နာဲဟံသာ
ယၟုမသဒတောဝ်တၞောဝ် ကော်ဗီုပါဠိမ္ဂး “နာမ ဝံသ” ဂှ် ဍုၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ် ဂကူဗွဲမဂၠိုၚ်တအ် တၚ်စကာဒၟံၚ် ဗွဲမလအ်လရ။ ဗီုအၚ်္ဂလိက်မ္ဂး ညးကော်စ (Surname) ဝါ (Family Name) တုဲ ဗီုသေံဂှ် ညးကော်စ “နာမ်သကုန်” (နာမသကုလ = ယၟုမသဂကူ) ရ။
ယၟုမသ — ဗီုတောဲစကာကဵု ယၟုပူဂဵုဂှ် ညးဂမၠိုၚ်စကာဒၟံၚ် ဂွံဆဵုကေတ် ၜါနဲရ။ ၜါနဲဝွံ စွံဂတယၟုပူဂဵုကဵု စွံကြဴယၟုရ။
ဂကူကြုက် ကေုာံ ကချေၚ်တအ်ဂှ် စွံလ္ပာ်ဂတတုဲ အေၚ်္ဂလိက်၊ သေံတအ်ဂှ် စွံလ္ပာ်ကြဴရ။ မန်ပိုဲနွံဍုၚ်ဗၟံက်တအ်ဂှ် ဗက်အခိုက်သေံတုဲ စွံလ္ပာ်ကြဴ ဗီုသေံတအ်ကီုရ။
မူဟိုတ် ဂွံဒးတၚ်ရော?
မၞိဟ်တအ်ဂှ် ဒှ်သတ်ဟီုအရေဝ်လေပ်တုဲ ညးမွဲကုမွဲ ဂွံဟီုဂး ဆက်စၠောံညးသ္ကံမာန် ပွနာနာ —ကပေါတ်နာနာဂှ် ဒးတၚ်စွံလဝ်ယၟုရ။
ဥပမာ …
“တိ … ဒဵု … ပၟတ် … ဍာ်”
ပ္ဍဲကပေါတ်ဂကူတုပ် မွဲမွဲသာ်ပၠန်ဂှ် ဒးပါ်ကဵုယၟုနာနာပၠန်။ ဥပမာ…တၞံဆုမ္ဂး ယၟုဂကူနာနာ၊ က…မ္ဂး ယၟုဂကူနာနာ၊ သာ်ဂှ်ကီု မၞိဟ်တအ်လေဝ် နွံဗွဲမဂၠိုၚ်တုဲ ဂွံပါ်ညးတေံ ညးဏအ်မာန် ဒးစုတ်ကဵုလဝ်ယၟုရ။
အခိၚ်မၞိဟ်အောန်မံၚ်တေံ ကဵုယၟု အဗု…အဍာဲ…အကွ မွဲမွဲမဓဝ်ကၠာလေဝ် မၞိဟ်ဂၠိုၚ်တိုန်ဂှ် ဖေက်ယၟုထပ်တုဲ ဒးတၚ်ပ္တိုန်ယၟု ၜါမရ။ မၞိဟ်ထပ်ဂၠိုၚ်တိုန်ပၠန်ဂှ် ညံၚ်ဟွံဂွံထပ် ဒးတၚ်ပ္တိုန် ပိမ…ပန်မ ဒှ်ကၠုၚ်ရ။
အဓိကဂှ် …
“ဂွံသ္ပစၞး စၞောန်ထ္ၜးကဵုပူဂဵု ရန်တၟံလဝ် သောၚ်ၚ်ကၠးကၠးမာန်တုဲ ညံၚ်ဟွံဂွံထပ်ကဵုညးတၞဟ် ဒးရုဲတၚ်ရ”
ဆ္ဂး အခါဒးဟီုဂး ဒးကော်ညးသ္ကံဂှ် ဂၠိၚ်မံၚ်မ္ဂး ဒးဟီုဂၠိုၚ် အခိၚ်အိုတ်တုဲ မိက်ဂွံကော်ဂၠေံဂၠေံပၠန်ရ။
ဒၟါနူဂှ်တုဲ… တၚ်ဂၠိၚ်ၚ်လေဝ် ဟွံဂပ်ဝ် ညးဂမၠိုၚ်ဟွံကော်၊ အောန်ၜါမ ဂၠိုၚ်မ္ဂး ပိမဟေၚ် ညးကော်စကာရောၚ်။ အပ္ဍဲၜါပိမဂှ် ကော်လေဝ် ဒးလောဲ၊ သမ္တီလေဝ် ဒးလောဲ၊ အဓိပ္ပါယ်လေဝ် ဒးခိုဟ်၊ ဒးဂၠာဲဝေါဟာ သာ်ဝွံပၠန်တုဲ မၞိဟ်ယၟုထပ် နွံဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ်လေဝ် ဂွံဆဵုကေတ်ပၠန်ရ။
ဟိုတ်ဂှ်ရ အခါဒးကၠောန်စရၚ် သ္ပသမ္တီမွဲမွဲ ညံၚ်ဟွံဂွံထုဲကၞာန် ဗၠေတ်ၚ် ဒးစုတ်လဝ် သီုယၟုမိမရ။ ယေန်သၞာၚ်ဂကူမန်ပိုဲဂှ် ယၟုယာဲအပါဇကုဂှ် “ဟွံမိက်ဟီု ဟွံမိက်လဴ”
မၞိဟ်အဝဲဇကု ဍောတ်နူဇကုမွဲမွဲ ဟီုဒးယၟုမိမဇကုမ္ဂး တုပ်ညံၚ်လက်ကီု ဂိလေပ်ဒၟံၚ်တုဲ ဒၞါဲဒးဟီုညးသ္ကံဂၠိုၚ်ၚ်ဂှ် ယၟုယာဲအပါ ဆက်စုတ်ကဵုယၟုဇကုဂှ် ဟွံဒးစိုတ်နွံရ။
မၞိဟ်ယၟုတုပ်တအ်ဂှ် ကွာန်ဟွံတုပ်မ္ဂး ညံၚ်ဂွံကၠးမာန် ပါ်ကော် ဆက်ကဵုယၟုကွာန် နွံကၠာလေဝ် ကွာန်လ္ၚဵုတအ်ဂှ် ဒးစိုတ်တုဲ တၚ်လဝ်ယၟုတုပ် နွံဂၠိုၚ်မံၚ် ဂွံဆဵုကေတ်ရ။ ဥပမာ… “ကွာန်တၟံကၞေၚ်မ္ဂး… အဗၠာဲ၊ ကွာန်ကအ်ဍောတ်မ္ဂး…အယျှိၚ်၊ ကွာန်တံၚ်ပရၚ်မ္ဂး…အဗာဲ၊ ကွာန်ခေါဇာမ္ဂး…အဖ” နွံကၠုၚ်သာ်ဏအ် ဂွံဆဵုကေတ်။
ပ္ဍဲမွဲအရာပ်ဓဝ်ဂှ် ယၟုတုပ်နွံဗွဲမဂၠိုၚ်ရ၊ ဟိုတ်နူယၟုတုပ်ဂှ် အခက်ခုဲနာနာ၊ ပြသၞာနာနာ နွံလေပ်တုဲ ဗၠေတ်မှာလေဝ် ကေၚ်နွံကၠုၚ်ရ။
ဟိုတ်ဂှ်တုဲ …
“ယၟုမွဲမွဲ သွက်မၞိဟ်မွဲဟေၚ် သ္ဂောံဒှ်၊ သ္ဂောံသ္ပစၞး ပိုၚ်ၚ်ခိုၚ်ၚ်မာန် ဒးဂၠာဲနဲကဲရ”
အရာဂၠာဲနဲကဲဏအ် ဂကူကရေၚ် မၞိဟ်ဇၞော်လ္ၚဵုတအ်ဂှ် ခါလၟုဟ် ဆက်စုတ်ယၟုအပါ ကြဴယၟုဇကုဂှ် ဂွံဆဵုကၠုၚ်။ ပ္ဍဲဗၟာမန်တအ်လေဝ် ညးလ္ၚဵုစကာမံၚ်ကီု ဆ္ဂး…တၚ်လဝ်နူဍောတ်တ်တေံတုဲ ကော်စကာ ကလိတ်ကလောတ်အာနွံရ။
“အခိုက်ဏအ်ဂှ် ယေန်သၞာၚ်စိုတ်ဓါတ်မန်ပိုဲ ဒုၚ်တဲမာန်ဖအိုတ်ဟွံသေၚ်”
ပြာပြာကတ်တ်လေဝ် ဟွံစကာရ။ နဲဏအ်ဂှ် ဒှ်ဒၟံၚ် ယၟုကောန်စွံဂတ၊ ယၟုအပါစွံကြဴတုဲ ဒှ်ညံၚ် ကောန်အာဂတအပါ, ကောန်ဇၞော်နူအပါ ညာတ်ဒုဟ်မာန်ပၠန်ရ။ ဒၟါနူဂှ်ရ ဣဏအ်ဂှ် ဗၠးဒုဟ် ဖအိုတ်ဟွံသေၚ်။
တၚ်လဝ်ယၟုမသမ္ဂး ဖဵုဂုဏ်သာ်လဵုနွံမာန်ရော?
၁။ ယေန်သၞာၚ်မန်ပိုဲဂှ် ဆဵုမၞိဟ်တၟေၚ်မွဲမွဲကီုဒှ်၊ အာစိုပ်ဒၞါဲတၟေၚ်မွဲမွဲကီုဒှ် ဗက်သၟာန်ဒတောဝ် မသကလောကောဒေံလေပ်ရ။
တီမသဒတောဝ်တၞောဝ်တုဲမှ ဂံၚ်ပတှေ် ဂံၚ်ဖျေံစိုတ် ဒှ်လေပ်တုဲ ဒှ်မသကလောကောဒေံဇကုမ္ဂး ဆာန်ကၟိန်ဗ္ဒဗ္ဒာဲ ရီုဗၚ်မၚ်မွဲညးသ္ကံဂၠိုၚ်ရောၚ်။ ဒှ်မသတုဲ ဟွံသ္ပဂရုမ္ဂး ဝတ်ဟွံပြေ လညာတ်နွံတဴသာ်ဏအ် အိုတ်ရ။
ရီုဗၚ်မၚ်မွဲ မသကလောကောဒေံဂှ် ဒှ်ဓဝ်မ္ၚဵုမွဲသာ်ရောၚ် ကျာ်တွံလဝ်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ တၚ်လဝ် ယၟုမသ ဒတောဝ်တၞောဝ်နွံမ္ဂး ဒှ်ပရေၚ်ဂီုကၠီု၊ ဒှ်ပရေၚ်ဆာန်ကၟိန်ညးသ္ကံ သွက်ပိုဲဂၠိုၚ်ကၠုၚ်ရောၚ်။
၂။ ဂကူမန်ပိုဲဂှ် နူလက်ထက်ဇုဇဗဴလတေံ… “ရှေ်သှေ်ကၠုၚ် ဒေဝတဴ…ကလော်သ္ၚိရ… ယၚ်တံဂှ် ကလော်သတ်ဗြဴ…ကလော်ယာတ်…ကလော်ဍေၚ်… ရဴဝွံ နွံပိသာ်ရ”
ကောန်တြုံတအ်ဂှ် ဒးဗက်ကလော်အပါတုဲ ကောန်ဗြဴတအ်ဂှ် ထပ်တဲစှေ်ဒၞါဲတုဲမ္ဂး ဒးဗက် လ္ပာ်ကလော်သ္ၚိ တြုံတၠသ္ၚိဍေံရ။ ယူကၞာမ္ဂး ဒးဒတောဝ်မသ ဒးဗက်ဂၠာဲတမ်ကလော်ရ။ မသကောဒေံ အဆက်ကလော်သ္ၚိတအ် ကောံဆဵုညးသ္ကံရ။
ဟိုတ်ဂှ်ရ ယဝ်တၚ်လဝ်ယၟုမသနွံမ္ဂး ဗက်ဂၠာဲမသ အဆက်ကလော်သ္ၚိ လောဲသွာရောၚ်။
၃။ တၟော်ကဵုပရေၚ်ထတ်ယုက် ကွတ်ပညာသိပ္ပံတ္ၚဲဏအ်မ္ဂး မၞိဟ်ကီု သတ်တိရစ္ဆာန်ကီု မသကောဒေံကြပ်ပ် တပ်တဲ ပံၚ်ဖက် ဖျေံမမ္ဂး ကောန်ဇာတ်တအ်ဂှ်… “ရုပ်သာ်ဟွံဂဝ်…ဝဲလီု…ဍိုၚ်… ကၠက်…ဍဟ်ဟွံပေၚ်…ညာဏ်ဓီုၜီု…အာယုက်ဂၠေံ…ပရေၚ်ထတ်ယုက်ဟွံခိုဟ်…ဇဲသတ္တိအောန်” သာ်ဏအ် ဒှ်ဂၠိုၚ် ညးတအ် ဟီုဂးလဝ်နွံ။
အခိုက်ကၞာမန်ပိုဲလေဝ် ဒှ်မသကြပ်ပ်မ္ဂး ညးဇၞော်တံ ဟွံမိက်ကဵုစရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ယဝ်မသနွံမ္ဂး အပ္ဍဲပရေၚ်သ္ပမ္ၚဵုထပ်တဲ ဝေၚ်ပါဲစွံသတိ လောဲသွာရောၚ်။
၄။ ဂကူမန်ပိုဲ လ္ၚဵုမံၚ်အကြာဗၟာ လ္ၚဵုမံၚ်အကြာသေံ လ္ၚဵုစှေ်ဒၞါဲကဵုဗၟာ၊ လ္ၚဵုစှေ်ဒၞါဲကဵုသေံ ကောန်ၚာ်တအ်ဂှ် ဟွံလေပ်အရေဝ်မန်၊ ဟွံလေပ်လိက်မန်တုဲ ရံၚ်ဓမ္မတာမ္ဂး ဒှ်အာဗၟာ ဒှ်အာသေံ ဗွဲမဂၠိုၚ်ရ။
ကောန်ၚာ်တအ်ဂှ် ဟိုတ်နူဟွံလေပ်အရေဝ်မန်တုဲ လုပ်အကြာဗွိုၚ်ဂကူမန်ဟွံဂွံ၊ မန်တအ် ဟွံမိက်ဒုၚ်တဲ ဒှ်ကၠုၚ်နွံ။
ၜိုန်ရ “ယာဲဍေံ အပါဍေံ မန်ရဏောၚ် ဍေံဟီုလေဝ် ညးတၞဟ် ဟွံမိက်ပတှေ်စ…ပါဲဝိုၚ်၊ ဟွံကဵုဒၞါဲ ဒှ်ကၠုၚ်လေပ်ရ”။ မန်တအ် ဟွံဒုၚ်တဲမ္ဂး ဍေံဒးဗ္ဒဗ္ဒာဲ လ္ပာ်ရဲဒုၚ်တဲဍေံတအ်ရောၚ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ၜိုန်ဟွံလေပ် အရေဝ်မန်ကၠာလေဝ် မန်ရောၚ် ညံၚ်ဂွံတီ ညံၚ်ဂွံပၠောပ်အဝေါၚ် ဂကူမန်မာန် ယၟုမသ ဒးစွံလဝ်ထေက်။
၅။ အပ္ဍဲဍုၚ်သေံ ပိုဲဂွံဆဵုကေတ် တီညာတ်ကေတ် ဒတောဝ်တၞောဝ်သၟိၚ်မန်၊ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်မန်ပိုဲတြေံ နွံဗွဲမဂၠိုၚ်တုဲ သၟိၚ်မန်၊ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်မန်၊ သ္ကိုပ်ပၞာန်မန်ပိုဲ ကၠာကၠာတေံတအ်ဂှ်… “ၜိုန်ရ ညးတအ် စုတိကလိလောန်စဴအာ ဗွဲမလအ်လကီုလေဝ် မဇဒတောဝ်တၞောဝ်ညးတအ် ဆက်က်နွံမံၚ်ဂှ် ပိုဲဂွံဆဵုကေတ်” ။ ဥပမာ… မဇဒတောဝ်တၞောဝ် ဗညာရာမာန်ဂှ် ယၟုမသ…ရာမာန်ဝံ (ဝေါၚ်) မဇဒတောဝ်တၞောဝ် သ္ကိုပ်ပၞာန်တၠဗာန်ဂှ် ယၟုမသ ပညာရချာန်၊ မဇဒတောဝ်တၞောဝ် ညးစဍုၚ်ဂြာၚ် သ္ကိုပ်ပၞာန်ဗညာစိၚ်ဂှ် ယၟုမသ ကဇ္ဇသေနဳ သာ်ဝွံ နွံမံၚ်ကၠးကၠးရ။
အပ္ဍဲညးတအ်ဂှ်… “လ္ၚဵုဟွံလေပ်အရေဝ်မန် လ္ၚဵုလေပ်ညိညဓဝ်။ လ္ၚဵုဒှ်ဒၟံၚ်သ္ကိုပ်ပၞာန် လ္ၚဵုဒှ်ဒၟံၚ်သၞာဲဒဴဇၞော်ဇၞော်၊ လ္ၚဵုဒှ်ဒၟံၚ်တၠပညာ ပြာကတ်မွဲမွဲလ္ပာ်၊ လ္ၚဵုဒှ်ဒၟံၚ်သေဋ္ဌဳရ” ။
အပ္ဍဲညးတအ်ဂှ် ညးလ္ၚဵုတီကေတ် ဒဒှ်ရ ညးတအ် ဒှ်မဇသၟိၚ်မန်၊ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဂကူမန်တုဲ နကဵုတာလျိုၚ်မွဲ သွက်ဂကူမန် ညးတအ်ကၠောန် ဂ္စာန်ရီုဗၚ်၊ စဵုဒၞါနွံကၠုၚ်ရ။
ဟိုတ်ဂှ်ရ ယဝ်တၚ်လဝ်ယၟုမသ၊ တီမဇဒတောဝ်တၞောဝ်ဇကုမ္ဂး လညာတ်စိုတ်ဓါတ် ရီုဗၚ်မၚ်မွဲ ဒတောဝ်တၞောဝ်မသကီု၊ ရီုဗၚ်မၚ်မွဲဂကူကီု လုပ်ကၠုၚ် ဂၠိုၚ်ကၠုၚ်ရောၚ်။
၆။ သဘာဝမၞိဟ်တအ်ဂှ် ယၟုပရေံဟွံမိက်ဒုၚ်၊ ယၟုခိုဟ်ဂှ် ညးညးအဲအဲ မိက်ဂွံဒုၚ်စရ။ ကောန်ကွာန်ဇကုမွဲမွဲ ပြာကတ်အာ လ္ပာ်ခိုဟ်မ္ဂး ညးညးအဲအဲ မိပ်စိုတ်တုဲ ပြာကတ်အာ လ္ပာ်ပရေံမ္ဂး ဒးဂွဗက်ရ။ ပြိုၚ်ပကာန်ကၠုၚ်မွဲမွဲမ္ဂး ရဲကွာန်ဇကု ညံၚ်ဂွံဇၞးဂှ် ဘိုၚ်ရီုဗၚ် ကဵုကသပ်ရ။ ဂွံဒှ်သာ်ဏအ်ဂှ်… “ဟိုတ်နူဆက်စပ် ဒှ်ကောန်မွဲကွာန်ရ”၊ ယဝ်ဒှ်မသကောဒေံမ္ဂး ဒှ်ဂၠိုၚ်နူဂှ်ဏီရ။
တၟော်ကဵုဒဒှ်ဏအ်တုဲ ယဝ်ယၟုမသနွံမ္ဂး ပ္ဍဲဗွိုၚ်မသညး ယၟုညံၚ်ဂွံခိုဟ်ဂှ် ညးဘိုၚ်ရီုဗၚ်၊ ယၟုညံၚ်ဟွံဂွံပရေံဂှ် ညးဘိုၚ်ထိၚ်တုဲ ဂကောံမၞိဟ်ပိုဲ ခိုဟ်ဂၠိုၚ်ကၠုၚ်ရောၚ်။
သာ်လဵုဂွံတၚ်ယၟုမသရော?
ယၟုဟီုဂှ်… ပညပ်ရ “ဗီုဂပ်ဝ် ပညပ်တၚ်ကေတ် ဂွံမာန်ရ”၊ ဗီုတၚ်ယၟု ပိုဲမၞိဟ်တအ်ကီုရ။ ဆ္ဂး … ဒှ်သွက်မၞိဟ်မွဲဓဝ်ဟွံသေၚ်၊ သွက်ဂကောံမၞိဟ်မွဲရောၚ်တုဲ ဒးတော်ချိၚ်ဆညိရ။ ပညပ်ဂှ်…ကြပ်ကဵုပရမတ် (ဒဒှ်ဍာံ) မ္ဂး ခိုဟ်ရောၚ်။ ဒ္စဵုဒ္စးမံၚ်ဂှ် ဒှ်ဟွံထေက်။ ဥပမာ… “မၞိဟ်ဗ္စံက်ဗ္စံက်ဂှ် တၚ်စုတ်အဗု၊ မၞိဟ်သၠုၚ်ၚ်ဂှ် တၚ်စုတ်အကွ သာ်ဝွံ ဒှ်ဟွံထေက်ရ”၊ လ္ပဒုၚ်သဇိုၚ် လ္တူဘဝရုပ်၊ ဒုၚ်သဇိုၚ် လ္တူပရေၚ်သောၚ်ၜး တၞဟ်ခြာမွဲလေဝ် တၚ်ဂွံမံၚ်ရ။
လ္ၚဵုတအ်ဂှ်…လက်သဏ်ဂကူဇကု ညံၚ်ဂွံမံက်၊ လ္ၚဵုတအ်ဂှ်…ဂုဏ်စရာဲမသဇကု ညံၚ်ဂွံမံက်၊ လ္ၚဵုတအ်ဂှ်… ဍုၚ်ကွာန်ဌာန်ဇကု ညံၚ်ဂွံမံက်၊ လ္ၚဵုတအ်ဂှ်…ရန်တၟံဇကု ညံၚ်ဂွံမံက် သာ်ဝွံ ရုဲတၚ်လေပ်ရ။
နူအခိၚ်…မၞိဟ်အောန်န်ဏအ် တၚ်လဝ်မ္ဂး ယၟုထပ်ညးသ္ကံအောန်ရောၚ်။ ဇကုတၚ်လဝ်ကၠာမ္ဂး ဟွံဒးပါဲယၟုညးတၞဟ် ဒှ်အခေါၚ်အရာခိုဟ် မွဲသာ်ကီုရောၚ်။
ယၟုဂှ် … “အာယုက်ဇၞော်ကၠုၚ်ခ္ဍၚ် မၞိဟ်ပါလုပ်ဗွိုၚ်ဂှ် ဂၠိုၚ်ကၠုၚ်ခ္ဍၚ်ရောၚ်”
သၞောတ်ဆက်စပ်ကဵုယၟုမသ နွံသာ်လဵုရော?
အခိုက်ညးဂမၠိုၚ် ဂကူကြုက်၊ အေၚ်္ဂလိက်၊ သေံတအ် ထိၚ်ဒဝ်မၚ်မွဲ ယၟုမသဂှ် ဗက်လ္ပာ်မၞိဟ်တြုံရ။
ကောန်ဇာတ်တအ်ဂှ် ကေတ်ယၟုမသ လ္ပာ်အပါတုဲ ကောန်ဗြဴတအ်ဂှ် အခါစှေ်ဒၞါဲမ္ဂး ပြံၚ်ဗက်ကေတ် ယၟုမသ တြုံတၠသ္ၚိရ။
အခိုက်သာ်ဏအ်ဂှ် နွံဂၠိုၚ်၊ ညးလ္ၚဵု ဟွံဗက်စ ယၟုမသတြုံတၠသ္ၚိ၊ ကေတ်လဝ် ယၟုမသ အပါဇကုလေဝ် နွံရ။ ဆ္ဂး…ဗီုဏအ်ဂှ်အောန် ညးလ္ၚဵုစှေ်ဒၞါဲတုဲ ခြာဟွံလအ် တြုံချိုတ်အာကဵုဒှ်၊ ပြးအာကဵုဒှ် ကလေၚ်စဴမံၚ် ကရောံမိမဇကု၊ ဒုၚ်ကေတ်ယၟု မသဇကုပၠန်ရ။
လ္ၚဵုတအ်ဂှ် လ္ပာ်မၞိဟ်ဗြဴ ယၟုမသပြာကတ် မၞိဟ်အဆံၚ်သၠုၚ် နွံဂၠိုၚ်တုဲ ကောန်ဇာတ်တအ်ဂှ် ဒုၚ်ကေတ်လ္ပာ်မိလေဝ်နွံရ။ လ္ၚဵုမၞိဟ်ၜါစှေ်ဒၞါဲတုဲ ညးၜါတုပ်စိုတ် ရုဲတၚ်ပ္တိုန်တၟိလေဝ် နွံရ။ ဆ္ဂး…ဂွံတၚ်တၟိမွဲမွဲဂှ် ဒးပ္တိုန်စရၚ်ကဵု ရုၚ်ဆေၚ်စပ်တအ်တုဲ ညးစၟဳစၟတ်ရံၚ် ယၟုတုပ်ဟွံမွဲ ဂပ်ဝ်ထေက်ကြိုက်မ္ဂး ညးသ္ပကဵုသမ္တီ ဂွံဒှ်ယၟုမသဇကုရ။
ကောန်ဒုၚ်လဝ် ယၟုမသအပါနွံတုဲ အခါယာဲကဵုအပါ ပြးအာ အာမံၚ်လ္ပာ်ယာဲ မိက်ဂွံသၠာဲ ပြံၚ်ယၟုမသယာဲမ္ဂး ဒးအာပ္တိုန်ထ္ၜး ပ္ဍဲရုၚ်ဆေၚ်စပ်တုဲ ညးပြံၚ်ကဵုမာန်ရ။
မၞိဟ်တၞဟ်ခြာမွဲ စိုပ်ကၠုၚ်မွဲမွဲဒၞါဲ မံၚ်ဂွံလအ်ညိတုဲ မိက်ဂွံဒုၚ်ကေတ် လုပ်ပ္ဍဲဗွိုၚ်ယၟုမသမွဲမွဲမ္ဂး ဒးကဵုသမ္တီ အာတ်အခေါၚ် ကုညးအာက္ဍိုပ် ဒုၚ်လျိုၚ်မာန်မွဲမွဲ အပ္ဍဲဗွိုၚ်မသဂှ်ရ။ ညးစှေ်စိုတ် ကဵုအခေါၚ်မ္ဂး လုပ်ဒုၚ်ကေတ် ယၟုမသညးဂွံရောၚ်။ သာ်ဂှ်ဟွံသေၚ် ဇကုစုတ်ကေတ် ဖန်ဇန်ကေတ်မ္ဂး ညးဆေၚ်စပ်တအ် စောဲဂဗုတ်မာန်တုဲ ညးကၠောန်သ္ပဏာဂှ် ဒှ်ဒုဟ်မာန်ရ။
ပရေၚ်စကာ ယၟုမသဂှ် ဂကူဗွဲမဂၠိုၚ် မၞိဟ်ဗွဲမဂၠိုၚ်တအ် စကာဒၟံၚ်ရ။ တၟော်ကဵုဟိုတ်ဖဵု ဂုဏ်ပရဲ လ္တူတေံဂှ်တုဲ ဂကူပိုဲ ကောန်ဍုၚ်ပိုဲလေဝ် မွဲတ္ၚဲ ပါဲဟွံဗၠး စကာကၠုၚ်တွဵုရောၚ်။ ဟိုတ်နူစကာဂှ် လလေၚ်ဖဵု ဟွံမွဲ။ ဂုဏ်ဖဵုဟေၚ် နွံဗွဲမဂၠိုၚ် ညာတ်လဝ်တုဲ ပ္ဍဲလက်ထက်ပိုဲဏအ် စပ္တံစကာညးသ္ကံစိုအ်။
အပ္ဍဲဍုၚ်သေံဂှ် ညာတ်ကေတ်ဂုဏ်ဖဵုသာ်ဝွံတုဲ စ…စကာကၠုၚ် နူလက်ထက်ဨကရာဇ်ရာမ (၆) ဂွံၜိုတ် ပွိုၚ် (၁၀၀) သၞာံဟေၚ်ရ။ ပ္ဍဲကောံဓရီု ပရေၚ်ဂကူမန် ကေုာံ သၞောဝ်ဥပဒေသ္ဇိုၚ်ဍုၚ်မန် ကၠောန်ဗဒှ်လဝ် ပ္ဍဲသၞာံ (၁၃၆၅) ဂိတုဖဝ်ရဂိုန် (၂၀၀၄-ဂိတုမာတ်) ပ္ဍဲကွာန်ပရၚ်ဍာဲ၊ ဒေသကၞောတ်ၜဳ ရေဝ်ဂှ်လေဝ် ညးဂမၠိုၚ်သဳကၠဳတုပ်စိုတ် သွက်ဂွံတၚ်စွံအာ ယၟုမသ ပ္ဍဲဗွိုၚ်ဂကူမန်ပိုဲ ဖျေံလဝ်သ္ဂုတ်သွာတ် နွံတုဲတုဲရ။
သွက်ဂွံတၚ်ခုတ် ထ္ၜုတ်ပ္တိုန်ယၟုမသဂှ် အဲလညာတ်နွံ စှေ်စိုတ်ပေၚ်ၚ်တုဲ ပ္ဍဲကဵုလိက်ကၞပ်ဏအ် ယၟုမသအဲ အဲလလောၚ်တြးဏာ သွက်ညးဂမၠိုၚ်ဂွံတီရ။
ယၟုအဲအရၚ်ဂှ် … “နာဲဟံသာ” ယၟုကၞေဟ်အဲ ချူမံၚ်လိက် စကာဂၠိုၚ်ညိ နွံမွဲဂှ် “ၜိုပ်ဍာဲ” ရ။ ယၟု “ၜိုပ်ဍာဲ”ဂှ် စနူစၟတ်တ္ၚဲ (၁၃၆၆-ဂိတုဝှ် ၁ မံက် တ္ၚဲဗြဴဗ္တိ၊ ၁၄-၁၀-၂၀၀၄) အဲသ္ပသမ္တီ ယၟုမသအဲရ။
အဲကီု၊ ကဝံၚ်အဲ၊ ကောန်ဇာတ်အဲတအ်ကီု စကာအာရောၚ် လလောၚ်တြးဏာရအဴ။ နကဵုယၟုကၞေဟ်မွဲလေဝ် ဆက်စကာအာဏီရောၚ်။ ညးဂွံဗှ်လိက်ပရေၚ်ဏအ်တအ် ဘိုၚ်သ္ပကဵုသမ္တီကီုညိအဴ။
