ဂၠံၚ်တရဴ ပရေၚ်ၜိုဟ်လလံ ကၟိန်ဍုၚ်ပိုဲတံဂှ် စဵုကဵု ညိၚ်ဝတ်တပ်တးကွေံ ဟွံသေၚ်၊ ဟို်တ်နူကဵု ပြသၞာ ပဋိပက္ခနာနာ ကတဵုဒှ်ဒၟံၚ်ကီု၊ လညာတ်ဟွံတုပ်ညးသကအ် ပ္ဍဲကဵု ဂကောံကမၠောန်ၜိ်ုဟ်လလံတံတုဲ ပေဲါတက်ကျာပရေၚ်ၜိုဟ်လလံဂှ် လအ်ဒၟံၚ်ရောၚ်။ လ္ပာ်ညး လ္ပာ်အဲ တံၚ်ဂြဴ ညးသကအ်နွံရောၚ်။
လ္ပာ်ဒပ်ပၞာန်ဗၟာတံ ဟီုဂးကၠုၚ် မွဲသာ်ဂှ် ဒပ်ပၞာန်ကောန်ဍုၚ်အရေၚ်တံ၊ ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ကောန်ဍုၚ်အရေၚ်တံ အဓိက ဒးထ္ပက်စၟတ်တဲ ဒုၚ်ကအ်ပါၚ် ညံၚ်ဟွံဂွံပါ်တိတ် နူကဵုကၟိန်ဍုၚ်ရောၚ်။ ညးတံ မိက်ဂွံဟီုဂှ် ဒးထ္ပက်စၟတ်တဲကၠာရောၚ်။ ဆဂး လ္ပာ်ကောန်ဍုၚ်အရေၚ် ဒးက္လေၚ်ချပ်ဗစာ မွဲသာ်ဂှ် သွက်ညးတံ ပရေၚ်ဒုၚ်လျိုၚ် ကံကုသဵုညးတံ ညးတံဒးဖန်က်ကေတ်တ် ဟွံကၠးမးဏီတုဲ နကဵုညးတံ သွက်ဂွံထ္ပက်စၟတ်တဲ ဒုၚ်ကအ်ပါၚ်ဂှ် ဝါတ်ဂါတ်ရောၚ်။ ဒုၚ်ကအ်ပါၚ် ဟွံမာန်ဏီ ဟီုကၠုၚ်ကၠးကၠးမးမးရ။
ပရေၚ်ဒုၚ်လျိုၚ်ကောန်ဍုၚ်အရေၚ်တံ အဓိကဂှ် ကံကုသဵုညးတံဂှ် ညးတံဟေၚ် ဒးဖန်က်ကေတ်တုဲ အခေါၚ်အရာတုပ်သၟဟ် ကဵုဂကူဗၟာတံ ဒးနွံရောၚ်။ အတိုၚ်ကောန်ဍုၚ်အရေၚ်တံ ရန်တၟအ်လဝ်မ္ဂး၊ ညးတံ သွက်ဂွံဒက်ပတန်အာ ကၟိန်ဍုၚ်ဖေဝ်ဒရေဝ်ရောၚ်တုဲ ဒးဒက်ပတန်တွဵုရးရောၚ်။ ဂကူဗၟာလေဝ် ဒးနွံကဵု တွဵုရးမွဲဓဝ်မှ အခေါၚ်အရာတုပ်သၟဟ်ဂှ် ဍေံဒှ်ကၠုၚ်ရောၚ်။
ဟိုတ်ဂှ်ရ ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိကီု၊ ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တၞဟ်ဟ်ကီု၊ ဗော်ကောန်ဍုၚ်အရေၚ်တံကီု ယဝ်ရ တုိုန်စိုပ်ပေဲါသဳကၠဳပရေၚ်ၜိုဟ်လလံမ္ဂး ရန်တၟအ်ကဵု ကံကုသဵုဂကူဇကု ဇကုဂွံဖန်က်ကေတ် သာ်ဂှ်တုဲ သွက်ဂွံအာတ်မိက် သ္ဂောံချူသၞောတ်ဝ်ဥပဒေတွဵုရး ညးကဵုညးဂှ် ပၟိက်ဇၞော်ဒၟံၚ်ရ။ တုဲတုဲကၠုၚ်တေံ ဂွံလဝ်တၚ်တုပ်စိုတ် အဆံၚ်ကၟိန်ဍုၚ် (ပြည်ထောၚ်စုသဘောတူညီချက်စာချူပ် – Union Accords) နွံကီုလေဝ်၊ စပ်ကဵု ချူဓဇက်သၞောတ်ဝ်ဥပဒေတွဵုရးညးကဵုညးဂှ် ဟွံမွဲသက်က်ရောၚ်။
နကဵုဒပ်ပၞာန်ဗၟာ အာတ်မိက်ကၠုၚ် ညံၚ်ဟွံပါ်တိတ်နူကဵုကၟိန်ဍုၚ်ဟီုဂှ် က္လေၚ်ဟီုမွဲလ္ပာ်ပၠန်တှေ် ‘ယဝ်ရ ကောန်ဍုၚ်အရေၚ်တံ ပၟိက်ဆန္ဒနွံ သွက်တန်တဴမံၚ်စံၚ်အာ ပ္ဍဲကဵုကၟိန်ဍုၚ်မွဲစွံ’ မ္ဂး၊ နကဵုညးတံဂှ် ပါ်တိတ်နူကၟိန်ဍုၚ် ဟွံသေၚ်ရောၚ်။ စိုတ်ဆန္ဒညးတံ ညံၚ်ဟွံဂွံပါ်တိတ်အာဂှ် အဓိက ဒးကဵုအခေါၚ်အရာညးတံ အလုံအိုဿီု၊ ကံကုသဵု ညးတံ ညးတံ သွက်ဂွံဖန်က်ကေတ်ရောၚ်။
အတိုၚ်ကောန်ဍုၚ်အရေၚ်တံဖအိုတ် တုပ်လဝ်စိုတ်မ္ဂး ညးတံ သွက်ဂွံဒက်ပတန်အာကၟိန်ဍုၚ်ဖေဝ်ဒရေဝ် နကဵုဗီုပြၚ်ကဆံၚ်တွဵုရးကောန်ဍုၚ်အရေၚ်တံ ဖအိုတ်ရောၚ်။ ဒုၚ်သဇိုၚ်ကဵု ဂကူရောၚ် ဟီုစဂွံရ၊ ဆဂး ဟွံဒုၚ်သဇိုၚ် တိဍာ်ပထဝဳရောၚ် ဟီုစဂွံရ။ ဒေသလ္ၚဵု ယဝ်ရ ဒှ်မံၚ် ကောန်ဍုၚ်အရေၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုဂကူရောၚ် ဒှ်မ္ဂး ကော်ခဴအာယၟု ဒဒှ်တွဵုရးကောန်ဍုၚ်အရေၚ်ဂမၠိုၚ် (အမျိုးသားများပြည်နယ်) ရောၚ်။
ယဝ်ရ ကောန်ဍုၚ်အရေၚ်တံ ချူဇန် သ္ပဒတန်လဝ် တွဵုရးညးကဵုညးတုဲ မ္ဒးက္လေၚ်ပညဳပညပ်အာ မူဖေဝ်ဒရေဝ်ရောၚ်။ ဂကူဗၟာတံလေဝ် ဒးချူလဝ် သၞောတ်ဝ်ဒက်ပတန်တွဵုရး ညးကဵုညးကီုရောၚ်။ တွဵုရးတံဏံ ပံၚ်ကောံညဳသာမ္ဂး ဒှ်အာ ကၟိန်ဍုၚ်ဖေဝ်ဒရေဝ်ရောၚ်။
ဇေတ်တ်၊ ကောန်ဍုၚ်အရေၚ်တံ ညးဂမၠိုၚ်ဂှ် တွဵုရးညးကဵုညး ကေၚ်ချူဓဇက်လဝ် သၞောတ်ဝ်ဒက်ပတန်တွဵုရးညးကဵုညး ပ္ဍဲကဵုတိဍာ်ပၠန်ဂတးတေံတုဲဒှ်မံၚ်ကီုရရောၚ်။ သွက်ဂကူမန်ပိုဲတံလေဝ် ဝါတ်ကွေံကွေံ ဟွံသေၚ်၊ မွဲအခိၚ်တေံ ဂကောံပံၚ်ကောံပရေၚ်ဂကူမန် (MAU) ဂှ် ကေၚ်ချူလဝ် သၞောတ်ဝ်တွဵုရးဍုၚ်မန်ဂှ် တုဲဒှ်မံၚ်ကီုရရောၚ်၊ ကော်ခဴစ “သၞောတ်ဝ်ဒက်ပတန်ဍုၚ်မန်ရာမည” မဒှ်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ လတူသၞောတ်ဝ် မချူလဝ်ဏံဂှ် မ္ဒးက္လေၚ်ပကောံပကေဝ် က္လေၚ်ပလေဝ် ချူအာမ္ဂး ပြေပြံၚ်ရောၚ်။
ဆဂး ချူသၞောတ်ဝ်အလန်ဏံဂှ်မ္ဂး ညးဍုၚ်ကွာန်တံ သွက်ဂွံပါလုပ် ဂြုဂြုဂြီုဂြီုဂှ် ပၟိက်ဇၞော်ကွေံရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ညးမချူသၞောတ်ဝ်ဍုၚ်မန်ရာမည (ဝါ) တွဵုရးဍုၚ်မန်ဂှ် ဇၟာပ်ပ်ချူ သွက်ဂွံကော်ဘိက် ညးဍုၚ်ကွာန် သ္ဂောံပါလုပ်ဂှ် ပၟိက်ဇၞော်တဴ ဗွဲမလောန်ရောၚ်။ ပေဲါသဳကၠဳကီု၊ ပေဲါသောၚ်ကလးကီု ဒးကၠောန်ၜိ်ုတ်အာ လၟေၚ်ၚ်ရောၚ်၊ ကာလဂှ်မှ လညာတ်ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ပါလုပ်ကၠုၚ် ပ္ဍဲကဵုချူသၞောတ်ဝ်ဒက်ပတန်ဍုၚ်မန်ရောၚ် ပတိုန်ထ္ၜးဏာကီုရအဴ။