ဗညာအံင်
လက်ထက်အလဵုအသဳပၞာန် (နဝတ) ပ္ဍဲအပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၈၉-၉၇ တေံ ဂွံကၠုၚ်တၚ်တုပ်စိုတ် ဒိုအ်ပန်ပှော် ကုဂကောံရပ်လွဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ် (၁၇) ဂကောံတံရ၊ ဟီုမွဲနဲပၠန်မ္ဂး ဂွံလဝ်ကတိကဝတ် ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်ရ။
ဆ္ဂး သၞောဝ်ဥပဒေ ၂၀၀၈ မံက်ကၠုၚ်ဗက်သက်ဂတာပ် ပရေၚ်ဒိုအ်ပန်ပှော် ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်ဂှ် လီုဇးအာ အလဵုအလဵုပၠန်ရ။
တၚ်တုပ်စိုတ်တံ မူဟိုတ်ဂွံလီုအာရော ၜိုတ်က္ဍစိုပ် ဗက်သၟာန်သၟုက်ရံၚ် ညးဆက်စပ်လ္ၚဵုလ္ၚဵုတံကီုလေဝ် သွဟ်မချိုတ်ပၠိုတ်မွဲ ညးလဵုလေဝ်ကဵုဟွံမာန်တုဲ ဟိုတ်နူဟိုတ်နာနာသာ် ဒးလီုလာ်အာ ဂးကၠုၚ်သာ်ဏံအိုတ်။
ကြဴနူဂှ် စိုပ်လက်ထက် သမ္မတဥူတိၚ်သိၚ် ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၅၊ ဂိတုအံက်တဝ်ဗာ ၁၅ ဂှ် ဂကောံရပ်လွဟ် (၈) ဂကောံ မပ္တံဗော်ကရေၚ် KNU, DKBA,KNU/KNLA-PC ၊ ဗော်သေံ RCSS ၊ ဗော်ပအိုဝ် PNLO ၊ ဗော်ချေၚ် CNF ၊ ဗော်ရခေၚ် ALP ကေုာံ ဗော်ကွးဘာ ABSDF တံ စထ္ပက် NCA လိက်ကသုက် တုပ်စိုတ်ဒိုအ်ပန်ပှော်အလုံဍုၚ် ရ။
ကြဴနူဂှ် ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ NMSP ကေုာံ ဗော်ဒဳမဝ်ကရေတ်တေတ်ဠာဟူ LDU တံလေဝ် လုပ်ထ္ပက်စၟတ်တဲ ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၈ ဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ ၁၃ ဂှ်ကီုတုဲ ဂကောံရပ်လွဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ် ထ္ပက်စၟတ်တဲ NCA ဒှ်ကၠုၚ် (၁၀) ဂကောံရ။
သၞာံ ၂၀၁၈ ဂိတုအံက်တဝ်ဗာ ၁၅ အဃောသ္ပအသေအဟာန် တ္ၚဲထ္ပက် NCA ပေၚ် ၃ သၞာံဂှ် အလဵုအသဳ,ဒပ်ပၞာန်,ကၠတ်ထဝ် ကေုာံ နူဂကောံကောန်ဍုၚ်အရၚ် ၁၀ ဂကောံတံ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်အဆံၚ်သၠုၚ်ၚ် ၁၀+၁၀ တံ မွဲအဆက်ဓဝ် ကၠောန်ကၠုၚ်ကောံဓရီုရ။
ပ္ဍဲကောံဓရီုဂှ် ဒးဒုၚ်တဲမူမ္ဂး “ညံၚ်ဟဂွံပါ်တိတ် ကေုာံဒပ်ပၞာန်သ္ဒးဒှ်မွဲဟေၚ်” ဂှ်တုဲ လညာတ်ဟွံတုပ်ညးသ္ကံ၊ ကြဴနူဂှ် ပေါဲသဳကၠဳပရေၚ်ဍုၚ်မလုပ်သၞောဝ်တံလေဝ် ဒိုအ်ဒီုကၠုၚ်တုဲ သ္ဘၚ်သဳကၠဳပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်ဍုၚ်- ကောံဓရီုပေန်လုၚ် (၂၁) ဗွဝ်ကၠံ အလန်တတိယ တုဲဒှ်အာ ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၈ ဂိတုဂျူလာၚ်တုဲဂှ် ဒဵုကဵုလၟုဟ် ကောံဓရီုအလန်စတုတ္ထဂှ် ကၠောန်ဟွံမာန်ဏီဖိုဟ်ရ။
က္လေၚ်ဗ္စာရံၚ် တ္ၚဲ NCA ပေၚ် ၃ သၞာံဂှ်မ္ဂး ကောံဓရီုက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဇၞော်ဇၞော် ၁၀+၁၀ တ္ၚဲပထမ ပံက်ကောံဓရီု ဖါနူဂယးတုဲဂှ် ဗ္ဂါပ်ဖါသဝ်တ္ၚဲ ဂဥုပ်ဒပ်ဇၞော်မေန်အံၚ်လှာၚ် ကဵု သ္ကိုပ်ပၞာန်ဇၞော် ယျတ်သေတ် ဥက္ကဌ RCSS တံ ဟွံဒှ်တိုန်ကောံဓရီုဂှ် ရံၚ်မ္ဂး ဣဏံလေဝ် ဟိုတ်နူဟိုတ်နာနာသာ်ကီုဏောၚ် ချပ်ဂွံရ။
အသေအဟာန် NCA ပေၚ် ၄ သၞာံ လၟုဟ်ဏံပၠန်လေဝ် အလဵုအသဳ,ဒပ်ပၞာန် နွံကဵုအဝဵုသၠုၚ်အိုတ် ကဵု ဂကောံရပ်လွဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ အရၚ်ဍာံဍာံ ဒးကၠောန် အသေအဟာန် NCA ပ္ဍဲအံက်တဝ်ဗာ ၁၅ ဏောၚ်ဂှ် ဟွံဒှ်ကၠောန်တုဲ ဒးပြံၚ်တ္ၚဲကၠောန် ပ္ဍဲအံက်တဝ်ဗာ ၂၈ ဂှ်လေဝ် ဟိုတ်နူဟိုတ်နာနာသာ်ကီု ဒးဟီုရ။
သ္ကိုပ်ပၞာန်ဇၞော်ယျတ်သေတ် ဥက္ကဌ ကံၚ်ဇြဳကလေၚ်ပ္တန်ရးသေံ (RCSS) ဒှ်ကၠုၚ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ယာယဳ ပ္ဍဲဂကောံအာက္ဍိုပ် ကမၠောန်ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ် ဂကောံရပ်လွဟ် ၁၀ ဂကောံ (PPST) ဟွံဒှ်တိုန် အသေအဟာန် တ္ၚဲ NCA ပေၚ် ၄ သၞာံဂှ်လေဝ် ဒှ်ကၠုၚ်ဒၟါနူ ဟိုတ်နာနာသာ်ပၠန်ရ။
“သွက်ဂွံဆဵုကဵု ဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳ သွက်ဂွံဆဵုကဵု ဂဥုပ်ဒပ်မေန်အံၚ်လှာၚ်ဂှ်လေဝ် ဟီုပ္ညဳလဝ်ကဵု ကမ္မယှေန်ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ် ပိုဲတံတုဲရ။ ဂဥုပ်ဒပ်ဇၞော်လေဝ် ကိစ္စဏံ ညးတီလဝ်တုဲတုဲရဏောၚ်။ ပိုဲတံ ဒှ်ဆဵုမာန်ဏောၚ်မ္ဂး ပရူပရာ ဆန္ဒဒပ်ပၞာန်မိက်ဂွံဒှ်ကီု၊ ပရူပရာ လ္ပာ်ပိုဲ နွံပၟိက်ဂှ်ကီု ဗဇီုၜံၚ် သဳကၠဳ ဂၠာဲသွဟ်မာန်ဏောၚ်။ သ္ကိုပ်ရးပၞာန် (တိုၚ်းမႉး) ဒၞါထောံ တရဴပိုဲဗီုဏံဂှ် ဂၠုၚ်ဇၞော် ဓမံက်ရုပ်ရဴ ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်ပိုဲ ကြပ်ဗကပ်အာ” သာ်ဝွံ ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၉ ဂိတုအံက်တဝ်ဗာ ၂၇ အခါကၠောန်သ္ပ ပေါဲသောၚ်က္လးလိက်ပရိုၚ် ပ္ဍဲဍုၚ်သေံမွဲဒၞါဲဂှ် သ္ကိုပ်ပၞာန်ဇၞော်ယျတ်သေတ် ဟီုဂးဏာဂလာန်ဏံရ။
တုဲပၠန် နူကဵုဂကောံ ထ္ပက်စၟတ်တဲ NCA ဏံ မိက်ဂွံနုက်တိတ်တှေ် နုက်တိတ်မာန်မံၚ် ဂလာန်သာ်ဏံ ဒုသ္ကိုပ်ပၞာန်ဇၞော် ယျာပျေအ် ဟီုဂးလဝ်ကဵု ကုပူဂဵုလ္ၚဵုလ္ၚဵု နူဂကောံ NCA-S EAO ဂှ် နွံကၠုၚ် RCSS ပ္တိတ်လဝ်လိက်လလောၚ်။
ဂဥုပ်ဒပ်ဇၞော် မေန်အံၚ်လှာၚ် တိုန်စိုပ်ဟီုဂလာန် ပ္ဍဲအသေအဟာန် NCA ပေၚ် ၄ သၞာံဂှ် “ထ္ၜးဟိုတ်တေံ ဟိုတ်ဏံတုဲ ဂကောံတိုန်စိုပ်ဟွံမာန်တံဂှ်လေဝ် ဟိုတ်ညးတံကဵု ညးတံဏောၚ်လေဝ်” ဟီုဂးဏာသာ်ဏံရ။
လ္ၚတ်ရံၚ် ဂလာန်အသေအဟာန် NCA ပေၚ် ၄ သၞာံဏံမ္ဂး ပ္ဍဲအရာဒက်ပ္တန် ကၟိန်ဍုၚ်ပံၚ်ကောံ ဒဳမဝ်ကရေဇြဳ ဖေတ်ဒရေဝ်ဏံ လညာတ် ညးကဵုကသပ်ဂၞန်ကၟိန်ဍုၚ် (ဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳ) ကဵု လညာတ် ဂဥုပ်ဒပ်မေန်အံၚ်လှာၚ်ဂှ် တၞဟ်ခြာမံၚ်ဏောၚ် ဂွံဆဵုကေတ်။
သ္ကိုပ်ပၞာန်ဇၞော်ယျတ်သေတ် တိုန်စိုပ် အသေအဟာန် NCA ပေၚ် ၄ သၞာံဏံ ဟွံမာန်တုဲ စၞးညး သ္ကိုပ်ပၞာန်ဇၞော် မူတူသေဖိုဝ် ဥက္ကဌဗော် KNU ဒးလုပ်ဟီု ဂလာန်အသေအဟာန်ရ။
သ္ကိုပ်ပၞာန်ဇၞော် သဝ်မူတူသေဖိုဝ် သ္ဂးဏာဂှ် “ ချုက်လိက်ကသုက် NCA ဂှ် ပေၚ်ကၠုၚ် ၄ သၞာံတုဲရ၊ ဆ္ဂး ဒဵုလၟုဟ် အရာတောတက် ဟွံမွဲအိဟ် (စအှေ်)ဏီဂှ် အောန်ကဵုဓဝ်ပတှေ်တုဲ ဒၟါနူဂၠိုၚ်ကၠုၚ်ကဵု ဓဝ်သံသယ၊ ဓဝ်ဂဝိၚ်၊ဓဝ်အာဃာတတံဏောၚ် ညာတ်ကေတ်” သာ်ဏံ ညးဟီုထံက်ထ္ၜးဏာ။
သ္ကိုပ်ပၞာန်ဇၞော်ယျတ်သေတ် ဟိုတ်နူဟွံဒှ်စိုပ် နေပျဳဒဝ်ဂှ်ရ JIMC ကောံဓရီုပ္ညဳပ္ညပ် ဆေၚ်ကဵုဓမံက်ရုပ်ရဴ NCA မရနုက်ကဵု (၈) ဝါ ဂှ်လေဝ် အတိုၚ်ချပ်ဇန်လဝ် ဟွံဒှ်ကၠောန်တုဲ သ္ဂောံကလေၚ်ပ္တန်ဓဝ်ပတှေ်ပၠန်ဂှ် ဒးကေတ်အခိၚ် ဆလံၜိုတ်လဵု ဟီုဟွံမာန်ရ။
ကောံဓရီု JICM မရနုက်ကဵု (၇) ဝါ နွံကဵုက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဇၞော်ဇၞော်လၟိဟ်တုပ်တုပ် (အလဵုအသဳ,ကၠတ်ထဝ်, ဒပ်ပၞာန် ကေုာံ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ် NCA-S EAO) ၜါလ္ပာ်ဂှ် ကၠောန်ကၠုၚ်လဝ် ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၈ ဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ ၂၈ တေံတုဲ သွက်ကောံဓရီု မရနုက် (၈) ဝါဂှ် ၜိုန်ချိၚ်လဝ် သွက်ဂွံကၠောန် ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၉ ဂိတုအံက်တဝ်ဗာ (၃၀) ဂှ်လေဝ် ဟိုတ်နူ သ္ကိုပ်ပၞာန်ဇၞော် ယျဝ်သေတ် တို်န်စိုပ်ဟွံမာန်တုဲ အစဳဇန် လီုအာရ။
ယဝ်ရ အကြာဏံ ဒှ်ကၠောန် JICM ကီုမ္ဂး ကောံဓရီုကမ္မတဳ ပံၚ်တောဲမၚ်ရံၚ်အရာဒိုအ်ပန်ပှော်(JMC) ကီု၊ ကောံဓရီုကမ္မတဳပံၚ်တောဲ အရာသဳကၠဳပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်ကၟိန်ဍုၚ်(UPDJC) ကီု က္လေၚ်ဂျိုၚ်တိုန်ဏောၚ် ဒှ်တုဲ သ္ဘၚ်သဳကၠဳပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်ဍုၚ်- ကောံဓရီုပေန်လုၚ် ၂၁ ဗွဝ်ကၠံ အလန်စတုတ္ထဂှ်လေဝ် အခါကၠောန်တှေ် ဒှ်ကၠောန်မာန်ဏောၚ်။
ပူဂိုလ်ကဵုကသပ်ဂၞန်ကၟိန်ဍုၚ် ဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳသ္ဂးဂှ် “တ္ၚဲဏံ အခိၚ်ဏံ ပ္ဍဲအကြာပိုဲဖအိုတ်ဏံ နကဵုမူ ဒုၚ်တဲမာန်ဂှ် ဂွံလဝ် ၃ တၚ်”တုဲ လၟေၚ်ကမၠောန်ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်အနာဂတ် ပ္ညဳဂွံလဝ် ကေုာံ ဂကောံရပ်လွဟ် ဒိုပ်လဝ်ပန်ပှော်ဂှ် အာကေတ်တၚ်တုပ်စိုတ် ပ္ဍဲ ပေန်လုၚ် ၂၁ ဗွဝ်ကၠံ (ကောံဓရီုအလန် စတုတ္ထ) တေံဏောၚ် ဂးရ။
ပ္ဍဲတၚ်ပထမဂှ် ကေတ်တၚ်တုပ်စိုတ် မူပၞောန် ဓမံက်ရုပ်ရဴ NCA တုဲ လိက်ကသုက်တုပ်စိုတ် အဆံၚ်ကၟိန်ဍုၚ်ဂှ် နဒဒှ်သ္ကုတ်ပထမ ချုက်အာ ပ္ဍဲကောံဓရီုပေန်လုၚ် ၂၁ ဗွဝ်ကၠံ အလန်စတုတ္တ တေံဏောၚ်။ တၚ်ဒုတိယဂှ် မူသဇိုၚ် ထပ်ဂွံနွံဏီတံဂှ် အာပံၚ်စုတ် ပ္ဍဲမူသဇိုၚ်ဖေတ်ဒရေဝ် ၅၁ တၚ် ဂွံလဝ်တုဲတုဲတေံဂှ်တုဲ နဒဒှ်သ္ကုတ်ဒုတိယ က္လေၚ်ချုက်ဗပေၚ်စုတ် ပ္ဍဲလိက်ကသုက်တုပ်စိုတ်ကၟိန်ဍုၚ်တေံ ပၠန်ဏောၚ်။ တၚ်တတိယဂှ်မ္ဂး လၟေၚ်ကမၠောန်ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ် ဒးဆက်ဓမံက်ရုပ်ရဴ ကြဴနူပေါဲရုဲမာဲ ၂၀၂၀ တေံဂှ် ဒှ်ကၠုၚ်လိက်ကသုက်ကၟိန်ဍုၚ် သ္ကုတ်တတိယဏောၚ် ဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳ ဂးရ။
ဒှ်သာ်ဂှ်ရ သွက်လၟေၚ်ကမၠောန် ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ် ဆိုအ်ဒိုအ်မံၚ်လၟုဟ်ဏံ ဂစာန်ပ္တန်ဓဝ်ပတှေ်ညးသ္ကံတုဲ ကၠာဟွံစိုပ်ပေါဲရုဲမာဲ ၂၀၂၀ တေံ ကၠောန်သ္ပ ကောံဓရီု ပေန်လုၚ် ၂၁ ဗွဝ်ကၠံ အလန်စတုတ္ထမာန်မ္ဂး NCA ဂှ် ကလေၚ်စိုပ်လ္တူဂၠံၚ်မာန်ဏောၚ်။
မွဲလ္ပာ်တေံလေဝ် ရံၚ်ပ္ဍဲကြက္ကဒိန်တၟိ ၂၀၂၀ မ္ဂး အလဵုအသဳ လဇံက်လဝ်အစဳဇန်ကၠာအိုတ်ဂှ် အစဳဇန် ပေါဲရုဲမာဲဏောၚ်ဂှ် လ္ပဝိုတ်ထောံညိ။
ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် Stakeholder မဆေၚ်စပ်တံ ဗွဲမဂတာပ်အခိၚ် ပဓဝ်ပတပ် လၟေၚ်ကမၠောန် ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်ဏံ ဟွံမာန်မ္ဂး ဒှ်ကၠုၚ်ညံၚ်ကမၠောန်ဖဳဇာတ်မွဲတုဲ နနဲပရေၚ်ဒိုအ်ပန်ပှော် ကြဴနူ ၁၉၈၉ တေံကီု ကမၠောန်ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ် NCA လၟုဟ်ဏံလေဝ် ဒၟါနူဟိုတ်နာနာသာ်ဂးတုဲ အခိၚ်ဟွံရုဲ လီုအာမာန်ဏောၚ်ဂှ် မိက်ဂွံကဵုစွံဓဝ်သတိ သွက်အလုံညးဖအိုတ်ရောၚ်။
နွံကဵုအဝဵုသၠုၚ်အိုတ် ကဵု ဂကောံရပ်လွဟ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ အရၚ်ဍာံဍာံ ဒးကၠောန် အသေအဟာန် NCA ပ္ဍဲအံက်တဝ်ဗာ ၁၅ ဏောၚ်ဂှ် ဟွံဒှ်ကၠောန်တုဲ ဒးပြံၚ်တ္ၚဲကၠောန် ပ္ဍဲအံက်တဝ်ဗာ ၂၈ ဂှ်လေဝ် ဟိုတ်နူဟိုတ်နာနာသာ်ကီု ဒးဟီုရ။
သ္ကိုပ်ပၞာန်ဇၞော်ယျတ်သေတ် ဥက္ကဌ ကံၚ်ဇြဳကလေၚ်ပ္တန်ရးသေံ (RCSS) ဒှ်ကၠုၚ်က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ယာယဳ ပ္ဍဲဂကောံအာက္ဍိုပ် ကမၠောန်ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ် ဂကောံရပ်လွဟ် ၁၀ ဂကောံ (PPST) ဟွံဒှ်တိုန် အသေအဟာန် တ္ၚဲ NCA ပေၚ် ၄ သၞာံဂှ်လေဝ် ဒှ်ကၠုၚ်ဒၟါနူ ဟိုတ်နာနာသာ်ပၠန်ရ။
“သွက်ဂွံဆဵုကဵု ဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳ သွက်ဂွံဆဵုကဵု ဂဥုပ်ဒပ်မေန်အံၚ်လှာၚ်ဂှ်လေဝ် ဟီုပ္ညဳလဝ်ကဵု ကမ္မယှေန်ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ် ပိုဲတံတုဲရ။ ဂဥုပ်ဒပ်ဇၞော်လေဝ် ကိစ္စဏံ ညးတီလဝ်တုဲတုဲရဏောၚ်။ ပိုဲတံ ဒှ်ဆဵုမာန်ဏောၚ်မ္ဂး ပရူပရာ ဆန္ဒဒပ်ပၞာန်မိက်ဂွံဒှ်ကီု၊ ပရူပရာ လ္ပာ်ပိုဲ နွံပၟိက်ဂှ်ကီု ဗဇီုၜံၚ် သဳကၠဳ ဂၠာဲသွဟ်မာန်ဏောၚ်။ သ္ကိုပ်ရးပၞာန် (တိုၚ်းမႉး) ဒၞါထောံ တရဴပိုဲဗီုဏံဂှ် ဂၠုၚ်ဇၞော် ဓမံက်ရုပ်ရဴ ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်ပိုဲ ကြပ်ဗကပ်အာ” သာ်ဝွံ ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၉ ဂိတုအံက်တဝ်ဗာ ၂၇ အခါကၠောန်သ္ပ ပေါဲသောၚ်က္လးလိက်ပရိုၚ် ပ္ဍဲဍုၚ်သေံမွဲဒၞါဲဂှ် သ္ကိုပ်ပၞာန်ဇၞော်ယျတ်သေတ် ဟီုဂးဏာဂလာန်ဏံရ။
တုဲပၠန် နူကဵုဂကောံ ထ္ပက်စၟတ်တဲ NCA ဏံ မိက်ဂွံနုက်တိတ်တှေ် နုက်တိတ်မာန်မံၚ် ဂလာန်သာ်ဏံ ဒုသ္ကိုပ်ပၞာန်ဇၞော် ယျာပျေအ် ဟီုဂးလဝ်ကဵု ကုပူဂဵုလ္ၚဵုလ္ၚဵု နူဂကောံ NCA-S EAO ဂှ် နွံကၠုၚ် RCSS ပ္တိတ်လဝ်လိက်လလောၚ်။
ဂဥုပ်ဒပ်ဇၞော် မေန်အံၚ်လှာၚ် တိုန်စိုပ်ဟီုဂလာန် ပ္ဍဲအသေအဟာန် NCA ပေၚ် ၄ သၞာံဂှ် “ထ္ၜးဟိုတ်တေံ ဟိုတ်ဏံတုဲ ဂကောံတိုန်စိုပ်ဟွံမာန်တံဂှ်လေဝ် ဟိုတ်ညးတံကဵု ညးတံဏောၚ်လေဝ်” ဟီုဂးဏာသာ်ဏံရ။
လ္ၚတ်ရံၚ် ဂလာန်အသေအဟာန် NCA ပေၚ် ၄ သၞာံဏံမ္ဂး ပ္ဍဲအရာဒက်ပ္တန် ကၟိန်ဍုၚ်ပံၚ်ကောံ ဒဳမဝ်ကရေဇြဳ ဖေတ်ဒရေဝ်ဏံ လညာတ် ညးကဵုကသပ်ဂၞန်ကၟိန်ဍုၚ် (ဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳ) ကဵု လညာတ် ဂဥုပ်ဒပ်မေန်အံၚ်လှာၚ်ဂှ် တၞဟ်ခြာမံၚ်ဏောၚ် ဂွံဆဵုကေတ်။
သ္ကိုပ်ပၞာန်ဇၞော်ယျတ်သေတ် တိုန်စိုပ် အသေအဟာန် NCA ပေၚ် ၄ သၞာံဏံ ဟွံမာန်တုဲ စၞးညး သ္ကိုပ်ပၞာန်ဇၞော် မူတူသေဖိုဝ် ဥက္ကဌဗော် KNU ဒးလုပ်ဟီု ဂလာန်အသေအဟာန်ရ။
သ္ကိုပ်ပၞာန်ဇၞော် သဝ်မူတူသေဖိုဝ် သ္ဂးဏာဂှ် “ ချုက်လိက်ကသုက် NCA ဂှ် ပေၚ်ကၠုၚ် ၄ သၞာံတုဲရ၊ ဆ္ဂး ဒဵုလၟုဟ် အရာတောတက် ဟွံမွဲအိဟ် (စအှေ်)ဏီဂှ် အောန်ကဵုဓဝ်ပတှေ်တုဲ ဒၟါနူဂၠိုၚ်ကၠုၚ်ကဵု ဓဝ်သံသယ၊ ဓဝ်ဂဝိၚ်၊ဓဝ်အာဃာတတံဏောၚ် ညာတ်ကေတ်” သာ်ဏံ ညးဟီုထံက်ထ္ၜးဏာ။
သ္ကိုပ်ပၞာန်ဇၞော်ယျတ်သေတ် ဟိုတ်နူဟွံဒှ်စိုပ် နေပျဳဒဝ်ဂှ်ရ JIMC ကောံဓရီုပ္ညဳပ္ညပ် ဆေၚ်ကဵုဓမံက်ရုပ်ရဴ NCA မရနုက်ကဵု (၈) ဝါ ဂှ်လေဝ် အတိုၚ်ချပ်ဇန်လဝ် ဟွံဒှ်ကၠောန်တုဲ သ္ဂောံကလေၚ်ပ္တန်ဓဝ်ပတှေ်ပၠန်ဂှ် ဒးကေတ်အခိၚ် ဆလံၜိုတ်လဵု ဟီုဟွံမာန်ရ။
ကောံဓရီု JICM မရနုက်ကဵု (၇) ဝါ နွံကဵုက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဇၞော်ဇၞော်လၟိဟ်တုပ်တုပ် (အလဵုအသဳ,ကၠတ်ထဝ်, ဒပ်ပၞာန် ကေုာံ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ် NCA-S EAO) ၜါလ္ပာ်ဂှ် ကၠောန်ကၠုၚ်လဝ် ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၈ ဂိတုဖေဖဝ်ဝါရဳ ၂၈ တေံတုဲ သွက်ကောံဓရီု မရနုက် (၈) ဝါဂှ် ၜိုန်ချိၚ်လဝ် သွက်ဂွံကၠောန် ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၉ ဂိတုအံက်တဝ်ဗာ (၃၀) ဂှ်လေဝ် ဟိုတ်နူ သ္ကိုပ်ပၞာန်ဇၞော် ယျဝ်သေတ် တို်န်စိုပ်ဟွံမာန်တုဲ အစဳဇန် လီုအာရ။
ယဝ်ရ အကြာဏံ ဒှ်ကၠောန် JICM ကီုမ္ဂး ကောံဓရီုကမ္မတဳ ပံၚ်တောဲမၚ်ရံၚ်အရာဒိုအ်ပန်ပှော်(JMC) ကီု၊ ကောံဓရီုကမ္မတဳပံၚ်တောဲ အရာသဳကၠဳပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်ကၟိန်ဍုၚ်(UPDJC) ကီု က္လေၚ်ဂျိုၚ်တိုန်ဏောၚ် ဒှ်တုဲ သ္ဘၚ်သဳကၠဳပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်ဍုၚ်- ကောံဓရီုပေန်လုၚ် ၂၁ ဗွဝ်ကၠံ အလန်စတုတ္ထဂှ်လေဝ် အခါကၠောန်တှေ် ဒှ်ကၠောန်မာန်ဏောၚ်။
ပူဂိုလ်ကဵုကသပ်ဂၞန်ကၟိန်ဍုၚ် ဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳသ္ဂးဂှ် “တ္ၚဲဏံ အခိၚ်ဏံ ပ္ဍဲအကြာပိုဲဖအိုတ်ဏံ နကဵုမူ ဒုၚ်တဲမာန်ဂှ် ဂွံလဝ် ၃ တၚ်”တုဲ လၟေၚ်ကမၠောန်ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်အနာဂတ် ပ္ညဳဂွံလဝ် ကေုာံ ဂကောံရပ်လွဟ် ဒိုပ်လဝ်ပန်ပှော်ဂှ် အာကေတ်တၚ်တုပ်စိုတ် ပ္ဍဲ ပေန်လုၚ် ၂၁ ဗွဝ်ကၠံ (ကောံဓရီုအလန် စတုတ္ထ) တေံဏောၚ် ဂးရ။
ပ္ဍဲတၚ်ပထမဂှ် ကေတ်တၚ်တုပ်စိုတ် မူပၞောန် ဓမံက်ရုပ်ရဴ NCA တုဲ လိက်ကသုက်တုပ်စိုတ် အဆံၚ်ကၟိန်ဍုၚ်ဂှ် နဒဒှ်သ္ကုတ်ပထမ ချုက်အာ ပ္ဍဲကောံဓရီုပေန်လုၚ် ၂၁ ဗွဝ်ကၠံ အလန်စတုတ္တ တေံဏောၚ်။ တၚ်ဒုတိယဂှ် မူသဇိုၚ် ထပ်ဂွံနွံဏီတံဂှ် အာပံၚ်စုတ် ပ္ဍဲမူသဇိုၚ်ဖေတ်ဒရေဝ် ၅၁ တၚ် ဂွံလဝ်တုဲတုဲတေံဂှ်တုဲ နဒဒှ်သ္ကုတ်ဒုတိယ က္လေၚ်ချုက်ဗပေၚ်စုတ် ပ္ဍဲလိက်ကသုက်တုပ်စိုတ်ကၟိန်ဍုၚ်တေံ ပၠန်ဏောၚ်။ တၚ်တတိယဂှ်မ္ဂး လၟေၚ်ကမၠောန်ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ် ဒးဆက်ဓမံက်ရုပ်ရဴ ကြဴနူပေါဲရုဲမာဲ ၂၀၂၀ တေံဂှ် ဒှ်ကၠုၚ်လိက်ကသုက်ကၟိန်ဍုၚ် သ္ကုတ်တတိယဏောၚ် ဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳ ဂးရ။
ဒှ်သာ်ဂှ်ရ သွက်လၟေၚ်ကမၠောန် ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ် ဆိုအ်ဒိုအ်မံၚ်လၟုဟ်ဏံ ဂစာန်ပ္တန်ဓဝ်ပတှေ်ညးသ္ကံတုဲ ကၠာဟွံစိုပ်ပေါဲရုဲမာဲ ၂၀၂၀ တေံ ကၠောန်သ္ပ ကောံဓရီု ပေန်လုၚ် ၂၁ ဗွဝ်ကၠံ အလန်စတုတ္ထမာန်မ္ဂး NCA ဂှ် ကလေၚ်စိုပ်လ္တူဂၠံၚ်မာန်ဏောၚ်။
မွဲလ္ပာ်တေံလေဝ် ရံၚ်ပ္ဍဲကြက္ကဒိန်တၟိ ၂၀၂၀ မ္ဂး အလဵုအသဳ လဇံက်လဝ်အစဳဇန်ကၠာအိုတ်ဂှ် အစဳဇန် ပေါဲရုဲမာဲဏောၚ်ဂှ် လ္ပဝိုတ်ထောံညိ။
ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် Stakeholder မဆေၚ်စပ်တံ ဗွဲမဂတာပ်အခိၚ် ပဓဝ်ပတပ် လၟေၚ်ကမၠောန် ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ်ဏံ ဟွံမာန်မ္ဂး ဒှ်ကၠုၚ်ညံၚ်ကမၠောန်ဖဳဇာတ်မွဲတုဲ နနဲပရေၚ်ဒိုအ်ပန်ပှော် ကြဴနူ ၁၉၈၉ တေံကီု ကမၠောန်ပရေၚ်ၜိုဟ်လလမ် NCA လၟုဟ်ဏံလေဝ် ဒၟါနူဟိုတ်နာနာသာ်ဂးတုဲ အခိၚ်ဟွံရုဲ လီုအာမာန်ဏောၚ်ဂှ် မိက်ဂွံကဵုစွံဓဝ်သတိ သွက်အလုံညးဖအိုတ်ရောၚ်။