ပ္ဍဲကဵုကောံဓရီုဂှ် လလောၚ်တရးသီရုပ်ထောံ ကမ္မတဳကၠောန်ဗဒှ်ကောံဓရီုဇၞော်၊ သီုကဵုရုဲစှ်ဏာ ဂကောံကမ္မတဳကၠောန်ဗဒှ်သ္ဘၚ် သဳကၠဳဇၞော်တၟိ နကဵုလၟိဟ် (၄၀) တၠတုဲ အပ္ဍဲဂှ် ညးစၞးနူကဵု ဗွိုၚ်ဂကူမန်ဂမၠိုၚ် မပ္တံကဵုဗော်မန်ပိဗော်၊ ဂကောံခမဳသၚ်၊ ဂကောံလိက် ပတ်ပံၚ်ကောံကဵု ဂကောံမဟာဇန်မန်ပံၚ်ကောံတံကီု၊ ဂကောံညးဗြဴမန်ပံၚ်ကောံ၊ ဂကောံသၟတ်၊ ဂကောံဗွိုၚ်ပယျဵု ကေုာံ ဍုၚ်သေံတံကီု ပါလုပ်အိုတ်ရ။
“အခိၚ်တ္ၚဲဏံ ကိစ္စဇၞော်အိုတ်ဂှ် ဓဝ်ညဳသာဂကူပိုဲရ။ နကဵုဗော်ပိဗော် သီုသၚ်တံ ပါလုပ်ပညဳပညပ်တုဲ ကၠောန်လဝ်ကောံဓရီုဇၞော် ပရေၚ်ဂကူမန်တုဲကၠုၚ်ဂှ် ဍေံတုဲဒှ်အာကျေဝ်ဝ်ကီုရ။ နူဂှ်မွဲက္ဆံၚ် ပိုဲသၠုၚ်ပ္တိုန်ပရေၚ်ညဳသာ ဂကူပိုဲမာန်ကၠုၚ်ကီုရ။ ဆဂး ဍေံဟွံစိုပ် ဖ္ဍိုက်ဏီပုဟ်။ ညံၚ်ဂွံစိုပ်ဖ္ဍိုက်မာန်ဂှ် လၟုဟ် ပိုဲထပ်ကၠောန်သ္ဘၚ်သဳကၠဳဇၞော် ပရေၚ်ဂကူမန်မွဲက္ဆံၚ်ပၠန်” သာ်ဝွံ ဥက္ကဋ္ဌဇၞော် ဗော် ဍုၚ်မန်တၟိ နာဲထဝ်မန် ဟီုရ။
တုဲကၠုၚ်ကောံဓရီုဇၞော်ပရေၚ်ဂကူမန်တေံဂှ် ဒက်ပ္တိုန်လဝ်ကမ္မတဳတိုၚ် နကဵုလၟိဟ် (၂၀) တၠရတုဲ ပ္ဍဲကဵုကမ္မတဳသွက်ဂွံကၠောန်ဗဒှ် သ္ဘၚ်သဳကၠဳဇၞော်ပရေၚ်ဂကူမန်ဏံဝွံ ဟိုတ်နူသၠဲလးဂၠိုၚ်ဂှ်ရ ထပ်သၠဲပ္တိုန်ဗွိုၚ်၊ ထပ်ဂလိုၚ်ပ္တိုန်လဝ်လၟိဟ်ရောၚ် ဂွံတီကေတ်ရ။
“သ္ဘၚ်သဳကၠဳဇၞော်ပရေၚ်ဂကူမန်ဏံဂှ် ဆေၚ်ကဵုပရေၚ်ဒးကေတ်တာလျိုၚ်ကီု သွာၚ်ကမၠောန်ကီုဂှ် ဂၠိုၚ်မံၚ်၊ သွက်ဂွံဖျေံသ္ဂုတ် သွာတ်တံဂှ်လေဝ် ဇြိုဟ်နက်မံၚ်ဂှ်ရ ဒးပံက်ကမ္မတဳတိုၚ် ပ္ဍဲကာလအခိၚ်ပြဟ်ဟ်ရောၚ်” သာ်ဝွံ ဥက္ကဋ္ဌ (တြေံ) ကမ္မတဳ ကၠောန် ဗဒှ်ကောံဓရီုဇၞော်ပရေၚ်ဂကူမန် အ္စာသဝ်နာဲဟံၚ်ဍုၚ် ဟီုရ။
သွက်ဂွံပါလုပ်ကေတ်တာလျိုၚ် ပ္ဍဲကမ္မတဳကၠောန်ဗဒှ်မာန်ဂှ် ညးစၞးနူဗွိုၚ်လ္ၚဵု ဟွံဂွံရုဲစှ်ပ္တိုန်ဏီရ။ အပ္ဍဲဂှ် ဗော်ဒဳမဵုကရေဇြဳအလုံရး မန်၊ ဂကောံသၟတ်ပံၚ်ကောံ၊ ဂကောံတ္ၚဲကောန်ဂကူမန်ဗဟဵု စပ္တံတံ ပါလုပ်တုဲ ကာလက္လေၚ်ကော်ကောံဓရီု ပ္ဍဲကဵုစၟတ်တ္ၚဲ ၈၊ ဂိတုနဝ်ဝေမ်ဗာ၊ သၞာံ ၂၀၁၃ တေံမ္ဂး ပါ်တာလျိုၚ်၊ ပါ်ပရအ်လၟေၚ်ကမၠောန်ဂမၠိုၚ်ရောၚ်။
ညးမတိုန်စိုပ်လဝ်ကောံဓရီုမွဲတၠဂှ် “ညးစၞး နူဗွိုၚ်တ္ၚဲကောန်ဂကူမန်ဗဟဵု (၂) တၠဂှ် ရဲဟွံပါလုပ် ပ္ဍဲကဵုဗော်တံ ညံၚ်ဂွံပါလုပ်ကၠုၚ် ပ္ဍဲ ကမ္မတဳကၠောန်ဗဒှ်ဏံမာန်ဂှ် သဳကၠဳလဝ်နွံမံၚ်ကီုရ” သာ်ဝွံ ဟီုရ။
တၚ်ရန်တၟံသ္ဘၚ်သဳကၠဳဇၞော်ပရေၚ်ဂကူမန်တံဂှ် (၁) အလုံဂကူမန် သွက်ဂွံညဳသာဒှ်မွဲဇြဟတ် (၂) သွက်ဂွံဒက်ပ္တန်အာ ဂကောံပၠ တရဴဂကူမန်မွဲမာန် (၃) သွက်ဂွံဒက်ပ္တန်အာဓဝ်ၜိုဟ်လလံဍာ်ဇမၠိၚ် အပ္ဍဲကၟိန်ဍုၚ်ပိုဲ (၄) သွက်ဂွံက္လေၚ်သ္ၚဳဂၠိပ်သ္ပဒ္တန်အာ သၞောဝ် ဍုၚ်မန်ရာမည (၅) အလုံဂကူမန် ပ္ဍဲကဏ္ဍနာနာ သွက်ဂွံဖောအ်ဗြေဝ်တဴတက်တိုန် သာ်ဝွံ သ္ဂုတ်သွာတ်လဝ် ဗွဲအပြောံရ။
သ္ဘၚ်သဳကၠဳဇၞော်ပရေၚ်ဂကူမန် (Mon National Covention) ဂှ် ပ္ဍဲကဵုဂိတုဂျာန္နာဝါရဳ သၞာံ ၂၀၁၄ ၜိုတ်ဒုတိယသတ္တဟတေံမ္ဂး ကၠောန်ဗဒှ်အာ ပ္ဍဲကဵုဍုၚ်ဇြပ်ဗု (ဟွံသေၚ်) ဍုၚ်မတ်မလီုမွဲမွဲဒၞဲါရောၚ် ရန်လဝ်နူပေဲါကောံဓရီုဏံ နွံရ။