နာဲသ္ဍဴ (ဒူရာ)
ပ္ဍဲလောကလိုက်ဏအ် ဇၟာပ်ဍုၚ် ဇၟာပ်ကွာန် ယဝ်ရက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ခိုဟ်၊ ဍာ်ဒကေဝ် စရာဲကျာ်သြဳခိုဟ်မ္ဂး သ္ကအ်ရဲမၞိဟ်ဗက် လက်ကြဴလေဝ်သာ ကောန်ဍုၚ်ကောန်ကွာန်တအ်လေဝ်သာတုဲ သွက်ဂွံဇၞော်မောဝ်တဴတက်အာ အနာဂတ်တေံ လေဝ် ရေၚ်တၠုၚ်သၟဟ်ရထမာန်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဂကောံအာဂတပၠတြဴက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တအ်ဂှ် မ္ဒးမၞုံကုအစောန်စရာဲဍာ် ဒကေဝ် သွာၚ်ဇဳထေက်ရ။ ဗွဲတၟေၚ်တုန် သွက်ဍုၚ်ဟွံဂွံဗၠးၜးဏီ သွက်ဂကူဟွံဂွံဗၠးၜးဏီ သွက်ဂွံဗၠးၜး သွက်ဂွံကလိ ဂွံအခေါၚ်အရာ အဝဵုအလဵုအသဳမ္ဂး ဂကောံက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တအ် တာလျိုၚ်မၞုံတုဲ စရာဲဍာ်ဒကေဝ် ပၟိက်ဇၞော်ဗွဲမလောန်ရ။
ပရေၚ်ကမၠောန်တာလျိုၚ် ဂကောံက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တအ် မ္ဒးကၠောန်ထေက်ဂှ် ဇကုဇကု ညံၚ်စရာဲဍာ်ဒကေဝ်သ္ဂောံပေၚ်ဂှ် မ္ဒးဂစာန်လွဳပရာဒၟံၚ်လၟိုန်ကာလ၊ ဂကောံဗော်ဇကု ညံၚ်သ္ဂောံတန်ကြန် ခိုၚ်ကၠိုက်ဇၞော်မောဝ်ဂှ်လေဝ် မ္ဒးစေအ်ပေါတ် လွဳပရာဒၟံၚ် လၟိုန်ကာလ၊ သွက်ကောန်ဂကူ အလုံညးလိုက်တအ် ဒှ်တသိုက်ကီု၊ ညံၚ်ညးတအ် သ္ဂောံဂၠောဲဗက်ကၠုၚ် လက်ကြဴဇကုမာန်ဂှ်လေဝ် မ္ဒးကဵုပညာ ထ္ၜးဂၠံၚ် သောၚ်ကလးကဵု ပယျးဒိုဟ် မ္ဒးစန်ဒက်ဒၟံၚ်လၟိုန်ကာလ ဣဝွံ မဒှ်တာလျိုၚ် ပရေၚ်ကမၠောန် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တအ်ရ။ ပရေၚ်ကမၠောန်ဇကု ထ္ၜးလဝ်ဗွဲလ္တူတေံ ဗွဲကလိတ်ကလောတ် ဂွံအာမာန်မ္ဂး ဇကုဂှ် ရာဂစရိုတ် စိုတ်ရာဂတဏှာ ဂီုကၠီုသ္ကာတ်မံၚ်ဟာ ဒေါသစရိုတ် စိုတ်ထေဲဇၞော်မံၚ်ဟာ မာနစရိုတ် ဘဝသၠုၚ် ပံၚ်ကုညးတၞဟ်ဝါတ်မံၚ်ဟာ မောဟစရိုတ်၊ ဝိုတ်ဝုဲၜူမာဲဓီုကၠီုမံၚ်ဟာ လုဇ္ဇဒ္ဂေတ် လောဘ မိက်ဂွံသၠးဟာ အလသ လၞုဟ်မံၚ်ဟာ ဇကဒိန္စိ ပၟိက်ဇကုမွဲဟေၚ် ကၠတ်ကၠောန်မံၚ်ဟာ ဗာလမံၚ်ဗီုမၞိဟ်ပရမ်ဟာ ဣဝွံ ဒ္ဂေတ်ကမၠောန်လညာတ် ဟွံထေက်ကြိုက် ကုညးအာက္ဍိုပ် လောကနဳတိ ဟီုလဝ်ရ။ ဆဂှ်သၟးဟွံသေၚ် မၞိဟ်ဗီုဂတာံ မုဆဵုဆဵု ပစူပ္တိုန်ၚါၚ်ဂှ်လေဝ်ကီု မၞိဟ်ဗီုဒကုဲ ဒညိက်က္ဍိုပ်တွဵုဂှ်လေဝ်ကီု မၞိဟ်ဗီုတၞာၚ်ဆု ဇြိုၚ်မ္ဂး ဍိုန်လျစှေ်ကီု မၞိဟ်ဗီုဂၠဴဗအ် ဂြဟ်ကြဴဂှ်လေဝ်ကီု မၞိဟ်ဗီုအရုတ် ဂွးလပါ်ဇကုလေဝ်ကီု မၞိဟ်ဗီုကၠဵုတိ ဇွဂကူဇကု ဇကုကလေၚ်စဂှ်လေဝ်ကီု မၞိဟ်ဗီုတအ်ဏအ်လေဝ် ဟွံထေက်ကဵုဒှ် ပူဂဵုအာဂတပၠတြဴရ။
ဟိုတ်ဂှ်ရ ဝေၚ်ပဲါထောံ စိုတ်စရိုတ်ဟွံဒှ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ခိုဟ် ဗွဲလ္တူတေံတုဲ ဇၟာပ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ခိုဟ်တအ်ဂှ် ဒ္ဂေတ်ပဋိပတ် မ္ဒးခိုဟ်ဆာဲ ဟွံကုက်ဝေါန် ဆေၚ်စပ်ကဵုပရေၚ်ကမၠောန်ပၠန်လေဝ် ဗိုန်ဗတ်ခိုၚ်ကၠိုက် ညံၚ်သ္ဂောံတုဲဒှ်ဂှ်လေဝ် မၞုံဇဲဝိ ရိယသတ္တိ လညာတ်သမ္တီပၠန်လေဝ် ဍာံ ဒးဗိုန်သၠဲလး စှေ်သဘာဓဝ်မ္ဂး ပူဂဵုဏအ် ထေက်ကဵုသ္ဂောံဒှ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ် ထေက်ရ။ ဟီုကဵုဓဝ်ကျာ်မ္ဂး သဳလသမာဓိ ပညာရောၚ် အရေဝ်ရဲကွာန်မ္ဂး ဒ္ဂေတ်ခိုဟ် ကမၠောန်ခိုဟ် လညာတ်သမ္တီ ဂမြၚ်ဗ္စာညာဏ်ခိုဟ် ကော်စရ။
အပ္ဍဲဍုၚ်ပိုဲဏအ် ခြာဟွံလအ်တေံမ္ဂး ပေဲါရုဲမာဲဒှ်ရ။ ကောန်ဍုၚ်ကောန်ကွာန်တအ် မ္ဒးရုဲစှ်ကဵုမာဲ ကုမၞိဟ်စၞးတအ်ရ။ မၞိဟ်စၞး ပ္တုဲဂုန်ဖဵု သွက်ဇန်တအ်ဍာံ ဇကုစှေ်စိုတ်မ္ဂး ဇကုကဵု ဗွဲသၠးၜးမာန်ရ။ ကောန်ဂကူမန်ပိုဲလေဝ် ရန်တၟအ်ဍုၚ်မန် အခေါၚ်ဂကူဇကု ဇကုသ္ဂောံဖန်ဖက်ကေတ်မာန် ဒက်လဝ်ဂကောံဗော် ရုဲညးစၞး (အမာတ်) တအ်တုဲ ပြိုၚ်ရုဲမာဲဍာံဍာံရ။ အပ္ဍဲတွဵုရးဍုၚ်မန်ပိုဲဏအ် ဂကူတၞဟ်လေဝ် တန်တဴဂၠိုၚ် သၟာကမၠောန်ရဲဆုဲပြံၚ်လေဝ်မၞုံ ဗော် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် လုပ်ပြိုၚ်ပ္ဍဲတွဵုရးဍုၚ်မန်ဏအ်လေဝ် ဟွံအောန်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဇၟာပ်ဒၞာဲဂကူမန်တအ် သ္ဂောံဇၞးမာဲဂှ် ဟွံလောဲသွာကွေံကွေံရ။ ဒၞာဲသတီုဂကူမန်ဂၠိုၚ်ဂှ် သ္ဂောံဇၞးဂှ်လေဝ် မ္ဒးက္ဍိုက်စန်ဒက်ထေက်ရ။
ပွမစုတ်မာဲရုဲညးစၞး (အမာတ်) ကီု ဒုၚ်ရုဲအမာတ်ပၠံၚ်မာဲကီုဂှ် ဂကူမန်ပိုဲ စကၠောန်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဟီုဂွံရ။ အလုံကောန်ဂကူမန်တအ် ဟွံကၠောန်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တုဲ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် ဍေံကၠောန်ဏာဂကူမန်တအ်တုဲ အခေါၚ်အရာကောန်ဂကူမန်တအ်ဂှ် ဗၠိုက်တၞီကၠေံဗ္ဒန်အာရ။ အခေါၚ်အရာဂကူဇကု ဇကုဟွံဂွံဖန် ညးတၞဟ်ရောၚ်ဖန်မ္ဂး သွက်ဇကု ဍေံဟွံဖန် ဍေံဖန် သွက်ဂကူဍေံသၟးတုဲ ဂကူပိုဲ မ္ဒးလဇုဲလဇလက်ကြဴညး တၞဟ်ရောၚ် ကဵုကၠးညိ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ညံၚ်ဂွံဗက်ညးတၞဟ်မာန်ကီု အခေါၚ်အရာ ကၠေံဗ္ဒန်ဒၟံၚ်တအ်ဂှ် ညံၚ်သ္ဂောံ မံက်တိုန်ကီု သွက်အနာဂတ်ဂတ သ္ဂောံတဴတက်ဇၞော်မောဝ်အာကီု ရန်တုဲ ဇၟာပ်ဂကူမန်တအ် ကၠောန်ပရေၚ်ဍုၚ် ကွာန်အိုတ်စိုအ်။
ဗီုလဵုသ္ဂောံကၠောန် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ရော မၞုံၜါဗီုရ။ ကၠောန်ပၠန်ဂတးရပ်လွဟ် လုပ်ပေဲါဗ္တိုက်ဂှ် မွဲဗီု၊ ဒက်ဗော်ပရေၚ် ဍုၚ်ကွာန် အပ္ဍဲဗွိုၚ်သၞောဝ်တုဲ စန်ဒက်ကောန်ဂကူဇကု ညံၚ်ကောန်ဂကောံတအ် သ္ဂောံဂွံလၟိဟ်ဂၠိုၚ် ကောန်ဂကောံ တအ် စရာဲဍာ်ဒကေဝ် သ္ဂောံပေၚ်ဂှ် ပ္ကတ်ပ္ကေၚ်ဒၟံၚ်လၟိုန်တုဲ ကာလအခိၚ်စိုပ်ပေဲါရုဲမာဲမ္ဂး မၞိဟ်ဍာ်ဒကေဝ်ပေၚ် စရာဲကျာ်သြဳမၞုံတအ်ဂှ် သွက်ဂွံဒုၚ်ရုဲ ပၠံၚ်သ္ပအမာတ်ရ။ ယဝ်ရ ကလိဂွံမမာဲဂၠိုၚ်မ္ဂး ဇကုညးစၞးဂှ် ဒှ်အမာတ်ဗွဲစၟတ်ရ။ ဒှ်အမာတ်တုဲ မ္ဒးတိုန်သဘၚ်ကၠတ်ထဝ် ကောံဓရီုသဳကၠဳ သ္ဂုတ်သွာတ်လၟိုန်ကာလရ။ ကာလဂှ် ဂၠံၚ်တြဴပရေၚ်ကမၠောန်ဗော်ဇကု မဖျေံလဝ် အခေါၚ်အရာ ကောန်ဂကူကီု၊ အခေါၚ်အရာ အလုံညးဍုၚ်ကွာန်ကီု တအ်ဂှ် သွက်ဂွံမိက်အာတ်အခေါၚ်အရာလုပ်သၞောဝ် မၞုံလဝ်ဟွံစိုပ်ဒတုဲတအ်ဂှ် သွက်ရုပ်ရာဂွံမံက် မ္ဒးပ္တိုန်ထ္ၜးသဳကၠဳ အိုတ်ရ။ ညးစၞးတၞဟ်ဂမၠိုၚ် ပ္တိုန်ထ္ၜးတအ်ဂှ် သွက်ဂကူဇကု သွက်ညးဍုၚ်ကွာန်ဇကု မၞုံဂုန်ဖဵု ဒှ်ကမၠောန်ထံက်ဂလာန် ရ။ ဟွံမွဲဂုန်ဖဵု ဒစဵုဒစး ဂုန်ဖဵုတအ်ဂှ် ဗွဲမဍိုန်ဍောတ်သၠဲလး မ္ဒးဂံၚ်ဒစဵုဒစးရောၚ်။
ဒှ်သာ်ဂှ်မ္ဂး မၞိဟ်မဒှ်အမာတ်ဝွံ ဂၠိုၚ်မိၚ်ဂၠိုၚ်ညာတ် ဂၠိုၚ်တီဗဟုသုတ မ္ဒးသၠဲလးရ။ သတ္တိဗျတ္တိ ဂံၚ်ဟီုဂံၚ်ဂး လုပ်ဗ္တိုက်ဂံၚ်ပါ်ပဲါလေဝ် မ္ဒးနွံရ။ ပရေၚ်ဆက်ဆောံ ကုညးတၞဟ်သၟာၚ်လေဝ် ဍာတ်ကြောံဍိုန်ဍောတ် မ္ဒးယေန်သၞာၚ်ရောၚ်။ ဒ္ဂေတ်ပဋိပတ်စဳပၞောန် စဳကာန်လေဝ် ဟွံဂွံဍံက်ဍေန် ယျဵုလ္ဂူတပ်တးရောၚ်၊ စာဂစရိုတ် ပွမသၠးကၠေံဂုန်ဖဵုဇကု ဟွံမွဲကုစလာဘ်ဗဇဴရောၚ်မ္ဂး လုပ်ဝိုၚ်ဂွံကီု ညာတ်ကေတ်ရ။ ပရေၚ်တအ်ဏအ်ဝွံ ဟွံဆေၚ်ကုလေပ်ပညာဘာတုဲ ကလိဂွံဒဳဂရဳရ။ ၜိုန်ရလေပ်ပညာဘာတုဲ ကလိဂွံလဝ်တဆိပ်ကြာဂၠိုၚ်ကီုလေဝ် တၚ်ဗွဲလ္တူတေံ ယုတ်ဒေက် ဟွံက္ဍိုက်ပေၚ်မ္ဂး လ္တူစၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဟွံပြာကတ်ဗွဲစၟတ်ရ။ ၜိုန်ဂှ်ကီုလေဝ် တၞအ်ဟွံမွဲမ္ဂး အိက်စာၚ်ဒှ်သၠုၚ်ရ။ ဗီုလဵုဒှ်ဒှ် ညးမဒှ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ် ညးစၞးအမာတ်တအ်ဝွံ မ္ဒးကတ်လ္ၚတ်ဂၠိုက်ဂၠာဲ ပါ်ပဲါဒၟံၚ်တွဵုရောၚ်၊ ကတ်လ္ၚတ်ဗှ်သၟာန်လဝ်တအ်ဂှ် မ္ဒးတီကၠိုဟ်ရောၚ်၊ တၚ်နၚ်ပၟိက်ဇၞော် စကာဂွံတအ်ဂှ် မ္ဒးသမ္တီလဝ် ပ္ဍဲလိက်ဒါၚ်ယာရဳဇကုရောၚ်၊ ကာလမၞုံပၟိက်မ္ဂး မ္ဒးဂၠံက်စကာလေပ်ရောၚ်မ္ဂး လ္တူစၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဗဵုစဂွံဒှ်ရောၚ်။
လ္ၚဵုဟီုစမံၚ် ကၠာဟွံဂွံဒှ်အမာတ် သ္ဂောံဆဵုကေတ်ရုပ်တုဲ ကာလဒှ်အမာတ်တုဲမ္ဂး ရုပ်လေဝ် ဟွံဆဵုလးလးရ။ ပရေၚ်ဖောအ်ဗြဳကွာန်၊ ဍုၚ်ဂကူလေဝ် ဟွံဂွံဆဵုရ။ ဒှ်သာ်ဂှ်မ္ဂး ရုဲစှ်ပ္တိုန်ညး သွက်ညးဂွံဂွံသြန်ဂိတုဟေၚ်ရ မြဴသာ်ဝွံ ဟီုဂးမံၚ် ဂွံမိၚ်ရ။ ဣဏအ် လညာတ်ရဲကွာန်ရ။ ဗွဲစၟတ်တုန် ဒှ်ညးစၞးတုဲမ္ဂး မ္ဒးဗှ်လ္ၚတ် မ္ဒးသဳကၠဳ ပ္ဍဲကောံဓရီုတုဲ ဟွံသၠးပွးရ။ အခိၚ်ဂွံကလေၚ်ဆဵု ကုရဲကွာန်အောန်ရ။ သ္ဂောံကၠောန်သွက်ဂကူ သွက်ညးဍုၚ်ကွာန်တအ်ဂှ် သၞောဝ် ဥပဒေ အခေါၚ်ကၠောန် နဲကဲကၠောန်၊ သြန်ဂအုံနွံမှ ကၠောန်ဂွံရောၚ်။ အလဵုအသဳ ဂကူဇကုလေဝ်ဟွံသေၚ်၊ ပ္ဍဲကၠတ်ထဝ် ညးစၞးဇကုလေဝ်အောန်မ္ဂး ၜိုတ်ညးကဵုဂှ်ရ ကလိဂွံမာန်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ မိက်ဂွံဂွံဂၠိုၚ်ဂၠိုၚ် ကံကုသဵုဇကု ဇကုသ္ဂောံဖန်မာန်ပေၚ်ပေၚ်ဂှ် အလုံကောန်ဂကူမန်တအ် မ္ဒးကၠောန်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ညိ။
အလုံကောန်ဂကူမန်တအ် ညဳသာသၟဟ်ကၟောန်မှ ဗော်မန်ခိုၚ်ကၠိုက်ဇၞော်ဗိုန်ရောၚ်၊ ဗော်မန်ဇၞော်ကၟောန်မှ စၞးအမာတ်တအ် ဂွံဂၠိုၚ်ရောၚ်၊ ပ္ဍဲကၠတ်ထဝ်တေံ အမာတ်မန်မၞုံဂၠိုၚ်မှ ဟီုအရေဝ်ပေၚ်ပါၚ်ရောၚ် ကဵုဂွံကၠးညိ။ အရာလဵုမွဲဟွံဟီု ဇြဟတ်ဟွံမွဲမ္ဂး မုကလောန်မွဲလေဝ် ဍေံဟွံစိုပ်ဒတုဲရ။ ဂကူမန်တအ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် သွက်ဇကုဟွံဒှ်ဂုန်ဖဵုမ္ဂး မုကမၠောန်လေဝ် စိုတ်ဟွံလုပ်စရ။ ဟွံကၠောန် ဒှ်လေပ်ရ၊ တီသွက်ဇကုမွဲဓဝ် ကၠောန်သွက်ဇကုသၟးဂှ် ကွေတ်ဗုဒ္ဓဘာသာဟွံသေၚ်၊ မတ်ကၠက်သီုၜါဒိုဟ် (သွက်ဇကုလေဝ်ဟွံကၠောန် သွက်ညးဂမၠိုၚ်လေဝ်ဟွံကၠောန်) ဂှ် ကျာ်တြဲက္ဍုဟ်မၠေံလောန်ရ။ မတ်ကၠက်မွဲဒိုဟ် (ကၠောန်သွက်ဇကုသၟး သွက်ညးဂမၠိုၚ်ဂှ် ဟွံကၠောန်) ဣဏံလေဝ် ကျာ်တြဲဟွံဒးဂၞပ် ဟွံထိုၚ်သးရ။ မတ်တၟးသီုၜါဒိုဟ် (သွက်ဇကုလေဝ်ကၠောန် သွက်ညးတၞဟ်လေဝ်ကၠောန်) ဂှ် ကျာ်တြဲဟီုထိုၚ်သးလောန်ရ။ ဒၠောံဗ္တောန်ကျာ်တြဲ ပိုဲပတှေ် ပိုဲကၠောန်ဗက်မှလေဝ် ပိုဲဒှ်ကောန်ဗုဒ္ဓဘာသာရောၚ်၊ ပ္ဍဲဒေသကျာ်တြဲဂှ် ဂကူဇကု ဇကုမ္ဒးမၚ်မွဲ ထံက်ပၚ် ဗဂဵုလဟဵုရောၚ် မန်တအ် ဝိုတ်မံၚ်သတိ ဒှ်ဂွံရ။
ဟိုတ်နူဂကူမန်တအ် ဟွံလွဳပရာ သွက်ဂကူသ္ဂောံတန်ကြန် ဇၞော်မောဝ်တဴတက်လဝ်ဂှ်ရ ဂကူပိုဲလဇုဲလလုဲ ညောန်ကဵုကၠေံကၠက် ဒှ်မံၚ်ရ။ ဂကူဟွံမွဲ ကုဍုၚ်အဝဵု အခေါၚ်အရာက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်မ္ဂး ညောန်ကြပ်ကၠုၚ်လပါ်တ္ၚဲ က္ဍိုက်ဒဵုရ။ လ္ပကေတ်စ လပါ်တ္ၚဲက္ဍိုက်ဒဵု ကေတ်စလပါ်တ္ၚဲမံက်ဒဵု ဂကူပိုဲဘာသာပိုဲ သာသနာပိုဲ ဂကောံမၞိဟ်ပိုဲ သ္ဂောံယးတၟးတိုန်ပၠန်ဂှ် ကေတ်ဍုၚ်ညိ ပၠံၚ်အဝဵုညိ၊ ကၠောန်သွက်ဂကူညိ ရေၚ်တၠုၚ်ဂုန်ဖဵု ညးဍုၚ်ကွာန်အလုံညိ။
အပ္ဍဲသဘၚ်ပေဲါရုဲမာဲ (၂၀၂၀) ဏအ် ဇၟာပ်ကောန်ဂကူမန် မ္ဒးစုတ်မာဲ ကုအမာတ်မန်ညိ၊ ဇၟာပ်အမာတ်မန်တအ်ဂှ် မ္ဒးပတုဲဂုန်ဖဵုဂကူ ပတုဲဂုန်ဖဵု ညးဍုၚ်ကွာန်တအ်ရ၊ ဣဝွံ ဒှ်ကမၠောန် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် အပ္ဍဲဗွိုၚ်သၞောဝ်ရောၚ်။
