မ္ဂး သၟတ်ချဳဓရာၚ်ကတိုၚ်ကၟိုဟ် ဗၞတ် (၁၈) တၠ ဂွံဒုၚ်ရုဲစှ် ဂွံအခေါၚ်လ္ၚတ်ကေတ် အစဳဇန်ပရေၚ် ပညာ အပ္ဍဲဍုၚ်အမေရကာန် ပ္ဍဲပွိုၚ် (၁၁) ဂိတုဂှ်ရောၚ် ဂွံတီကေတ်ရ။