ဝဏ္ဏမာန်၊ အေဗရဴ ၁၀၊ ၂၀၂၁
သွက်ဂွံချပ်သဳကၠဳ စပ်ကဵုစၟတ်သမ္တီသဘၚ်ရတုထဝ် ဗွိုက်လ္တက်ကောန်ဂကူမန် ကေုာံ ကယျိုၚ်ကယျဝ်မန်တုဲ ဂိတုအေဗရဴ (၄) ဂှ် နူကဵုညးဍိုက်ဍိုပ်ဓမံက်ပတိုန် ဗွိုက်လ္တက်မန်လ္ၚဵု ကော်ဘိက်ညးစၞးနူဗော်မန်၊ ညးစၞးဂကောံမ ဟာဇန်မန်ဂမၠိုၚ်တုဲ ကၠောန်သ္ပကောံဓရီု ပ္ဍဲဘာဇောတိကရာမည ဍုၚ်မတ်မလီုရ။
ပ္ဍဲကောံဓရီုဝွံ နကဵုညးဍိုက်ဍိုပ် ဂကောံဓမံက်ပတိုန် ဗွိုက်လ္တက်မန်လ္ၚဵုတံ သောၚ်ကလးဟိုတ်ဂွံကော်ကောံဓရီုတုဲ သဳကၠဳကေတ်ဆန္ဒကုညးတိုန်စိုပ်တံ စၟတ်သမ္တီသဘၚ်ရတုထဝ် ဗွိုက်လ္တက်ကောန်ဂကူမန် ကေုာံ ကယျိုၚ်ကယျဝ်မန် ပေၚ် (၅၀) သၞာံဂှ် ကၠောန်အသေအဟာန် ထေက်/ဟွံထေက်ရ။
ညးစၞးတိုန်စိုပ်သီုဖအိုတ်ဂှ် စှေ်စိုတ် သွက်ဂွံကၠောန် အသေအဟာန်စၟတ်သမ္တီ သဘၚ်ရတုထဝ် ဗွိုက်လ္တက်ကောန်ဂ ကူမန် ကေုာံ ကယျိုၚ်ကယျဝ်မန် ပေၚ် (၅၀) သၞာံဂှ်တုဲ ဒက်ပတန်ပတိုန် ကမ္မတဳကၠောန်ဗဒှ် စၟတ်သမ္တီသဘၚ်ရတု ထဝ် လၟိဟ်မၞိဟ် (၄၃) တၠရ။
ပ္ဍဲကဵုကမ္မတဳကၠောန်ဗဒှ် စၟတ်သမ္တီသဘၚ်ရတုထဝ် ဗွိုက်လ္တက်ကောန်ဂကူမန် ကေုာံ ကယျိုၚ်ကယျဝ်မန် ပေၚ် (၅၀) သၞာံဂှ် —
ဒံက်တာနာဲတေန်လှ ဥက္ကဌ
နာဲတၠညး ဒုဥက္ကဌ (၁)
နာဲလှအံၚ် ဒုဥက္ကဌ (၂)
နာဲဂံၚ်လွဳ ညးအုပ်ကာနာနာ
နာဲဇြဝ်ရဵု ဖက်ဆောညးအုပ်ကာ (၁)
နာဲကောန်တၠဗၠဲ ဖက်ဆောညးအုပ်ကာ (၂)
နာဲတုၚ်ဇြဝ် လျိုၚ်ဘဏ္ဍာ
မိထဝ်ဉာဏ် လျိုၚ်စၟတ်စရၚ်
နာဲမၚ်မွဲ လျိုၚ်လလောၚ်ပရိုၚ်
သှေ်နူဂှ် ပါလုပ်ကောန်ဂကောံဖအိုတ်ရ။
နူကဵုကောံဓရီုဂှ် ရုဲစှ်ထောံတ္ၚဲသွက်ဂွံကၠောန် အသေအဟာန်စၟတ်သမ္တီသဘၚ်ရတုထဝ် ဗွိုက်လ္တက်ကောန်ဂကူမန် ကေုာံ ကယျိုၚ်ကယျဝ်မန် (ပေၚ် ၅၀) သၞာံ ဒတုဲရ။
တ္ၚဲကၠောန်အသေအဟာန် စၟတ်သမ္တီသဘၚ်ရတုထဝ် ဗွိုက်လ္တက်ကောန်ဂကူမန် ကေုာံ ကယျိုၚ်ကယျဝ်မန် (ပေၚ် ၅၀ သၞာံ) ဂှ် ဂိတုနဝ်ဝေမ်ဗာ ၂၁ -၂၀၂၁ (တ္ၚဲအဒိုတ်)၊ ဒၞာဲကၠောန်ဂှ် ရန်လဝ် ပ္ဍဲကဵုၝောံခန်တွဵုရး (ပြည်နယ်ခန်းမ) ဍုၚ်မတ်မလီုရ။
တ္ၚဲစၟတ်သမ္တီရတုထဝ်ဍာံဍာံဂှ် စတံနူသ္ပဒတန် ဗွိုက်လ္တက်ကောန်ဂကူမန် ကေုာံ ကယျိုၚ်ကယျဝ်မန်ဂှ် (၁၉၇၁) သၞာံ၊ ဂိတုအဝ်ဂေတ် (၂၁)၊ သၞာံ (၂၀၂၁) ဂိတုအဝ်ဂေတ် (၂၁) ဂှ်မ္ဂး ဗွိုက်လ္တက်ကောန်ဂကူမန် ကေုာံ ကယျိုၚ်ကယျဝ်မန် သ္ပဂွံဒတန် ပေၚ် (၅၀) သၞာံတုဲ စိုပ်ကၠုၚ် သဘၚ်ရတုထဝ်ရ။
ပ္ဍဲဂိတုအဝ်ဂေတ်ဂှ် ရံၚ်ကဵုအခိၚ်အကာဲအရာ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ကီု၊ ရံၚ်ကဵုအခိၚ်ဥတုဗြဲကျာကီု၊ ကမ္မတဳကၠောန်ဗဒှ်တံ ဂွံချဳဓရာၚ် သၠဲသၠဲလးလးညိကီုဂးတုဲ တ္ၚဲကၠောန်အသေအဟာန် စၟတ်သမ္တီသဘၚ်ရတုထဝ်ဂှ် ပဆုဲပြံၚ်ဏာ ဂိတုနဝ် ဝေမ်ဗာတေံရ။
ပရေၚ်ချဳဓရာၚ် ဗွိုက်လ္တက်ကောန်ဂကူမန် ကေုာံ ကယျိုၚ်ကယျဝ်မန် သ္ဂောံမံက်ကတဵုဒှ်ကၠုၚ်ကီု၊ ဗီုသ္ပလဝ်သ္ပတေ သန လ္ၚတ်ဂၠိုက်ဂၠာဲလဝ် ပရေၚ်ဗွိုက်လ္တက်မန်တြေံတုဲတုဲကၠုၚ်တေံကီု ဂကောံဓမံက်ပတိုန် ဗွိုက်လ္တက်ကောန်ဂကူ မန်တံ လ္ၚတ်ဂၠိုက်ဂၠာဲလဝ်နွံရ။
အတိုၚ်ချူဓမံက်ထ္ၜးလဝ် ပ္ဍဲကဵုလိက်ကၞပ်စၟတ်သမ္တီ ဗွိုက်လ္တက်ကောန်ဂကူမန် ကေုာံ ကယျိုၚ်ကယျဝ်မန် ပေၚ် (၄၀) သၞာံကၠောန်ကၠုၚ်လဝ် ပ္ဍဲရာမညဟဝ်တေဝ် မွဲအခိၚ်တေံနွံတုဲ ကံက်နုက်ပတိုန်ထ္ၜးဏာရ။
ဝၚ်ဗွိုက်လ္တက်ကောန်ဂကူမန် ကေုာံ ကယျိုၚ်ကယျဝ်မန် ဟိုတ်သ္ဂောံဒှ်ကၠုၚ်
သက္ကရာဇ် (၁၉၆၆-၆၇) ပ္ဍဲလက်ထက်အလဵုအသဳ (ဖဆပလ) ဂှ် ဒက်ပတန်လဝ်ကဵု ဂကောံလိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ် တက္ကသဵုဂမၠိုၚ်နွံရ။ အခိၚ်ဂှ်မ္ဂး ဥုတေန်ဌေအေ ဥက္ကဌ (ရှမ်းပြည်)၊ ညးအုပ်ကာဂှ် ဥုအေမ်သဝ်နာမ် (ဂကူချေၚ်) ရ။ လစှေ်နူဂှ်မ္ဂး ကလေၚ်ဒက်ပတန်လဝ် သာပ်ကမ္မတဳ ကောန်ဂကူကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဂမၠိုၚ်နွံရ၊ ဗီုကဵုမန်မ္ဂး ‘ဂကောံ လိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန် တက္ကသဵုဂမၠိုၚ် (လ္ဂုၚ်)၊ မပတံဗီုဏံ ဂကူညးကဵုညး ဂကောံကွးဘာကောန်ဂကူကောန် ဍုၚ်အရၚ် တန်တဴပ္ဍဲရးလ္ဂုၚ်ဂမၠိုၚ် ဒက်ပတန်လဝ် ဂကောံလိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ် ဂကူညးကဵုညးနွံရ။
ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာဂွံသၠးပွးတုဲ (၁၉၆၉-၇၀) ဂှ် ဇၟာပ်စိုပ်တ္ၚဲကၟိန်ဍုၚ် (ပြည်ထောၚ်စုနေ႕) မ္ဂး ဂကောံကွးဘာတက္ကသဵု (လ္ဂုၚ်) ဂမၠိုၚ် ဂကူညး ဂကူညး ကျိုၚ်ကျဝ်လဝ်ကယျိုၚ်ယေန်သၞာၚ် ဂကူညး ဂကူညးတုဲ သၟတ်တြုံၜါတၠကဵု သၟတ်ဗြဴၜါတၠ ဒမြိပ်ဇက်အလာံကၟိန်ဍုၚ် ဂေတ်ဍုၚ် (လ္ဂုၚ်) ရ။
စၞးဂကူမန်ဂှ် ဂကောံကွးဘာတက္ကသဵုမန် (ဂကောံလိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်-လ္ဂုၚ်) တံ ရုဲစှ်လဝ် သၟတ်တြုံၜါတၠကဵု သၟတ်ဗြဴၜါတၠ သွက်ဂွံဇက်အလာံ (ကၟိန်ဍုၚ်) ရ။ သွက်ဂွံကျိုၚ်ကေတ် ကယျိုၚ်ယေန်သၞာၚ်မန်ဂှ် အာသဳကၠဳကဵု ဒံက်တာနာဲပါန်လှတုဲ ညးကဵုနၚ် ကယျိုၚ်ယေန်သၞာၚ်မန် သွက်မၞိဟ်တြုံဂှ် ဂၠိက်ဇမၠိၚ် (ဂၠိက်ဟလိၚ်)၊ ပလောံဂှ် အရံၚ်ဗုတဝ်ဇမၠိၚ် (ဟလိၚ်) (ရၚ်ဖုံး-တိုက်ပုံ)၊ မၞိဟ်ဗြဴဂှ် ဂၞိန် (ချိက်) ပလောံတဝ်ဇမၠိၚ်ဗုဗု။
ကယျိုၚ်မန် ဒံက်တာနာဲပါန်လှ ကဵုလဝ်သွက်မၞိဟ်တြုံဂၠိၚ်ဇမၠိၚ်ဂှ် ဒမြိပ်ဇက်အလာံ နကဵုဂၠိက်ဇမၠိၚ်ဂှ် ဟွံ ပြေပြံၚ်ဂှ်မွဲသာ်၊ ဂၞိန်သွက်မၞိဟ်ဗြဴဂှ် မန်တံ နိဿဲကေတ်နၚ် ကယျိုၚ်နူကောန်ဂကူရခေၚ်တံရောၚ် ဂးကၠုၚ်သာ်ဂှ်တုဲ ဂကောံကွးဘာတက္ကသဵုမန် (လ္ဂုၚ်) တံ စဳဇန်လဝ် သွက်ဂွံဒမြိပ်ဇက်အလာံ (ကၟိန်ဍုၚ်) သၞာံဂှ်ဂှ် ဟွံဒှ်ဇက် စဳဇန် လီုအာရ။
ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ဂကောံကွးဘာတက္ကသဵုမန် (ဂကောံလိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်-လ္ဂုၚ်) တံ ဂွကဵုဂကူတၞဟ်တုဲ စိုတ်ဓာတ် စှေ်-စိုတ်လီုကဵု ပရေၚ်ကယျိုၚ်ယေန်သၞာၚ်မန်ရ။ နူဂှ်တုဲ ဂကောံကွးဘာတက္ကသဵုမန်တံ စချပ်သဳကၠဳကၠုၚ် သ္ဒး ဓမံက်ပတိုန် ကယျိုၚ်ယေန်သၞာၚ်မန်တွဵုရောၚ် စချပ်တိုန်ညးသ္ကံရ။
သၞာံ (၁၉၇၁) ဂိတုအဝ်ဂေတ် (၂၁) ဂှ် ဂကောံလိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်-လ္ဂုၚ်/ဂကောံကွးဘာတက္ကသဵု-လ္ဂုၚ်တံ သွက်ဂွံသဳကၠဳ စပ်ကဵုပရေၚ်ကယျိုၚ်ယေန်သၞာၚ်မန်ဂးတုဲ ကၠောန်သ္ပကောံဓရီု ပ္ဍဲတိုက်ပဋိကတ်မန်၊ ဂၠံၚ်ကျာ်လ္ဂုၚ် (ဗၟံက်) ရ။
ပ္ဍဲကောံဓရီုဂှ် ချပ်သဳကၠဳသၠာဲဂတးလညာတ်ညးသ္ကံတုဲ တုပ်စိုတ်ဒက်ပတန်ဏာ ‘ကမ္မတဳဗၟံက်ဂတဝ် က္တဵုဗဒှ်ဗွိုက်လ္တက် မန်’ မွဲဂကောံရ။
ဥက္ကဌ နာဲမိုၚ်တဝ် (မုဟ်ဍုၚ်)
ဒုဥက္ကဌ မာံသက်လွေန် (ကျာ်မြဟ်)
ညးအုပ်ကာ နာဲဗညာအံၚ်မဵု (ရေဝ်)
ဖက်ဆောညးအုပ်ကာ မာံမျဵုလွောန် (မတ်မလီု)
ဖက်ဆောညးအုပ်ကာ မာံအံၚ်မျာၚ်သိၚ် (ရေဝ်)
ဂကောံကေၚ်ကာဂမၠိုၚ်ဂှ် မာံကျဝ်ဝေန် (ထုၚ်အိုၚ်)၊ မာံသဝ်မန် (ကံဗိန်)၊ မာံနဲသဵု (မုဟ်ဍုၚ်)၊ မာံထဝ်ပိုၚ် (လ္ဂုၚ်)၊ မာံတိၚ်ဇြိုဲ (ခၟိုၚ်)၊ မာံသာန်လှာၚ် (ခၟိုၚ်)၊ မာံအံၚ်ဟိန် (ပံၚ်)၊ မာံယှိုဲတိၚ် (ပံၚ်)၊ မာံအံၚ်တိၚ် (လ္ဂုၚ်)၊ မာံသာန်ယျဳ (ရေဝ်)၊ မိခေန်ဇြိုဲသိုၚ် (လ္ဂုၚ်)၊ မာံခေန်မိုၚ်ဨ (မတ်မလီု)၊ မာံမျေအ်ဇြိုဲ (ရေဝ်) မာံပါန်အဵု (ရေဝ်)၊ မာံပါန်အဵု (ခၟိုၚ်)၊ မာံအံၚ်မျေအ် (ဖအံက်)၊ မိသာန်ၚိုဲ (ခၟိုၚ်)၊ မိခေန်ချိုဝ်သက် (ကၟာဝက်)၊ မိတာန်တာန်မျေအ် (ကံနှာတ်)။
ပ္ဍဲဂှ်မ္ဂး ဂကောံပရေၚ်ဂၠိုက်ဂၠာဲပကောံဗွိုက်လ္တက်၊ ဂကောံလ္ၚတ်ဗွိုက်လ္တက်၊ ဂကောံသ္ပသုတေသန ပါ်ဖျေံလဝ်လၟေၚ်ကမၠောန် (၃) ဂကောံတုဲ ချဳဓရာၚ် ပရေၚ်ဗွိုက်လ္တက်ယေန်သၞာၚ်မန်ရ။
၁။ ပရေၚ်ကမၠောန်ဂၠိုက်ဂၠာဲပကောံဗွိုက်လ္တက်ဂှ် နူစၟတ်တ္ၚဲ (၂၁-၈-၇၁) စိုပ် (၅-၉-၇၁) ဂှ် စှေ်ရးဒေသမန်နာနာတုဲ ဂၠိုက်ဂၠာဲပကောံဗွိုက်လ္တက်မန်၊ ကပေါတ်သ္ဂောံသ္ပသ္ဇိုၚ်နာနာသာ်။
၂။ ကပေါတ်သ္ဂောံသ္ပသ္ဇိုၚ်နာနာသာ် မပ္တံကဵုယာတ်မန် (ဂၠိက်၊ ဂၞိန် ၂ အနာံ) မန်တံဟေၚ် တုတ်လဝ်၊ ဂၠိက်ယာတ်ဗွိုက်လ္တက်မန်တြေံ၊ ယာတ်ကလော်သ္ၚိ။
၃။ ဗီုပကောံပကေဝ် ကပေါတ်သ္ဂောံသ္ပသ္ဇိုၚ် – အာစိုပ်ရးဒေသအိုတ်သီုတုဲ သွက်သ္ဂောံအာတ်ကေတ် ဟွံသေၚ်မ္ဂး သွက်ဂွံအာတ်ဂၠေံ နူညးပကောံပကေဝ်ဂိုၚ်ဒေပ်လဝ်၊ သွက်သ္ဂောံကေတ်လိက်ဝၚ်ပ္တီလဝ် အရံၚ်၊ ကၞၚ်၊ ယၟုညးမပိုၚ် ပြဳ (တၠ)၊ ဌာန်ဒၟံၚ်။
၄။ ရးဒေသသွက်ဂွံအာစိုပ် –
လ္ဂုၚ်ဂှ် မာံဗညာအံၚ်မဵု၊ မုဟ်ဍုၚ်သၟဝ်ကျာဂှ် မာံမိုၚ်တဝ်၊ ရေဝ်ဂှ် မာံအံၚ်မျာၚ်သိၚ်၊ မတ်မလီု-ကျာ်မြဟ်-ကရေၚ်ဂှ် မာံသက်လွေန်၊ ဗ္ဂောဂှ် မာံသဝ်မန်၊ ခၟိုၚ်ဂှ် မာံတိၚ်ဇြိုဲ၊ မာံသာန်လှာၚ်၊ မုဟ်ဍုၚ်-ကျာ်ခမဳ-ဇြပ်ဗုဂှ် မာံနဲသိုဝ်။
ကာလအာဂၠိုက်ဂၠာဲ ပကောံဂွံနၚ် ဂၠိက် (၁၇) ဂတှေ်၊ ပဠောံမၞိဟ်တြုံ (၁) ဂတှေ်၊ ဂၞိန် (၁၅) ဂတှေ် ပဠောံမၞိဟ်ဗြဴ (၇) ဂတှေ်ရ။
စိုပ်ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် (၁၉၇၁) သၞာံ၊ ဂိတုသေပ်တေမ်ဗာ (၅) ဂှ် ကလေၚ်ဆဵုဂဗ သ္ပကောံဓရီု ပ္ဍဲတိုက်ပဋိကတ်မန် (လ္ဂုၚ်) တုဲ ဖျေံမူသ္ဇိုၚ်ရ။
စေဝ်ပၞောန်သွက်သ္ဂောံရုဲစှ် —
(၁) မ္ဒးဒုၚ်သ္ဇိုၚ်ကဵု ပရေၚ်ဗိုက်လ္တက်ကျိုၚ်ကျဝ် အခိုက်ပြဝေဏဳ။
(၂) တၚ်နၚ်အၚ်္ဂဗွိုက်လ္တက် မတုပ်သၟဟ်။
(၃) အလုံကောန်ဂကူမန် မ္ဒးဒုၚ်တဲမာန်။
(၄) မ္ဒးဝေၚ်ပဲါ အစောဲအလာံပူဂဵု၊ အစောဲအလာံရးဒေသ။
နဲရုဲစှ် —
(၁) မ္ဒးဒှ်သ္ဇိုၚ်၊ မ္ဒးဒှ်ဗွိုက်လ္တက် ရပ်စပ်စကာဂၠိုၚ်။
(၂) မ္ဒးဒှ်ဗွိုက်လ္တက် စှေ်ဗီုပြၚ်။
(၃) အရံၚ်သ္ဇိုၚ်မ္ဒးတၞီလုပ်။
ကာလရုဲစှ်သ္ပဒတန်တုဲ သွက်အလုံညးဍုၚ်ကွာန် ကောန်ဂကူမန်ဂမၠိုၚ် သ္ဂောံတီပရေၚ်ကမၠောန် ကေုာံ နဲကဲဗီုပြၚ် မ္ဒးဆက်ကၠောန်အာဂှ်လေဝ် သဳကၠဳဖျေံဗီုပြၚ်နဲကဲရ။
(၁) သွက်သ္ဂောံပတိုန်ထ္ၜး ပ္ဍဲကြက္ကဒိန်မန်။
(၂) စုတ်ပ္ဍဲမဂ္ဂဇြေန်တုဲ သွက်သ္ဂောံသောၚ်ထ္ၜး။
(၃) ပ္ဍဲသ္ဘၚ်အတးသကြာၚ်္န်မန် ဗွိုက်လ္တက်ကောန်ဂကူမန်ဂှ် သၠဲသၠဲလးလး ဂွံပြးဇးအာ၊ ထ္ၜးပျးအာ။
(၄) ကွးဘာတက္ကသဵုတံ သၟတ်မန်တံဍိုက်ဍိုပ်တုဲ သွက်သ္ဂောံဗိုက်လ္တက်အာ ကေုာံ သွက်သ္ဂောံကေတ်ကသပ် နူ ညးဍုၚ်ကွာန် ဇုဇဗဴလမန်တံရ။
သဳကၠဳဍိုက်ဍိုက်ပေၚ်ပေၚ် သၠဲသၠဲလးလးတုဲ ဖျေံသ္ဂုတ်သွာတ် တၚ်နၚ်အၚ်္ဂမ္ဒးတၞီလုပ် ပ္ဍဲဗွိုက်လ္တက်မန် ပဒ္တန်ရုဲစှ်လဝ်ဂှ်ရ။ ပ္ဍဲစၟတ်တ္ၚဲ (၁၂-၉-၁၉၇၁) သွက်သ္ဂောံကော်ဓရီုဂှ်လေဝ် ဖျေံသ္ဂုတ်သွာတ်အိုတ်ရ။
အတိုၚ်ဖျေံလဝ် စၟတ်တ္ၚဲ (၁၂-၉-၁၉၇၁) ဂှ် ခမဳသၚ်၊ ခရှ် တိုန်စိုပ် အတိုၚ်ဗွဲသၟဝ်ရ။
ခမဳသၚ်ကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠဂမၠိုၚ်ဂှ် တၠဂုဏ်အ္စာတိဿ (ဘာကျာ်သြဳမန်)၊ တၠဂုဏ်အ္စာကုသလ (ဘာကျာ်သြဳမန်)၊ တၠဂုဏ်အ္စာဗန်ကာက၊ တၠဂုဏ်အ္စာပဏ္ဍိတ၊ တၠဂုဏ်အ္စာသဳလ၊ တၠဂုဏ်အ္စာသြဘာသ၊ (ဘာကၟာဆီဖအိုတ်)။
သွာၚ်ခရှ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် နာဲသာန်တိၚ်၊ နာဲထောန်အံၚ်၊ နာဲထောန်ညောအ်၊ နာဲတေန်ထိုဲ၊ နာဲထောန်လှာၚ်၊ နာဲသာန် တေန်၊ နာဲမျတွေန်၊ မိအုမ်ကျဳ၊ မာံမိုၚ်တဝ်၊ မာံမျေအ်ဇြိုဲ၊ မာံယျေဝ်မျေအ်၊ မာံဆာန်အံၚ်၊ မာံသဝ်မန်၊ မာံညိၚ်အံၚ်၊ နာဲထောန်ဝဵု၊ မာံသက်သာန်၊ မာံတေအ်သာန်၊ မာံမျဵုအံၚ်၊ မာံခေန်မိုၚ်ဨ၊ မာံနဲသိုဝ်၊ ဗညာအံၚ်မဵု၊ မာဲကျဝ်ဝေန်၊ မာံ ထောန်သိၚ်၊ မာံအံၚ်ဟုၚ်၊ မာဲလောန်ကျဳ၊ မာံအံၚ်တေန်၊ မာံသာန်ဌေ၊ မာံယှိုဲတိၚ်၊ မာံအံၚ်လှ၊ မိတေန်တေန်ဝေ၊ မိ သိၚ်ယေန်၊ မိခေန်မေကျဳ၊ မိကောန်ချေတ်၊ ———-၊ မိခေန်လှမျေအ်၊ မိဨယေန်၊ မိသာန်သာန်ဨ၊ မိသေန်ကျဳ၊ မိသာန်ၚိုဲ၊ မိခေန်ဇြိုဲသိုၚ်၊ ဒေံဗြဴ မိခေန်ဇြိုဲသိုၚ်။
သ္ပဒတန် ပဠောံမၞိဟ်တြုံ (ပဠောံအပ္ဍဲ-ပဠောံယျှောတ်)
ပဠောံမ္ၚး (ပဠောံဖေၚ်)
၁။ ဒုၚ်အရံၚ်ဗု၊ ကၞၚ်ဗ္ကေတ်မွဲတၞုၚ်၊ ခံက်ဗ္ၚဇမၠိၚ်အနာံ (၁) ၝောံတဲ။
၂။ ကဝ်ဠာကံ အနာံ ဘာ်ၝောံတဲ။
၃။ တဲပဠောံဇမၠိၚ်၊ ပၠးလဝ်ဖအိုတ်၊ ဟွံထလပ်။
၄။ ထိုၚ်ပဠောံသၟဝ် (၂)။
၅။ စုတ်ဇုက် (၄) တၞုၚ်၊ ပ္ဍဲဇကုပဠောံဗါန်ဇိၚ်ဇမၠိၚ် (၂) ၝောံတဲ၊ ဇမၠိၚ် (၃) ၝောံတဲဂှ် သွက်ဂွံဒက်။
၆။ ဂတမုက် ဟွံစုတ်ဖျုန်လတာ်။
ဂၠိက်မၞိဟ်တြုံ
၁။ ဒုၚ်အရံၚ်ဗ္ကေတ်။
၂။ ကၞၚ်အရံၚ်ဗု၊ သွက်သ္ဂောံဗၟံက်ဗီုခံက်ဗ္ၚ။
၃။ သွက်သ္ဂောံဒှ်သဘဴ (၂) အနာံဇိၚ်လဝ်၊ အဒေါဝ်ဂှ် အရံၚ်ဗု အနာံ ဘာ်ၝောံတဲ၊ သွက်ဂွံစုတ်ဗိုၚ်လဝ်။
၄။ ဇမိၚ်မုဟ်လ္တူ၊ သၟဝ်ဗုဗု အနာံ (၁/၄) ၝောံတဲ။
၅။ အကြာကၞၚ်ကဵု ဇမိၚ်မုဟ်လ္တူ၊ သၟဝ်အရံၚ်ဗ္ကေတ် အနာံ (၁) ဘာ်ၝောံတဲ။
ဗွိုက်လ္တက်မၞိဟ်ဗြဴ
ပဠောံ
၁။ အရံၚ်ဗု။
၂။ ကံသၠဇြဲ။
၃။ ဗစပ်ဂတသြိုဟ်။
၄။ ဇုက် (၅) တၞုၚ်။
၅။ တဲဇမၠိၚ်။
၆။ မုဟ်လ္ပာ်သၟဝ် ဂၠိၚ်စှေ်နူဂၞိၚ်ညိ။
ဂၞိန်
၁။ ဒုၚ်အရံၚ်ဗ္ကေတ်။
၂။ ခံက်ကၞၚ်သရက်ဇိုၚ်ခဍာ်၊ လမ္စံက်လ္ပာ်လ္တူ။
၃။ ကၞၚ်အရံၚ်နာနာ ဂေတ်ဗိုၚ်လဝ်၊ အနာံ (၆) ၝောံတဲ။
၄။ ဇမိၚ်မုဟ်လ္ပာ်သၟဝ် အနာံ (၁၅) ၝောံတဲ၊ အရံၚ်ဗု ကေုာံ အရံၚ်ဗ္ကေတ်ၜါနှဴ။
၅။ ခံက်ကၞၚ်သရက်ဇိုၚ် ခအ်လမ္စံက် လၟေၚ်ဂၞန် (၁/၂-၂) ၝောံတဲဂှ် တုတ်မွဲအနာံ။
၆။ ကၞၚ်အရံၚ်နာနာ ဂေတ်ဗိုၚ်လဝ်၊ အနာံ (၆) ၝောံတဲကဵု ဇမိၚ်မုဟ်လ္ပာ်သၟဝ် အနာံ (၁၅) ၝောံတဲ၊ ဖအိုတ် (၂၁) ၝောံတဲဂှ် တုတ်မွဲအနာံ (လၟေၚ်ဂၞန် ၃+၄)၊ တၚ်သမ္တီ — အနာံဂၞိန်ဖအိုတ် နွံ (၄၂) ၝောံတဲ။
၇။ တၚ်ဂၞိန်။
တၚ်သမ္တီ – ကာလတုတ်ဂၠိက်ယာတ်၊ ဂၞိန်သ္ပလဝ်ဒတန် နမတ်နတဲ ကၞၚ်ဂၞိန်ဂှ် တၞဟ်ခြာအာ နူတၚ်သ္ဂုတ်သွာတ်ညိ ညရ။
(၁) တုတ် (၂) အနာံတုဲ၊ ဗစပ်ဇိၚ်ဖျေံလဝ် သ္ဂုတ်သွာတ်ကီုလေဝ် ကာလတုတ်မွဲအနာံဓဝ် တုတ်ပ္တိတ်မာန်တုဲ ဟွံဒှ် (၂) အနာံ၊ ဒှ်အာ (၁) အနာံဓဝ်။
(၂) အရံၚ်ဗ္ကေတ်ဒုၚ်သၟဝ်တုဲ သရက်ဇိုၚ်ခဍာ်လမ္စံက် သ္ပကၞၚ်ဖျေံလဝ် သ္ဂုတ်သွာတ်ကီုလေဝ် သရက်ဇိုၚ်ခဍာ်လမ္စံက် (+) ဂှ် ပြံၚ်လှာဲအာ ဗီု (လက္ချန်ပၟဝ်) ရ။
(၃) ဇမိၚ်ဂၞိန်လ္ပာ်သၟဝ်အရံၚ်ဗ္ကေတ်ကဵု အရံၚ်ဗုနှဴ ဖျေံလဝ်သ္ဂုတ်သွာတ်ကီုလေဝ် ဇမိၚ်ဂၞိန်လ္ပာ်သၟဝ် (၁၅) ၝောံတဲဂှ် ဒှ်အာအရံၚ်ဗ္ကေတ်မွဲဟေၚ်ရ။
ကမၠောန်ဆက်တုဲဗၟံက်ရုပ်ရဴဂမၠိုၚ်
(၁) သွက်သ္ဂောံတုတ်ဂၠိက် ကေုာံ ဂၞိန်သ္ပလဝ်ဒတန် နဗွိုက်လ္တက်ကောန်ဂကူမန်တံဂှ် ဆက်တုဲပညဳပညပ်ကဵု တၠပ ညာဓမၚ်ယန်တုတ်တုတ် နူကွာန်ဖအံက် အရာပ်ဗၟံက် ပွိုၚ်ဍုၚ်မုဟ်ဍုၚ် (လၟုဟ် ပွိုၚ်ဍုၚ်မတ်မလီု)၊ နာဲလမာတ် ကေုာံ သမ္ဘာညး မိယေန်၊ တုတ်ဂၞိန် (နကဵုတောဝ်ဒလုၚ် ၂/၄၂၊ တောဝ်တၞောၚ် ၂/၆၄) မွဲဂတှေ်ၚုဟ် (၃၅) ဒကေဝ်၊ နာဲပါန်မျာၚ် ကွာန်ကံဂၟာ အရာပ်ဃံၚ်ဂှ် တုတ်ဂၠိက်နကဵုတောဝ်ဒလုၚ် ၂/၄၂၊ တောဝ်တၞောၚ် ၂/၆၄၊ ၚုဟ်မွဲဂတှေ် (၄၅) ဒကေဝ် ပညဳတုဲ စတုတ်ရ။
(၂) ပ္ဍဲစၟတ်တ္ၚဲ (၁၀-၁၀-၇၁) တ္ၚဲအဒိုတ် ပ္ဍဲအခန်ကၞာ ဒုၚ်တၠုၚ်ကွးဘာမန်တၟိ နူကဵုကမ္မတဳလိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ် ကောန်ဍုၚ်အရၚ် မန်ဍိုက်ဍိုပ်ဂှ် စပ္တံဗိုက်လ္တက်ကၠုၚ်ရ။ သွက်ဂွံကျိုၚ်ကျဝ် ဗွိုက်လ္တက်မန် ဗတိုက်ဖၟောဝ်ကၠုၚ် နကဵုဒွက်ရ။
(၃) စၟတ်တ္ၚဲ (၁၂-၁၀-၇၁) ပ္ဍဲအခန်ကၞာဆဵုဂဗကဵု ဂကောံသၟတ်ဍုၚ်ဂျပါန် စိုပ်ကၠုၚ်ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာ ကွးဘာတက္ကသဵုမန် တံဂှ် ဗိုက်လ္တက် ဗွိုက်လ္တက်ကောန်ဂကူမန် သ္ပလဝ်ဒတန်တုဲ တိုန်စိုပ်ပေဲါဂှ်ရ။
(၄) ပ္ဍဲကဵုအခန်ကၞာ ကမ္မတဳလိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ် ကောန်ဍုၚ်အရၚ် တက္ကသဵုဂမၠိုၚ်ကဵု လစှေ်ကမ္မတဳလိက်ပတ် ယေန်သၞာၚ် ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဂမၠိုၚ် ဆဵုဂဗဆက်မိတ်ရေၚ်သ္ကံဂှ် ကွးဘာမန် ကေုာံ အ္စာ၊ အ္စာၝောံမန် တက္ကသဵုတံဂှ် ကျိုၚ်ကျဝ်ဗွိုက်လ္တက်မန်တုဲ တိုန်စိုပ်ကၠုၚ်ရ။
(၅) ပ္ဍဲကြက္ကဒိန်တက္ကသဵုမန် တက်ပ္တိတ်ကၠာအိုတ်ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် ၁၉၇၂ သၞာံ၊ ပ္ဍဲဂတိုပ်ကြက္ကဒိန်ဂှ်ကီု၊ ပ္ဍဲတၞးပ္ဍဲဂှ်ကီု၊ ဂ ကောံကွးဘာမန်တံ ဗိုက်လ္တက်ဗွိုက်လ္တက်ကောန်ဂကူမန် သ္ပလဝ်ဒတန်တုဲ တက်တရးပ္တိတ်ရ။
(၆) ပ္ဍဲမဂ္ဂဇြေန်မန်တက္ကသဵု တက်တရးပ္တိတ် သၞာံ (၁၉၇၁-၇၂) ဂှ် နကဵုဗီုပါန်ခဳ သၟတ်ဗြဴမန်မွဲတၠ ဗိုက်လ္တက်လဝ် ဗွိုက်လ္တက်ကောန်ဂကူမန် သ္ပလဝ်ဒတန်ဂှ်တုဲ တက်တရးပတိတ်ပၠန်ရ။ ပ္ဍဲလိက်ကၞပ်မဂ္ဂဇြေန်ဂှ်ရ ခၞံချူလိက်စၟတ်သမ္တီ ပရေၚ်“ဗွိုက်လ္တက်ကောန်ဂကူမန်”တုဲ သွက်ညးဍုၚ်ကွာန်ကောန်ဂကူမန်သ္ဂောံတီ၊ သ္ဂောံဗိုက်လ္တက် ဆဝ်ဗ္ၚုဟ်ကၠုၚ်ရ။
ဗွိုက်လ္တက်ယေန်သၞာၚ်ကောန်ဂကူမန် ကျိုၚ်ကျဝ်ဒၟံၚ်တ္ၚဲဏံဂှ် စတံနူဂကောံကွးဘာတက္ကသဵုမန် (လ္ဂုၚ်) ကမ္မတဳ လိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန် (လ္ဂုၚ်) တံ ချဳဓရာၚ်ရုန်ဂစာန်ကၠုၚ်တုဲ တ္ၚဲဏံ ဗွိုက်လ္တက်ကယျိုၚ်ယေန်သၞာၚ်ဂကူမန် ဗွဲ ပြာကတ် မံက်ဂတဝ်ကၠုၚ် အဒေါဝ်လိုက်ဂၠးတိရ။
မွဲလ္ပာ်ဂှ် ဟိုတ်နူအသိၚ်ဇၟောဝ်ဍာ် ခေတ်လိုက်ဂၠးတိတုဲ သၟာပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်တံ စဳဇန်ဖန်ဗဒှ်ကၠုၚ် ပရေၚ်ဗွဝ်ဖျာ ညံၚ်ဂွံ ဒးဂၞပ်စိုတ်ကဵု ခေတ်ကာလကီု၊ ညံၚ်ဂွံလုပ်ကဵု ပရေၚ်ဗွဝ်ဖျာဂှ် စဳဇန်ဖန်ကၠုၚ်ရ။ ဟိုတ်နူဂှ်တုဲ အရံၚ်သ္ပလဝ်ဒတန်၊ ကၞၚ်သ္ပလဝ်ဒတန် ဗီုပြၚ်သ္ပလဝ်ဒတန် နူမွဲအခိၚ်တေံဂှ် ဗၠေတ်ဗၠေၚ်ယောၚ်ယာ နွံကၠုၚ်ရ။
ဗွိုက်လ္တက်ယေန်သၞာၚ်ဂကူမန် နူကဵုဂကောံဗၟံက်ပတိုန်တံ သ္ပလဝ်စၟတ်သမ္တီနူတံတေံ ညံၚ်ဟွံဂွံဆောတ်ယောၚ်၊ ညံၚ်ဟွံဂွံဗၠေၚ်တိတ်အာဂှ် ဒးထိၚ်ဒဝ်၊ ဒးမၚ်မွဲအာရောၚ်။
နိဿဲ –
၁။ လိက်ကၞပ်စၟတ်သမ္တီ ဗွိုက်လ္တက်ကောန်ဂကူမန် ကေုာံ ကယျိုၚ်ကယျဝ်မန် ပေၚ် (၄၀) သၞာံ။
၂။ ဂလာန်နာဲလွဳအံၚ် (ကမ္မတဳကေၚ်ကာ ဗော်ညဳသၟဟ်မန်) ပ္ဍဲကောံဓရီု ဒက်ကမ္မတဳကၠောန်ဗဒှ် စၟတ်သမ္တီသဘၚ်ရ တုထဝ် ဗ္တိုက်လ္တက်ကောန်ဂကူမန် ကေုာံ ကယျိုၚ်ကယျဝ်မန် (ပေၚ် ၅၀ သၞာံ)။
