ဌာန်ပရိုၚ်ဗၟာသွာၚ်ဍုၚ်မ္ၚး ဒက်ပ္တန်လဝ်နကဵုဌာန်ပရိုၚ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ် ကော်ဂး BNI ကေုာံ (ကန္တာရဝတဳတိုၚ်း) မသ္ပသဇိုၚ်တွဵုရးတံ သ္ကိုပ်သ္ကတုဲ ပ္ဍဲဂိတုဂျောန် ၂၆ ဖါနူဂယး (၁၀) နာဍဳ ကၠောန်သ္ပသ္ဘၚ်သဳကၠဳမဳဒဳယာကောန်ဍုၚ်အရၚ် အလန်ပဥ္စမ ပ္ဍဲၝောံခန်ဍုၚ်ဇၞော်လွာဲကဝ် တွဵုရးကယာရ။
“ရန်ကဵုသွက်ဂွံသမၠုၚ်ပ္တိုန် ကဏ္ဍမဳဒဳယာကောန်ဍုၚ်အရၚ် ပ္ဍဲအခိၚ်အခါပြံၚ်လှာဲပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဏံတုဲ ကၠောန်သ္ပသ္ဘၚ်သဳကၠဳဏံဏောၚ်” နာဲကသုမန် ဒါရာ်တာ ဂကောံက္ဍိုက်ပ် BNI ဂးရ။
ပ္ဍဲကဏ္ဍပရိုၚ်မဳဒဳယာ ကေုာံကဏ္ဍပရေၚ်ဖေါအ်ဗြေဝ်လိက်ပတ်တံဂှ် ဌာနဝန်ဇၞော်လလောၚ်ပရိုၚ်ဏံ တာလျိုၚ်နွံမံၚ်၊ သွက်ဂွံရေၚ်တၠုၚ် ပ္ဍဲကဏ္ဍဆေၚ်ကဵုကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဂှ်လေဝ် အစဳဇန်နွံမံၚ် ရဴဝွံ ဒံက်တာဖေမျေအ် ဝန်ဇၞော်ကၟိန်ဍုၚ် ဟီုဂးလဝ်ပ္ဍဲသ္ဘၚ်သဳကၠဳရ။
“မဳဒဳယာကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ညံၚ်ဂွံဇၞော်မောဝ် ဖေါအ်ဗြေဝ်ဂှ် ၜိုတ်သ္ပမာန် သ္ဇက်ဂွံရီုဗၚ်အာနွံ” ဝန်ဇၞော်ဒံက်တာဖေမျေအ် ဂးရ။
ညးစၞးဂမၠိုၚ် နူဌာန်ပရိုၚ်မဳဒဳယာကောန်ဍုၚ်အရၚ် မဒှ်ကောန်ဂကောံ BNI ကီု၊ ရဲမဳဒဳယာအပ္ဍဲဍုၚ်ကီု၊ ညးစၞးဇာနှိက်ပရိုၚ်ကီု၊ ဂကောံတၠဒါန်တံကီု၊ နူဂကောံ CSO တံကီု သီုဖအိုတ် ဗၞတ် (၂၀၀) တၠ တိုန်စိုပ် နဒဒှ်ညးစၞးသ္ဘၚ်သဳကၠဳဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်ရ။
“ကိစ္စပရေၚ်ၜိုဟ်လလံဂှ် ဟိုတ်နူဆက်စပ်ဒၟံၚ်ကေုာံကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ဗွဲတိုက်ရိုက်ဂှ်ရ အခါရ ဓမံက်ရုပ်ရဴကိစ္စၜိုဟ်လလံဏံမ္ဂး ပါဲထောံ ကဏ္ဍမဳဒဳယာကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ဟွံဂွံရောၚ်” သ္ကိုပ်အေဝ်ဒဳတာ (ကန္တာရဝတဳတိုၚ်း)ဂးရ။
အတိုၚ်ဂလာန်ပကၚ်ရၚ် သ္ဘၚ်သဳကၠဳမ္ဂး Promoting Ethnic Media in Political Transition in Myanmar ဂှ်ဟေၚ် ပ္ဍဲကာလပြံၚ်ဂါံလုပ်ကဵုဒဳမဝ်ကရေဇြဳဏံ ကဏ္ဍမဳဒဳယာကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ပၟိက်ဇၞော် ၜိုတ်လဵုရောဟီုဂှ် သဳကၠဳအာ ဗၞတ် (၃) တ္ၚဲရောၚ် ဂွံတီကေတ်ရ။
ဂကောံပရိုၚ်ဗၟာသွာၚ်ဍုၚ်မ္ၚး Burma News International (BNI) ဝွံ ဖျေံသဇိုၚ်ပ္ဍဲမ္ၚးဍုၚ်တုဲ ပ္တန်ကၠုၚ်လဝ် နူသၞာံ ၂၀၀၃ တေံရ။ လၟုဟ်မ္ဂး ပ္ဍဲဂကောံဏံ ဌာန်ပရိုၚ်ဗၠးၜးမန် MNA၊ ဌာန်ပရိုၚ်ကချေၚ် KNG၊ ဌာန်ပရိုၚ် (ကုလားတန်)၊ ဌာန်ပရိုၚ် (ကန္တာရဝတဳတိုၚ်း) KT ၊ ဌာန်ပရိုၚ် (ဟၚ်္သာမီဒီယာ)၊ ဌာန်ပရိုၚ်ကရေၚ် KIC ၊ ဌာန်ပရိုၚ် (ခိုနှုမ်းထုန်) ၊ ဌာန်ပရိုၚ်နိရဥ္ဇရာ၊ ဇာနှိက်ပရိုၚ်ကေုာံမဳဒဳယာ NMG ၊ ဌာန်ပရိုၚ်(သျှမ်းသံတော်ဆၚ့်)၊ ဌာန်ပရိုၚ် (သံလွၚ်တိုၚ်းမ်)၊ ဌာန်ပရိုၚ်မဇ္ဇျိမ၊ ဌာန်ပရိုၚ်ချေၚ်ဝလ် တံပါလုပ်တုဲ ပ္တိုန်လဝ်စရၚ် ဗဗွဲသၞောဝ်အပ္ဍဲဍုၚ်တုဲဣရ။
သ္ဘၚ်သဳကၠဳမဳဒဳယာကောန်ဍုၚ်အရၚ် အလန်ပထမဂှ် ပ္ဍဲဍုၚ်မတ်မလီု တွဵုရးမန်ကီု၊ အလန်ဒုတိယဂှ် ပ္ဍဲဍုၚ်တံၚ်ကျဳ တွဵုရးသေံကီု၊ အလန်တတိယဂှ် ပ္ဍဲဍုၚ်ဟာခါ တွဵုရးချေၚ်ကီု၊ အလန်စတုတ္ထဂှ် ပ္ဍဲဍုၚ်မျံက်ဥူ တွဵုရးရခေၚ်ကီု ကၠောန်ကၠုၚ်လဝ်တုဲရ။
ကောန်ဂကောံပရိုၚ်ဗၟာသွာၚ်ဍုၚ်မ္ၚး BNI ဝွံ ကေမ်ရပ်လဝ် ဒ္ဂေတ်ဝတ် လိက်ပရိုၚ်ဂျာနေဝ်မဂ္ဂဇြေန် ဗၠးဗၠးၜးၜးတုဲ သီုသမၠုၚ်ပ္တိုန် အခေါၚ်ဓမံက်ပ္တိတ်ပရိုၚ် ဗၠးဗၠးၜးၜးကီုရောၚ်တုဲ အတိုၚ်အကာဲအရာ က္တဵုဒှ်ကၠုၚ် ပ္ဍဲဒေသကောန်ဍုၚ်အရၚ် ကေုာံအပ္ဍဲဍုၚ်ဗၟာဂှ် သီုကဵုဟွံဗက်မုက်ဟေၚ် ချူဇန်ပ္တိတ်ဒၟံၚ်ပရိုၚ် ဓဝ်ဝ်ယာယာ တုဲ ဒှ်ဇာနှိက်ဌာန်ပရိုၚ် မတြးပ္တိတ်ဒၟံၚ်ပရိုၚ် အပ္ဍဲဍုၚ်၊ အပ္ဍဲဒေသ၊သီုရးဍုၚ်နာနာတံရ။