ဝဏ္ဏမာန် ပတိုန်ထ္ၜးလဝ်ရ။
သၟာန် ။ ။ ပြဟ်ဟ်လၟုဟ်ဏံ ပ္ဍဲကဵုဒေသမန်ပိုဲတံ ယဲမနက် (တုပ်သွေး) ဒှ်မံၚ် ဇၟာပ်ဍုၚ်၊ ဇၟာပ်ကွာန် ကေုာံ ယဲကိုဝ်ဝေဒ် (၁၉) ဇွိုန်လပှ်တတိယဏံ ဍေံထုဲနှဴဒၟံၚ်ကဵု ယဲမနက်ဏံတုဲ ညးဍုၚ်ကွာန်တံ စပ်ကဵုယဲကိုဝ်ဝေဒ်ဏံကဵု ယဲမနက်တံ ဂွံပါ်ခြာ၊ ဂွံစွံစိုတ်ဒးဂှ် မုတၚ်ဒးစွံသတိနွံ နကဵုဒံက်တာ လ္ၚတ်လဝ်ဂှ်တှေ် မိက်ဂွံကဵု ဟီုလဴကဵုညိ?
သွဟ် ။ ။ ၜိုတ်အဲတီတှေ် ယဲမနက် (တုပ်သွေး) ရိုဟ်ဟ်သၞာံကီု၊ သၞာံဏံကီုဂှ်တှေ် ဗွဲမဂၠိုၚ် ဍေံဒှ်စ ပွိုၚ်မွဲသတ္တဟ ဂၠိုၚ်အိုတ်ရ။ တုဲပၠန် ဝေဒနာဍေံ ဟွံဂၠိုၚ်စကွေံပုဟ်၊ ဒှ်ယဲမနက်တှေ် စစၞလေဝ် ကအ်ဟွံလီုစကွေံကွေံပုဟ်၊ ခြာဟွံလအ် ဍေံကလေၚ်ဗၠးအာပၠန်ရ။ ယဝ်ရ ဒှ်ယဲကိုဝ်ဝေဒ်ယျဟီုတှေ် ကဵုယဲမနက်ဏံ ဍေံဟွံတၞဟ်ခြာစကွေံပုဟ်၊ ကိုဝ်ဝေဒ်ဂှ်တှေ် မုသၟူလေဝ် ပိုဲဟွံဂွံရပုဟ်၊ တၚ်ဏံ ဍေံတၞဟ်ခြာမံၚ်ကဵု ယဲမနက်ရ။ ဒှ်ယဲမနက်ညိညိရတှေ် သၟူဍေံဟွံကၠေံ၊ ဂွံမံၚ်သၟူညိညိဏီ၊ ကာလလက္ခဏာကိုဝ်ဝေဒ်တှေ် ဂွံၜါပိတ္ၚဲဓဝ် သၟူကၠေံတုဲ စစၞလေဝ် ဟွံရုမ်ဂပ်ပ္ဍဲခန္ဓဇကု၊ ဇြဟတ်လေဝ်ပိုတ်၊ မၞိဟ်ဍောတ်တ်တှေ် လအ်ပွိုၚ် (၂) သတ္တဟဏီ၊ ယဝ်ရ မၞိဟ်ဇၞော်တှေ် စဵုကဵု (၂၀/၂၅) တ္ၚဲဏီ ဇြဟတ်ဟွံမွဲကၠုၚ်ရ။
သၟာန် ။ ။ ညးလ္ၚဵုဂှ်တှေ် ဟွံဂွံသၟူဖိုဟ်ရ၊ ဆဂး ကာလစမ်ၜတ်တှေ် ဟွံဆဵုစၟယဲ ဗီုဏံဂှ်တှေ် မၞိဟ်တအ်ဗွဲမဂၠိုၚ်တှေ် ထေၚ်ကေတ် ယဲမနက်ဓမ္မတာရ ဒှ်သာ်ဏံတှေ် ဗီုလဵုဒှ်မာန်?
သွဟ် ။ ။ အေဇှ်ဂှ်လေဝ် ကိုဝ်ဝေဒ် ဍေံဒှ်မာန်မံၚ်ရ။ ဆဂး စၟဗတိုက်ယဲ ပ္ဍဲခန္ဓဇကု ဍေံခိုဟ်မံၚ်တုဲ ဝေဒနာဍေံ ဟွံသ္ကာတ်မြဟ်ဂှ်ရ ပွိုၚ်မွဲသတ္တဟ ဍေံဗၠးမာန်မံၚ်၊ အခိၚ်အခါဇကုဒှ်မံၚ်ဂှ် ဍေံကၠောံအာညးတၞဟ်လေဝ် မာန်မံၚ်ကီုဏောၚ်။¬
သၟာန် ။ ။ ပ္ဍဲကွာန်ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ်တှေ် အခိၚ်လၟုဟ် အဃောဒှ်မံၚ် ယဲမနက်ဂၠိုၚ်တှေ် ယဲမနက်ဟာ၊ ယဲကိုဝ်ဝေဒ်ဟာဂှ် ပါ်ပဲါဟွံဒး ဟွံတီကၠးတှေ် ဂွံစဵုဒၞာဂှ်လေဝ် ညးတအ်စဵုဒၞာဟွံဒး၊ ဟွံစဵုဒၞာ ဒှ်ဗီုဏံတှေ် အန္တရာယ်နွံမာန်ဟာ?
သွဟ် ။ ။ ယွံ – အခိၚ်လၟုဟ်ဂှ် ဒှ်ကၠုၚ်ဗီုဂှ်ရတှေ် ယဲမနက်ဒှ်ဒှ်၊ ကိုဝ်ဝေဒ်ဒှ်ဒှ်၊ ဒှ်ကၠုၚ်သံသယဏောၚ်တှေ် ဒၞာထောံ ဇကုဇကု၊ လ္ပယှုက်ကဵု ရဲပ္ဍဲသ္ၚိတှေ် ဍေံခိုဟ်အိုတ်ရ၊ လ္ပနှဴရဴပ္ဍဲသ္ၚိ စဵုကဵုဇကုဗၠးတှေ် ခိုဟ်အိုတ်ရ။ ယဲဏံဂှ် အဓိက မၞိဟ်ဇၞော်ဇၞော်ရ ဒးဂွိၚ်၊ မၞိဟ်ဍောတ်တ်တှေ် စဵုကဵုလမျီုအိုတ်ဂှ် ဍေံဟွံဒှ်ဏီ။
သၟာန် ။ ။ အခိၚ်လၟုဟ်ဂှ် ညးတာလျိုၚ် ပရေၚ်ထတ်ယုက်တအ် အဃောညးတံဖန်ဇန်ဒၟံၚ် ပရေၚ်ထပက်ဂဥုဲစဵုဒၞာ နွံ မၞိဟ်လ္ၚဵုဂှ်တှေ် ယဲဝေဒနာ မပတံကဵု ယဲကသအ်၊ ယဲဆီၜေတ်၊ ယဲဂြိုဟ်ယိုက် နွံမံၚ်တှေ်ရော ထပက်ထေက်ဟာ?
သွဟ် ။ ။ ယဝ်ရဒးဟီုတှေ် မန်ပိုဲဗွဲမဂၠိုၚ်တံ ဗှ်ပရိုၚ် သုၚ်စောဲပရိုၚ်မဳဒဳယာတံ အောန်မံၚ်ညိ၊ ဗီု (WHO) တံ ညးဖျေံ ပရးလဝ်လိက် ကၠာဲလဝ်နကဵုဘာသာဗၟာ နွံမံၚ်ဏောၚ်၊ အေဗီုညးတံဖျေံလဝ်ဂှ် ရဲဒှ်ယဲကိုဝ်ဝေဒ်တုဲလေဝ် ဇူထောံပွိုၚ်မွဲဂိတုတုဲ ထ္ပက်ဂဥုဲစဵုဒၞာ ဂွံမံၚ်ဏောၚ်၊ နူကဵု (ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာန) တံလေဝ် ညးဖျေံလဝ်နွံရ။ ယဝ်ရ ဇကုမံၚ်ခိုဟ်မံၚ်ရတှေ် ထ္ပက်၊ ဒှ်မံၚ်ယဲ (ဆီးချို၊ သွေးတိုး) ထ္ပက်ဂွံမံၚ်ဖအိုတ်ရ။ ကိစ္စယဲကောန်တၟံ၊ ယဲ (HIV)၊ ယဲကေၚ်သာတံ ဒးပဲါ၊ ယဲဇြဟတ်ဟွံမွဲ ကော်စ (နာတာရှည်) တိက်မံၚ်တွဵု အေဗီုဂှ်တှေ် ထ္ပက်ဟွံထေက်၊ မၞိဟ်ဗြဴတၠယဲဒိုက် (ယိုက်လဝ်ဂဝ်ဂၞဴ) ကဵု မၞိဟ်ဗြဴ ကောန်ၚာ်မဴဒၟံၚ်တှ် လ္ပထပက်တှေ်ခိုဟ်၊ ဗွဲမဂၠိုၚ်တှေ် ထ္ပက်ဂွံမံၚ်ဖအိုတ်ရ။
သၟာန် ။ ။ တၚ်သၟာန်လက္ကရဴအိုတ်ဏံ မုမိက်ဂွံကဵုသတိ ညးဍုၚ်ကွာန်တံ စပ်ကဵုယဲကိုဝ်ဝေဒ်ကီု၊ ယဲမနက်ကီု နကဵုအ္စာဂဥုဲ ဟီုလဴစညိ?
သွဟ် ။ ။ အဲမိက်ဂွံကဵုသတိ ညးဍုၚ်ကွာန် ကောန်ဂကူမန်ပိုဲသီုဖအိုတ်ဂှ် ယဲဇွိုန်တတိယဏံ ကြပ်ၜက်အာလေဝ် ဟီုဂွံမံၚ်ရ၊ ဆဂး ဍေံအိုတ်အာဟွံသေၚ် ဍေံသှေ်မံၚ်ဏီ၊ ပ္ဍဲသှေ်မံၚ်ဏံ ညံၚ်ဇကုဟွံဂွံကၠောံဂှ် သ္ပသတိညိ၊ ဍေံကၠောံ မာန်မံၚ်ဏီ၊ ဇကုမွဲဓဝ်ကၠောံဂှ် ကိစ္စဟွံမွဲပုဟ်၊ ကလေၚ်ကၠောံအာ မၞိဟ်ပ္ဍဲသ္ၚိဇကုကီု၊ မၞိဟ်ဇၞော်ဇၞော်တံကီု မာန်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ လ္ပသာသ္ပအ်ညိ ညံၚ်ဟွံကၠောံဂှ် ဒးမၚ်မွဲထိၚ်ဒဝ်အာ ညးညးအဲအဲညိဂှ် မိက်ဂွံဟီုဗကန် ဆၜိုတ်ဏံရ။
