မာံတဵုလွဳ – မေတ္တာမိတၠဂုဏ်မသၠုၚ်ပြဲ
ကွးဘာတၞောဝ်ဒတောဝ် ၈၈ မွဲတၠ (ညးမအာက္ဍိုပ်ထၜးဆန္ဒ အာတ်မိက်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၈၈) “မာံဇေယျ” ဟီုဂှ် ဂကူမန်ဇေတ်တ် ဇာတိကွာန်ကၟာဝက်ရ။ ဟိုတ်နူဂလာန်ပတေဟ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တုဲ သၟိၚ်ပၞာန်ဗၟာ အလဵုအသဳနအဖတအ် ရပ်တုဲ လၟုဟ်ဒးဒုၚ်ဒၟံၚ်ထံၚ် သၠာံဇမၠိၚ်ဖိုအ်။ အဃောဏံ မိညးတေံ “မိချေတ်ဖွာ”ဂှ် က္တဵုဒှ်မံၚ်ယဲဝေဒနာ ကၠာဟွံဂွံစုတိ စိုပ်အာဘဝပလိုက်တေံဂှ် ဗှ်သၞာတိုန်ကောန်ဇြဟာန်၊ အခိၚ်ဗွဲကြဴအိုတ် မိက်ဂွံဆဵုညာတ်မုခ်ခဝါကောန်ဗၠာဲဇကုကီုလေဝ် ကောန်ဗၠာဲဂှ် ဟွံစိုပ်ကၠုၚ် အဃောစၟဳမံၚ်ဂှ်ဟေၚ် “မိချေတ်ဖွာ” မွဲ ဒးစုတိကလိလောန်အာတုဲရ။
မိ (ယာဲ) ဂှ် “ကောန်ဗၠာဲ ကြပ်ကလေၚ်စိုပ်ရဟာ” သာ်ဝွံ အကြာရမျှာၚ် ကၠးကဵုဟွံကၠး သၟာန်ဒၟံၚ် မွဲလစုတ်တုဲမွဲလစုတ်တုဲ ဂစါန်ဗလိုက်တိုန်မတ်ပၠန်ဂှ် ဟွံဂွံညာတ်မုခ်ခဝါ ကောန်ဇြဟာန်ဏီ၊ သၟာန်ၜါဝါလေဝ် ဟွံဂွံဆဵု၊ “နကဵုဇဴညး စၟဳမၚ်ဒၟံၚ် မိက်ဂွံဆဵုမုခ်ကောန်ညးတုဲ အတိုၚ်ကၟာတ်လဝ်မတ်ညးဂှ်ရ ညးကၠောံအာဘဝဂတတေံရ” သာ်စွံညးလွဳလွတ်လဝ်မိ မိနိနိယျဳ ဆက်ဟီုလဴပူပၠန်ရ။
ညးမဒှ်မိအံက် မာံဇေယျ “မိချေတ်ဖွာ” အာယုက်(၇၆) သၞာံဝွံ ဟိုတ်နူဝေဒနာဓမ္မတာညးအာယုက်ဇၞော်တအ်ဟေၚ် ဒးတိတ်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲကဵုဒၞာဲသတိက် တၟာလအ်တုဲ လောန်ကၠုၚ် ဂိတုမေ ၂၇ (ဂိတုဇှေ် +++++ ) အခိၚ်ဗ္တံ ၁၁ နာဍဳဂှ် စုတိအာ ပ္ဍဲသ္ၚိကွာန်ကၟာဝက်၊ ပွိုၚ်ဍုၚ်မုဟ်ဍုၚ်ရ။
ပရူ မိအံက်မွဲ စုတိအာဂှ် ညးဒးဒုၚ်ဒၟံၚ်ထံၚ် ဍုၚ်ဠာယှိုဝ် (၆၅) သၞာံ ကဵု (၆) ဂိတု မာံဇေယျမွဲ ဟွံဂွံတီကေတ်၊ ညးဂွံဟီုလဴထ္ၜးကဵု ဟၟဲတုဲ ဟွံဂွံတီပရိုၚ်မိစုတိဏီပုဟ် သာ်ဝွံ ဒေံညးတေံ “မိနိနိယျဳ” ဗွဲမအောန်စိုတ် ဟီုလဴပူနၚ်ရ။
မိချေတ်ဖွာကဵု တၠသ္ၚိညးနာဲဘယေန် (စုတိ) တံ ဂွံကောန်ဇာတ် ၈ တၠ၊ ညးတြုံ(၅)၊ ညးဗြဴ(၃)ဒှ်တုဲ မာံဇေယျဂှ် ဒှ်ကောန်မရနုက်ကဵုပိရ။ ပ္ဍဲသၞာံ (၁၉၅၈) ဂှ် မာံဇေယျ က္တဵုဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲကွာန်ကၟာဝက်တုဲ ကတ်လ္ၚတ်ကၠုၚ်ပညာ ပ္ဍဲဘာတန်သၠုၚ်ကၟာဝက် ဒဵုစိုပ် (၉) တန်ကီုရ။ နူဂှ် မွဲကဆံၚ် ၁၀ တန်ဂှ် တိုန်ဘာ ပ္ဍဲဍုၚ်လ္ဂုၚ်၊ ဘာတိုန်သၠုၚ်အၚ်စိၚ်(အထက-၂) အခိၚ်တေံ ပ္ဍဲဘာဏံ အခိၚ်တိုန်ဘာ နွံၜါအခိၚ်ရ။ မ္ၚးနူအခိၚ်ဘာမ္ဂး ကၠောန်ကမၠောန် ပ္ဍဲလာၚ်ကွဳစက် ၄၈ တုဲတိတ်ဂၠါဲကၠုၚ် စရိတ်တိုန်ဘာရ။ နကဵုဘာသာဝၚ်ဂုဏ်တၟေၚ် အံၚ်ကၠုၚ် (၁၀) တန် ပ္ဍဲသၞာံ (၁၉၈၃) တေံရ။
နကဵုဘာသာဥပဒေအဓိက အဃောကတ်လ္ၚတ်ဒၟံၚ်ပညာ ပ္ဍဲတက္ကသိုလ်ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ဂှ် ကၠာဘာဟွံစိုပ်ဒတုဲ အလဵုအသဳတံရပ်ထိၚ်ညးတေံ ပ္ဍဲ (၁၉၈၇) သၞာံဂှ်ရ။ (၁၉၈၉) ဂှ် ကလေၚ်ဗၠးတိတ်ကၠုၚ်ရ။ မွဲဝါပၠန် ပ္ဍဲကာလအဓိကဵု သၚ်ခၟဳဂမၠိုၚ် သၞာံ၂၀၀၇ တုဲ ဗက်ဟွံဂတာပ် ဒးဒုၚ်ရပ်ထိၚ်ပၠန်တုဲ ဒးဒုၚ်ဖျေံဒုဟ်ထံၚ် (၆၅) သၞာံဘာ် လၟုဟ်နွံဒၟံၚ် ပ္ဍဲထံၚ် “ဠာယှိုဝ်-တွဵုရးသေံ” တေံရ။
မာံဇေယျဂှ် ဒတောဝ်တၞောဝ် ကွးဘာ (၈၈) ဟေၚ် ဒယှ်တှ်ရ။ အဓိက ပါလုပ်ပ္ဍဲကဵုပေဲါဗတိုက် ဒီမဝ်ကရေဇြဳတုဲ ညးတီညးတေံဂၠိုၚ်ရ။ ပရေၚ်ချဳဒရာၚ် သွက်ဂကူမန်ဂှ် ဟွံသေၚ်လးလးရ။ ဗီုဒှ်ဂှ် ပ္ဍဲကဵုအခိၚ်အခါညးတေံ ချဳဒရာၚ်အာက္ဍိုပ် ကွးဘာတအ်ဂှ်မ္ဂး အသိၚ်ပေဲါဗတိုက် ဒဳမဝ်ကရေဇြဳဟေၚ် သကာတ်မြဟ်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဍုၚ်မန်ရောၚ်။
ကောန်ထံၚ်သၟာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် သၟဝ်အာဏာစက်အလဵုအသဳတၟိဏံ ဒဒှ်ရ မိ (ယာဲ) ညးတေံ စုတိအာဂှ် သ္ပဂုဏ်တုဲ ဟီုလဴ ကုမာံဇေယျညိကီု အတန်ကဵုအတန် ဆက်ဖုၚ်ဒုဏ်ဂုဏ် ဝန်စဝ်ဏာ ပၟၚ်ထံၚ်တံကီုလေဝ် ညးတအ် လဴကဵုဟွံမာန်ပုဟ် သာ်ဝွံ ကလေၚ်ကဵုနၚ်သွဟ်ဂှ် မိနိနိယျဳ ဟီုလဴပူနၚ်ရ။
“တ္ၚဲမိ ဒးစုတိ (မေ-၂၇) ဂှ်ရ ဒေံအဲ မာံအံၚ်နာၚ် ဆက်ဏာဖုၚ်ကဵု ထံၚ်ဠာယှိုဝ်တေံ၊ ကဵုကောအဲစဴသ္ပဂါရဝ ္ၚှာပနမိပိုဲကီုညိ အာတ်ဏာအခေါၚ်၊ ညးတာလျိုၚ်ထံၚ်တံဂှ် ဟွံကဵုအခေါၚ်ဂးနၚ်ရ။ သောၚ်ဂှ်တှေ် ပရောမိပိုဲစုတိအာဂှ် လဴပူကဵုကောပိုဲညိကီု အာတ်ပၚ်အခေါၚ်ပၠန်ရ၊ ကောန်ထံၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တံဂှ် ပိုဲဟွံဆက်ဆောံပုဟ် အေဗီုဏံ ကလေၚ်ဟီုနၚ်ကြံၚ်ၚ်မ္ၚိုဟ်ဟ်ရ” သာ်ဝွံ မိနိနိယျဳ ဟီုရ။
ကာလမွဲတ္ၚဲ သွက်မာံဇေယျ သ္ဂောံသ္ပဂါရဝ မိအံက်ညးတေံမာန် ရန်တၟံတုဲ ္ၚာပနမိအံက်ဂှ် တက်လဝ် စၟတ်သမ္တီဗီုရုပ်ဂမၠိုၚ် သီုဗဳဒဳယဝ် သၟးဟွံက ပတေၚ်ဇုတ်ဂှ်လေဝ် ပၠုပ်စွံလဝ်ပ္ဍဲဂိုဟ် ပ္ဍဲသုဿာန် ကွာန်ကၟာဝက်ရ။
“ကာလအပါ စုတိအာဂှ် ကောအဲဂတာပ် ဂွံပလံၚ်ကမ္မဌာန် ကီုရ၊ ပိုဲ ဟွံကၠောန်ဂိုဟ် သွက်ညးရ၊ လၟုဟ် ဟိုတ်နူ ကောအဲ ဟွံဂွံတီပလံၚ်ကမ္မဌာန်ကီု ဟွံဂွံသ္ပဏာဂါရဝ လက္ကရဴအိုတ်ကီုတုဲ မွဲတ္ၚဲ ညးကလေၚ်ဗၠးတိတ် နူထံၚ်မ္ဂး သွက်ညးဂွံလ္ၚောဝ်ကလအ် မိမာန် ကၠောန်စွံလဝ်ဂိုဟ်ဏံရ” သာ်ဝွံ သီုကဵုရမျာၚ်လရိုဟ်ယျာံ မိနိနိယျဳ လဴပူနၚ်ရ။
ပ္ဍ္ၚဲှာပန ကမ္မဌာန်မိအံက်ဂှ် ရဲထံၚ်ပရိုၚ်မုဟ်ဍုၚ် ၂ တၠ၊ ထံၚ်ပရိုၚ်ဍုၚ်လ္ဂုၚ် ၁ တၠ ကၠုၚ်လ္ၚတ်ရံၚ် တက်ဏာဗီုရုပ်စၟတ်သမ္တီ နာနာကီုရ သာ်ဝွံ ကောမာံဇေယျ နာဲမိုၚ်တိၚ်ဂှ် ဟီုရ။
ရဲဂွံတီကေတ်ပရူ မာံဇေယျ ဟွံဂွံအခေါၚ်စဴ သ္ပဂါရဝကု ္ၚှာပနမိယာဲ ညးတေံတအ်ဂှ် စိုတ်ဆာန်ဍူ လ္တူမာံဇေယျတံ မံက်က္တဵုတိုန်ကၠုၚ်တုဲ ပွဂကောံတၠအဝဵုပၞာန်တံ ဓဇန်ဒၟံၚ်သာ်ဏံဂှ် ဇအိုန်ဇရ ဗွဲမလောန်ရ။
တုဲပၠန် ကာလဖျဴသွဝ်္ၚှာပနဂှ် ဂကောံတၞောဝ်ဒတောဝ်ကွးဘာ ၈၈ နူဍုၚ်လ္ဂုၚ်တေံ ဗွဲမဂၠိုၚ် ပလံၚ်ဗစိုပ်နၚ် ဇၟန်ပ္ကဴလၞီနာနာကီု၊ သမ္ဘာမာံဇေယျ ဒဝ်ချဵုချဵုဝေန်၊ ရဲဂကောံဇြဟတ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳတံ၊ သၟာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂမၠိုၚ်၊ ကလောကောဒေံ မသနာၚ်မြာၚ် ရဲကွာန် ၃၀၀၀ ပြၚ်ၚ် အာ ညံၚ်ရဴသဘၚ်ဖျဴသွဝ်သၚ်ခၟဳတံကီု မၞိဟ်ဂၠိုၚ်လောန်ကွေံရ။
မိ (ယာဲ) ကောန်ထံၚ် သၟာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်
“ကာလ မိယဲက္ဍၚ်တိုန် မေလ ၂၀ တေံဂှ် မိဟီုလဝ် ယဝ်ရညးမံၚ်ခိုဟ်တိုန်တှေ် ဗက်ပလံၚ်ကဵုညး ဒၞာဲကောဇေယျ နွံရ၊ ညးအာမံၚ်အတေံဏောၚ် ဂးရ၊ ကောန်ဇာတ်တံဂှ်လေဝ် အာဗက်ပလံၚ်ကဵုရောၚ် ကဵုကတိပါၚ် အိုတ်ရ၊ နူကဵု ’ဒဵု’ ဏံဂှ် ဗီုလဵုမှ မိတတ်ကၠောံဟွံမာန်ပုဟ် ကောန်ဇာတ်တံ တီမံၚ်ကီုတုဲ ဍာ်ရမတ်ဖတုံပြဟ်စှေ် သာသာဂှ် ညံၚ်မိဟွံဂွံဆဵု ဇိုတ်ထောံ သ္ၚိတ်သ္ၚိတ်ရ” သာ်ဝွံ နာဲအံၚ်နာၚ် ဒေံမာံဇေယျ ဟီုထ္ၜးရ။
“နကဵုသၞောဝ်ဥပဒေဓရ်ဍာံ ဟွံသေၚ် ဖျေံဏာထံၚ် ကောန်ဗၠာအဲ ကဵု ရဲသ္ကံတံဂှ် ပိုဲတံ ဒှ်ဒဒိုက်အိုတ်ရ၊ မိမကၟိန်အိန်ထံၚ် သှ်ၜေက်ဒၟံၚ်တံဂှ်လေဝ် ဒှ်သောက ပရိဒေဝ အိုတ်ရ” သာ်ဝွံကာလ ဂွံမိၚ်ပရိုၚ်မာံဇေယျ ဒးဒုၚ်ဖျေံထံၚ်သၞာံဇမၠိၚ်တုဲ ဗီု မိချေတ်ဖွး လရိုဟ်ယျာံရိုဟ်ရေၚ်လဝ်ဂှ် ကလောမသညး ဒှ်ဂေါဗကကျာ်ဇြာ မွဲတၠ ဟီုရ။
“လောန်ကၠုၚ် ဂိတုဧပြီတေံ ကာလအဲအာဆဵုညာတ် လိခ်လုပ်ထံၚ်ကဵု ကောအဲဂှ်တှေ် ညးဟီုနၚ် အလဵုအသဳဏံ ဟွံဗလးကဵုမ္ဂး ဂတဏံ ၅ သၞာံပၠန် ကၠောန်ပေါဲရုဲတုဲ အလဵုအသဳထပ်မံက်ကၠုၚ်တှေ် ညးဒးကလေၚ်ဗၠးဍာံဍာံဏောၚ် လဴကဵု မိညိ ဂးရ၊ ဒုဟ်ညး မွဲသာ်လေဝ် ဟၟဲပုဟ်၊ ကုသဵု ၜိုတ်ကေၚ်ပတုဲလဝ်ဖဵုအိုဿီုတံ ညံၚ်ဂွံကလေၚ် ဗှ်ဗၞုဟ်ဒၟံၚ် ထပၠုပ်လဝ်စိုတ်လၟိုန်ညိ ဗကန်နၚ်ရ” သာ်ဝွံ မိနိနိယျဳ လဴကဵုရ။
“တၟော်အာကဵု ကောန်ဇာတ်ဖအိုတ်တှေ် ညးစွံ ဂရုဂၠိုၚ်အိုတ်ရ၊ ဂွိၚ်လေဝ်ဂွိၚ်ဂၠိုၚ် ဆာန်လေဝ်ဆာန်ဂၠိုၚ်၊ မုဒှ်ရောတှေ် ကောအဲဂှ် ပတုဲဒၟံၚ်ဖဵုကမၠောန် သွက်ညးဂမၠိုၚ် က္တိုၚ်ၚ်ကၟဟ်ဟ် လၠိုန်တုဲ ကဵုအခိၚ်သွက်ပရေၚ်သ္ၚိဟွံမာန်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဂွိၚ်ကဵုကောဇေယျ ဂၠိုၚ်အိုတ်” သာ်ဝွံ မိနိနိယျဳ ဆက်ဟီုလဴရ။
ၜိုန်ရ ဒးဒုၚ်လဝ်ဘဲဒဏ် လောကဓရ်နာနာ ဍဵုဍိုက်လဝ် ဒဵုကဵုမိချေတ်ဖွာမွဲ ဒးစုတိအာ ဟွံဂွံကလေၚ်ဆဵုညာတ်အာ မုခ်ခဝါကောန်ဇြဟာန်ညးဏံ မွဲဟီုကၠာလေဝ် ပ္ဍဲဂၠံစိုတ်ကောန်တၟံညးဂှ် မေတ္တာသ္ဍိုက်ဆာန် မိယာဲမွဲ ဟဳဇွောဝ်စှေ်ဒၟံၚ်သာသာ ညံၚ်ရဴဍာ်ပလးသဳတာလၟိုန်ရောၚ်။