ပ္ဍဲဒေသမန်ဒှ်ဒှ် ပ္ဍဲဍုၚ်မန်ဗၟာ သ္ကုတ်ဒေသတၞဟ်ဟ်ဒှ်ဒှ် ယြဴကုကမ္ပဏဳလဵုမွဲဟွံဟီု ယဝ်လုပ်ဓလိုက်တံရိုဟ် နကဵုတံကလောန် သ္ဒးစကာချးတၟံမ္ဂး နကဵုဗော်ကောန်ဂကူမန်ပိုဲ ဒတဴလိုၚ် လ္ပာ်ညးဍုၚ်ကွာန် ဒေသ မ္ဒးဒုၚ်ဂိတံဂှ်တုဲ ဒ္စဵုဒ္စးအာဏောၚ် သာ်ဝွံ ပ္ဍဲဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ ၂၈ ၊ ၂၀၁၆ တုဲကၠုၚ်ဏံ ကမ္မတဳဗဟဵု ဗော်ကောန်ဂကူမန် MNP လလောၚ်ပ္တိတ် လိက်လလောၚ်တရး မွဲတၞးရ။
စံၚ်ချးတၟံတုဲ ပ္တိတ်ဒြဟတ်ဓါတ်လလဳမ္ဂး သဘာဝ ဗွဲပွဳပွူပိုဲလေဝ် လီုလာ်ဏောၚ်၊ ဥတုရာသဳလေဝ် ဂတးပၠန်ကၠုၚ်ဏောၚ်၊ အရပ်အရာသဘာဝလေဝ်လီုကၠုၚ်ဏောၚ်၊ သွက်ရဲဒေသတံလေဝ် က္တဵုဒှ်ယဲဘဲဏောၚ် ဒၟါနူဂှ်ရ ကလောန်စံၚ်ဗဂဵုချးတၟံတုဲ ပ္တိတ်ဒြဟတ်ဓါတ်လလဳဂှ် ညိလေဝ် ဒုၚ်တဲဟွံမာန်ရ ရဴဝွံ ဂးလဝ် ပ္ဍဲလိက်လလောၚ်တရးဂှ်ရ။
အ္စာသဝ်ဟံၚ်ဍုၚ်(မာံကျဳဝေန်) ဖက်ဆောညးအုပ်ကာ လၟိဟ်(၂) ဗော်ကောန်ဂကူမန်ဂှ် “ ဒှ်ဘဲအန္တရာဲဏောၚ် တီဒၟံၚ်ဖိုဟ် ရံၚ်ဖဵုအတ္တသွက်ဇကု သ္ဂောံဂွံလှုဲသၟးတုဲ ကၠောန်မံၚ်တှေ် ပိုဲဒတဴလိုၚ် လပါ်ရဲကွာန်တံတုဲ ဒးဒ္စဵုဒ္စးအာဏောၚ်။ ချးတၟံဏံ လ္ပစကာ၊ စကာသၟုဟ်ဓါတ်သဘာဝတုဲ ယဝ်ဗဂေတ်စက် တိဗုတ်ဏံဏောၚ်တှေ် ပိုဲဒုၚ်တဲမာန်။ ပါဲချးတၟံတုဲ စကာသၟုဟ်ဓါတ်ညိဂှ်လေဝ် ပိုဲဖအောဝ်လဝ်ကီုရ။ ချးတၟံဏံ ဍေံကဵုဘဲကုပိုဲ ၜိုတ်လဵုမာန်ရော ရဲကွာန်ဒေသတံညံၚ်သ္ဂောံကၠိုဟ်ဂှ် ပိုဲသ္ပအဓိကတုဲ ပိုဲကၠောန် ပေါဲဟီုတွံဏံ” ဂးတဴရ။
ရန်ကဵုရဲဒေသတံ သ္ဂောတီကၠိုဟ် အန္တရာဲချးတၟံတုဲ ပ္ဍဲဖေဖဝ်ဝါရဳ ၂၉ ကဵုမာတ်ချ် ၁ ဂှ် တလပညာ မလေပ်ကၠိုဟ်ခၠၚ် ကဵု ဗော်ကောန်ဂကူမန်တံ ပံၚ်တုဲ အာသ္ပပေါဲသောၚ်က္လး ဟီုတွံ ပ္ဍဲကွာန်နှေဟ်ဍုၚ်၊ ကံဒုန်၊ ကံပၞဟ် ပွိုၚ်ဍုၚ်ကျာ်မြဟ် ဒေသဒဵုသာဲ ဒၞါဲရုၚ်စက်တိဗုတ် MCL မတ်မလီုရ ဂွံတီကေတ်။
ရဲဒေသတံ ဒဒှ်ရ ဟွံဒုၚ်တဲကဵု ပရေၚ်ဗဂေတ်စက် နကဵုချးတၟံရဂှ်လေဝ် ထ္ပက်စၟတ်တဲ ပ္ဍဲလိက်ဒ္စဵုုဒ္စးရ သာ်ဝွံ မိစန္ဒာနန် မလုပ်ချဳဒၟံၚ်ကရောံဂှ် ဟီုရ။
ဘဒန္တကေတုမာလာ ကျာ်ဇၞော်ဘာကံပလိုၚ် ပွိုၚ်ဍုၚ်ကျာ်မြဟ် မအာစိုပ်လ္ၚတ်လဝ် Mae Moh ဂှ် “ အဂုန်တံ ဂွံဆဵုကေတ် ရုၚ်စက်ဍေံတံဂှ် နဲဍေံတံစကာဂှ် ခိုဟ်မံၚ်ကွေံကွေံရ။ ရံၚ်အာတှေ် ဂွံဇီုပလီု သဘာဝ ပွဳပွူဂှ် ဟွံဆဵု။ ရုၚ်စက်ဏံလေဝ် ညံၚ်ဟဂွံ ဖန်ဗဒှ် ဖဵုပရေံပရေံ၊ ညံၚ်ဟဂွံဇီုကပိုက် သဘာဝ ဗွဲပွဳပွူဂှ် ဍေံတံကၠောန်အာ အတိုၚ်နဲကဲတေံဏောၚ် ညးတာလျိုၚ် ကမ္ပနဳတံ ဟီုလဝ်နွံ။ ဆ္ဂး ကျာ်ဇၞော်တံ ၜိုတ်ကေၚ်မိၚ်လဝ် ကေၚ်လ္ၚတ်လဝ်ဏောၚ်ဟီုတှေ် တလပညာမတီကၠိုဟ်ခၠၚ်တံကီု၊ တလပညာ စဳကၠး ပရေၚ်သဘာဝ ပွဳပွူတံကီု စကာချးတၟံတှေ် ဟွံဒှ်အန္တရာဲရဟီုဂှ် ဟီုဂးကၠုၚ် ဟွံမွဲရ။ မွဲဝါလေဝ် ဟွံကေၚ်မိၚ်ရ။ ဒှ်သာ်ဂှ်ရ ရုၚ်စက်ဏံ စၞးဒးစကာ ချးတၟံဂှ် စကာသၟုဟ်ဓါတ်သဘာဝတှေ် ခိုဟ်အိုတ်ရ” ရဴဝွံ ညးလဴထ်ၜး ရ။
ရုၚ်စက်တိဗုတ် MCL ဏံ စကာချးတၟံမ္ဂး ဖဵုပရေံပရေံ က္တဵုဒှ်ကၠုၚ်ဂှ် ရဲဒေသတံဏံရ ဒးဒုၚ်စဏောၚ်တုဲ ကၠောန်ဂပ်ဝ်ဟာ ဟွံဂပ်ဝ်ဟာဂှ် တန်တဴ ပ္ဍဲဆန္ဒညးဍုၚ်ကွာန်တံရဏောၚ် ကျာ်ဇၞော်အ္စာ ဂးရ။
ကၠာဍေံတံ ဟဂွံသိုၚ်ကၠောန်ရုၚ်စက်ဏံဏီဂှ် ကိစ္စဗဂေတ်စက် ဒးစကာချးတၟံဏောၚ်ဂှ် နူ MCL လဴက္လး ကဵုလဝ်သမ္တီ ကုရဲဒေသတံ ဟွံမွဲကၠုၚ်ရဂှ်လေဝ် ဂွံတီကေတ် နူလဟီု ရဲဒေသတံ ကီုရ။
အစဳဇန် ရုၚ်စက်တိဗုတ် MCL မတ်မလီုဝွံ စဓမံက်ကၠုၚ်ရုပ်ရဴ နူသၞာံ ၂၀၁၄ တေံရဒှ်တုဲ ပ္ဍဲဂိတုဂျူလာဲ ၂၀၁၆ ဏံမ္ဂး ဗဂေတ်ရုၚ်စက်ဏောၚ်၊ ရုၚ်စက်ဏံဂေတ်မ္ဂး ပွိုၚ်မွဲတ္ၚဲ ပ္တိတ်လၟိဟ်လျိုၚ်တိဗုတ် ဗၞတ် ၅ လ္ၚီတာန်မာန်ဏောၚ် တၠကမ္ပဏဳ ဂးလဝ်ရ။