ဗ္ၜတ်အခိၚ်ကိုန်စဳဇန်သိုၚ်ခၞံဂှ် ပိုၚ်ခြာလဝ် ပွိုၚ်မွဲသၞာံဘာ်တုဲ စပ္တံနူပ္ဍဲဗာတ်ဂျေက် သၞာံ (၂၀၁၄- ၁၅) တေံမ္ဂး သိုၚ်ခၞံ အာရောၚ်ဂှ် ညးစၞးကၠတ်ထဝ် တွဵုရးမန် နူကဵုဗွိုၚ်ဆန္ဒမာဲ ပွိုၚ်ဍုၚ်ၜါသွာၚ် နာဲအံၚ်နာၚ်ဥူ ဟီုကဵုဌာန်ပရိုၚ်သၞံၚ် တိုၚ်ရ။
ဒဒန်သွက်ဂွံသိုၚ်ခၞံဂှ် ဇမၠိၚ်လ္တူဍာ် (၄၄၀၀) ပေ၊ ဒဒန်လ္တူတိ လပါ်သြၚ်မတ်မလီုဂှ် (၇၀၀) ပေ၊ လပါ်တကအ်ခၟိုၚ် (၄၀၀၀) ပေပြၚ်ၚ် သွက်ဂွံသိုၚ်ခၞံ ကၠောန်အာရောၚ်။ ကာလစှေ်လဝ် (Survey) ကပှ်တၚ်နၚ်ဂှ် နူကဵုဂကောံ ဌာန ဝန်ဇၞော်ပရေၚ်သိုၚ်ခၞံ (အထူးအဖွဲ႕အမှတ် – ၆) ဂှ် ကေတ်လဝ်တာလျိုၚ်တုဲ သွက်ဂွံသိုၚ်ခၞံအာဂှ် အလဵုအသဳကၟိန်ဍုၚ် က္ဍိုက်ပ်ကၠောန်အာပၠန်ရောၚ်။ သွက်ဂွံဖျေံကဵု ကမၠောန်သိုၚ်ခၞံ ကဏ္ဍပုဂ္ဂလိက ဒှ်ကၠုၚ်မာန်ကီုရောၚ် ညးဟီုရ။
“ ကပေါတ်တိတ်နူဒေသ တကအ်ခၟိုၚ်ပိုဲ ပ္တိုန်ဖျေံကဵု ဍုၚ်မတ်မလီုဂှ် ယဝ်ရဒဒန်ဟွံမွဲပုဟ်တှေ် စရိတ်ဂှ် ဍေံအိုတ်ဂၠိုၚ် မံၚ်ရ။ ဂွံဒဒန်ဏံတှေ် ဂၠံၚ်ခိုဟ်တိုန်ဏောၚ်။ ကောန်ဍုၚ်သၟာၚ်တံလေဝ် ကၠုၚ်လ္ၚတ်ဒေသခၟိုၚ်ပိုဲ ဂၠိုၚ်ကၠုၚ်ဏောၚ်” သာ်ဝွံ နာဲအံၚ်နာၚ်ဥူ ဆက်ဟီုရ။
ပ္ဍဲဒေသတကအ်ခၟိုၚ်ဂှ် ကမၠောန်မပ္တံကဵု ခတဵုတၟအ်၊ ၜံက်တဝ်၊ လေံဒစုန်၊ ယာတ်ဇိုတ်ဇိုၚ်၊ ကပေါတ်ကွတ်တဲနာနာ ကေုာံ ကမၠောန်တမ္ၚာ နွံမံၚ်တုဲတုဲတံဂှ် တဴတက်ဂၠိုၚ်ကၠုၚ်မာန်ရောၚ် ညးဒေသတံ စၟဳမံၚ်ရ။
ညးမတိုန်မံၚ်ဘာ ပ္ဍဲဍုၚ်မတ်မလီု ရဲဒေသတကအ်ခၟိုၚ်မွဲတၠဂှ် “ ပိုဲမၞိဟ်ဍောတ်တ်တံဗွဲမဂၠိုၚ်တှေ် မိပ်မံၚ်စိုတ်ရ။ စၟဳမံၚ် တၟာလအ်ရ။ ဆဂး မၞိဟ်ဇၞော်ဇၞော်တံ ဟီုမံၚ်ဂှ် ဂၠံၚ်ဍာန်ခိုဟ်၊ အာကၠုၚ်လောဲသွာတှေ် ရဲဓလိုက်တမ်ရိုဟ် စိုပ်ကၠုၚ်တိ ဍာ်ပိုဲဏောၚ်။ နူကဵုကဆံၚ်တၠဂြပ်ဂှ် ဒှ်အာကောန်ဍိက်၊ ကောန်လိၚ်ညးတၞဟ်မာန်မံၚ်ဏောၚ်” သာ်ဝွံ ဟီုဂးရ။
ပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ်ၜါသွာၚ်ဂှ် စက်ပၟတ်ဓာတ်လလဳ (၅၀၀) ကဳလောဝါတ်တံရနွံတုဲ အလုံဒေသတကအ်ခၟိုၚ် ပၟတ်တၟးဟွံမာန် ဏီရ။ သၞာံဗာတ်ဂျေတ် (၂၀၁၄-၁၅) ဏံမ္ဂး သွက်ဒေသတကအ်ခၟိုၚ်ဂှ် နူကဵုဌာနဝန်ဇၞော်ဓာတ်လလဳ သွက်ဂွံတောဲ ဗ္ဂပ်ကဵု (မဟာဓာတ်အားလိုၚ်း) နွံမံၚ်ကီုရောၚ် ဂွံတီကေတ် နူကဵုညးစၞးကၠတ်ထဝ်ဂှ်ရ။
ဍုၚ်မတ်မလီုကဵု ဒေသတကအ်ခၟိုၚ်ဝွံ ဒးကၠောံအာကၠုၚ်မံၚ်ကဵု က္ၜၚ်ဇြေတ်၊ ဂၠုၚ်ဗဒိုအ်တံတုဲ မၞုံကွာန်ဇၞော် (၆၄) ကွာန်ဂှ် စန်ဒက်လဝ် အလုံတကအ်မွဲ နကဵုယၟု ပွိုၚ်ဍုၚ်ၜါသွာၚ်ရောၚ်။