ဗညာအံၚ်
ပ္ဍဲလက်ထက်အလဵုအသဳ (မဆလ) သ္ကိုပ်ပၞာန်နေဝေန် မသီကေတ်အဝဵု နူသၞာံ (၁၉၆၂) တေံတုဲဂှ် ဒဒှ်ရ သိက္ခာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်လေဝ်စှေ်၊ ပရေၚ်ပိုန်ဂြပ်လေဝ် ဂြုဲဂြေဟ်စှေ်ဂှ် သတ္တဟတုဲကၠုၚ်တေံ ပ္တိုန်ထ္ၜးလဝ်ကဵုတုဲရ။
လက်ထက်အလဵုအသဳ ကံၚ်ဇြဳပၠန်ဂတး ပ္ဍဲသၞာံ (၁၉၆၄) ဂိတုမေ (၁၇) ဂှ် သြန်စက္ခူ (၅၀) ဒကေဝ်ကဵု (၁၀၀) ဒကေဝ် သ္ပကၠေံသြန်ဟွံလုပ်သၞောဝ် အလန်ပထမမွဲဝါ၊ အလန်ဒုတိယဂှ် ပ္ဍဲသၞာံ (၁၉၈၅) ဂိတုနဝ်ဝေမ်ဗာ (၃) ဂှ် မွဲဝါ၊ လက်ကရဴဏအ် ထပ်ပ္တိတ်ကၠုၚ် သြန်စက္ခူ (၂၅- ၃၅- ရ၅) ဒကေဝ်တအ်ဂှ်လေဝ် ထပ်ပလီုကၠေံ ပ္ဍဲသၞာံ (၁၉၈၇) ဂိတုသေပ်တေမ်ဗာ (၅) ဂှ်ပၠန်တုဲ ညးဍုၚ်ကွာန် အလုံမွဲဍုၚ်တအ် အေၚ်ဒုၚ်ဟွံမာန် က္တဵုဒှ်မနောဒေါသအိုတ်။
သၞာံ (၁၉၈၈) ပ္ဍဲဂိတုမာတ်ဂှ် ကွးဘာကဵု ကောန်အရာပ် သေက်ဇဵုညးသ္ကံ ပ္ဍဲစိုအ်ဂုၚ် (ကြု႕ိကုန်း) အရာပ်ပလိုတ် ကရပ်တက္ကသိုလ်ကွတ်စက်လ္ဂုၚ် ဒှ်ကၠုၚ်တုဲဗက် အလဵုအသဳ သီုဟွံပရေပရံၚ်ကဵု ပြေပြေပြံၚ်ၚ်မွဲသာ် စကာကဵုဒပ်ဗၠာဲသၟိၚ်တအ် လုပ်ပသောၚ်ပရေဏာကြာန်န် ပန်ကဵုလွဟ် ကၠဟ်ကဵုဗုံယက် ကုကွးဘာတက္ကသိုလ်ကွတ်စက်တအ်ဂှ်တုဲ ပရေၚ်ကလိုက်ကမဵု ဖုၚ်မဝ် က္တဵုဒှ်ကၠုၚ်ရ။
ဟိုတ်နူသ္ပဏာဆဆဵုကဵု ပေါဲထ္ၜးဆန္ဒဏအ်ဂှ်ရ ညးဍုၚ်ကွာန်ဟွံပေၚ်စိုတ်တအ်လေဝ် ပါလုပ်ကၠုၚ် ကရောံပေါဲထ္ၜးဆန္ဒရ၊ ဒှ်သာ်ဂှ်ရ နူကဵုအသိၚ်အလိုန်ဂှ် ပရေၚ်ကလိုက်ကမဵု ဒ္စါံပန်မ ဂိတုအဝ်ဂါတ် က္တဵုဒှ်ကၠုၚ်တုဲ ပေါဲထ္ၜးဆန္ဒဂှ် သ္ကာတ်မြဟ်တိုန်အာ စဵုကဵုသၞောတ်တၠအဝဵုပၞာန်မွဲဗော် မဒုၚ်လဝ်ယၟု ဗော်ဂၠံၚ်တရဴသဵုယှေဝ်လေတ်ဗၟာ ဒးပြဟ်ဒတုံစှေ်အာရ။
“ဟွံပန်ပ္စူအတူအကး” ဟီုဂှ် ပန်ညးဍုၚ်ကွာန်တှေ် ပန်တပ်တပ်ညိ ညံၚ်မကဵုအမိၚ်သာ်ဏအ်ရ ဏောၚ်။
ပတှေ်ကေတ်ကိုန်ခဏ် ဂၞန်တၟေၚ်ၚ် ကေတ်တ္ၚဲမ္ၚဵု (၁၉၈၈) ဂိတုအဝ်ဂါတ် (၈) တုဲ ကွးဘာတအ် စဳဇန်ကၠုၚ် ညံၚ်ဂွံတိတ်ထ္ၜးဆန္ဒ အလုံမွဲဍုၚ်ဂှ် မြဟ်စိုပ်အာ စဵုကဵုဒေသကွာန်ရး ကွာန်ဂြိုပ်တေံရ။
လိက်စၠောံတဲတအ် ပဝ်သတာတအ် နွံကဵုရုပ်မြာ်ဇဵု မဒှ်သၚ်္ကေတ (ဗကသ) သမဂ္ဂကွးဘာ ဆေၚ်ကဵုအလုံဍုၚ်ဗၟာဂှ်လေဝ် ပြးစိုပ်ကၠုၚ် လ္တူဂၠံၚ်ဍာန် ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ရ။
ကမ္မတဳပရေၚ်ဂီုကၠီုအရာပ် ကေုာံ ကမ္မတဳဗကပ်ဗဗေၚ်ဂှ် အစဳဇန်ညးကဵုညး အလုံမွဲဍုၚ် ပံက်စွံကၠုၚ်တုဲ ဗော်(မဆလ) ခါန်စွံလဝ် ဇၞော်ပါတဳယူနေတ် ကံၚ်ဇြဳ ကွာန်/အရာပ်တအ်ဂှ်လေဝ် ပလှ်ဖျေံထောံ နူတာလျိုၚ်ရ။
အလာံတဆိပ်မြာ်ဇဵု လုပ်ဒၟံၚ်ပေါဲဗ္တိုက်ဂှ်လေဝ် ဒှ်အာသၚ်္ကေတ ရဲတိတ်ထ္ၜးဆန္ဒလ္တူဍာန်တအ်အိုတ်ရ။
နူပေါဲထ္ၜးဆန္ဒဍုၚ်လ္ဂုၚ်ဏအ် ညးရေၚ်တၠုၚ်ဖဵုဂဗုတ် ဍုၚ်မာန္တလေဝ် သီုကဵုခမဳလကျာ်တအ်ဟွံက သီုသၟာကမၠောန် ရဲအလဵုအသဳ ရဲဒပ်ဍာ် ဒပ်ကျာ၊ ရဲအကံက်အခေါန်၊ အ္စာဘာဂမၠိုၚ် ညးဒုၚ်ကာ ရုၚ်ဂဥုဲဂမၠိုၚ် ကေုာံ ညးဍုၚ်ကွာန် နူအဆံၚ်နာနာ ကွပ်မၞိဟ်နာနာတအ် မွဲတဲဓဝ် ကၠုၚ်ပံၚ်ကဵု ကွးဘာတအ်တုဲ ပြးထၞာန်အာ စဵုကဵုတွဵုရးတၞဟ်ဟ်တေံရ။
သြန်စက္ခူတၠအဝဵုပၞာန် (မဆလ) ပလီုထောံဂှ် ရဲထ္ၜးဆန္ဒတအ် ဂ္ညိဂ္ညာတ်ဗာန်စုတ်ပ္ဍဲခိုၚ် စုတ်လဝ်ရုပ် နေဝေန်ကဵု သိၚ်လွေန်တအ်တုဲ စံၚ်ပၠေၚ် တိုပ်ထောံရ။
နူတ္ၚဲအဝ်ဂါတ် (၃) တေံရ သၟိၚ်တၠတအ် ပ္တိတ်အမိၚ်သၞောဝ်ပၞာန် ၝောံပိုဒ် (၁၄၄) တုဲ ဗ္တံနူ (၈) နာဍဳ ဒဵုကဵုပယျဵုယး (၄) နာဍဳတေံ တိတ်မ္ၚးဟွံဂွံ၊ လ္တူနူ (၅) တၠ ကောံညးသ္ကံဟွံဂွံ သာ်ဝွံ ပ္တိတ်ကၠုၚ်အမိၚ်ရ။
ပပ္တံနူဂိတုအဝ်ဂါတ် (၈) တုဲ “ အလုံမွဲဍုၚ် ကွးဘာတအ်သၟးဟွံက အ္စာ၊ အ္စာၝောံ၊ ခမဳလကျာ် သီုညးဍုၚ်ကွာန် ကောန်ၚာ်ဟွံသှေ် ကွပ်မၞိဟ်နာနာ တၠကွတ် တၠပညာ သၟာကမၠောန် သၟာဗ္ၚ ဘဝအဆံၚ်မၞိဟ်နာနာ ဂၠောဲတိတ်ထ္ၜးဆန္ဒ ဂၠိုၚ်ကဵုလ္ၚီလက်ဟွံကရ။
ကောန်ပၞာန်တအ် ပန်ပ္တဝ်ဏာလွဟ် အကြာရဲထ္ၜးဆန္ဒဂှ် ရဲထ္ၜးဆန္ဒတအ် ပ္ဍဲပွိုၚ်မွဲသတ္တဟ ဒးဒုၚ်ချိုတ် ဒးဒုၚ်ဒၟံၚ်ဘဲလွဟ် ဗွဲမဂၠိုၚ်ကီုလေဝ် အသိၚ်ထ္ၜးဆန္ဒ ညိလေဝ်ဟွံဍိုန် ဇက်တိုန်ဒၟံၚ် ပေၚ်ၚ်ဖိုဟ်ရ။
နူရေဒဳယောအလဵုအသဳလ္ဂုၚ် လလောၚ်ပ္တိတ် ရပ်ဂွံလဝ် “မၞိဟ်ပထုဲပထံၚ် မၞိဟ်ပၠံၚ်ၜး” (၁,၄၅၁) တၠ သာ်ဏအ်ကီုလေဝ် ပ္ဍဲပေါဲထ္ၜးဆန္ဒ ၈၈၈၈ (၈ ပန်မ) ဏအ် မၞိဟ်ချိုတ် မၞိဟ်ဒးဘဲ နွံဗဒါဲမွဲလက်ရောၚ် ဒှ်တုဲ တၠအဝဵုပၞာန်လလောၚ်ပ္တိတ်ဂှ် ချိုတ် (၉၅) တၠ ဒးဘဲဒဏ် (၂၄၀) တၠ ဂးလဝ်ဆၜိုတ်ဏအ်ဓဝ်ရ။
(၁၉၈၈) စိုပ်တ္ၚဲသေပ်တေမ်ဗာ (၁၈) ဂှ် ဟီုဂးစ ပရေၚ်သီအဝဵု က္တဵုဒှ်အလန်ဒုတိယ ပ္ဍဲဍုၚ်ဗၟာဏအ်ဂှ် သ္ကိုပ်ပၞာန်ဇၞော် သဝ်မိုၚ်ဏောၚ် သီထောံ ဟီုဂးဗွဲမလုပ်ကဵုသၞောဝ်ဂွံကီုလေဝ် ဍာံဍာံဂှ် ဒှ်အစဳဇန် ကၠေမ်နေဝေန်ဏောၚ် ရဲလ္ၚတ်ဒၟံၚ်တအ် ဂးရ။
ပရေၚ်သီအဝဵုဏအ်ဂှ် ၜိုန်ဟီုဒၟံၚ်သီကေတ်အဝဵုကၠာလေဝ် ဗွဲစၟတ်တုန် ဗီုပြၚ်သီအဝဵုဟွံသေၚ်တုဲ နူကဵုတဲ တၠအဝဵုပၞာန်တြေံဂှ် ပွမပြံၚ်စၠောံ ထ္ပက်စုတ်အဇာ ပ္ဍဲတဲသၞောတ်တၠအဝဵုပၞာန်တၟိမွဲဟေၚ်ရ ဒှ်တုဲ ကြက်သာရ (ကြက်ရှ်သာ) ဍေံဂှ် ဒုၚ်စအာဲ အဆက်သၞောတ်တၠအဝဵုပၞာန် တမ်မူလတေံရဏောၚ်ဂှ် သ္ၚဳဂၠိပ်ပ္တိုန်ဏာဆဝွံရအဴ။
