နာဲဗညာမန် “နာဲဗာန်” ကအ်ခပဳထဝ်

ကေတ်အခန်ဗတောန်ပေါဲရုဲမာဲ ၂၀၁၅ တုဲ ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ကောန်ဂကူကောန်ဍုၚ်အရၚ်တအ်ဝွံ ပလေဝ်ပ လေတ်စ သွက်ဂွံပြိၚ်ပကာန် ကုဗော် NLD ကေုာံ USDP အပ္ဍဲပေါဲရုဲမာဲ ၂၀၂၀ ဏံရ၊ ဗော်ပရေၚ်ကွာန်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တအ်ဗွဲမဂၠိုၚ် ပံၚ်ကောံကၠုၚ်၊ ဂွံကၠုၚ်ပရေၚ်ထံက်ဂလာန် ကောန် ဂကူညးကုညးတုဲ ပေါဲရုဲမာဲ ၂၀၂၀ ဂှ် ဗော် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ကောန်ဂကူတအ် ဇၞးဂၠိုၚ်ကၠုၚ်ရောၚ် တၟော်လဝ်ရ၊၊

ဗဳုစၟဳလဝ် ဟွံဒှ်ကၠုၚ်

သွဟ်ပေါဲရုဲမာဲ နဝ်ဝေမ်ဗာ ၈ ဂှ် ဗီုဗော်ကောန်ဂကူတအ် စၟဳလဝ်ဂှ် ဟွံဒှ်ကၠုၚ်ရ၊ အပ္ဍဲပေါဲရုဲမာဲဂှ် ဗော် NLD ဂွံဒၞာဲ အပ္ဍဲကၠတ်ထဝ်ညးဍုၚ်ကွာန် ၂၅၈ ဒၞာဲ၊ ကၠတ်ထဝ်ကောန်ဂကူ ၁၃၈ ဒၞာဲ ၊ အပ္ဍဲကၠတ်ထဝ်တ္ၚဵုရး ကုရးဒေသ ၅၀၁ ဒၞာဲမဒှ်ရ၊ ဗော်ကောန်ဂကူတအ်ဝွံ ကလိဂွံဒၞာဲ အပ္ဍဲကၠတ်ထဝ်ညးဍုၚ်ကွာန်ဂှ် ၃၁ ဒၞာဲ၊ အပ္ဍဲကၠတ်ထဝ်ကောန်ဂကူဂှ် ၁၆ ဒၞာဲ ကေုာံ အပ္ဍဲကၠတ်ထဝ် တ္ၚဵုရးကုရးဒေသဂှ် ၄၇ ဒၞာဲ မဒှ်ရ၊၊
မုဟိုတ်ဗော်ကောန်ဂကူတအ် ဟွံဇၞးဗော်ဇၞော် NLD ဂှ် သွဟ်နွံနာနာသာ်မာန်ရ၊ စပ်ကဵုပရေၚ်ဇြဟတ် မပတံကုဇြ ဟတ်သြန်၊ စရာဲပူဂဵု၊ စပ်ကဵုပရေၚ်ဒးဒုၚ်တာဒၞာလဝ်နကဵုသၞောဝ်၊ သၟာကမၠောန်ဂကူဗၟာတအ် ဂွံအခေါၚ်ကဵုမာဲလောဲ လောဲကီု၊ ကဝ်မယှေန်တအ်ကီု၊ စပ်ကဵုသၞောတ်ပေါဲရုဲမာဲတအ်ဂှ် ဒှ်တၚ်သွက်ဗော် NLD ဂွံစေဝ်လတူဗော်ကောန် ဂကူတအ် မဒှ်ရ၊ ပရေၚ်စုတ်မာဲ မၞိဟ်စိုပ်ဒၟံၚ်ဍုၚ်သအာၚ်ဂှ် ဟိုတ်နူလၟေၚ်ကမၠောန်ဍေံယှုက်၊ ခက်ခုဲဂၠိုၚ်တုဲ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တအ် ဟွံဒှ်စုတ်မာဲဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် သွက်ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ကောန်ဂကူတအ် ထပ်ဂိအာမွဲတၚ်ပၠန်ရ။

သၞောတ်ရုဲမာဲ (FPTP)

သၞောတ်ပေါဲရုဲမာဲဍုၚ်ပိုဲ သုၚ်စောဲဒၟံၚ်လၟုဟ်ဂှ် သၞောတ်မၞိဟ်မာန်ကေတ်ဖအိုတ် သၞောတ် (FPTP) မဒှ်ရ၊ သၞောတ်ဏံဝွံ ကဵုလဝ်ဖျုန်ကုဗော်ဇၞော်ဇၞော်တအ် ဂွံဇၞးဂၠိုၚ်ရ၊ သၞောတ်ဏံဝွံ အပ္ဍဲဍုၚ် ၂ ဗော်ဟေၚ် လုပ်ပြိၚ်ပေါဲရုဲမာဲ၊ ဥပမာ ဗီုဍုၚ်အမေရိကာန်တအ်ဂှ် ဂပ်ဝ်ရ၊ ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂၠိုၚ်ၚ် လုပ်ပြိုၚ်အပ္ဍဲပေါဲရုဲမာဲ ဗီုဍုၚ်ဗၟာတအ်ဂှ် ဟွံကိတ်ညဳကုသၞောတ်ရုဲမာဲ (FPTP) ရ။
သၞောတ် (FPTP) ဂှ် သုၚ်စောဲအပ္ဍဲဍုၚ်ပိုဲ စနူလက်ထက်ပါလဳမာန်ဒဳမဵုကရေစဳ ၁၉၄၈ တေအ်ကီု၊ ပေါဲရုဲမာဲ ၁၉၉၀ ကေုာံ ပေါဲရုဲမာဲ ၂၀၁၀ ဒဵုစိုပ် ၂၀၂၀ ဏံ မဒှ်ရ၊ ကလေၚ်ရံၚ်သွဟ် ပေါဲရုဲမာဲတအ်ဖအိုတ်မ္ဂး ဗော်ဗၟာဗော်အလုံဍုၚ်ဂှ် ဟေၚ် ဇၞးကၠုၚ်မာဲရ၊ အပ္ဍဲပေါဲရုဲမာဲ ၁၉၄၈ တအ်ဂှ် ဗော် ဖ ဆ ပ လ တအ်ရ ဇၞးကၠုၚ်တုဲ အပ္ဍဲပေါဲရုဲမာဲသၞာံ ၁၉၉၀ ဂှ် ဗော် NLD၊ အပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၀ ဂှ် ဗော် USDP၊ အပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၅ ကု ၂၀၂၀ ဂှ် ဗော် NLD တအ် မာန်ကၠုၚ်ရ၊ ဗော် ကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်တအ်ဂှ် ဇၞးမာဲညိဒှ်ကၠာကီုလေဝ် ဂွံပံက်အလဵုအသဳကီု ဂွံက္ဍိုက်ပ်ချူကုတ်သၞောဝ် ပ္ဍဲကၠတ်ထဝ်ဂှ် ဆ လအ်လေဝ် ဒှ်ဟွံမာန်ရ၊၊
သၞောတ် (FPTP) ဂှ် သွက်ညးဍုၚ်ကွာန်တအ် ကၠိုဟ်လောဲ သုၚ်စောဲလောဲရ၊ အပ္ဍဲလုပ်ပြိုၚ်ပေါဲရုဲမာဲဂှ် ၂ ဗော်ရ ဒှ်တုဲ ဗော်ဇၞးမာဲတအ်ဝွံ ဂွံမာဲၜက်အာ ၅၀ % တွဵု မဒှ်ရ၊ ရန်ကဵုတၚ်ဏံမ္ဂး ဒဳမဵုကရေဇြဳလေဝ်ခိုၚ်၊ အလဵုအသဳလေဝ် ညိၚ်ရောၚ်ဂှ် မၞိဟ်ထံက်ဂလာန်သၞောတ်ဏံ ဟီုရ၊ ဆဂး ဗော်ဂမၠိုၚ်လုပ်ပြိုၚ် ပေါဲရုဲမာဲမ္ဂး ဗော်ဇၞးမာဲဂှ် ဂွံၜက် ၅၀ % ဂှ် ဗီုလဵုလေဝ် ဒှ်ဟွံမာန်ရ၊ ၜိုန်ဂှ်လေဝ် ဟိုတ်နူသၞောတ်ဏံ ဇၞးမွဲမာဲလေဝ် ဇၞးသီုဖအိုတ်ဒှ်တုဲ ဗော်ဇၞးမာဲတအ်ဂှ် ဂွံသ္ပစၞးလၟိဟ်မၞိဟ်အောန် ဒှ်ကၠုၚ်ရ၊ ဟိုတ်နူတၚ်ဏံတုဲ အပ္ဍဲဍုၚ်ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် လၟိဟ်ဂၠိုၚ်တအ်ဂှ် ကုသၞောတ် (FPTP) ဟွံကိတ်ညဳဂှ် ထံက်ထ္ၜးကၠုၚ်ရ။
ရံၚ်ကေတ်သွဟ် ပေါဲရုဲမာဲဍုၚ်ပိုဲ အပ္ဍဲ ၁၉၉၀ ဂှ်မ္ဂး ဗော် NLD ဂွံဆန္ဒမာဲ ၆၀ % ဒှ်ကၠာလေဝ် ဟိုတ်နူသၞောတ်ပေါဲရုဲ မာဲတုဲ အပ္ဍဲကၠတ်ထဝ်ဂှ် ဂွံလဝ်ဒၞာဲ ၈၀ % မဒှ်ရ၊ ဆဂး ဒၞာဲတိဍာ်မာဲလ္ၚဵုဂှ် မာဲ NLD ဂွံဂှ် ဟွံပဵုနူ ၅၀ % ဂွံဆဵုကေတ်ရ၊ ဗီုဂှ်ကီု အပ္ဍဲပေါဲရုဲမာဲ ၂၀၁၅ ဂှ် ကၠတ်ထဝ်သၟဝ် မၞုံ ၃၃၀ ဒၞာဲဂှ် ဗော် NLD ဇၞး ၂၅၅ ဒၞာဲတုဲ ဇၞးအာ ရ၅ % ဟီုဂွံရ၊ ဆဂး အပ္ဍဲဒေသလ္ၚဵု ဗွဲတၟေၚ် ဒေသကောန်ဂကူတအ်ဂှ် ဂွံမာဲနူသၟဝ် ၅၀ % သၟးရ၊၊
ဥပမာ အပ္ဍဲတ္ၚဵုရးကချေၚ် ၁၈ ပွိုၚ်ဍုၚ်ဂှ် ဗော် NLD ဇၞး ၁၃ ပွိုၚ်ဍုၚ်ဒှ်ကီုလေဝ် ပွိုၚ်ဍုၚ် ဖာကန် ့၊ မိုညှၚ်း၊ ဗန်မော် ကု ရွေကူး တအ်ဟေၚ် ဂွံမာဲၜက် ၅၀ % ရ၊ အပ္ဍဲတ္ၚဵုကရေၚ်ဂှ် ဗော် NLD ဇၞးမာဲဖအိုတ်ဒှ်ကၠာလေဝ် ပွိုၚ်ဍုၚ် မြဝတဳ မွဲဟေၚ် ဂွံမာဲပဵုနူ ၅၀ % မဒှ်ရ၊ အပ္ဍဲတ္ၚဵုရးမန် ၁၀ ပွိုၚ်ဍုၚ်ဂှ် ဗော် NLD ဇၞးဖအိုတ်ကီုလေဝ် အပ္ဍဲမုဟ်ဍုၚ်၊ ကျာ်မြဟ်၊ ရေဝ်တအ်ဂှ် ဂွံမာဲဟွံၜက်အာ နူ ၅၀ % ရ။

ကောန်ဂကူကောန်ဍုၚ်အရၚ်တအ် ဟွံထံက်ဂလာန် ဗော်ကောန်ဂကူညးတအ်ပုဟ်ဟာ?

အပ္ဍဲပေါဲရုဲမာဲ ၂၀၁၅ ဂှ် ဟိုတ်နူဗော်ကောန်ဂကူတအ် ဒှ်မံၚ် ၂ ဗော်တုဲ မာဲကောန်ဂကူတအ် ထကးပြးတုဲ ကျအာ ဗော် NLD ရောၚ် ဟီုမာန်ရ၊ ဆဂး ပေါဲရုဲမာဲ ၂၀၂၀ ဏံဂှ် ဗော်ကောန်ဂကူကောန်ဍုၚ်အရၚ်တအ် ပံၚ်ကောံကၠုၚ်ညးသ္ကအ် ဂွံကၠုၚ်ပရေၚ်ထံက်ဂလာန် ကောန်ဂကူတအ် ကတိုၚ်ၚ်ကၟိုဟ်ဟ်ကွေံရ၊ ဥပမာ ဗီုကောန်ဂကူမန်တအ် မန်သၟတ် မန်ဇၞော်၊ မန်ရး မန်ဍုၚ်၊ မန်အပ္ဍဲ ဍုၚ်မ္ၚးဍုၚ်တအ် ဗီုထံက်ဂလာန် ပူဗိုၚ်ဗော်ညဳသၟဟ်မန် ကတိုၚ်ၚ်ကၟိုဟ်ဟ် အပ္ဍဲအခိၚ်ဏံဂှ် ဟွံဆဵုမွဲဝါဏီ၊ ဗီုစိုတ်ဓါတ်ဆာန်ဂကူမန်တအ် သကာတ်မြဟ် ထံက်ဂလာန်ဗော်မန် ဗီုဏံဂှ် ဂွံဆဵုကၠာအိုတ် မဒှ်ရ၊၊ ၜိုန်ဂှ်လေဝ် ၜိုတ်ဗော်ညဳသၟဟ်မန် စၟဳလဝ်ဂှ် ဟွံဇၞးကၠုၚ်ရ၊ အဏံဂှ် ဟိုတ်နူကဵု ကောန်ဂကူမန်တအ် ဟွံထံက်ဂလာန်ဗော်မန်ဟွံသေၚ် ဟိုတ်နူတၚ်တၞဟ်ဟ် ဗွဲတၟေၚ် ဟိုတ်နူသၞောတ်ပေါဲရုဲမာဲတုဲ ဒးကျအာရောၚ်၊၊
ပေါဲရုဲမာဲဏံ ဗော်ကောန်ဂကူကရေၚ် မွဲဒၞာဲလေဝ် ဟွံဇၞး အပ္ဍဲကၠတ်ထဝ်သၟဝ်ရ၊ ရံၚ်စရၚ်မာဲ အပ္ဍဲတ္ၚဵုရးကရေၚ်ဂှ် ဗော်ကောန်ဂကူကရေၚ် ဂွံမာဲဂၠိုၚ်နူကဵုဗော် USDP ကီုလေဝ် ဟိုတ်နူသၞောတ်ရုဲမာဲတုဲ မွဲဒၞာဲလေဝ် ဟွံဂွံဒၞာဲရ၊ ဗီုဂှ်ကီု အပ္ဍဲတ္ၚဵုရးချေၚ်ဂှ် ဗော်ကောန်ဂကူဇဵုမဳဂှ် ဂွံမာဲအောန်နူကဵု ဗော်ကောန်ဂကူချေၚ်၊ ဗော် USDP ကီုလေဝ် ဟိုတ်နူ သၞောတ်ပေါဲရုဲမာဲတုဲ ဗော်ကောန်ဂကူချေၚ် ဗော် USDP ဂှ် ဟွံဂွံဒၞာဲကီုလေဝ် ဗော်ဇဵုမဳဂှ် ဇၞးမွဲဒၞာဲရ၊၊
မ္ၚးနူဂှ်ပၠန် ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်ကုသၞောတ်ရုဲမာဲဏံတုဲ ဗီုပြၚ်ပါ်လဝ်ဒေသမာဲ (မဲဆန္ဒနယ်မြေ) ဂှ် ဒှ်သွက်ဗော်ဗၟာတအ် ပဵုတုဲလောဲ ကၠုၚ်ရ၊ ဗီုပြၚ်ရုဲစှ်ညးစၞးဂှ် ဗီုဍုၚ်တၞဟ်သၟာၚ် ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်ကုလၟိဟ်မၞိဟ်ဟွံသေၚ် ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်လဝ်ကုပွိုၚ်ဍုၚ် မဒှ်ရ၊ အလုံမွဲ ဍုၚ် ပွိုၚ်ဍုၚ်နွံဒၟံၚ် ၃၃၀ ဂှ် ပွိုၚ်ဍုၚ်နွံအပ္ဍဲဒေသရး(တိုၚ်း) (၇) ဂှ် ၂၀၇ ပွိုၚ်ဍုၚ်၊ အပ္ဍဲတ္ၚဵုရး (၇) ဂှ် ၁၂၃ ပွိုၚ်ဍုၚ် မဒှ်ရ၊ ရုဲမၞိဟ်စၞး မွဲပွိုၚ်ဍုၚ် မၞိဟ်မွဲမ္ဂး ဗော်ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်ကုဒေသရး(တိုၚ်း)တအ် ဗီုဗော် NLD၊ USDP တအ်ဂှ် ဂွံလဝ်စေဝ်လ္တူ လတူဗော်ကောန်ဂကူတအ် တုဲမံၚ်ရ။ ဟိုတ်နူဗော်ကောန်ဂကူတအ် ဒှ်မံၚ် ၂ ဗော် ကုဗော်တၞဟ်ဟ်နွံမံၚ်ကီု မာဲအပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ်တအ်ဂှ် ထ္ကးပြးအာတုဲ လတူ သၞောတ်ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်ဒေသမာဲ လတူပွိုၚ်ဍုၚ်ဂှ်မ္ဂး ဗော်ဇၞော်ဇၞော်တအ် ပဵုတုဲဇၞးမာဲလောဲကၠုၚ် မဒှ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်တုဲ ဗီုလဵုပြိုၚ်ၚ် ဂွံမာန်ဗော် NLD ကု USDP ဟွံလောဲရ၊၊

ဟိုတ်နူသၟာကမၠောန်ပြံၚ်တိတ် ပြံၚ်လုပ် အပ္ဍဲဒေသကောန်ဂကူ

ဟိုတ်ဖဵုဒးပါဲဘဲပၞာန်၊ ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်တုဲ ကောန်ဂကူကောန်ဍုၚ်အရၚ်တအ်ဗွဲမဂၠိုၚ် စတံနူဂကူမန်ဗွဲမဂၠိုၚ် ဒးတိတ်အာ နူဒေသဇကု၊ စိုပ်အာဍုၚ် ဗွဲတၟေၚ် စိုပ်အာဍုၚ်သေံ၊ မလေယှာ၊ စၚ်ကာပူတအ် ဗွဲမဂၠိုၚ်ရ၊ မန်စိုပ်မံၚ်ဍုၚ်သၟာၚ်တအ်ဂှ် အခေါၚ်စုတ်မာဲ အပ္ဍဲရုၚ်ကလုတ်ဍုၚ်ဗၟာနွံ ဒှ်ကၠာလေဝ် ဟိုတ်နူပရေၚ်အာကၠုၚ်ကီု၊ တၚ်နၚ်စပ်ကဵု ပရေၚ်ကဵုမာဲအောန်ကီု၊ ဒးကေတ်အခေါၚ်နူကဵုတၠကမၠောန်တအ် ဟွံလောဲသွာဲကီုတုဲ ဟွံဒှ်စုတ်မာဲဂၠိုၚ်ရ၊ ဟိုတ်ခုက်ခုဲနာနာတုဲ ကောန်ဂကူမန် မၞုံဒၟံၚ်ဍုၚ်သေံ လၟိဟ်ၜိုတ် ၄ ကိုတ်ဂှ် အာကဵုမာဲလၟိုဟ်မၞိဟ် ၜိုဟ် ၄ လ္ၚီတၠဓဝ် ဂွံတီကေတ်ရ။
အခိၚ်ဂကူမန်ပိုဲ ဒးတိတ်အာ ဍုၚ်သၟာၚ်တေအ်ဂှ် ဂကူဗၟာတအ် ပြံၚ်ဆုဲကၠုၚ်ဒေသပိုဲ လုပ်ကၠုၚ်ကၠောန်စ ဒေသမန်ကု ဒေသကောန်ဂကူတအ် ဗွဲမဂၠိုၚ်ရ၊ အဃောကောန်ဂကူပိုဲ ဂွံကၠုၚ်ကဵုမာဲဝါတ်မံၚ်ဂှ် ကောန်ဂကူဗၟာ ရဲပြံၚ်ကၠုၚ်ဒေသ ကောန်ဂကူတအ် ညံၚ်ဂွံဂွံအခေါၚ်စုတ်မာဲလောဲလောဲဂှ် အလဵုအသဳတအ် ဖန်ဇန်ကဵုရ၊ ညးလဵုဟွံဟီု ဒၞာဲဇကုစိုပ်မံၚ် ပေၚ် (၃) ဂိတုမ္ဂး ညံၚ်ဂွံဂွံအခေါၚ်ပရေၚ်ကဵုမာဲ အလဵုအသဳတအ် စဳဇန်ကဵုရ၊ စပ်ကဵုအလဵုအသဳတအ် ကဵုအခေါၚ်စုတ်မာဲ လတူရဲသၟာကမၠောန်ဗၟာတအ် စိုပ်ကၠုၚ်ဒေသကောန်ဂကူတအ် ပွိုၚ် (၉၀) တ္ၚဲဂှ် ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ် ကွာန်ကောန်ဂကူတအ် ဒစဵုဒစးကီုလေဝ် အလဵုအသဳတအ် ဟွံဒုၚ်တဲရ၊ အလဵုအသဳကဵုထောံအခေါၚ်စုတ်မာဲ ကုရဲ သၟာကမၠောန်ပြံၚ်ဆုဲလုပ် အပ္ဍဲဒေသကောန်ဂကူတအ်ဂှ် သွက်ဗော်ကောန်ဂကူတအ် ဂိအာကွေံကွေံရ၊ မာဲသၟာက မၠောန်ပြံၚ်ဆုဲတအ်ဖအိုတ်ဂှ် ဒှ်မာဲသွက်ဗော် NLD ကု USDP ရ မဒှ်တုဲ ဟိုတ်ဗော်ကောန်ဂကူတအ် ဒးကျအာဂှ် တၚ်ဏံ ဒှ်တၚ်အဓိက မွဲတၚ်ကီုရ။
ပရေၚ်ဏံဂှ် ဆက်စပ်ကဵုကမ္မယှေန်ပေါဲရုဲမာဲ မဒှ်ရ၊ ကမ္မယှေန်ပေါဲရုဲမာဲလၟုဟ် ပံက်လဝ်သၟဝ်သၞောဝ် ၂၀၀၈ ဂှ် ဟွံဒှ် ကမ္မယှေန်ဗွဲဗၠးၜးမွဲရ၊ ကမ္မယှေန်ဝွံ ဒးဒုၚ်တာလျိုၚ်ကုသမ္မတ၊ နကဵုသမ္မတလေဝ် ထ္ၜးဟိုတ်တုဲ ရုပ်ထောံတာလျိုၚ် ကမ္မယှေန်မာန်မံၚ်တုဲ ကမ္မယှေန်ဝွံ ဂွံဒတူဒလိုၚ်ဗွဲမသၠးပွးဂှ် ဟွံဒှ်ရ၊ ဒးဒစေၚ်ဗက် လတူဗော် ဂွံလဝ်အဝဵုတွဵုရ၊၊
ၜိုန်ရကမ္မယှေန်ပေါဲရုဲမာဲဝွံ ဒှ်ကမ္မယှေန်ဗၠးၜးမွဲကီုလေဝ် ယဝ်သၞောတ်ရုဲမာဲ FPTP ရမ္ဂး ဗော်ကောန်ဂကူတအ်ဂှ် ဂွံပြိုၚ်ပကာန် ကုဗော်သ္ပစၞးအလုံဍုၚ်မာန်ဂှ် ဟွံလောဲ၊ ဟိုတ်နူသၞောတ်ရုဲမာဲဏံတုဲ ဗော်သ္ပစၞးကောန်ဂကူတအ် ဂွံစိုပ် ကၠတ်ထဝ်ဂှ် ဟွံလောဲဒှ်တုဲ မၞိဟ်ဂွံသ္ပစၞး ကောန်ဂကူ၊ မၞိဟ်ဂွံပတိုန်ထ္ၜး ကုတ်သၞောဝ် ဒန်သၞောဝ်သွက်ကောန်ဂကူ၊ ဂွံသဳကၠဳစၞးကောန်ဂကူတအ်ဂှ် ဟွံဒှ်ကၠုၚ်ရ။
ယဝ်ဆက်သုၚ်စောဲသၞောတ်ရုဲမာဲ (FPTP) ဍာ်ဇမၠိၚ်မ္ဂး ဗော်ကောန်ဂကူတအ် ဂွံဇၞးမာဲဂှ် ပဵုတုဲဝါတ်ကၠုၚ်တုဲ ကၞောတ် တဲမ္ဂး ကၠေံအိုတ်အာမာန်မံၚ်ရောၚ် ထ္ၜးဥပမာကုဍုၚ်အမေရိကာန်တုဲ တၠပညာတအ် ထံက်ထ္ၜးလဝ်နွံရ၊ စၞး သၞောတ်ရုဲမာဲ (FPTP) ဂှ် ယဝ်သုၚ်စောဲသၞောတ် PR မ္ဂး ဗော်ကောန်ဂကူတအ် ဂွံအခေါၚ်ပါလုပ် အပ္ဍဲကၠတ်ထဝ်ဂၠိုၚ်ရောၚ်ဂှ် ဂအုပ်ဘာဖေဝ်ဒရေဝ် အ္စာဥုအံၚ်ထူ ဟဳုပတိတ်လဝ်ရ၊ ပေါဲရုဲမာဲ ၂၀၂၀ ဏံဂှ် ယဝ်ဒှ်သၞောတ်ရုဲမာဲ PR မ္ဂး ဗီုဗော်ကရေၚ်၊ ဗော်ချေၚ်တအ် ဂွံညးစၞး သွက်ဗော်ညးတအ် ဂွံအခေါၚ်ပါလုပ် အပ္ဍဲကၠတ်ထဝ်ကီုရောၚ်၊၊
ပေါဲရုဲမာဲ ၂၀၂၀ ဏံဂှ် ဟိုတ်နူကောန်ဂကူကောန်ဍုၚ်အရၚ်တအ် ဟွံထံက်ဂလာန်၊ ဟိုတ်နူဗော် NLD ခိုဟ်လောန် အာတုဲ ဗော်ကောန်ဂကူတအ် ကျအာဗော် NLD ဟွံသေၚ်၊ ဟိုတ်နူဗော်ကောန်ဂကူတအ် ဒးဒုၚ်ဗဂေတ်လဝ် န ကဵုသၞောတ်ပေါဲရုဲမာဲတုဲ ပြိုၚ်ပကာန်ကဵု ပေါဲသ္ပစၞးဍုၚ် ဗီုဗော် NLD ဟွံမာန်ရ၊ သၞောတ် (FPTP) ဂှ် ဗော်ဇၞော်ဇၞော်တအ် ဂွံလဝ်စေဝ်လတူတွဵုတုဲ ဆက်သုၚ်စောဲအာ သၞောတ်ဏံမ္ဂး ဗော်ကောန်ဂကူတအ် ဂွံဇၞးမာဲ၊ ဂွံပါလုပ် အပ္ဍဲကၠတ်ထဝ်အနာဂတ်ဂှ် ဝါတ်ဂၠိုၚ်ကၠုၚ် အရိုဟ်ဟ်တ္ၚဲရ၊ ဟိုတ်ဂှ်တုဲ ဗော်ကောန်ဂကူတအ် ဂွံပါလုပ် အပ္ဍဲကၠတ်ထဝ်ဂၠိုၚ်ၚ်မာန်ဂှ် စၞးသၞောတ်ရုဲမာဲ (FPTP) ဂှ် ဒးပြၚ်သုၚ်စောဲအာ သၞောတ် PR ရောၚ်၊၊