နာဲမာန် – သဘၚ်သဳကၠဳဇၞော်ကောန်ဂကူမန်ဂှ် သွက်ဂွံကၠောန်ဗဒှ် ပ္ဍဲသၞာံဂတ (၂၀၁၄) ဂိတုဂျာန္နဝါရဳ အကြာ (၁၀-၁၅) တုဲ ပ္ဍဲကဵုတၚ်ရန်တၟံဂှ် “ဂကောံပၠတရဴကောန်ဂကူမန်” မွဲ သွက်ဂွံမံက်ကဵု သွက်သ္ဂောံသဳကၠဳ သ္ပဒတန်သၞောဝ် ဥပဒေသ္ဇိုၚ် ဒက်ပ္တန်ဍုၚ်မန်ရာမည” ကီု ထပ်ဗဗေၚ်စုတ် (၂) တၚ်ရောၚ် နူကဵုသ္ဂုတ်သွာတ် မဖျေံလဝ် ပ္ဍဲကောံဓရီုဇၞော်ပရေၚ်ဂကူမန်ရောၚ်။
ပ္ဍဲကဵု တ္ၚဲကောံဓရီုစပံက်ကမ္မတဳတိုၚ် သွက်ဂွံကၠောန်ဗဒှ် သဘၚ်သဳကၠဳဇၞော်ကောန်ဂကူမန်ဂှ် ဂကောံနာယ ကသီုသၚ်ဗုဒ္ဓဘာသာ သီုသၚ်ခရေတ်ယှာန်မန်ကီု သီုက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်မန်ဂမၠိုၚ်ကီု ဖအိုတ် ပါလုပ် (၉) တၠတုဲ ဂကောံကမ္မတဳတိုၚ် (၃၁) တၠ အပံၚ် (၄၀) တၠ ပံက်လဝ်ကမ္မတဳကၠောန်ဗဒှ် သဘၚ်သဳကၠဳဇၞော် ပရေၚ်ဂကူမန် ဒၞာဲဇြပ်မန် လ္တူဍုၚ်မတ်မလီုရ။
တၚ်ရန်တၟံဖျေံလဝ် ပ္ဍဲကောံဓရီုဇၞော်ပရေၚ်ဂကူမန် တုဲကၠုၚ်ဂှ် အလုံဂကူမန် သ္ဂောံညဳသာ ဒှ်မွဲဇြဟတ်၊ သွက်ဂွံဒက်ပ္တန်အာ ပရေၚ်ၜိုဟ်လလံဍာ်ဇမၠိၚ် အပ္ဍဲဍုၚ်ပိုဲ၊ ကဏ္ဍနာနာ သွက်ဂွံဖောအ်ဗြေဝ်တဴတက်တိုန်၊ သာ်ဝွံ ဖျေံလဝ်တၚ်ရန်တၟံ ပ္ဍဲကဵုကောံဓရီုဇၞော် မကၠောန်လဝ်တုဲကၠုၚ်ဂှ်တုဲ ထပ်ဖျေံလဝ်တၟိ (၂) တၚ်ပၠန်မ္ဂး တၚ်ရန်တၟံ ဖအိုတ်ဒှ်အာ (၅) တၚ်ရ။
တၚ်ရန်တၟံထပ်ဖျေံလဝ်တၟိၜါတၚ် သ္ဂောံဒှ်အာဒတန်ဂှ် ညးစၞး နူကဵုဗွိုၚ်ပယျဵု ကေုာံ ဍုၚ်သေံ နာဲကသုမန် ပ္တိုန်ထ္ၜးတုဲ ဥက္ကဌဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ နာဲထဝ်မန် ကလေၚ်ထံက်ထ္ၜးဗွဲတြး၊ ညးဂမၠိုၚ် သွက်ဒးကယျာန်တးပဲါ ဟွံမွဲ ဒုၚ်တဲတုပ်စိုတ်ရ။
ဥက္ကဌဇၞော်ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ ‘နာဲထဝ်မန်’ ဂှ် “နူကဵု ကောံဓရီုဇၞော်တုဲကၠုၚ် မရနုက်ကဵု (၆) အလန်တုဲကၠုၚ်တေံရ ရဲဂကောံမန်ဍုၚ်မ္ၚးတံကဵု ရဲမန်ပယျဵုသေံတံ ပ္တိုန်ထ္ၜးဂှ် သီုကဵုဂစာန်ပံက် ပါလဳမာန်မန် မွဲဏီရောၚ်၊ ပိုဲလေဝ် ဒုၚ်တဲ ဆဂး ပြဟ်ဟ်ဂှ်ဟွံသေၚ်၊ တဲကၠာဏံ ချူဓဇက်သၞောတ်သၞောဝ်ပါလဳမာန်ကၠာ၊ စပ်ကဵုချူသၞောဝ်ပါလဳမာန်ဂှ် ရဲမန်ဍုၚ်သၟာၚ်တံ ချူမံၚ်ဖိုဟ် ၜိုတ်လဵုချူဂွံလဝ် ဟွံတီလေဝ်၊ MAU ဂကောံပံၚ်ကောံပရေၚ်ဂကူမနှ်ဂှ် ဗော်ပိုဲ ဖျာမ်လဝ်ဗီုဂှ်ရ၊ ဆဂး စရာဲ ဟွံစိုပ်တှေ် ဟွံစိုပ်လေဝ်၊ ဗီုနာဲကသုမန် ပ္တိုန်ထ္ၜး ဂကောံပၠတရဴကောန်ဂကူမန်ဟီုဟီု ပါလဳမာန်မန်ကော်ကော် ဂကောံဏံ ထေက်ကဵုဒးနွံ အပ္ဍဲဂကူပိုဲ၊ ကာလဂှ်မှ ဂွံချပ်စ သွက်အရၚ်ကောန်ဂကူမန်ပိုဲရောၚ်” သာ်ဏံ ဥက္ကဌ နာဲထဝ်မန် ဟီုထံက်ဂလာန် ကုနာဲကသုမန်ရ။
ဗီုဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ စှေ်စိုတ် လ္တူဂကောံပံၚ်ကောံပရေၚ်ဂကူမန် Mon Affairs Union ဂှ် ဗော်ဒဳမဵုကရေဇြဳ အလုံရးမန်ကဵု ဗော်ဒဳမဝ်ကရေသဳမန် ဗော်မန် အပ္ဍဲဍုၚ်သီုၜါဗော်ဂှ် ဟွံကဵုဇြဟတ်ရ၊ ဒုဥက္ကဌ ဗော်ဒဳမဝ်က ရေသဳမန် နာဲတၠနန် ညာတ်ဂှ် “ MAU ဂှ် မုမုဂကောံရော ကလးကဵုပိုဲ၊ ဂကောံကၠောန်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဟာ၊ ဂကောံကၠောန်သွက်ကောန်ဂကူဟာ၊ အဵုဏံ ကလးကၠာ၊ တ္ၚဲဏံရောၚ် ဟီုတှေ် ပေဲါဗ္တိုက်ဂှ် ဍေံ ဒးနွံအပ္ဍဲဍုၚ်ဏံရောၚ်၊ ကညာၚ်ကရေဲမံၚ် မ္ၚးတေံ ဍေံဟွံထေက်ကြိုက်ရ၊＂ သာ်ဏံ ဒုဥက္ကဌ နာဲတၠနန် ဟီုရ။
ဂကောံပံၚ်ကောံပရေၚ်ဂကူမန်ဝွံ ဒက်ပတန်လဝ်ပ္ဍဲသၞာံ (၂၀၀၄) တုဲ စဒက်ပတန်ကၠုၚ် နူကဵုကောံဓရီုဇၞော် ပရေၚ်ဂကူမန် လၟေၚ်ၚ်ရောၚ်။ ဂကောံဝွံ သ္ပစၞးကဵု မန်အပ္ဍဲဍုၚ်၊ ဂကူမန် နွံတိဍာ်ဗၠးၜးသၟဝ်တဲ ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ၊ မန်အပ္ဍဲဍုၚ်သေံ ကေုာံ မန်ဍုၚ်သအာၚ်တအ်ရ။ အခိၚ်အလဵုအသဳပၞာန်တအ် ကၟာတ်လဝ် အခေါၚ်အရာ ဟီုဂးသၠးပွး၊ ကောံဓရီုညးသကအ် သၠးပွးဂှ် ဂကောံပံၚ်ကောံပရေၚ်ဂကူမန် ဏအ် သ္ပစၞးကဵု အလုံဂကူမန်တုဲ ဗိုၚ်ဟီုဂး လုပ်ကၠုၚ်ပေဲါဗတိုက်ရ။