အံက်သာ (တံၚ်ပရၚ်)
နိဿဲ 7 DAYTV
ပ္ဍဲရုၚ်ဂဥုဲဝူဟာန် လ္ဒောဝ်ဍုၚ်ကြုက်မွဲဒၞာဲ ညးယဲက္ဍၚ်မွဲတၠ ကျာယဝီုယီုတိတ် အလန်လက္ကရဴအိုတ်ဂှ် ဂစာန်ဗဂိုဟ်ပ္တိတ်တုဲ ကရဴကၠေံစးကဵု လိုက်လောကရ။
အ္စာဂဥုဲဒံက်တာမွဲတၠ မကျိုၚ်လဝ်ကယျိုၚ် စဵုဒၞာယဲအလုံဇကုခန္ဓမွဲဂှ် သ္ပသမ္တီ ချူစၟတ်သမ္တီ အခိၚ်ညးမစုတိဂှ်ရ၊ အခိၚ်သ္ဂာဗ္တံ နာဍဳစက်တက် (၂း၃၈) နာဍဳ အခိၚ်ဒေသဍုၚ်ကြုက်ဂှ် ဒံက်တာလဳ စုတိအာရ။ လောန်ကၠုၚ်ခြာဟွံ လအ်ဏံ ညးဒှ်မံၚ်ဓဝိ်ၚ်ကဵု ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ဂွိၚ်ဖေက်ဒှ်အန္တရာဲ ယဲတၟေၚ်ကိုဝ်ရိုဝ်နာဂှ် နကဵုဇကုညး ဒးဒုၚ်သၠးဏာလမျီု နကဵုယဲညးဒှ်ဓဝိၚ် ကေၚ်ကဵုလဝ်သတိကဵု ကောန်ဍုၚ်ဝူဟာန်တံဂှ်ရ။ ဂွံမိၚ်ကေတ်ပရိုၚ် ဒံက်တာလဳ စုတိချိုတ်အာတုဲ အလုံဍုၚ်ကြုက်မွဲ ဂိုဟ်သ္ၚောံအောန်တဴစိုတ်အိုတ်ရ။ မွဲဒမြိပ်ဓဝ် ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ဟီု ဂရိုဟ်ပါ်ပဲါ လ္တူက္ဍိုပ်သ္ကိုပ် အလဵုအသဳဍုၚ်ဝူဟာန်တံအိုတ်ရ။ အလဵုအသဳကြုက် ပွမကၟာတ်လဒဵုလဝ် အခေါၚ်ဟီုဂး ဗွဲမဗၠးၜးဂှ်လေဝ် ဒးဒုၚ်ကဵုဇြဟတ်ဂရိုဟ် ညံၚ်သ္ဂောံပြံၚ်လှာဲကဵုရ။
ဒံက်တာလဳဂှ် ဒှ်ညးတာလျိုၚ်ပြေ မၚ်မွဲလဝ် ဒ္ဂေတ်စိုတ်ဓါတ်အ္စာဂဥုဲ ဗုသၟးတပ်တးမွဲတၠရောၚ်ဂှ် ကောန်ဍုၚ်ကြုက်တံ ဟီုဂးထိုၚ်သး သ္ပစၟတ်သမ္တီအိုတ်ရ။ လ္တူအလဵုအသဳတံ ကဵုလဝ်စၞောန် ကၟာတ်လဒဵုပရိုၚ်ဂှ် ဒံက်တာလဳ ဒစဵုဒစးတုဲ သွက်ဖဵုညးဍုၚ်ကွာန် ဒးဟီုဂးပံက်ထ္ၜးထေက်ဂှ် ဟီုပတိတ်ဏာလဝ်ရ။ အခိၚ်ကာလပစ္စုပ္ပန်ဏံ အလုံလိုက်မွဲ ဒးဖေက်တကိုတ် ဒးစွံမံၚ်အာရီု စၟယဲကိုဝ်ရိုဝ်နာဂှ် ညံၚ်ရဴဟွံဂွံသာသွံဂှ် ပြဟ်ဟ်ပြေဟ်ဟ် ကေၚ်ကဵုလဝ်သတိရ။ ဒံက်တာလဳဂှ် ဒှ်အ္စာဂဥုဲဒံက်တာဇၞော် လွဳပရာမတ်မွဲတၠ ပ္ဍဲကဵုရုၚ်ဂဥုဲဇၞော် ဍုၚ်ဝူဟာန်ရ။ ပ္ဍဲကဵုသၞာံ (၂၀၁၉) ဂိတုဒဳဇြမ်ဗာဂှ် ပ္ဍဲကဵုညးက္တဵုဒှ်ယဲ ပ္ဍဲရုၚ်ဂဥုဲတံဂှ် ဂွံဆဵုညာတ်ကေတ် လက္ချဏ်တုပ်မံၚ်ညးသ္ကံဂှ် သ္ပကၠုၚ်သတိရ၊ လက္ချဏ်ယဲက္တဵုဒှ်တံဂှ်လေဝ် တုပ်သၟဟ်ကဵုယဲ ‘သာ’ မက္တဵုဒှ်ကၠုၚ် ပ္ဍဲသၞာံ (၂၀၀၃) တေံရ။ ယဲ ‘သာ’ ဂှ် အခိၚ် (၂၀၀၃) တေံ မၞိဟ်ယဲ စုတိချိုတ်အာ ဟွံအောန်လးလးရ။ ယဲဏံ တၟေၚ်မံၚ်ရောၚ်ဂှ် ဒံက်တာလဳ ဂွံဆဵုကေတ်ရ။
ပ္ဍဲကဵုရုၚ်ဂဥုဲဝူဟာန်ဂှ် စမ်ၜတ်ပါ်ဓာတ် နကဵုမၞိဟ်ယဲ (၇) တၠတုဲ ဂွံဆဵုညာတ်ကေတ် စၟယဲတၟေၚ်ၚ် ဟွံကေၚ်ဆဵုမွဲလှေ်ဂှ်တုဲ ပ္ဍဲဍုၚ်ဝူဟာန်ဏံ စၟယဲတၟေၚ်တၟဟ် ဟွံကေၚ်ဒှ်မွဲလှေ်ဂှ် ပြးမံၚ်ယျရောၚ်ဂှ် ဒံက်တာလဳ ဖျေံသ္ဂုတ်သွာတ်ရ။ စၟယဲဏံဂှ် လုပ်ပလီုပလာ်ကဵု ပၞော်ယီုလုပ်တိတ် တုပ်သၟဟ်ကဵုယဲ ‘သာ’ ကီု၊ သ္ပလဝ်သာသာ သ္ပံသ္ပံဟွံဂွံတုဲ မ္ဒးစဵုဒၞာ နကဵုကြိယာ ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်တုဲမှ လွဳယဲဏံဂွံရောၚ်ဂှ် ဒံက်တာလဳ ဟီုဂးကဵုသတိကဵု အ္စာဂဥုဲလွဳယဲ မွဲကရောံတံဂှ်ရ။ ဟိုတ်နူဟိုတ်ဂှ်တုဲ နူဂှ် လအ်ဂွံပွိုၚ်ပန်တ္ၚဲတုဲ လိက်ပၟိၚ်ကော် ဒံက်တာလဳ နူကဵုတၠအဝဵု ဍုၚ်ဝူဟာန်တံ စိုပ်ကၠုၚ် ဒံက်တာလဳမွဲတၞးရ။ ‘ကမၠောန်ဒံက်တာလဳ ကၠောန်သ္ပမံၚ်အခိၚ်လၟုဟ်ဂှ် ဒှ်ကမၠောန်ဘပဠ ညံၚ်ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ဂွံတ္ကိုတ်တၚဵုရောၚ်ဂှ် ဒးဒုၚ်စောဲစပ်ရ’ ၊ ဒံက်တာလဳဂှ် ‘အဲပရးဒးပရိုၚ်ဗၠေတ်တ်ရောၚ်’ သာ်ဏံ ဒးဒုၚ်ဓရတ် ထ္ပက်စၟတ်တဲ ဒုၚ်ဝန်ကုတၠအဝဵုတံရ။ နူကဵုဗၠာဲမှိၚ်တံလေဝ် လ္ၚတ်ကျောဝ်အာ အကာဲအရာဒံက်တာလဳ ကေုာံ အ္စာဂဥုဲ (၇) တၠ ပံၚ် (၈) တၠ၊ နကဵုဒုဟ်ဗလးပရိုၚ်ကောလဟာလရ။
ဟိုတ်နူကဵု ဒးဒုၚ်ကရေပ်ဓရတ်နာနာသာ်တုဲ ကိစ္စယဲဓမံက်တိုန်တၟိဂှ် အန္တရာဲနွံၜိုတ်လဵု ဒးဝေၚ်ပဲါစဵုဒၞာဗီုလဵုဂှ် ဟွံဂွံအခေါၚ်ဟီုဓမံက်ပ္တိတ် ကုညးဂမၠိုၚ်တံရ၊ ၜိုန်ရဒှ်ဓဝိၚ်အန္တရာဲယဲဏံ ဇၞော်ကဵုဇြဟတ်ကီုလေဝ် ဒးဒုၚ်ကၟာတ်လဒဵုကၠုၚ်ရ။ ဂိတုဂျာန္နဝါရဳ (၃၊ ၂၀၂၀) ဂှ် အတိုၚ်ကမၠောန်ကၠောန်မံၚ် လၟေၚ်ၚ်ဓမ္မတာဂှ်ရ ကရေက်မတ်ကုယဲမၞိဟ်ဗြဴမွဲတၠရ။ ဒံက်တာလဳ ဟွံသ္ပသတိမွဲသာ်ဂှ် ပ္ဍဲညးဗြဴကရေက်မတ်ဂှ် စၟယဲကိုဝ်ရိုဝ်နာ ပါကၠုၚ်လဝ်ဂှ်ရ။ စၟယဲနူကဵုညးဗြဴဂှ် ကၠောံထၞာန်အာ ဒံက်တာလဳရ။ ဂွံဗၞတ်မွဲသတ္တဟဂှ် ပရိုၚ်ဏံ ၜိုန်ရမံက်ဂတဝ် ပြာ ကတ်ကၠုၚ်ကီုလေဝ် ညးတၠအဝဵုကြုက်တံ ကၟာတ်တံပရိုၚ် စၟယဲတၟိဏံ ပြးဇးတိတ်အာဟၟဲရောၚ်ဂှ် ဟီုလ္လောၚ်တဴမံၚ်ရ။
ပ္ဍဲကဵုဂျာန္နဝါရဳ (၁၀) ဂှ် ဒံက်တာလဳ က္တဵုဒှ်ယဲရ။ နူဂှ် ခ္ဍက်ကၠုၚ်ရ။ နူဂှ်ၜါတ္ၚဲပၠန်တုဲ ဒံက်တာလဳ ဒးတိုန်ရုၚ်ဂဥုဲရ။ စၟယဲဏံဂှ် ပ္ဍဲဒံက်တာလဳသၟးဟွံသေၚ် ပ္ဍဲကဵုမိမညးတေံလေဝ် ကၠောံထၞာန်အာရ။ ဒံက်တာလဳဂှ် အဃောယဲတိက်မံၚ် လ္တူခါတ်ယဲဂှ် ကော်အ္စာပရိုၚ်တံတုဲ ပရေၚ်ဆဵုဂဗညးတေံ စပ်ကဵုယဲဏံ ပံက်ထ္ၜးဏာကဵု အ္စာပရိုၚ်တံ ပရေၚ်ဒးဒုၚ်ကရေပ်ဓရတ် အိုဿီုတံဂှ်ရ အေပ္ဍဲကဵုအခိၚ်ဂှ်ဂှ် ယဲကိုဝ်ရိုဝ်နာဏံ ဒှ်ယဲတၟေၚ်တၟဟ် ယဲဟၟဲကဵုဂဥုဲလွဳလွတ် ကေတ်ဟွံမာန်ရဂှ် ညးတၠအဝဵုဍုၚ်ကြုက်တံ သ္ဒးသ္ပသမ္တီရ။ ပရေၚ်ယဲဏံ ကတဵုဒှ်ကၠောံထၞာန် လဝ်တံဂှ် လ္ပကၟာတ်လဒဵုလဝ်ညိဂှ် အလဵုအသဳကြုက်တံ လလောၚ်တြးကၠုၚ်ရ။
ဆေၚ်စပ်ကဵု ယဲစၟကိုဝ်ရိုဝ်နာဏံ အလဵုအသဳတၠအဝဵုဍုၚ်ကြုက်တံ ဟွံကၟာတ်လဒဵုပရိုၚ် ဟွံတာဒၞာကၠေံ ဒံက်တာလဳ ပံက်ထ္ၜးကဵုညးဍုၚ်ကွာန်တံမ္ဂး စဵုကဵုကဆံၚ်ဏံလေဝ် ဂွံဒးက္တဵုဒှ်ကၠုၚ်ပုဟ်ဂှ် ဒံက်တာလဳ ဟီုဂးကဵုဌာန်ပရိုၚ် ‘နယူယံက်တာၚ်’ ရ။ လၟုဟ်ဟီုမ္ဂး အခိၚ်တံၜက်အာယျ၊ ဍုၚ်တဴတက်ဝူဟာန် ဇၞော်မောဝ်တဴတက် မၞိဟ်အာကၠုၚ် ပေၚ်မံၚ်အလုံဍုၚ်မွဲဂှ် လၟုဟ်လ္ၚုသုန်ဂြာံ ဟၟဲကဵုမၞိဟ်အာကၠုၚ်ရ။ မၞိဟ်စုတိချိုတ်တဴလေဝ် ဂၠိုၚ်တိုန်ဇၟာပ်တ္ၚဲတုဲ ဍုၚ်ဝူဟာန်ဂှ် ပြံၚ်လှာဲလ္ၚုအာ ညံၚ်သုသာန်မွဲရ။ အရေဝ်ဟီုဂးထေက်တံဂှ် ၜိုန်ရ ဒံက်တာလဳ မိက်ဂွံဟီုကီုလေဝ် အခေါၚ်ဟီုဂး ပံက်ထ္ၜးဟၟဲကၠုၚ်ရ၊ မုဒှ်ဒှ်ရ ဒံက်တာလဳဂှ် နကဵုပညာလေပ်လဝ် နကဵုဒ္ဂေတ်စိုတ်ဓာတ် အ္စာဂဥုဲမွဲ ဝတ်တာလျိုၚ်ပြေမံၚ်ကီုရ။
ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ဂွံတီကေတ် ပရောဒဒှ်ဒံက်တာလဳ ဂိုတ်ဂစာန်ပ္တိတ်ကၠုၚ်ဇြဟတ်တုဲ နဒဒှ်အာဇာနဲမွဲ ညးဍုၚ်ကွာန်တံ သ္ပစၟတ်သမ္တီရ။ ညံၚ်ဒံက်တာလဳ ယဲဂွံဗၠးပြဟ်ဟ်မာန်ဂှ်လေဝ် ညးဍုၚ်ကွာန်တံဂစာန်တုဲ ရာဒၞာတဴအိုတ်ရ။ အခိၚ်လၟုဟ်ရာဒၞာမိက်တံ ဟွံဍိုက်ပေၚ်ကၠုၚ်ရ။ အခိၚ်ဒံက်တာလဳစုတိဂှ် ကောန်သှေ်မွဲတၠတုဲ သမ္ဘာညးလေဝ် နွံကဵုဂဝ်ဂၞဴရ။ ကရောံဒံက်တာလဳ စုတိဂှ် ညးဍုၚ်ကွာန်တံ သီုဂိုဟ်သ္ၚောံ သီုကဵုဒှ်တဴဒေါသအိုတ်ရ။ ပ္ဍဲကဵုပရိုၚ်ဍုၚ်ကြုက်တံဂှ် ပ္ဍဲစၟတ်တ္ၚဲဖေဖဝ်ဝါရဳ (၇) ဂှ် ဇၟာပ်ပရိုၚ်ဟီုဂးတဴ ပရိုၚ်ဒံက်တာလဳအိုတ်ရ။ ပ္ဍဲကဵုဌာန်ပရိုၚ် ဝေပ်သာ်တံဂှ်လေဝ် ဟီုဂးပျုတ်ဗ္ဒေက် လ္တူအလဵုအသဳကြုက်တံဂၠိုၚ်တုဲ နူအလဵုအသဳတံ ဗက်ဂစာန်ပလီုမံၚ်ပရိုၚ်တံဂှ်ရ။
အခိၚ်လၟုဟ် ပ္ဍဲကဵုတၚ်သမ္တီပလီုလဝ်တုဲတံဂှ် ‘ယဲကိုဝ်ရိုဝ်နာဏံ လလမ်အာတုဲ မွဲတ္ၚဲမ္ဂး ဂိုၚ်ရပ်ကေတ်ဗီုဓာတ် ဒံက်တာလဳတုဲ တိတ်ဂၠံၚ်ရောၚ်’ ဂှ်လေဝ် ချူလဝ်နွံရ။ အဓိပ္ပဲါဂှ် ပရေၚ်ဟီုဂးပံက်ထ္ၜး ညံၚ်ဂွံဗၠးၜးဂှ် တိတ်ဂၠံၚ်တုဲ ထ္ၜးအာဆန္ဒရောၚ် ဂွံအဓိပ္ပဲါရ။ ညးဍုၚ်ကွာန်တံ တိတ်ဂၠံၚ်တုဲ အာတ်မိက်ထ္ၜးဆန္ဒ စပ်အခေါၚ်ဟီုဂး ဗွဲမဗၠးၜးဟီုဂှ် ဒှ်အန္တရာဲဇၞော် သွက်အလဵုအသဳကြုက်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ အလဵုအသဳကြုက် ဂွိၚ်ဖေက်ဒှ်ရုသံၚ်တုဲ ပံက်ကဵုကဝ်မယှေန် ဂၠိုက်ဂၠာဲပရေၚ်ဒဒှ်ဍာံ ပရေၚ်ယဲဏံတုဲ ဂၠိုက်ဂၠာဲအာကဵု ဓဝ်ဍာံရောၚ်ဂှ် ဒးဒုၚ်ကၠုၚ်ကံပါၚ် ကုညးဍုၚ်ကွာန်တံရ။ ဍုၚ်ဝူ ဟာန်ဏံဂှ် ကၟာတ်လဒဵုလဝ် ပရိုၚ်ဍာံ အခေါၚ်ဟီုဂး ပံက်ထ္ၜးဟၟဲဂှ် သၞောဝ်ဒၞာကၠုၚ်လဝ်နွံရ။ ဒၟာနူကဵု ပရေၚ်ကၟာလဒဵု ဏံတုဲ ဖဵုဍေံ ဗီုလဵုညးဍုၚ်ကွာန်ကံ ဒးဒုၚ်ရောဂှ် ဒံက်တာလဳ ထ္ၜးလဝ်ကဵုသက်သဳတုဲရ၊ ညးတၠအဝဵုတံ လ္တူထိၚ်ဒဝ် ကၟာတ်ကၠေံအခေါၚ်ဂှ် ၜိုန်ရဒုၚ်ဂုဏ်ကဵု ဒံက်တာလဳကီုလေဝ် လဇုဲအာယျ။
နူအခိၚ်ဒံက်တာလဳ စဆဵုယဲတၟေၚ်ဏံ ယဝ်ခါရ ဒံက်တာလဳ ဂွံအခေါၚ်ဟီုဂး ပံက်ထ္ၜးဗွဲမဗၠးၜးမ္ဂး ဗီုလဵုဂွံထိၚ်ဒဝ်စဵုဒၞာ ဆဵုကၠုၚ်ဂၠံၚ်တုဲ ဒဵုကဵုကဆံၚ်ဏံ ဂၠးတိဟွံဒးရုသံၚ်ရ။ ဟွံဒှ်အန္တရာဲ သွက်မၞိဟ်အလုံလိုက်မွဲရောၚ်ဂှ် ပ္ဍဲကဵုက္ဍဟ်ကောန် ညးဍုၚ်ဝူဟာန်တံ စၟတ်သမ္တီပြာကတ်တဴမံၚ်အိုတ်ရောၚ်ဂှ် ချိုတ်ပၠိုတ်ရ။ အခိၚ်လၟုဟ်မ္ဂး ဒံက်တာလဳ ကရဴကၠေံစးကဵု လိုက်လောကတုဲရ အရေဝ်ဒးဟီုထေက်ဂှ် ၜိုန်ရဗွဲမဂတာပ်အခိၚ် ဂွံအခေါၚ်ဟီုကီုလေဝ် စဵုကဵုစိုပ်က္တောဝ်ညးဍုၚ် ကွာန်ကၠိုဟ်ခၠၚ် ဟွံဂွံအခေါၚ်ဟီုဂှ် ဒံက်တာလဳ စိုတ်ဟွံခိုဟ်မံၚ် ပ္ဍဲဘာပလိုက်တေံ ချိုတ်ပၠိုတ်ရ။ ဒၟာနူကဵု ကၟာတ်လဒဵုလဝ် အခေါၚ်ဟီုဂးဗွဲမဗၠးၜးတုဲ မုက္တဵုဒှ်ကၠုၚ်မာန်ရောဂှ် အခိၚ်အခါတ္ၚဲဏံ ဒံက်တာလဳကီု သီုကဵုညးမဒုၚ်ဟောံဗြမ်အာလမျီု စဵုကဵုရိုဟ်လၟိဟ်ဂၞန်ဟွံမာန်ဏီဂှ် ယဝ်ခါရ ညးတၠအဝဵုတံ ညာတ်ကေတ်မာန်မ္ဂး အနာဂတ်လိုက်ပိုဲ သာယျာတိုန်မာန်ရောၚ်။
