မိလျးထဝ် – တၞးဂဥုဲၜူမာဲ ယၟုဒယှ်မံၚ် ပ္ဍဲဒေသမန် ကော်ခဴစ တၞးဘိၚ်၊ နကဵုယၟုသေံ ကော်ခဴ “ကရဓံၚ်” ဂှ် ဖက်နှဴကဵု ကပေါတ်တၞဟ်တၞဟ်တုဲ နဒဒှ်ဂဥုဲၜူမာဲ သၟတ်မန် ပ္ဍဲဒေသတွဵုရးမန် သၠုၚ်ကျာတံ သုၚ်စောဲမံၚ်အိုတ်ရောၚ် ဂွံတီကေတ် နူညးဒေသတံရ။
“စောဲအာ တၞးဘိၚ်ဏံတုဲ ယဝ်ဂၠာဲဟွံဂွံတှေ် မၞိဟ်ဂှ် စိုတ်ယှုက်ကၠုၚ်ဏောၚ်။ ဒ္ဂေတ်ပဋိပတ် လီုလာ်ကၠုၚ်ဏောၚ်။ ဒှ်မံၚ်ညံၚ်မၞိဟ်ကြအ်ကြအ်။ သၟတ် ပိပန်တၠ ဘဝလီုအာဂှ် အဲကေၚ်ဆဵုလဝ်ကီု” သာ်ဝွံ အာစာဘာမန်တြေံ နူကွာန်ပ္ၚ ပွိုၚ်ဍုၚ်ဇြပ်ဗု နာဲဒုက္ခမန် ဟီုရ။
တၞံဘိၚ်ဂှ် ရဲကွာတ်ထၜိုတ် ပ္ဍဲဍုၚ်သေံတံ ကေတ်ဖျဴနၚ် ဍုၚ်မန်တုဲ တဵုလဝ် ဂွံၜိုတ် ၅ သၞာံရောၚ်။ တၞံဘိၚ်ဂှ် နွံဗီုပြၚ် ဂတာတဲ၊ မၞုံဇမၠိၚ် ၜိုတ် ၁၄ ဇြေန်ဒဳမေတ်တုဲ ပ္ကဴဍေံ မၞုံအရံၚ် သာ်ဍာ်မိတ်၊ သတ်ဍေံ မၞုံၜိုတ်ခၟာဲစာၚ်ဍောတ်ဍောတ်ရောၚ် နာဲဒုက္ခမန် ဟီုရ။
“တၞးဘိၚ်မွဲတၞးတှေ် သွံမံၚ် ၂၀၀ ဒကေဝ်။ ယဝ်သ္ၚာဲစ တၞးဍေံ အတိုၚ်ဂှ်တှေ် ဟွံစိုပ်တရဴကွေံပုဟ်။ သၟတ်တံဂှ် ပကောံတၞးဍေံတုဲ ဍုန်ကဵုဍာ်ဂမ္တဴ ဖက်ကဵုကဝ်ဖဳမေတ်၊ ကဠောံကာဗောန်၊ ဂဥုဲခ္ဍက်၊ ကဝးဂဥုဲဂမိတ်တုဲ သုၚ်စောဲမံၚ်အိုတ်ရ” သာ်ဝွံ ညးဆက်ဟီုရ။
ဗွဲတၟေၚ် ပ္ဍဲတွဵုရးမန် ပွိုၚ်ဍုၚ်ကျာ်မြဟ်၊ မုဟ်ဍုၚ်၊ ဇြပ်ဗု၊ ရေဝ် ကေုာံ ပ္ဍဲတွဵုရးကရေၚ် ကအ်ကြိက်၊ လှာဒကှ် ဒၞာဲမန်တန်တဴဂၠိုၚ်တံဂှ် သုၚ်စောဲတၞးဘိၚ်ဏံ လှဲလှဲလးလးအိုတ်ရ။
“တၞးဘိၚ်ဏံဂှ် ကာလပကောံဂြန်ဂဥုဲဒဗျ သုၚ်စောဲမံၚ်ဏောၚ်။ သ္ပပ္တံနူ ဇကုသကောဝ် ဂိသကေဝ်၊ ခ္ဍက်၊ ၚေက်ဂိ၊ ဂၞဴလီုတံတှေ် သုၚ်စောဲဂွံမံၚ်။ ရဲတက်လက်ပၠုဲလက်ဗန်တံ ကေၚ်သုၚ်စောဲမံၚ်” သာ်ဝွံ အာစာဂဥုဲဒဗျမန် မွဲတၠ ဟီုရ။
“သၟတ်တံ ညံၚ်ဟွံဂွံ သုၚ်စောဲတၞးဘိၚ်ဏံဂှ် ပ္ဍဲတိဍာ်အုပ်ဓုပ်ဗော် ကဵုလဝ်သတိဏောၚ်။ ယဝ်ဆဵုမၞိဟ်သုၚ်စောဲတှေ် ကေတ်အာအရေဝ် ကဵုအာပညာဏောၚ်” သာ်ဝွံ ကမ္မတဳဗဟဵု ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိမွဲတၠ ဟီုရ။
ၜိုန်ဂှ်လေဝ် ဟိုတ်နူသုၚ်စောဲ တၞးဘိၚ်ဏံတုဲ ညးဒးဒုၚ်ရပ်အာဂှ် အလဵုလေဝ် ဟွံမိၚ်ဏီရ။
တၞးဘိၚ်ကော် “ကရဓံၚ်” ဂှ် နယၟုရုက္ခဗေဒ လုပ်တၞောဝ် Mitragyna specious တုဲ ပ္ဍဲဒေသအဂၞဲအေယှမ္ဂး နအလေံဍေံ တိုန်မံၚ်ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်ရ။ ဗွဲတၟေၚ် ပ္ဍဲဍုၚ်သေံ၊ မလေဝ်ယှာ၊ ဖိလေတ်ပေန်တံဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်ရောၚ်ဂှ် ဓမံက်ထ္ၜးလဝ် ပ္ဍဲလိက်ကၞပ် သုတေသန ဘာသာသေံရ။