ခြာဟွံလအ်ကၠုၚ်တေံ ပွိုၚ်မွဲဂိတုပြၚ်ၚ်ဏံဂှ် ဟိုတ်နူကဵု ယဲကပ်ပရူကိုဝ်ဝေဒ် – ၁၉ (Covid-19) ကၠောံစိုပ်ကၠုၚ် အပ္ဍဲကဵုကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာတုဲ အလဵုအသဳကီု၊ အမာတ်ကၠတ်ထဝ်တံကီု၊ ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တံကီု စပ်ကဵုအရာကၠောန်ၜိုတ်မံၚ် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တံ အိုဿီုတံဂှ် ဒးဒေံါအာကီုရ။ ဆဂး ပ္ဍဲကဵုဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် က္ဍိုက်လဝ်က္ဍိုပ်အလဵုအသဳကီု၊ ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်လ္ၚဵုတံကီု၊ သၟာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်လ္ၚဵုတံကီု ဒုၚ်သဇိုၚ်လတူကဲကပ်ဏံတုဲ သွက်ဂွံပတိတ်ပရဲ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် ချပ်ဒၟံၚ်ရ။
ဗီုလဵုချပ်စ ပတိတ်ပရဲပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ရော။ ယဝ်ရ ပိုဲတံ ပါလုပ်ကၠောန် ဗိုၚ်ရီုဗၚ်ကဵု ညးဍုၚ်ကွာန်တံတှေ် ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ထံက်ဂလာန်အလဵုအသဳပိုဲရောၚ်၊ ထံက်ဂလာန်ဗော်ပိုဲရောၚ်၊ ထံက်ဂလာန်အဲရောၚ်။ ဂတနူဏံ ပ္ဍဲကဵုပေဲါရုဲမာဲတှေ် ပိုဲတံ ဂွံစေဝ်လတူ နူကဵုဗော်တၞဟ်ဟ်တံရောၚ် ရန်လဝ်သာ်ဂှ်နွံရ။
မွဲသာ်ပၠန်ဂှ် အလဵုအသဳတံပၠန်လေဝ် ဖျေံကၠုၚ်မူဝါဒတံဂှ် သွက်ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ဂွံထံက်ဂလာန်ဇကုတုဲ ဖျေံဏာမူဝါဒတံဂှ် ဟွံဒးရးသက်က်ရောၚ်။ တာလျိုၚ်ဗော်ဂွံလဝ်အဝဵု အလဵုအသဳဂှ် ဒးကေတ်တာလျိုၚ် အလဵုအသဳရ။ တာလျိုၚ်အလဵုအသဳဂှ် ဟွံဆေၚ်စပ်ကဵု ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဇကုရ။ ပ္ဍဲအလဵုအသဳဟီုဂှ် အဝဵုသ္ဂုတ်သွာတ်နွံ၊ သြန်ဘဏ္ဍာနွံ၊ ဇြဟတ်မၞိဟ်နွံတုဲ ကာလဒးလုပ်ကဵု ကုညးဍုၚ်ကွာန်တံတှေ် စိုပ်တရဴ ဂၠိုၚ်ရောၚ်ဂှ် ချိုတ်ပၠိုတ်ရ။ ဆဂး စကာပရေၚ်ကမၠောန်တုဲ ပတိတ်ပရဲပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် ဟွံထေက်ရောၚ်။
ဒးထ္ၜးဥပမာမွဲမ္ဂး ခြာဟွံလအ်ကၠုၚ်တေံ အလဵုအသဳတံ ကဵုအထံက်အပၚ် ကုညးဍုၚ်ကွာန်တံ သ္ၚုညိည၊ ကၠေၚ်မြေက် လသိုန် သီုကဵုစၞစတံတုဲ ညးဍုၚ်ကွာန်ဝါတ်ဒိုက် ပ္ဍဲကဵုအဒေါဝ်ဍုၚ်လ္ဂုၚ်တံကီု ဒၞာဲပရေၚ်အုပ်ဓုပ် အလဵုအသဳတန်ကြန် ပ္ဍဲကဵုဒၞာဲဗော်အေန်အေဝ်ဒဳတံ ဂွံမာဲဂှ်ရောၚ် ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ကလိဂွံအရီုအဗၚ် ဇွောံမဝွံရ။ ဆဂး ပ္ဍဲကဵုသ္ၚောဲခြာနူကဵုဍုၚ်ဇၞော် အဓိ်က ဒေသကောန်ဍုၚ်အရၚ် ဒၞာဲမမာဲဗော်အေန်အေဝ်ဒဳတံအောန်ဂှ် အရီုအဗၚ်တံဏံ ဟွံစိုပ်ရောၚ်။
တုဲပၠန် ပ္ဍဲကဵုဖျေံလဝ်သၞောဝ် ကဵုအရီုအဗၚ်ဂှ် ရဲတိဗ္ၚနွံတံ ကၠအ်သွဝ်နွံတံ ဟွံကလိဂွံတုဲ ကာလအရီုအဗၚ်ဏံ စိုပ်ကၠုၚ်ဍုၚ်ကွာန်မန်ဂှ်တှေ် ကောန်ကွာန်မန်တံ ဟွံကလိဂွံရ။ အရီုအဗၚ်တံဂှ် ဒှ်အာ အရီုအဗၚ် သွက်သၟာကမၠောန် ဂကူဗၟာ ညးမကၠုၚ်ကၠောန်စဒၟံၚ် ပ္ဍဲကဵုတိဍာ်ဍုၚ်မန်ရောၚ်။ တုပ်တဴညံၚ်ရဴ ပ္ဍဲတွဵုရးဍုၚ်မန်ကီု ပ္ဍဲကဵုတွဵုရးဍုၚ်ကရေၚ်တံလေဝ် စပ်ကဵုအရီုအဗၚ် အလဵုအသဳဂှ် ဂကူကရေၚ်တံ ကလိဂွံဟွံသေၚ်၊ သၟာကမၠောန်ဗၟာတံဟေၚ် ကလိဂွံရ။
အတိုၚ်အလဵုအသဳကဵု ကဝ်မယှေန်ပေဲါရုဲမာဲတံ ရန်တၟအ်လဝ်မ္ဂး သၟာကမၠောန်မံၚ်စံၚ် ပ္ဍဲကဵုတိဍာ် ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံဂှ်တှေ် ညးတံမံၚ်ပေၚ် (၉၀) တ္ၚဲတုဲမ္ဂး ညးတံ အခေါၚ်ကဵုမာဲနွံရောၚ်။ မာဲသၟာကမၠောန်တံဂှ် သွက်ဂွံဒှ် အရၚ်ဗော်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ဟွံမွဲသက်က်ရောၚ်။ ဍေံတံကဵုဏာ သွက်ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဂွံလဝ်အဝဵု ဒှ်မံၚ်အလဵုအသဳတံရောၚ်။ ဗီုဏံဂှ်တှေ် ပတိတ်ဏာပရဲ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ရောၚ်။
တုဲပၠန် အပ္ဍဲကဵုအကြာ ဗွိုၚ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံပၠန်လေဝ် အလဵုအသဳတံ စကာသ္ကိုပ်ဝန်ဇၞော် ဂကူကောန်ဍုၚ်အရၚ် နွံသၟဝ်အမိၚ်ညးတံတုဲ ကဵုစန်ဒက်မာဲ နကဵုပရေၚ်ရီုဗၚ် ယဲကပ်ဝွံရ။ သ္ကိုပ်ဝန်ဇၞော် နူကဵုဗော်ခါန်ကၞက်လဝ်တံဂှ် စှေ်ကၠုၚ်အကြာဍုၚ် အကြာကွာန် ကဵုအရီုအဗၚ် ညးဍုၚ်ကွာန်တံရ။ ဆဂး ညးတံ ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် တက်လဝ်ပဠောံ ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳအိုတ်တုဲ တုပ်တဴစန်ဒက်ဒၟံၚ် သွက်ဗော်ညးတံရောၚ်။
မွဲအခိၚ်ဓဝ် ပ္ဍဲအရာကဵုအရီုအဗၚ် သွက်ညးဍုၚ်ကွာန်တံဂှ် ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တၞဟ်ဟ်တံကီု ဂကောံမဟာဇန်တၞဟ်ဟ်တံကီု ကၠောန်ၜိုတ်ဒၟံၚ် ဗွဲမဂၠိုၚ်ကီုလေဝ် နကဵုအလဵုအသဳ သွက်ဂွံပံၚ်တောဲဂှ် ကော်ဘိက်အောန်တဴ ဗွဲမလောန်ရ။ ဇေတ်တ်မ္ဂး အလဵုအသဳတံ တြးကဵုဘဏ္ဍာကီုဒှ် ကပေါတ်ကညောတ်ကီုဒှ် ထေက်ကဵု ဒးကဵုအရီုအဗၚ် ကုညးတံကီုရောၚ်။
ပရူဘဲယဲကပ်ဏံဂှ် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဟွံသေၚ်၊ ပရေၚ်မၞိဟ်ရောၚ်။ ယဝ်ရ ကဵုအရီုအဗၚ် နကဵုဓရ်ဗစာရဏာမၞိဟ်မ္ဂး ပါ်ထောံ ကောန်သြိုဟ် ကောန်စးတံ ဟွံဂွံသက်က်ရောၚ်။ အလဵုအသဳ အခိၚ်တ္ၚဲဏံ ကၠောန်ၜိုတ်ဒၟံၚ်တံဂှ် သွက်ပရေၚ်စန်ဒက်ညးတံ နွံတၟာဂလိုၚ်ရောၚ်။ ရန်တၟအ်လဝ် သွက်ပေဲါရုဲမာဲဂတရောၚ်တုဲ ပတိတ်ဒၟံၚ်ပရဲ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဟာဂှ် ဒးဒှ်သံသယရ။