မာံအဲ ၊ မာံအသး
– ပေါဲရုဲမာဲ အလဵုအသဳတံ မကၠောန်သ္ပ ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၀ ဏံဝွံ သွက်ကောန်ဂကူ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ဒှ်ပၞာ်ဂၠံၚ်တရဴပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မွဲဟွံသေၚ်တုဲ ပရေၚ်ဆဵုဂဗ ပိက္ဍိုပ်တက်ကျာဟေၚ် ဒှ်ဂၠံၚ်တရဴပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဇေတ်တ်ဂှ် ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ ဟီုဏာ ပ္ဍဲသဘၚ်ကၞာ တ္ၚဲပၠန်ဂတး မရနုက်ကဵု (၆၃) ရ။တ္ၚဲပၠန်ဂတး မရနုက်ကဵု (၆၃) ဝါဝွံ ကၠောန်သ္ပဏာ ပ္ဍဲတိဍာ်ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ ကွာန်ဗလးဒုန်ဖာ်တုဲ အပ္ဍဲလိက်သဝဏ် ဥက္ကဌဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ နာဲထဝ်မန်ဝွံ ဂတဏံ ၜိုတ်ၜါဂိတုပၠန်မ္ဂး အလဵုအသဳတံ သွက်ဂွံဟပၠုပ်လမျီုကဵု သၞောဝ်သဇိုၚ်ဥပဒေ ၂၀၀၈ ဂှ်တုဲ ကၠောန်သ္ပပေါဲရုဲမာဲမဒှ်ရ။
“ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိဂှ် အကာဲအရာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တ္ၚဲဏံ မိက်ဂွံသောၚ်လ္တူခုၚ် ကရောံကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံရောၚ် ရန်တၟံတုဲ ဒေါံကၠုၚ်ပန်ပှော် ကုအလဵုအသဳတံရ၊ ၜိုန်ဂှ်ကီုလေဝ် အလဵုအသဳတံ သွက်ဂွံဟပၠုပ်လမျီုသၞောဝ်သဇိုၚ်ဥပဒေ ၂၀၀၈ တုဲ ကၠောန်ပေါဲရုဲမာဲရောၚ်ဒှ်တုဲ ကဵုကၠုၚ်ဇြဟတ်ဓရိုဟ်ကဵုဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ သွက်ဂွံသ္ပဒပ်မၚ်ပယျဵု ကုဒပ်ပၞာန်မၚ်ကွာန်ရ” သာ်ဝွံ ဒု-သ္ကိုပ်ပၞာန် နာဲလျးဂကူ ဟီုရ။
သၞောဝ်သဇိုၚ်ဥပဒေဝွံ ဒစဵုဒစးမံၚ်ကဵု ဒဳမဝ်ကရေဇြီတုဲ ဒှ်ပရိယာဲအလဵုအသဳဂှ်ရ ဟွံတုပ်စိုတ်မဒှ်တုဲ ပွမဒက်ပတန် ညဳသၟဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဂှ် တၚ်နၚ်လ္ၚဵု ပလေဝ်ပလေတ်မံၚ်ဖိုဟ်ရောၚ် အပ္ဍဲလိက်သဝဏ်ဂှ် ဓမံက်လဝ်ရ။
အလဵုအသဳတံဂှ်ဝွံ နကဵုအစီအဇန်စှေ်စှေ် ကၠောန်သ္ပပေါဲရုဲမာဲရောၚ်မဒှ်တုဲ ဂွံဒှ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳဇေတ်တ်ဟွံမာန်ဂှ်ရ အတိုၚ်အလဵုအသဳတံ အာတ်မိက်ကၠုၚ် ဒပ်မၚ်ပယျဵုကီု ဒပ်ပၞာန်မၚ်ကွာန်ကီုဂှ် နကဵုဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ တးပါဲကၠုၚ် ပိုတ်တ်သကုတ်တ်ဂှ် ဒဵုကဵုတ္ၚဲဏံရ။
အပ္ဍဲအခန်ကၞာဂှ်ဝွံ “ဗော်ပိုဲဂှ် ဒဒှ်ရ ဟွံဒုၚ်တဲ ဒပ်မၚ်ပယျဵုပုဟ်ဂှ် ကလေၚ်လဝ်ပရိုၚ်ကဵုဍေံတံ တုဲတုဲမံၚ်ရ။ ယဝ်ခါရ အလဵုအသဳတံ ထပက်ကၠုၚ်ပၞာန် နကဵုဇြဟတ်ဇၞော်ဇၞော်ဏောၚ်ဒှ်တှေ်လေဝ် လ္ပာ်ပိုဲ ဂွံဒုၚ်ဒဝ်အာ မာန် ဟွံမာန်ဂှ် ဟီုစဝါတ်မံၚ်၊ လ္ပာ်သၞ ဇြဟတ်ၜိုတ်ဟလိုၚ်လဵု ဗီုလဵုဍေံထပက်ကၠုၚ်ပၞာန်ရောဂှ် ပိုဲလေဝ် တီကေတ်ဟွံမာန်ပုဟ်၊ ပၠန်ဂတးပိုဲဂှ် ဒှ်ပၠန်ဂတးဍာ်ဇမၠိုၚ်ဏောၚ်၊ ပိုဲဟတိုက်တှေ်လေဝ် ဟတိုက်အာ နဲဟလုက်ဏောၚ်ဂှ် စီဇန်လဝ်နွံမံၚ်” သာ်ဝွံ နာဲလျးဂကူဆက်ဟီုရ။
ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိဝွံ အရိုဟ်သၞာံ ကၠောန်သ္ပမံၚ် တ္ၚဲပၠန်ဂတး အပ္ဍဲကွာန်ပလိုၚ်ဂျပါန်ဂှ် သၞာံဏံ ပြံၚ်ပဆုဲကၠောန်ခန်ကၞာ အပ္ဍဲတိဍာ်ဗော် ကွာန်ဗလးဒုန်ဖာ်ရ။ ၜိုန်ရပြံၚ်ပဆုဲဒၞာဲကီုလေဝ် ဇြဟတ်ပၞာန်ကီု ဇြဟတ်ကောန်ဂကူမန်၊ သၚ်တံကီု တိုန်စိုပ် ၜိုတ် ၃၀၀ တၠပြၚ်မံၚ်ရ။
ဗီုဂှ်ကီု အပ္ဍဲတွဵုရးဍုၚ်မန် တွဵုရးကရေၚ်လေဝ် သၚ်၊ သၟတ်မန် ကွးဘာတက္ကသဵုမန်တံလေဝ် စၟတ်သမ္တီတ္ၚဲပၠန်ဂတးဂှ် အာသ္ပဂါရဝ ညးမစုတိအာ နာဲတေန်မံၚ် အပ္ဍဲဍုၚ်ပံၚ်ရ။
ညးမတိုန်စိုပ် အပ္ဍဲသ္ပဂါရဝဂှ်ဝွံ ဗွဲမဂၠိုၚ် ညးမစိုတ်ထတ်ကဵုပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ကျာ်မြဟ် ဇြပ်ဗု မုဟ်ဍုၚ်၊ သၚ်၊ သၟတ်၊ သၟတ်ကွးဘာတံ ပါလုပ်ရောၚ် သၟတ်မန်ညးမတိုန်စိုပ်လဝ်မွဲတၠ ဟီုရ။
“ပိုဲကၠောန်သ္ပဗီုဏံဂှ် စှေ်မံၚ်သဘဴဓဝ်ရဏောၚ်၊ သၟတ်ပိုဲတံလေဝ် ကေတ်မံၚ်ဂုဏ်စရာဲကီုရ၊ ကၠောန်သ္ပဗီုဏံဂှ် အကြာသၟတ်ပိုဲတံလေဝ် ပရေၚ်ဍုက်ကေဝ် ဆက်စၠောံညးသကအ် ဂွံတိုန်ဏောၚ်” သၟတ်ဂှ် ဟီုရ။
တ္ၚဲပၠန်ဂတး မရနုက်ကဵု (၆၃) ဝါဏံဂှ်ဝွံ ဆၜိုတ် မန်အပ္ဍဲဍုၚ် မန်အပ္ဍဲတိဍာ်ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိတံသၟးဟွံက မန်စိုပ်မံၚ်ဍုၚ်သအာၚ် မပ္တံ ဍုၚ်သေံ ဍုၚ်မလေဝ်ရှာတံလေဝ် ကၠောန်သ္ပ ခန်ကၞာဂြုဂြုဂြီုဂြီုအိုတ်ရ။