ဝဏ္ဏမာန်၊ မေ ၁၄၊ ၂၀၂၀
စပ်ကဵုပရေၚ်မခတိုဟ် ကတဵုဒှ်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဒေသပွိုၚ်ဍုၚ်ဍာ်ဗု၊ ရးတနၚ်္သဳဂှ် ညးမဆေၚ်စပ်တံ ညံၚ်ဂွံကေတ်ကဵုလျိုၚ်ကီု၊ သွက်ဂွံဓမံက်ပတိုန် ပရေၚ်ဓဝ်ဍာံမာန် ရန်တၟံတုဲ ပ္ဍဲဂိတုမေ (၁၄) ဂှ် ဂကောံပံၚ်ကောံမဟာဇန်မန် (Mon CSOs Network) တံ ချူပတိုန်လိက် ကုဗော်ဍုၚ်မန်တၟိကဵု ဗော်စန်ဒက်ကောန်ဂကူကရေၚ် (ကေအေန်ယူ) ရ။
“ရန်တၟံပိုဲ ချူလိက်ကဵု ဂကောံရပ်လွဟ်ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိကဵု ဗော်ကရေၚ် ကေအေန်ယူ ၜါဂကောံဂှ် မိက်ဂွံကဵုညးတံ ဆဵုဂဗတက်ကျာ စပ်ကဵုကိစ္စမာၚ် (မခတိုဟ်) ဂှ်ပြဟ်ပြဟ်၊ ညးတံ တက်ကျာတှေ် ဂွံသောၚ်အာ ကိစ္စမာၚ်တိုပ် တိဏံ၊ အဓိက အာတ်မိက်ညးတံ ညံၚ်ဂွံသဳကၠဳကဵုပြဟ်ဟ်၊ ဓဝ်ဍာံမံက်တုဲတှေ် ညံၚ်ဂွံကေတ်ကဵုလျိုၚ် ညံၚ်ဂွံကေတ် ကဵုအရေဝ် ညးမကၠောန်လဝ်ဂှ်” သာ်ဏံ မိသုတဇဝ် ဟီုရ။
နူဂကောံပံၚ်ကောံမဟာဇန်မန် Mon CSOs Network တံ ချူဗစိုပ်လဝ်လိက်ဂှ် ကုဥက္ကဌဗော်စန်ဒက်ကေန်ဂ ကူကရေၚ် (KNU) (ဗဟဵု) ကဵု ဥက္ကဌဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ (NMSP) (ဗဟဵု) တုဲ တၞးဆာဲဂမၠိုၚ်ဂှ် သီုကဵုပလံၚ်ဗစိုပ်လဝ် ခရိုၚ်/တံဒပ် ဂကောံဆက်စပ်ချဳဒရာၚ် ပ္ဍဲဒေသပွိုၚ်ဍုၚ်ဍာ်ဗု သီုၜါဂကောံ (KNU,NMSP) ရ။
ပ္ဍဲဒေသ မခတိုဟ်တိုပ်တိ ခတိုဟ်ဒၟံၚ် မွဲဒမြိပ်ဒေသ ပွိုၚ်ဍုၚ်ဍာ်ဗုကီု၊ ဒေသပွဳပွူဗဟဵု ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိကီုဂှ် တိဍာ် ဆက်စပ်မံၚ်ကဵု ဂကောံရပ်လွဟ်မန်ကဵု ကရေၚ်တုဲ သီုၜါဂကောံဂှ်လေဝ် ထပက်လဝ်လိက်ကသုက်ဒေံါပန်ပှော် အလုံဍုၚ် (NCA) ရ။ ဟိုတ်နူဂှ်တုဲ ပရေၚ်မခတိုဟ်ဂှ် ဂကောံပံၚ်ကောံမဟာဇန်မန်တံ သီုကဵုဂကောံမဟာဇန်တံ သီုကဵုပလံၚ်ဗစိုပ်လဝ်လိက် ကုဂကောံရေၚ်တၠုၚ်မံၚ် ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ် အဆံၚ်ကၟိန်ဍုၚ်ကီု၊ အဆံၚ်တွဵုရးဍုၚ်ကီု၊ အဆံၚ်ရးတနၚ်္သဳကီုရ။
“ဂကောံရပ်လွဟ် သီုဗော်မန် သီုဗော်ကရေၚ် သီုၜါဂကောံဂှ် ထပက်လဝ်စၟတ်တဲ သီုၜါဂကောံဒှ်တုဲတှေ် သီုကဵုပိုဲ အာတ်လဝ်အရီုအဗၚ် ကိစ္စမာၚ်ဏံ အကြာဂကောံၜါဂှ် ညံၚ်ဂွံဘိုၚ်ပညဳကဵုကီု ဂးတုဲတှေ် ပိုဲပလံၚ်လဝ် သီုကဵု ဂကောံရေၚ်တၠုၚ်မံၚ် ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ် အဆံၚ်ကၟိန်ဍုၚ်၊ အဆံၚ်တွဵုရး၊ အဆံၚ်ရးတနၚ်္သဳရ” သာ်ဏံ မိသုတဇဝ် ဆက်ဟီုရ။
လ္ပာ်ဂကောံရေၚ်တၠုၚ်မံၚ် ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်ဂှ် ပလံၚ်ဗစိုပ်လဝ် ကုဥက္ကဌဌာန်ဒတန်ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ် (အမျိုး သားပြန်လည်သၚ့်မြတ်ရေးနှၚ့် ၚြိမ်းချမ်းရေးစၚ်တာ) (NRPC)၊ ဂကောံဍိုက်ဍိုပ်လၟေၚ်ကမၠောန်ၜိုဟ်လလမ် (ၚြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ၚန်းစဉ်ဦးဆောၚ်အဖွဲ႕) (PPST)၊ ဥက္ကဌကမ္မတဳပံၚ်တောဲမၚ်ရံၚ်ဒေံါပန်ပှော် (ပစ်ခတ်တိုက် ခိုက်မှုရပ်စဲရေးဆိုၚ်ရာပူးတွဲစောၚ့်ကြည့်ရေးကော်မီတီ) တွဵုရးဍုၚ်မန်၊ ဥက္ကဌပံၚ်တောဲမၚ်ရံၚ်ဒေံါပန်ပှော် (ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုရပ်စဲရေးဆိုၚ်ရာပူးတွဲစောၚ့်ကြည့်ရေးကော်မီတီ) ရးတနၚ်္သဳရ။
ပရေၚ်မခတိုဟ် ကတဵုဒှ်ဒၟံၚ် မွဲဒမြိပ်ဒေသ ပွိုၚ်ဍုၚ်ဍာ်ဗုဂှ်ကီု၊ ပွဳပွူဗဟဵုဗော်ဍုၚ်မန်တၟိကီု စတံနူသၞာံ (၂၀၁၈) စဵုစိုပ် သၞာံ (၂၀၂၀) ညးဒေသလိုန်ဒး အလန်လက္ကရဴအိုတ်ဏံမ္ဂး ဒးအာလၟိဟ် (၁၆) တၠရတုဲ လ္ၚဵုချိုတ်အာနွံ၊ လ္ၚဵု ဇိုၚ်တဲပိုတ် အာစိုပ်ဘဝဒုက္ခိတလေဝ် ဗွဲမဂၠိုၚ်ရ။
ပရေၚ်ကိစ္စမခတိုဟ် ခတိုဟ်ဒၟံၚ်မွဲဒမြိပ်ဒေသ ပွိုၚ်ဍုၚ်ဍာ်ဂှ်ကီု၊ ဒေသပွဳပွူဗဟဵု ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိဂှ်ကီု ဟို်တ်ကဵု ဘဲအန္တရာဲ ကုညးဒေသကောန်ညးဍုၚ်ကွာန်တံသက်သက်တုဲ ဒှ်ပွကမၠောန်ယုတ်မာကြမ်ကြမွဲရောၚ်။ ကုဂကောံ ညးဆေၚ်စပ်တံ ညံၚ်ဂွံဓမံက်ပတိတ်ကဵုဓဝ်ဍာံတုဲ ကုညးဒးဒုၚ်လဝ်ဘဲဒဏ် မခတိုဟ်ဂမၠိုၚ်တံဂှ်လေဝ် နကဵုပရေၚ် မၞိဟ် ညံၚ်ဂွံကဵုအရီုအဗၚ်ကီုတုဲ ပ္ဍဲဂိတုမေ (၈) ဂှ် ဂကောံပံၚ်ကောံမဟာဇန်မန်တံ ပတိတ်လဝ်လိက်လ လောၚ်တြးရ။