ပေါဲသောၚ်ကလးဏံဂှ် ဝန်ဇၞော်ဓါတ်ပၟတ်လလဳ တွဵုရးဍုၚ်မန် နာဲလွဳအံၚ်၊ ညးစၞးစၠတ်ထဝ်ညးဍုၚ်ကွာန် မိမျေအ်တာန်၊ ညးတာလျိုၚ် TOYO THAI GROUP မစ္စတာဟိရိယ၊ သၞာဲဒဴကမ္ပဏဳ၊ ရဲတန်တဴဒၟံၚ်ဒေသတံကဵု သီုရဲကွာန်မၞုံဇိုၚ်ဝုတ်ဒိုဟ်တံ ၜိုတ် (၁၀၀) တၠ တိုန်စိုပ်လဝ်ဂှ် ညးလုပ်ဂကောံ ပွမကၠးဖ္ဍး ပ္ဍဲအရာပရေၚ်ၜံက်ခါဲသယံဇာတသဘာဝဍုၚ်ပိုဲ EITI မိသိုက်သြန် ဟီုလဴဏာရ။
မိသိုက်သြန်ဂှ် “ ဒၞာဲဂွံသိုၚ်ရုၚ်စက်၊ ဗီုပြၚ်ရုၚ်စက်တအ်ဂှ် ညးတံလဴထ္ၜးဏာရ၊ ညးတအ်ဟီုဂှ်တှေ် ဓါတ်ပၟတ်လလဳတိတ်ကၠုၚ်တံဂှ် သွံကဵုအလဵုအသဳပိုဲဏောၚ်၊ နူဂှ်မွဲကဆံၚ် ထပ်သွံအလဵုပၠန်ဂှ် ဟွံဂွံတီဏီ” သာ်ဝွံ ဟီုရ။
ဒၞာဲတိသွက်ဂွံသိုၚ်ရုၚ်စက်ဏံ ရန်လဝ်ဗၞတ်ဧကၜိုတ် (၅၀၀) တံဂှ် ဒှ်တိဝါဗ္ၚတုဲ အခိၚ်လၟုဟ်မွဲဧကၜိုတ် (၃၀) ကိုဋ်ဒကေဝ် ၚုဟ်မးနွံဒၟံၚ်ရောၚ် ဂွံတီကေတ် နူရဲဒေသတအ်ရ။
မိသိုက်သြန်ဂှ် “ ဝန်ဇၞော်နာဲလွဳအံၚ်ကဵု အမာတ်မိမျေအ်တာန်တံ ဟီုဏာဂှ်တှေ် သွက်ဍုၚ်ကွာန်ဂွံဖောအ်ဗြေဝ်တိုန်ဂှ် ရဲဒေသတံဏံ ဒးကဵုအခေါၚ်သိုၚ်ရုၚ်စက်ထေက်ဏောၚ်၊ ယဝ်ရဘဲဒဏ်ဖဵု လပါ်ပရေအ်ပရေအ်တံ က္တဵုဒှ်မ္ဂး ညးတံကေတ်တာလျိုၚ်တုဲ ပသောၚ်ကဵုဏောၚ်၊ ဆဂး ပရေၚ်ပရေအ်ဗီုလဵု ဒှ်ကၠုၚ်မာန်ဂှ် ဟွံဂွံတီ” သာ်ဝွံ ဂးရ။
သွက်ရုၚ်စက်ဂွံဂေတ်အာမာန်ဂှ် မွဲဂိတုမ္ဂး ဒးသုၚ်စောဲတၟံချး လျိုၚ်တာန် (၃ ကိုဋ္ဋ် ၆ လက်) ရ။ အခိၚ်သိုၚ်ရုၚ်စက်မ္ဂး ဒးကေတ်ဇြဟတ်သၟာကမၠောန် ၜိုတ်အကြာ (၆ လ္ၚီ ကဵု ၁ လက်) နွံရ။ သိုၚ်ရုၚ်စက်တုဲ အခိၚ်စက်ဂေတ် ပတိတ်ပၟတ်တေံမ္ဂး ပွိုၚ်မွဲတ္ၚဲ ဒးသုၚ်စောဲ ဇြဟတ်သၟာကမၠောန် ၜိုတ် ၂၅၀ တၠ နွံရောၚ်ဂှ် ဂွံတီနူလိက်အစဳဇန်ကမ္ပဏဳ ချူပတိတ်လဝ်နွံရ။
ညးထိၚ်ဒဝ်ပွဳပွူသဘာဝနူဍုၚ်သေံ Nai Virawat ဂှ် “ပွိုၚ်မွဲသၞာံ ဒးစံၚ်တၟံချး လျိုၚ်တာန် ၄၃ ကိုဋ္ဋ်ပြၚ်ဟီုတှေ် နူလတူကျာမွဲကဆံၚ်ဂှ် ဓါတ်ကာဗောန်ဒိုၚ်အံက်သိုက် CO2၊ သာလဖာဒိုၚ်အံက်သိုက် SO2 ဓါတ်ဗဒါကဵု သၟုဟ်ဓာတ်ဓာတုတၞဟ်ဟ်တံဗွဲဂမၠိုၚ်ဂှ် သွဝ်ဒၟံၚ်လ္တူကျာဏောၚ်၊ သၟုဟ်ယက်ဂၠုဂၠု ဆောမ်ပတေၚ်တအ်ပၠန်လေဝ် ပြးဇးဒၟံၚ် လ္တူကျာလၟိုန်ဏောၚ်၊ စံၚ်သုၚ်စောဲတုဲ ထၟိက်ဂအုံတၟံချး ဒးထောံတံဂှ်ကီု ဍာ်ပပ်ပဳကၠိခန်ဗွဲမဂၠိုၚ် ဇွောဝ်စှေ်အာၜဳတအ်ဂှ်ကီု သွက်ဂွံဒှ်အန္တရာဲဖအိုတ်ရဏောၚ်” ရဴဝွံ ဂးရ။
လောန်ကၠုၚ် (၁၀) သၞာံပြၚ်ၚ်တေံ ဒၞာဲခရိုၚ်ရယံၚ်(နိဂီုဍုၚ်သေံ)ဂှ် ဟိုတ်နူရုၚ်စက်ပၟတ်ဓါတ်လလဳတၟံချး Map Ta Phut ဂှ်တုဲ စပ်ကဵုယဲကေန်သာ၊ ယဲခဍက်သြိုဟ်ဂြေက်၊ ယဲခၞော်၊ ယဲမဆီဍာဲလီုလာ်၊ ၜံၚ်ကောန်ၚာ်ကၠေၚ်က္ဍဟ်ယောၚ်ယာဒၟံၚ်တံကီု တၞံဆုတၞးဆုကဵု ပရေၚ်တဵုလွဳဗွဲမဂၠိုၚ် ကေၚ်ဆောံလေၚ်လီုလာ်ကၠုၚ်လဝ် နွံမံၚ်တံဂှ် ညးဟီုလဴထံက်ထ္ၜးဏာရ။
ၜိုန်ဂှ်လေဝ် နကဵု Toyo Thai Group ဝွံ သၞောတ်မၚ်မွဲထိၚ်ဒဝ် ဂေဟကဵု ပွဳပွူသဘာဝဂှ် သုၚ်စောဲအာ အတိုၚ်သၞောတ်ကၟိန်ဍုၚ်ဂျပါန်ကဵု အတိုၚ်ဗါန်ဂၠးကဝ် World Bank တံ ဖျေံလဝ်ဂှ်ရောၚ်၊ နူကဵုဂၠံၚ်ၜဳသၟာသၟိတ်မွဲကဆံၚ် တၟံချးနူဍုၚ်အဝ်သတေလျ၊ အာဖရိကသၠုၚ်ကျာကဵု ဍုၚ်အေန်ဒိုဝ်ဏဳယှာတံဂှ် ကေတ်နၚ်ရောၚ် သာ်ဝွံ ချူလဝ်အပ္ဍဲလိခ်အစဳဇန် ကမ္ပဏဳဏံဂှ် ဂွံဗှ်လဝ်ရ။
ရုၚ်စက်တၟံချးပတိတ်ဓါတ်ပၟတ်လလဳ ကရပ်ကွာန်အၚ်ဒၚ်ဏံဂှ် ဖျေံဓလိုက်အာတမ်ရိုဟ် သြန်ဒဝ်ဠာအမေရိကာန် ၂၇၀၀ သၚ်ဃဲရောၚ် ရန်လဝ်ဂှ် သ္ၚောဲခြာနူကဵု သၞေဟ်က္ၜၚ်ထဝါဲ ၁၀၀ တိုၚ်နွံရ။