နာဲကသုမန်
တ္ၚဲဏံ အခိၚ်အခါ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ပၞာန်ဗၟာကဵု ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တံ ထုဲထံၚ်ဒၟံၚ်ဂှ် ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံဂှ် ဗီုညးကဵုညး ရုန်ဂစာန်ကၠုၚ် တိဍာ်ဇကု ညံၚ်ဂွံစိုပ်ပ္ဍဲကဵုတဲဇကု ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်ဇကု ဇကုဂွံဖျေံမာန် ရုန်ဂစာန်မံၚ်ရ။ ဒုၚ်သဇိုၚ်ကဵု ပရေၚ်အုပ်ဓုပ် ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိတုဲ ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်ဂကူပိုဲ ပရေၚ်စဵုဒၞာဂကူပိုဲ ကံကုသဵုဂကူပိုဲ သာ်လဵု ပိုဲတံ ဂွံဖန်က်ကေတ်မာန်ဂှ် ဒးကၠောန်ၜိ်ိုတ်ကီုရ။
ပေဲါပၞာန်အပ္ဍဲဍုၚ်ကဵု ဒြဟတ်ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ
ကြဴနူကဵု ပၞာန်ဗၟာတံ သီအဝဵုတုဲ ညးဍုၚ်ကွာန်ဗွဲမဂၠိုၚ် ဟွံပေၚ်စိုတ်ကဵု ဒပ်ပၞာန်ဗၟာတုဲ ရပ်ဂွံလွဟ်နာနာ ကၠောန်ကေတ်လွဟ်နာနာတုဲ က္လေၚ်ပၠန်ဂတး ကုဒပ်ပၞာန်ဗၟာတုဲ လၟုဟ်မ္ဂး ပေဲါပၞာန် ဒစဵုဒစးဒပ်ပၞာန်ဗၟာတံဂှ် ပြးဇးအာ ပ္ဍဲကဵုအလုံကၟိန်ဍုၚ်ရ။ ဒပ်ပၞာန်ဗၟာတံဂှ် တြးဒြဟတ်ဍေံတံတုဲ အာလုပ်ဗတိုက်မံၚ်ပၞာန် ပ္ဍဲကဵုဒေသနာနာတုဲ ကောန်ပၞာန်ဗၟာတံ ချိုတ်ဂၠိုၚ်၊ ဂြိပ်ဒဴတိတ် နူကဵုဒပ်ပၞာန်ဗၟာပၠန်လေဝ် နွံတဴ ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂၠေၚ်ရောၚ်။ ညးလ္ၚဵုတံဂှ် ဖျေံလွဟ်လေဝ်နွံရ။ ဒပ်ပၞာန်ဗၟာတံ ကဵုတန်ဗတောန် ကု သမ္ဘာကောန်ပၞာန်ဗၟာတံတုဲ ကဵုမၚ်ကၚ်လေဝ်နွံရ။ ဒပ်ပၞာန်ဗၟာတံဂှ် ဟိုတ်နူကဵု ဗတို်က်နကဵုဒပ်တိုက် ဟွံမာန်တုဲ လၟုဟ် ဒးဗတိုက်နကဵုက္ၜၚ်ကျာလေဝ် နွံရ။
ဒပ်ပၞာန်ကောန်ဍုၚ်အရၚ် ကၟောံကၟောံဓရန်ဓရန် နွံမံၚ် ဗၞတ် (၂၀) ဗော်တုဲ ဒြဟတ်တံဂှ် ပံၚ်ထောံဖအိုတ်တှေ် နွံဗၞတ် (၁၀၀၀၀၀) တၠရောၚ်။ ဆဂး ဂကောံ ဒြဟတ်ဇၞော် မပ္တံကဵု ဒပ်ပၞာန် ‘ဝ’ တံဂှ် တိဍာ်ညးတံ ညးတံ ဂွံလဝ်တုဲ ဟွံဗတိုက်ကဵု ဒပ်ပၞာန်ဗၟာရ။ ဆဂး ကၠတ်ကဵုမံၚ် ဒြဟတ်နွံရ။ ဒပ်ပၞာန်ရခေၚ် AA ပၠန်လေဝ် ဒေံါလဝ်ပန်ပှေ်ာကဵု ဒပ်ပၞာန်ဗၟာတုဲ တိဍာ်ပရေၚ်အုပ်ဓုပ် သွက်ဂွံသၠဲတိတ်သိုက်က်ဂှ် ရုန်ဂစာန်ဒၟံၚ်ရ။ မွဲအခိၚ်ဓဝ် ကၠတ်ကဵုဘာပၞာန် ကုကောန်ပၞာန် ဒစဵုဒစးတၠအဝဵုပၞာန် ပဳဒဳအာပ်တံ နွံရ။
ဒြဟတ်ပၠန်ဂတးတၟိ ပဳဒဳအာပ်တံဂှ် ဂကူဗၟာ နူကဵုဒေသရးဇၞော် ရးသကာၚ်၊ ရးမကွေကဵု ရးမန္တလေဝ်တံကီု ရဲလုပ်ဗတိုက်မံၚ် ပ္ဍဲဍုၚ်လ္ဂုၚ်ဂှ် နွံမံၚ်သၟဝ်တဲ အလဵုအသဳအေန်ယူဂျဳရ။ ရဲပဳဒဳအာပ် ပ္ဍဲကဵုတွဵုရးကောန်ဍုၚ်အရၚ် ချေၚ်၊ ကချေၚ်၊ ကရေၚ်ဍာဲကဵု ကရေၚ်တံဂှ် နွံံမံၚ်သၟဝ်တဲ ဂကောံပၠန်ဂတး ရပ်လွဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံရောၚ်။ ဒြဟတ်ပၠန်ဂတးတၟိဏံ အပံၚ်ဂှ် နွံအာ ဗၞတ် (၅၀၀၀၀) တၠ ဒှ်မာန်ရောၚ်။
ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ သမၠဲပတိတ်ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်
တ္ၚဲဏံ လညာတ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ဗွဲမဂၠိုၚ် (မ္ၚးနူကဵုဂကူမန်) တုဲ လညာတ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဒပ်ပၞာန်ရခေၚ် AA လုပ်အာ အိုတ်ရ။ သွက်ဂွံဒက်ပတန်အာ ကၟိန်ဍုၚ်ဖေဝ်ဒရဴ အပ္ဍဲကၟိန်ဍုၚ်ဏံဂှ် ဒပ်ပၞာန်ဗၟာတံလေဝ် ဂကောံဒဳမဝ်ကရေဇြဳတံလေဝ် ကဵုဟွံသေၚ်ရောၚ်။ ဒပ်ပၞာန်ဇကု ဇကုပခိုၚ်တုဲ ဇကုမဒးသမၠဲပတိတ်တိဍာ် ဍုၚ်ဇကု ဇကုဒးကေတ်ရောၚ်။ လတုဲမှ ပံၚ်မံၚ်ညးသကအ်ရောၚ်။ လညာတ်ဏံဂှ် လၟုဟ်ဍေံစိန်ဝုတ်အာ အကြာဂကူကချေၚ်၊ ချေၚ်၊ ကရေၚ်ဍာဲကဵု ကရေၚ်တံရ။
လၟုဟ်မ္ဂး ဒပ်ပၞာန် AA တံမ္ဂး ကေတ်လဝ် ပရေၚ်ဒေံါပန်ပှေ်ာ ကုဒပ်ပၞာန်ဗၟာတံတုဲ သၠဲပတိတ်ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်တိဍာ် ဍေံတံကီုရ။ ကံၚ်သဳပၞာန်ဗၟာတံဂှ် ယှုက်ထုဲမံၚ်ကဵု ပေဲါပၞာန်တၞဟ်ဟ်တံတုဲ ဟွံဂံၚ်ရပ်စပ်လတူ ဒပ်ပၞာန် AA တံရ။ AA တံဂှ် ကေတ်အခေါၚ်ခိုဟ်တုဲ သၠဲပတိတ် ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်ဍေံတံ သီုကဵုအရာရပ်စပ်ဂဗုတ် ဂကူရခေၚ်တံရ။ လၟုဟ်မ္ဂး ပ္ဍဲကဵုတိဍာ်ဂကူရခေၚ်ဖအို်တ် ဗၞတ် (၆၀) တၟအ်ကၠံဂှ် ဒပ်ပၞာန် AA ထိၚ်မာန်အာရ။ ယဝ်ရ ဒပ်ပၞာန်ဗၟာကဵု ဒပ်ပၞာန်ပဳဒဳအာပ်/အေန်ယူဂျဳတံ ဆက်တုဲ ဒှ်မံၚ်ပေဲါပၞာန် ဂတနူဏံ ပွိုၚ် (၂-၃) သၞာံပၠန်တှေ် ဒပ်ပၞာန် AA တံ သီအလုံဍုၚ်ရခေၚ်မာန်ရောၚ်။
ဗော်ပၠန်ဂတးကရေၚ်ဍာဲ ကေအေန်ပဳပဳဂှ်တှေ် ဍေံတံ စကာဒြဟတ်ဒပ်ပၠန်ဂတးတၟိ ဒပ်စဵုဒၞာညးဍုၚ်ကွာန်ကရေၚ်ဍာဲ (KPDF) တုဲ သီကေတ် တိဍာ်တွဵုရးဍုၚ်ကရေၚ်ဍာဲ ဂွံအာ ဗၞတ် (၉၀) တၟအ်ကၠံတုဲဒှ်ရောၚ်။ ဟိုတ်နူကဵု ပေဲါပၞာန်သကာတ်မြဟ်ညိတုဲ ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ဒးဂြိပ်ဒဴကီုလေဝ် နကဵု KPDF ဂှ်တှေ် ထဍေၚ်ပတိတ်ထောံ သၞာဲဒါအလဵုအသဳကံၚ်သဳပၞာန် ဖအိုတ်တုဲ လၟုဟ်တှေ် ညးတံ ဗဂပ်စုတ်လဝ် ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်ညးတံကီုရ။ တုပ်သာ်ဂှ်ကီု ဒပ်ပၠန်ဂတးချေၚ် CNF ကဵု ဒပ်စဵုဒၞာဂကူချေၚ် CNDF တံဂှ် ဖျေံပရေၚ်အုပ်ဓုပ်ညးတံ ပ္ဍဲဒေသကွာန်ရးတံ ဗွဲမဂၠိုၚ်ရောၚ်။
ဒပ်ပၠန်ဂတးကရေၚ် KNU တံဂှ်မ္ဂး ဒပ်မဟာညးတံ ဂၠိုၚ်တုဲ မွဲဒၞာဲကဵုမွဲဒၞာဲဂှ် ဟွံတုပ်ရ။ ဒပ်မဟာ (၅) ဂှ်တှေ် ညးတံ က္လေၚ်သီထောံဖအိုတ်တုဲ ထဍေၚ်ပတိတ်ထောံ ဒပ်ပၞာန်ဗၟာတံ ထဍေၚ်ပတိတ်ထောံ သၞာဲဒဴအလဵုအသဳတံ ဖအိုတ်တုဲ ဗဂပ်စုတ် ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်ညးတံရ။ ကချေၚ်တံလေဝ် က္လေၚ်သီကေတ် တိဍာ်ညးတံ မာန်ရ။
သွက်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံဖအိုတ်ဂှ်မ္ဂး ကံကုသဵုဇကု ဇကုဂွံဖန်က်ကေတ်မာန်ဂှ် အာတ်ကေတ် နူကဵုဒပ်ပၞာန်ဗၟာ (ဝါ) ကံၚ်သဳပၞာန်ဗၟာတံ ဟွံဂွံရောၚ် ကၠိုဟ်ကေတ်သာ်ဂှ်တုဲ ဗီုညးပြေပြံၚ် ဒးကၠောန်ၜိုတ် ကေတ်ရောၚ်။ အခိၚ်ဗၟာကဵုဗၟာ ထကးမံၚ် ညးသကအ် အခိၚ်တ္ၚဲဏံဂှ် အခေါၚ်ခိုဟ်ရောၚ် ညးတံ ပတှေ်ကေတ်လဝ် သာ်ဝွံရ။
မန်ုပိုဲ သာ်လဵုဂွံဖန် ကံကုသဵုဇကု ဇကုဂွံဖန်က်ကေတ်
ဗော်မန်ပိုဲ ဒပ်ပၞာန်မန်ပိုဲတံ ဟိုတ်နူကဵု ဒေံါပန်ပှော်လအ်တုဲ ဆီဂံက်အာကီုရ။ လတုဲ ဂကူပိုဲ အာကၠောန်စ ဍုၚ်သအာၚ်ဂြိုဟ်ကီုလေဝ် ဂွံနၚ်သြန်ထဝ်တံဂှ် ဟွံထံက်ပၚ်ကဵု ဒပ်ပၞာန်မွဲသာ်၊ သိုၚ်သ္ၚိပယျေဝ်လဝ် ကၠောန်ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ခိုဟ်တိုန်တုဲ ဖေက်အာဘဲပၞာန်တုဲ ညးလ္ၚဵုတံ ဟွံရံၚ်ကဵု အခေါၚ်အရာဂကူတုဲ လုပ်ဗန်ထောံဇိုၚ်ပၞာန်ရ။ ဂၠံၚ်တရဴဂကူပိုဲမန်ဂှ် ဍေံတၞဟ်ခြာကဵု ဂကူညးတၞဟ်ဟ်တံတုဲ ဍေံဒှ်ဗၟံက်ကဵုပလိုတ်၊ (၃ ကဵု ၄) ရ။ မ္ၚးနူကဵုတိဍာ်ဗော်ဒေံါလဝ် ပန်ပှေ်ာညိညတုဲ ဒေသဂကူမန် ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် လုပ်စိုပ် သၟဝ်ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်ပၞာန်ဗၟာရ။ ဂကူမန်လ္ၚဵုတံ လုပ်ဗော်ကျဖောအ်တုဲ တိုန်ဒှ်မၞိဟ်ဇၞော်ကွာန်ရ။
ပ္ဍဲကဵု အကာဲအရာတ္ၚဲဏံဂှ် ဗီုဂကူတၞဟ်ဟ်တံ ကၠောန်ၜိုတ်မံၚ် ကံကုသဵုညးတံ ညးတံ သ္ဂောံအုပ်ဓုပ်ကေတ်မာန် ကံကုသဵုညးတံ ညးတံ ဂွံက္လေၚ်ဖန်က်ကေတ်မာန်ဂှ် ဂကူမန်ပိုဲ မန်ပိုဲတံ ဖန်ကေတ်မာန်ဟာ၊ မန်ပိုဲ ဟွံဗတိုက်ကေတ် မွဲသာ် နနဲၜိုဟ်ဟ်သြိုဟ်ဟ်ဟေၚ် သမၠဲပတိတ် ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်ဂကူတံ မာန်ဟာ။ ၜိုတ်ဒှ်မာန် ကဵုဏာကသပ် ဗွဲသၟဝ်ရ။
(က) ပရေၚ်ပညာ (ဘာကောန်ဂကူမန်)
လၟုဟ်မ္ဂး ပ္ဍဲကဵုဍုၚ်ကွာန်မန်ဂှ် ခမဳသၚ်တံကီု ညးမဆာန်ဂကူတံကီု သိုၚ်ခၞံပတိုန် ဘာကောန်ဂကူမန်တံ နွံတဴ ဗွဲမဂၠိုၚ်ရ။ ကဵုဒြဟတ်ကဵု သိုၚ်ခၞံပတိုန် ဘာကောန်ဂကူမန် နကဵုဒြဟတ် ကောန်ဂကူမန်တုဲ နူကဵု ကမ္မတဳပရေၚ်ပညာကောန်ဂကူမန် သွက်ဂွံဗိုၚ်ကောပ်ကာဲအာမ္ဂး အဝဵုပရေၚ်ပညာကောန်ဂကူမန်ဂှ် သၠဲလးတိုန်မာန်ရောၚ်။
(ခ) ပရေၚ်ထတ်ယုက်
နကဵုဌာနထတ်ယုက် ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ ကဵုလဝ်တန်ဗတောန် ဘာဂဥုဲ ကုအာစာဂဥုဲတံ ဗွဲမဂၠိုၚ်တုဲ လၟုဟ် အာစာဂဥုဲတြေံတြေံတံကီု တၟိတၟိတံကီု နွံတဴဒၟံၚ် ပ္ဍဲကွာန်ဌာန်ဒေသမန်တံ ဗွဲမဂၠိုၚ်ရောၚ်။ ယဝ်ရ က္လေၚ်ဖျေံဗီုပြၚ် ပရေၚ်ဖန်ဇန်ကောပ်ကာဲ ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်တုဲ ရေၚ်တၠုၚ်ဝဳဝတ် ညးဍုၚ်ကွာန် ပ္ဍဲကဵုဇၟာပ်ပ်ပွိုၚ်ဍုၚ်မာန်ရ။ အဝဵုပရေၚ်ထတ်ယုက် ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ သၠဲလးတိုန်မာန်ရောၚ်။
(ဂ) ဓမံက်ရုပ်ရဴ မူဝါဒတိဍာ်
လၟုဟ် ၜိုတ်ပိုဲတံ တီလဝ်မ္ဂး မူဝါဒတိဍာ်ဒေသမန်ဂှ် ချူဇန်လဝ် တုဲဒှ်ဒၟံၚ်ရောၚ်။ အတိုၚ်လိက်မူဝါဒဏံမ္ဂး တိဍာ်ဂကူမန်ဂှ် ဂကူမန်ဟေၚ် ဒးဖန်ဇန်ကေတ်ရောၚ်တုဲ ဒးဆက်ဓမံက်အာရုပ်ရဴရောၚ်။ ယဝ်ရ ညးဍုၚ်ကွာန်ဂကူမန်တံ နွံပၟိက် မိက်ဂွံစဵုဒၞာကဵုတိဍာ်ညးတံရောၚ်မ္ဂး နကဵုဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ ဒးကၠောန်ပတိတ်လိက်တၞးရောၚ်။ စကာမူဝါဒတိဍာ်မန်တုဲ သၠဲပတိတ် အဝဵုအာဏာ ဖန်က်ဂကူပိုဲမာန်ရောၚ်။
(ဃ) သၠဲပတိတ် ကမၠောန်သၞောဝ်ဓရ်
ပ္ဍဲအခိၚ်အခါ ကံၚ်သဳပၞာန်တံ အုပ်ဓုပ်ဏံဂှ် စပ်ကဵု သၞောဝ်ဓရ်တံဂှ် ယောၚ်ယာဒၟံၚ်ရောၚ်။ ညးဍုၚ်ကွာန်ဂကူမန်ပိုဲ ပတှေ်စဂွံကွေံကွေံ ဟွံဂွံရောၚ်။ ယဝ်ရ ပ္ဍဲကဵုဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ ပလေဝ်ပလေတ် ပခိုၚ်ပတိုန် သၞောဝ်ဓရ်မာန်ရောၚ်မ္ဂး ညးဍုၚ်ကွာန်ဂကူမန်ပိုဲ အာပတိုန်ဂဗုတ် ပ္ဍဲဇရေၚ်ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ ဂၠိုၚ်တိုန်ရောၚ်။
(ၚ) ကဵုအရီုအဗၚ် ပရေၚ်မၞိဟ်
ညးဍုၚ်ကွာန်ဂကူမန်ပိုဲတံ ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် နွံပၟိက် အရီုအဗၚ်ပရေၚ်မၞိဟ် ဗွဲမဂၠိုၚ်ရောၚ် ၜိုတ်သ္ပမာန် ယဝ်ရ ရနုက်ဗပေၚ်ကဵုမာန်မ္ဂး အဝဵုပရေၚ်အုပ်ဓုပ်ဂကူမန်ဂှ် ဍေံခိုၚ်ကၠိုက်ဂၠိုၚ်တိုန်ရောၚ်။
သရုပ်ဝွံ ဒုၚ်သဇိုၚ်ပရေၚ်အုပ်ဓုပ် ဒြဟတ်မၞိဟ် ပ္ဍဲကဵုဗော်ဍုၚ်မန်တၟိတုဲ ကာလ ပိုဲတံ သၠဲပတိတ်ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်ရောၚ် ဟီုမ္ဂး ကံၚ်သဳပၞာန်တံ ဒုၚ်တဲဟွံမာန်ရောၚ်။ ဆဂး ပိုဲတံဂှ် ရန်တၟအ်ကဵု ကံကုသဵုဂကူပိုဲ ပိုဲတံ သ္ဂောံဖန်က်ကေတ်မာန်တုဲ ကၠောန်ၜိုတ်သမၠဲပတိတ် ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်မ္ဂး ဇီုကပိုက်ကဵု ကံၚ်သဳပၞာန်မာန်ရောၚ်။ သွက်ဂွံစဵုဒၞာအာ ပရေၚ်အုပ်ဓုပ်ပိုဲတံဂှ် ဒးဗပေၚ်ဒြဟတ်ကဵု ဒပ်ပၞာန်ဗၠးၜးကောန်ဂကူမန်ရောၚ် ပတိုန်ထ္ၜးဏာရ။
