ဂျူရဳဆာဲ – အတိုၚ်တၚ်တုပ်စိုတ် ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ ကေုာံ အလဵုအသဳဗၟာတံဂှ်ဟေၚ် ပ္ဍဲပေဲါသဳကၠဳပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂတဏံမ္ဂး ကၠောန်ဗဒှ်အာကရောံဂကောံရပ်လွဟ် ကောန်ဍုၚ်အရၚ် မဒေံါလဝ် ပန်ပှော်ကဵု အလဵုအသဳတံရောၚ်ဂှ် ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ ဟီုရ။
“ယဝ်ရ ဒးမၚ်မံၚ် သဳကၠဳသွက်ဂွံဒေံါပန်ပှော် မွဲဂကောံတုဲ မွဲဂကောံတှေ် အခိၚ်လအ်မံၚ်ဏီ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဂကောံဟွံဂွံဒေံါပန်ပှော်တံ ဟွံပါကီုလေဝ် ၜိုတ်ပကောံပကေဝ်ဂွံဂှ် ပိုဲသဳကၠဳအာ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မွဲစွံဏောၚ်” သာ်ဝွံ ညးအုပ်ကာနာနာ ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ နာဲဟံသာ ဟီုရ။
ပ္ဍဲတၚ်တုပ်စိုတ် ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ ကေုာံ အလဵုအသဳကၟိန်ဍုၚ်တံ ထပက်လဝ်စၟတ်တဲ ပ္ဍဲဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ ၂၅ ဂှ်မ္ဂး ဂိတုဒဳဇြေမ်ပါ သၞာံ ၂၀၁၂ ဏံ စွံလက္ကရဴအိုတ်တုဲ ဂကောံဒေံါပန်ပှော် ကေုာံ အလဵုအသဳဗၟာတံ သ္ဂောံကၠောန်သ္ပအာ ပေဲါသဳကၠဳပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် တုပ်လဝ်စိုတ်အိုတ်ရ။
ပ္ဍဲပေဲါသဳကၠဳ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် ဂကောံဒေါအ်လဝ်ပန်ပှော်ကီု ဟွံဂွံဒေါအ်လဝ်ပန်ပှော်တံကီု သီုဖအိုတ်ညံၚ်သ္ဂောံပါလုပ်သဳကၠဳအာမွဲကရောံဂှ် ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ အာတ်မိက်လဝ်ကီုလေဝ် လပါ်အလဵုအသဳဂှ်ဟွံဒုၚ်တဲ တးပါဲထောံဂကောံဟွံဒေါအ်ပန်ပှော်တံညံၚ်ဟွံဂွံပါပ္ဍဲဝိုၚ်သဳကၠဳဏံရ။
ညံၚ်သ္ဂောံကၠာန်ကဵုပေဲါသဳကၠဳ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ပြဟ်ပြဟ်ညိဂှ် နကဵုဗော်ဍုၚ်မန်တၟိအာတ်မိက်လဝ်တုဲ အပ္ဍဲတၚ်တုပ်စိုတ်ဂှ် ဒေါအ်ပန်ပှော်တုဲ အပ္ဍဲပွိုၚ် ၄၅ တ္ၚဲ ညံၚ်သ္ဂောံဆဵုဂဗသဳကၠဳ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ကုအလဵုအသဳ သာ်ဝွံဂွံလဝ်တၚ်တုပ်စိုတ်ရ။
ပ္ဍဲဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ ၂၅ ဂှ် ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ ကေုာံ ညးစၞးအလဵုအသဳ ကဆံၚ်ကၟိန်ဍုၚ်တံ ထပက်ကၠုၚ်စၟတ်တဲ ပရေၚ်ဒေံါပန်ပှော် ပ္ဍဲ Strand Hotel မၞုံပ္ဍဲဂၠံၚ်ဇိုၚ်ၜဳ ဍုၚ်မတ်မလီုရ။
ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိဝွံ ပ္ဍဲဂိတုဂျုန် ၂၉၊ သၞာံ ၁၉၉၅ တေံ ဒေံါကၠုၚ်ပန်ပှော် ကုအလဵုအသဳပၞာန် အလန်ပထမတုဲ ဟိုတ်နူဟွံဒုၚ်တဲအစဳအဇန် ဒပ်မၚ်ပယျဵု အလဵုအသဳတံဂှ်ရ ပ္ဍဲဂိတုသေပ်တေမ်ပါ ၁၊ သၞာံ ၂၀၁၀ ဂှ် ဒေံါပန်ပှော် လီုကၠုၚ်ရ။
ကြဴဂှ် ဂကောံရပ်လွဟ် ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ပံၚ်ကောံတုဲ ဒက်ပ္တန်ကၠုၚ် ကံၚ်ဇြဳ ဖိတ်ဒရေဝ်ညဳသၟဟ ကောန်ဍုၚ်အရၚ် UNFC ပ္ဍဲဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ သၞာံ ၂၀၁၁ ဂှ် ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိလေဝ် ပါလုပ်နဒဒှ် ကောန်ဂကောံမွဲရ။
ဂကောံဗၠးၜးကချေၚ် (KIO)၊ ဗော်တဴတက် ကောန်ဂကူကရေၚ်ဍာဲ (KNPP)၊ ကံၚ်ဇြဳကောန်ဂကူ ရးယခေၚ် (ANC) ကေုာံ ဂကောံဗၠးၜး ကောန်ဂကူပအိုဝ် (PNLO) မဒှ်ကောန်ဂကောံ UNFC ဟွံဂွံဒေံါလဝ် ပန်ပှော်ဏီတံ သွက်သ္ဂောံဒေါအ်ပန်ပှော်ဂှ် ပ္ဍဲဂိတုဏံ ဆက်သဳကၠဳကဵု အလဵုအသဳဗၟာတံမာန်ရောၚ်ဂှ်လေဝ် နာဲဟံသာ ဆက်ဟီုရ။
ပ္ဍ္ဍဲဂကောံဒေါအ်လဝ်ပန်ပှော်တုဲကဵု အလဵုအသဳဗၟာတံဂှ် ဒပ်ပၞာန် ‘ဝ’ (UWSA)၊ ဒပ်ပၞာန် မဟာမိတ် ဒဳမဵုကရေဇြဳ ကောန်ဂကူ (NDAA)၊ ဒပ်ပၞာန်သေံ သၠုၚ်ကျာ (RCSS/SSA)၊ ဒပ်ပၞာန်ဗုဒ္ဓဘာသာကရေၚ် (DKBA)၊ ဒပ်ပၞာန်သေံသၟဝ်ကျာ (SSA/SSPP)၊ ဒပ်ပၠတရဴချေၚ် (CNF)၊ ဗော်သွး ကောန်ဂကူကရေၚ် (KNU) ကေုာံ ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိတံ ပါလုပ်အိုတ်ရ။