မာံပိုန် – ညံၚ်သ္ဂောံဖၟိုတ်သၟးထောံကၠေံ ပရေၚ်ဂဥုဲၜူမာဲ ကေုာံ ပွဝေၚ်ၛၚ်ပ္ဍဲကဵုတွဵုရးမန်မာန်ဂှ် ဂကောံအလဵုအသဳတွဵုရး ကေုာံ ဒပ်ဗၠာဲသၟိၚ်တွဵုရးမန်တအ် ကောပ်ကာဲဓမံက်ဒၟံၚ်ရုပ်ရဴ နကဵုအစဳဇန် စဵုဒၞါ အန္တရာဲ ဂဥုဲၜူမာဲ (မိုးကြိုးစီမံချက်) ဖိုဟ်ရောၚ် ဒု – ဝန်ဇၞော် နူကဵုဋ္ဌာနဝန်ဇၞော် ပရေၚ်အပ္ဍဲဍုၚ် သ္ကိုပ်ပၞာန် ကျဝ်ဇြာန်မျေအ် ဟီုရ။
“ပ္ဍဲကဵုတွဵုရးမန်ပိုဲဏအ်ဂှ် ပွိုၚ်ဍုၚ်နွံမံၚ် ၁၀ ပွိုၚ်ဍုၚ်ကဵု ပွိုၚ်ဍုၚ်ပါ် နွံမံၚ်ၜါရ၊ ပ္ဍဲကဵုပွိုၚ်ဍုၚ်သီုဖၟိုတ်တအ်ဂှ် မၞိဟ်ဂကူစုၚ် လုပ်စိုပ်တန်တဴမံၚ်ဒၟံၚ်နွံတုဲ ဆေၚ်ကဵုဂဥုဲၜူမာဲ၊ ဝေၚ်ၛၚ်လံၚ်သြန်သၟးဟွံကပုဟ် ဒှ်ဂၠိုၚ်မံၚ်၊ ပရေၚ်သွံရာန်မၞိဟ်လေဝ် နွံမံၚ်ရောၚ်” သာ်ဝွံ အမာတ်မန် ညးစၞးကၠတ်ထဝ်ညးဍုၚ်ကွာန် မိမျေအ်တာန် ဟီုရ။
ဟိုတ်ဂှ်ရ ပ္ဍဲစၟတ်တ္ၚဲ ၄-၂-၂၀၁၄ အခိၚ်ကၠောန်သ္ပကောံဓရီုကၠတ်ထဝ်ညးဍုၚ်ကွာန် အလန်ပထမ လၟေၚ်ဍာံနဝမ ပ္ဍဲမရနူက်ကဵု ၁၁ တ္ၚဲဂှ် အမာတ်မန် မိမျေအ်တာန် ပၠုပ်ဂလာန်သၟာန် ကိစ္စသ္ဂောံရပ်စပ်ကေတ်အရေဝ် ဗွဲမစိုပ်တရဴ ဆေၚ်ကဵုပွဒုစရိုတ် မပ္တံကဵု ဂဥုဲၜူမာဲ၊ ပရေၚ်ဝေၚ်္ၚၚ်လံၚ်သြန် အပ္ဍဲတွဵုရးမန် နွံ၊ ဟွံမွဲဂှ်တုဲ ဒု – ဝန်ဇၞော် သ္ကိုပ်ပၞာန် ကျဝ်ဇြာန်မျေအ်ဂှ် က္လေၚ်ဟီုသှ်ဏာ အတိုၚ်လ္တူတေံ မဒှ်ရ။
“မန်တအ် အခိၚ်တ္ၚဲဏအ် သၟတ်ကီု မၞိဟ်ဇၞော်ဇၞော်ကီုဂှ် သုၚ်စောဲကၠုၚ် ဂဥုဲၜူမာဲ မပ္တံကဵု အရက်သုရာ ဂၠိုၚ်ကွေံကွေံ၊ ဗွဲတၟေၚ်ဂှ်တှေ် မဂဥုဲချေံဂှ် သၟတ်၊ ကွးဘာ နူကဵုအာယုက် (၁၃) ဒဵုကဵု (၄၀) သၞာံဂှ် သုၚ်စောဲဂၠိုၚ်ရောၚ်” သာ်ဝွံ ညး ချဳဒရာၚ်မံၚ် သွာၚ်မဟာဇန်မန်မွဲတၠ ဟီုကဵုသၞံၚ်တိုၚ်ရ။
စပ်ကဵုဂဥုဲၜူမာဲဏအ်တုဲ ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်၊ ဗော်ရပ်လွဟ်၊ ဂကောံမဟာဇန်၊ အလဵုအသဳတအ် အဓိက ဒးကေတ်တာလျိုၚ် မ္ဒးရပ်စပ်၊ ထိၚ်ဒဝ်၊ ကဵုအာလညာတ်ပညာ ကုသၟတ်၊ ညးဍုၚ်ကွာန်တအ် ဗွဲမစိုပ်တရဴ ထေက်ရောၚ်ဂှ်လေဝ် ညးဆက်ဟီုရ။
အတိုၚ်လိက်ဒုၚ်စဳရေၚ် ဆေၚ်ကဵုဂဥုဲၜူမာဲ မၞုံယၟု “Bitter Pills” နူဂကောံဒက်ပ္တန်အခေါၚ်အရာမၞိဟ် ဍုၚ်မန် (HURFOM) တအ် ပ္တိတ်လဝ် ပ္ဍဲဂိတုဂျောန် သၞာံ ၂၀၁၃ ဂှ်မ္ဂး အပ္ဍဲကဵုပွိုၚ်ဍုၚ်မုဟ်ဍုၚ်ဂှ် ၅၅%၊ ပွိုၚ်ဍုၚ်ဇြပ်ဗုဂှ် ၅၀%၊ ပွိုၚ်ဍုၚ်ပါ်လမိုၚ် ကေုာံ ပွိုၚ်ဍုၚ်ကအ်ကြိက်ဂှ် ၄၅%၊ ဖာအၚ် ကေုာံ ပွိုၚ်ဍုၚ်လှာဒကှ်၊ ပွိုၚ်ဍုၚ်ရေဝ်ဂှ် ၄၀%၊ ပွိုၚ်ဍုၚ်ကျာ်မြဟ် ၃၅%၊ ပွိုၚ်ဍုၚ်တ္ကံခၟိုၚ် (ၜါသွာၚ်) ကေုာံ ပွိုၚ်ဍုၚ်မတ်မလီု ၃၀%၊ ပွိုၚ်ဍုၚ်ပံၚ် ၁၀% ဂှ် ညးဍုၚ်ကွာန်မန်၊ သၟတ်မန်တအ် ဗွဲမဂၠိုၚ် ပါလုပ်သုၚ်စောဲမံၚ် ဂဥုဲၜူမာဲရောၚ် ဓမံက်ထ္ၜးလဝ်ရ။
“အစဳဇန်ဖၟိုတ်သၟးကၠေံ အန္တရာဲဂဥုဲၜူမာဲ (မိုးကြိုးစဳမံချက်) အပ္ဍဲကဵုတွဵုရးမန်ဂှ် စဓမံက်ရုပ်ရဴကၠောန်ကၠုၚ်လဝ် နူဂိတုဂျောန် ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၃ တေံရ၊ ညံၚ်သ္ဂောံသၠုၚ်ပ္တိုန်အသိၚ် ပရေၚ်စဵုဒၞါ ဂဥုဲၜူမာဲကီု ဆေၚ်ကဵုအန္တရာဲဂဥုဲၜူမာဲတုဲ ညံၚ်ဂွံကဵုအာလညာတ် ကုသၟတ်၊ ညးဍုၚ်ကွာန်တအ်မာန်ကီုဂှ် ရေၚ်တၠုၚ်ကောပ်ကာဲမံၚ်ရ” သာ်ဝွံ ဒု- ဝန်ဇၞော် ကျဝ်ဇြာန်မျေအ်ဂှ် သောၚ်က္လးလဝ်ကဵုရ။
ကိုန်စဳဇန် ဖၟိုတ်ကၠေံဂဥုဲၜူမာဲ ပွိုၚ် ၁၅ သၞာံ ဂှ် စပ္တံကၠုၚ်နူသၞာံ ၁၉၉၉ -၂၀၀၀ တုဲ သၞာံ ၂၀၁၄ ဏအ်မ္ဂး ဗ္ၜတ်အခိၚ်အာယုက်ကိုန်စဳဇန် ၜိုန်ရအိုတ်အာကီုလေဝ် ပ္ဍဲကောံဓရီုဂကောံဂဥုဲၜူမာဲ ဗဟဵု (၂ /၂၀၁၂) တအ် ထပ်ဗပဵုပ္တိုန် ပွိုၚ် (၅) သၞာံပၠန်ဂှ်ရ ကိုန်စဳဇန်ဝွံ ဒးဆက်ဓမံက်အာ ရုပ်ရဴ ဒဵုကဵုစိုပ်သၞာံ ၂၀၁၈-၂၀၁၉ တေံရောၚ် ဂးရ။
ပရေၚ်ရပ်စပ်ကေတ်အရေဝ် ဆေၚ်ကဵုဂဥုဲၜူမာဲ မပ္တံကဵု မဂဥုဲချေံ၊ တၞးဘိၚ် အပ္ဍဲကဵုတွဵုရးမန်ဝွံ ပ္ဍဲကဵုသၞာံ ၂၀၁၁ ဂှ် (၃၃) အမှု၊ နကဵုၚုဟ်မး ၆၁၅၈၇၅၀ ဒ္ကေဝ်ကီု၊ သၞာံ ၂၀၁၂ ဂှ် (၄၄) အမှု၊ မၞုံၚုဟ်မး ၂၃၇၅၁၀၀၀ ဒ္ကေဝ်ကီု၊ သၞာံ ၂၀၁၃ ဂှ် (၁၀၅) အမှု၊ ၚုဟ်မးသြန် ရ၃၅၈၁၇၇၅ ကီု ညးတာလျိုၚ်ဆေၚ်စပ်တအ် ရပ်စပ်ထိၚ်ဒဝ်ဂွံကၠုၚ်နွံရောၚ် အတိုၚ်ဒု- ဝန်ဇၞော် ဟီုသှ်လဝ်ဂှ် ဂွံတီကေတ်ရ။
ဂဥုဲၜူမာဲဝွံ လက်ထက်အလဵုအသဳပၞာန်အုပ်ဓုပ် ပ္ဍဲအကြာသၞာံခရေတ် (၂၀၀၀) ဂှ် ဟိုတ်နူသၟာကမၠောန်မန် မပြံၚ်စဴကၠုၚ် နူဍုၚ်သေံ Thailand တံ ကေၚ်သုၚ်စောဲလဝ် မပ္တံကဵု မန်တအ် ကော် တၞးဘိၚ် သေံကော် (ၝာဲကရထီု) ဂှ်ကီု၊ မဂဥုဲချေံကီုတုဲ မံက်ပြာကတ်ကၠုၚ် အပ္ဍဲတွဵုရးမန် ဗွဲတၟေၚ် အပ္ဍဲဗွဳဗွိုၚ်တိဍာ်ဂကူမန်တအ် တန်တဴမၞုံဂၠိုၚ်ဂှ်ရ။