စပ်ကဵုပရေၚ်ကောန်ဂကူမန် ကာလဂတမတ်ဏံတုဲ နူကဵုဝှဝ်ရာမ် ဒဳမဝ်ကရေဇြဳမန် ကေုာံပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ် (ဍုၚ်အဝ်သတြေလျာ) ပ္တိတ်ဏာ လိက်လလောၚ်တြး တၚ်တုပ်စိုတ်ကေန်ဗရာ Canberra Consensus (၅) တၚ်နကဵုဘာသာမန် ပ္ဍဲဂျာန်နဝါရဳ ၂၅ ရ။

သွက်ဂွံဒက်ပ္တန် ကၟိန်ဍုၚ်ဖေဝ်ဒရေဝ် မဍာံပြ၊ သွက်ဂွံဒက်ပ္တန် ပရေၚ်ၜိုဟ်လလံ ကၟိန်ဍုၚ် ကေုာံကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ဇက်တိုန်အာ အတိုၚ်ဂၠံၚ်တရဴ ပရေၚ်ဒိုအ်ပန်ပှော် အလုံဍုၚ် (NCA) ဂှ် ပိုဲဒုၚ်တၠုၚ်၊ ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ ဒုၚ်တဲဂၠံၚ်တရဴ NCA တုဲ အခါရ ဓမံက်ရုပ်ရဴ ပရေၚ်ၜိုဟ်လလံမ္ဂး စွံသတိဇၞော်ဇၞော်တုဲ ညံၚ်သ္ဂောံဒှ်အာ ဂုန်ဖဵုကောန်ဂကူမန်ဂှ် ဖ္တိုက်ဖအောဝ်ဏာရ။

ဗော်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳ အလုံရးမန် (AMDP) ကဵု ဗော်ကောန်ဂကူမန် (MNP) တံ ဆဵုဂဗသဳကၠဳ ပ္ညဳပ္ညပ်တက်ကျာ ဂွံလဝ်တၚ်တုပ်စိုတ် သွက်ဂွံပံၚ်ဂှ် နူဝှဝ်ရာမ် ဒုၚ်တၠုၚ်ဏာ ဗွဲမအိုဟ်တၟိုဟ်ကီုရောၚ်။

အခါရ ဒက်ပ္တန် ဒြဟတ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မန်မ္ဂး ကေတ်ဒြဟတ် အလုံကောန်ဂကူမန်တုဲ ညံၚ်ဂွံဒက်ပ္တန်အာ “ဗော်သ္ပစၞးကောန်ဂကူ” မွဲဟေၚ်ဂှ်လေဝ် နူဝှဝ်ရာမ်မန် ဍုၚ်အဝ်သတြေလျတံ ဖ္တိုက်ဖအောဝ်လဝ်နွံရ။

ဒြဟတ် ဂကောံမှာဇန်မန်ဂမၠိုၚ် နွံအပ္ဍဲဍုၚ်မန် သီုနွံပ္ဍဲဍုၚ်သၟာၚ်တံ ပံၚ်ကောံတုဲ “ဂကောံမှာဇန်မန်အလုံဂၠးကဝ်” မွဲ သ္ဂောံဒှ်မာန်ဂှ် ဒက်ပ္တန်အာရောၚ်။ ဒက်ပ္တန်ဂကောံမှာဇန်မန် အလုံဂၠးကဝ် ဂှ်တုဲမ္ဂး ညံၚ်သ္ဂောံဒှ် ဒြဟတ် ပရေၚ်ကောန်ဂကူမန်၊ ဒြဟတ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မန်ဂှ် ဂစာန်လွဳ ဆဝ်မ္ၚုဟ်အာရောၚ်။

အခိၚ်အခါတ္ၚဲဏံ ဒြဟတ်ပရေၚ်ဂကူမန် ၊ဒြဟတ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မန် သ္ဂောံဇၞော်မောဝ်တိုန်ဂှ် အလုံကောန်ဂကူမန် နွံပ္ဍဲဂၠးကဝ် ဒးနွံကဵုဒြဟတ်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ခိုၚ်ၚ်ကၠိုက်က်ရောၚ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ တၠပညာ ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် နွံအပ္ဍဲဍုၚ် သီုနွံပ္ဍဲဍုၚ်မ္ၚးတံ ကောံကလောံညဳသာတုဲ မဟာဗျူဟာ ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ကောန်ဂကူမန် သ္ဂောံမံက်တိုန်မာန် ဒးရေၚ်တၠုၚ်အာရောၚ် ပိုဲဖ္တိုက်ဖအောဝ်ဏာ ရဴဝွံ ဂးလဝ် ပ္ဍဲတၚ်နိဂီုတေံရ။

ပ္ဍဲဝှဝ်ရာမ်မန် ပွိုၚ် ၄ တ္ၚဲ မကၠောန်ကၠုၚ်လဝ် စနူဂျာန်နဝါရဳ ၂၂ ပ္ဍဲတက္ကသိုလ်ကောန်ဂကူ အဝ်သတြေလျာ ဍုၚ်ကေန်ဗရာ ကၟိန်ဍုၚ်အဝ်သတြေလျာဂှ် ညးမတီကၠိုဟ် စဳကၠးပရေၚ်မန် နူဍုၚ်နာနာတံကီု၊ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဗော်တံကီု၊ ညးစၞးမန် မစိုပ်ဍုၚ်သၟာၚ်တံကီု၊ ဂကောံမှာဇန်မန် အပ္ဍဲဍုၚ်ကီု၊ ဂကောံချဳဒရာၚ် ပရေၚ်မှာဇန် CSO တံကီု၊ သၟတ် ကေုာံ ညးဗြဴမန်တံကီု၊ ရဲမဳဒဳယာတံကီု သီုဖအိုတ် တိုန်စိုပ် ၁၅၀ ပြၚ် ဂွံတီကေတ်ရ။