ပ္ဍဲကဵုတွဵုရးမန် ဒၞာဲဍာ်ဝါတ်မံၚ်တံဂှ် နူကဵုဌာနဖောအ်ဗြေဝ်ဒေသတံ ပံၚ်ဗစိုပ်ကဵု ညးအုပ်ဓုပ်ကွာန်တံတုဲ သွက်ဂွံဂွံ ဍာ်ဂှ် ရေၚ်တၠုၚ်မံၚ်ကီုလေဝ် ဒၞါဲလ္ၚဵုတံ ဒးရာန်သုၚ်စောဲဍာ်ဂၠိုၚ်တိုန်ရောၚ် ဂွံတီကေတ်ရ။
“ရုၚ်ပိုဲဂှ် မၞိဟ်ဂၠိုၚ်မံၚ်ဏောၚ်တှေ် ပိုဲဒးရာန်ဍာ်ဂၠိုၚ်မံၚ်ရ၊ ဍာ်မွဲကာဂှ်တှေ် ကာဍောတ်တှေ် တြဴလ္ၚီ၊ ကာဇၞော်ဂှ်တှေ် မွဲလက်ကဵုၜါလ္ၚီ၊ ပိုဲရာန် ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ်တှေ် ကာဇၞော်ဂှ်ရ၊ မွဲလက်ကဵု ၜါလ္ၚီဂှ်တှေ် ပိုဲမၞိဟ်နွံမံၚ် ၁၅- ၂၀ ဂှ်တှေ် ဂွံပိပန် တ္ၚဲတှေ် ပိုဲဒးရာန် မွဲအလန်၊ ဒးဗကန်မံၚ်ဟဂှ်ရ” သာ်ဝွံ နူကဵု ဂကောံသၟတ်မန်လညာတ်တၟိ နာဲဇြဟာန်မန် ဟီုရ။
ပ္ဍဲကဵုမွဲသတ္တဟတှ််ေ ဒးရာန်သုၚ်စောဲဍာ် မွဲလက်ကဵု ဒ္စာံလ္ၚီအိုတ်မံၚ်ဏောၚ်တှေ် မွဲဂိတုတှေ် စရိတ်ဍာ် အိုတ်မံၚ် ရ လက် ၂ လ္ၚီဒ္ကေဝ်ရ၊ ညးမသွံဍာ်တံဂှ် ဒးရာန်နၚ်လဝ်နူမ္ၚးမွဲက္ဆံၚ်တုဲ ၚ္ၚုဟ်ဍာ်ဂှ်လေဝ် တိုန်မံၚ်ရောၚ်ညးဆက်ဟီုရ။
ပ္ဍဲကဵုဍုၚ်မတ်မလီု၊ အရာပ်မျာၚ်သာယာဝွံ ကာဍောတ်တြဴလ္ၚီဒ္ကေဝ်၊ ကာဇၞော်မွဲလက်ၜါလ္ၚီဒ္ကေဝ် ဒးရာန်သုၚ်စောဲမံၚ် ဍာ်ကီု၊ ပွိုၚ်ဍုၚ်မုဟ်ဍုၚ် ကွာန်ၜဝ်ဂှ် ဍာ်မွဲကာမ္ဂး ဒ္စာံလ္ၚီဒ္ကေဝ်၊ ပ္ဍဲကဵုဒေသတ္ကံခၟိုၚ် ကွာန်လ္ၚဵုတံဂှ်လေဝ် ဍာ်မွဲတိုၚ်ကဳမ္ဂး (၁၀၀၀) ဒ္ကေဝ် ဒးရာန်သုၚ်စောဲမံၚ်ရောၚ် ဂွံတီကေတ် နူကဵုညးရာန်ဍာ်တံဂှ်ရ။
“လၟုဟ် ပ္ဍဲကွာန်တံဂှ် ဍိုက်လေဝ် ဇတ်မံၚ်အိုတ်ယျ၊ ဍာ်ဝါတ်မံၚ်တှေ် ဍာ်မွဲတိုၚ်ကဳ မွဲလ္ၚီဒ္ကေဝ် ဒးရာန်မံၚ်ရ၊ ရဲကဵုဒါန် ဍာ်တံလေဝ် ကၠုၚ်ကဵုမံၚ်ဒါန်ဍာ်ကီုရ၊ ဒၞာဲလ္ၚဵုဂှ်မှ ဂွံဍာ်ရ” သာ်ဝွံ နူကဵုဒေသတ္ကံခၟိုၚ် ကွာန်မုဟ်ဒုန် ဣစဳညဵုယေန် ဟီုရ။
ဒေသမကြပ်ကဵုဇိုၚ်ၜဳ ဍာ်ဖၞုၚ်စိုပ်မံၚ်တံ ကွာန်မၞုံ ပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ်ပံၚ်၊ ပွိုၚ်ဍုၚ်သဓီု၊ ပွိုၚ်ဍုၚ်ၜဳကလေၚ်၊ ပွိုၚ်ဍုၚ်ကျာ်မြဟ်၊ ပွိုၚ်ဍုၚ်မုဟ်ဍုၚ် ကေုာံ ပွိုၚ်ဍုၚ်ၜါသွာၚ်တံဂှ် ပါလုပ်စရၚ်ဝါတ်ကျာတ်ဍာ်ရောၚ်။
“ပ္ဍဲကဵုကွာန်ပိုဲဂှ် ဍာ်ဝါတ်မံၚ် သက်ဟီုဟွံမွဲရ၊ လၟုဟ်ဂှ် မၞိဟ်ပလံၚ်ကဵုဍာ်နွံမံၚ်ရ၊ ဆဂး ဍေံဟွံရုမ်ဂပ်ပုဟ်၊ လ္ၚဵုဂှ် ဍေံ သုၚ်စောဲ ဟွံရုမ်ဂပ်ပုဟ်တှေ် ဒးရာန်ဂှ်နွံ၊ မွဲတိုၚ်ကဳတှေ် မသုန်ကၠံဒ္ကေဝ်ရ” သာ်ဝွံ နူကဵု ပွိုၚ်ဍုၚ်မုဟ်ဍုၚ် ဥက္ကဌ ကွာန်အခေါန် (နာဲသောၚ်းဟိန်း) နာဲတိုၚ်ဟုၚ် ဟီုရ။
နူကၠာအတးတေံဂှ် ပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ်ဇြပ်ဗုဂှ် ဒးရာန်မံၚ်ဍာ် (၁၀၀၀) လဳတာမ္ဂး (၅၀၀၀) ဒ္ကေဝ်ကီုလေဝ် စိုပ်ကၠုၚ်အခိၚ်လၟုဟ် ဟိုတ်နူဒးအာဂၠာဲဒၞာဲဂွံဍာ် ဝါတ်ဂါတ်တုဲ ၚ္ၚုဟ်တိုန်အာ ဒှ်မံၚ် (၇၀၀၀) ဒ္ကေဝ်ရောၚ် ညးမသိုၚ်ခၞံမံၚ်သ္ၚိတံ ဟီုရ။
“လောန်ကၠုၚ်ပိဂိတုဂှ်ရ ပိုဲကဵုမံၚ်ဍာ်ကဵု အရာပ်အောၚ်သာယာ၊ ပ္ဍဲကဵု မွဲတ္ၚဲတှေ် ၜါအခိၚ်၊ ပွိုၚ်ၜါနာဍဳရ၊ ပွိုၚ်မွဲတ္ၚဲတှေ် ဍာ် ၁၂၀၀၀ ဂါလံ၊ တုဲတှေ် ကာဖရဲဍာ်တၞံပ္ကဴ ၜါပိကာဂှ်တှေ် လၟုဟ်ဗက်ပရအ်မံၚ်ဍာ်ရ၊ အဒေါဝ်ဍုၚ်ဂှ်ရ ပိုဲကဵုမံၚ်၊ နူကဵု ရုၚ်(စည်ပၚ်) ပိုဲဂှ်တှေ် ဗလးဏာကဵုပိုက်ရ” သာ်ဝွံ နူကဵုဌာနဖောအ်ဗြေဝ်တဴတက် ပွိုၚ်ဍုၚ်ဇြပ်ဗု နာဲမေန်လာတ် (ဦးထွန်းမြၚ့်ကျော်) ဟီုရ။
ပ္ဍဲကဵု အခိၚ်လက်ထက် အလဵုအသဳတၟိဏံ သွက်ဒေသဝါတ်ကျာတ်ဍာ် သုၚ်စောဲတံဂှ် ချုုဓဇက်လဝ် ကိုန်အစဳဇန် (၁၀၀) တ္ၚဲကီု နကဵုသြန် (ဘတ်ဂျက်) သၞာံ (၂၀၁၆/၂၀၁၇) ဝွံ ဒၞဲါကွာန်ဝါတ်ကျာတ်ဍာ် မၞုံပ္ဍဲတွဵုရးမန်တံဂှ် ကံက်လဝ်စရၚ်တုဲ သွက်ဂွံ ၜံက်ခဲါအာ ဍာ်ပလိုၚ် ကေုာံ သွက်ဂွံကလေၚ်ပလေဝ်အာ ဍာ်ကၟာတံမာန်ဂှ် သြန် (ဘတ်ဂျက်) ရန်လဝ်တံဝွံ ပတိုန်လဝ် ဇရေၚ်ဌာန ဖောအ်ဗြေဝ်ဒေသကၟိန်ဍုၚ်နွံရောၚ် ဂွံတီကေတ်ရ။