နာဲခပဝ်
မဇယဲကပ်ကိုဝ်ဝေဒ် (၁၉) ဂှ်တှေ် ကုိုပ်ကၠာတေံ ဍေံစတံ နူကဵုဍုၚ်ကြုက်ကီုလေဝ် မဇစၟယဲဂှ် ဍေံက္လေၚ်ဗြေဝ်တိုန်အာ ဗီုပြၚ်နာနာသာ်တုဲ ပြးစိုပ်အာ ဍုၚ်အလုံဂၠးကဝ်မွဲရောၚ်။ ဟိုတ်နူကဵု အကာဲအရာယဲ Covid-19 ပြးဇးအာ အတိုၚ်မွဲဂၠးကဝ်ဝွံတုဲ ဒှ်အခက်အခုဲကဵု ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ပရေၚ်မၞိဟ် အလုံမွဲဂၠးကဝ်ဂှ် ဒှ်အာဗၞတ် (၁) သၞာံဘာ် (၁၈ ဂိတု) ရရောၚ်။ သွက်ဂွံဗၠးတိတ်နူကဵုဘဲဏံဟီုဂှ် အရာထပက်ဂဥုဲစဵုဒၞာ (Vaccine) ဂှ် ပၟိက်ဇၞော်တဴ ဗွဲမလောန်ရ။ ပြဟ်ဟ်ဏံမ္ဂး အကာဲအရာယဲကိုဝ်ဝေဒ် – ၁၉ ပ္ဍဲကဵုဒေသအာယှဏံ နကဵုမဇတၟိ လိုက်စိုပ်ကၠုၚ်တုဲ ဇၟာပ်ပ်ဍုၚ်တံ လၟိဟ်မၞိဟ်ဒှ်ယဲဂၠိုၚ်တိုန်ကီုရ။ စၟယဲတံဂှ် တၟော်ရံၚ်နူကဵုဍုၚ်ကြုက်တေံတှေ် ဒှ်အာမသုန်ဂကူရ။ နူမဇကြုက်ဂှ် လက္ကရဴဏံ မဇအၚ်္ဂလိက် (B.1.1.7)၊ မဇအေန်ဒိယျ (B.1.67)၊ မဇအာဖရိက (B.1.351) ကေုာံ မဇတၟိ သၞဴရဴ (B.1.36.16) တံ ပါလုပ်တုဲ မဇလက္ကရဴအိုတ်ဂှ် ကော်ခဴစ မဇဒေဝ်တာ (Delta) မဒှ်ရ။ အဓိကဂှ်တှေ် မဇဂကူလက္ကရဴအိုတ်ဏံ မဇဒေဝ်တာဂှ် အဓိက ကၠောံဍသွက်ညးဂမၠိုၚ်တံမာန်ရ။
လၟုဟ်မ္ဂး အလဵုအသဳဍုၚ်ဂၠးကဝ်ဂမၠိုၚ်တံဂှ် ဍုၚ်ညးကဵုညး ဗကန်ကေတ် ဂဥုဲစဵုဒၞာ Vaccines တံဂှ်တုဲ ညးတံ ဂစာန်ထ္ပက်ဒၟံၚ်ဂဥုဲ ကုညးဍုၚ်ကွာန်ညးတံကီုရ။ ဍုၚ်အပ္ဍဲဍုၚ်အာဇြဳယာန်တံဂှ်မ္ဂး ညးတံ ပံက်ပတိုန် ဒၞာဲထ္ပက်ဂဥုဲစဵုဒၞာတုဲ ညးဍုၚ်ကွာန် မိက်ဂွံထပက်ဂဥုဲတံဂှ် ကွာ်လုပ်ကၠုၚ်တုဲ ထပက်ဂဥုဲမာန်ရ။ ဍုၚ်လ္ၚဵုတံဂှ် ညးတံ စကာအန်လိုၚ် (online) တုဲ ကဵုအခေါၚ်ကုညးဍုၚ်ကွာန်တံ ကဵုပၠောပ်စရၚ်တုဲ လတုဲမ္ဂး ညးတံ ကော်တုဲတှေ် ထ္ပက်ကဵုရောၚ်။ ဆဂး လက္ကရဴဏံ ဟိုတ်နူကဵု မဇစၟယဲဒေဝ်တာ ပြးဇးဂၠိုၚ်ကၠုၚ်တုဲ စပ်ကဵုဂဥုဲစဵုဒၞာတံ ဗၞတ်ၜိုတ်လဵု စဵုဒၞာကုစၟယဲတၟိဏံရော? သွက်ဂွံ ဒးသၟာန်သၟုက်အာနွံရောၚ်။
ကိုပ်ကၠာအိုတ်ဂှ် အဓိက ဒးသဳကၠဳ စပ်ကဵုပရူဂဥုဲပတိတ်နူကဵု ဍုၚ်အမေရိကာန်ရောၚ်။ ဂဥုဲအဓိက (၂) သာ်ဂှ်တှေ် ဂဥုဲဖိုက်သာ (Pfizer) ကဵု ဂဥုဲမဵုဒါန်ဏာ (Moderna) တံရ။ ဂဥုဲၜါသာ်ဏံ အဃောကၠောန်တေံဂှ် သွက်ဂွံစဵုဒၞာအာ မဇယဲကပ်ကၠုၚ်ဍုၚ်ကြုက်ရောၚ်။ အတိုၚ်အခိၚ်တေံ ညးတံ လလောၚ်တြးလဝ်မ္ဂး ဂဥုဲတံဂှ် စဵုဒၞာ စဵုကဵု (၉၇) တၟအ်ကၠံနွံရောၚ်။ သၟေဟ်ဂဥုဲအမေရိကာန် မွဲဂကူဂှ်တှေ် ‘ဂျောန်သေန် အာမ် ဂျောန်သာန်’ (Johnson & Johnson) ရ။ ဂဥုဲဗွဲလတူတေံ ဂဥုဲဖိုက်သာ (Pfizer) ကဵု ဂဥုဲမဵုဒါန်ဏာ (Moderna) တံဂှ် ဒးထ္ပက် (၂) အလန်ရ။ ဆဂး ‘ဂျောန်သေန် အာမ် ဂျောန်သာန်’ (Johnson & Johnson) ဂှ်တှေ် ဒးထပက် မွဲတၞိၚ်ဓဝ်တုဲ စဵုဒၞာယဲဂွံ ဗၞတ် (၇၀) တၟအ်ကၠံရ။ ဆဂး ဆေၚ်စပ်ကဵု စၟယဲတၟိဏံ လုပ်ကၠုၚ်ဂှ်တှေ် ဂဥုဲတံ စဵုဒၞာမာန်ဟာ။ ဂဥုဲဖိုက်သာ (Pfizer) ကဵု ဂဥုဲမဵုဒါန်ဏာ (Moderna) တံဂှ် ညးတံ ဒုၚ်လျိုၚ်ဂဥုဲညးတံ စဵုဒၞာကဵု စဵုကဵု (၉၀) တၟအ်ကၠံရောၚ် ဂးရ။ ဆဂး ဂဥုဲ ‘ဂျောန်သေန် အာမ် ဂျောန်သာန်’ (Johnson & Johnson) ဂှ် ညးတံ ဟွံဒုၚ်လျိုၚ်ပေၚ်ၚ်ရ။ မ္ၚးနူကဵု ဂဥုဲစဵုဒၞာအမေရိကာန်ဂှ်တှေ် ပ္ဍဲဍုၚ်ကြုက်ဂှ် ပတိတ်လဝ်ဂဥုဲ ‘သဳနဝ်ဗေတ်’ (Sinovac) ကေုာံ ‘သဳနဝ်ဖွာန်’ (Sinopham) လေဝ် နွံတုဲ ဂဥုဲသဳနဝ်ဖွာန်ဂှ် ထပက်ပ္ဍဲဍုၚ်ကြုက်တုဲ အလဵုအသဳကြုက်တံ သွံပတိတ် ဗၞတ် သဳနဝ်ဗေတ်ရ။ ဂဥုဲသဳနဝ်ဗေတ်ဂှ် ယဝ်ရလုက်စုက်ကဵု စၟယဲတၟိဂှ်တှေ် စဵုဒၞာမာန် ဗၞတ် (၆၀) တၟအ်ကၠံရ။ ဂဥုဲအၚ်္ဂလိက် ‘အေက်သတာသဳနိတ်ကာ’ (Astra Zeneca) ကဵု ဂဥုဲရာတ်ယှာ ‘သပုနေတ်ဝဳ’ (Sputnik V) တံ စဵုဒၞာယဲတၟိဏံမာန် ဗၞတ် (၅၀) တၟအ်ကၠံဓဝ်တုဲ ပတှေ်စ ဟွံဂွံသက်က်ရောၚ်။
မုဟိုတ် ဒးထပက်ဂဥုဲစဵုဒၞာရော။ ဂဥုဲစဵုဒၞာဂှ် ထပက်ညးဂမၠိုၚ်မာန်ခ္ဍၚ် သွက်ပွဳဗွိုၚ်မၞိဟ်တံ ခိုဟ်ခ္ဍၚ်ရ။ အောန်အိုတ် ယဝ်ရမၞိဟ်မွဲမွဲတၠ ထပက်ဂဥုဲတုဲမ္ဂး ဒြဟတ်စဵုဒၞာဇကုဂှ် ခိုဟ်တိုန်ရောၚ်။ စၟယဲတံ လုပ်ဂွံပ္ဍဲဇကု ဟွံလောဲသွာရ။ စၟယဲတံ လုပ်ဂွံအပ္ဍဲဇကုဟွံဂွံတှေ် နူကဵုဇကု တရးဏာကဵု ကောန်ဇာတ်ဇကု သ္ၚိဌာန်ဇကု ညးဗျုထဴတံ ဟွံမာန်ရတုဲ ပ္ဍဲသ္ၚိဌာန်ဇကုဂှ် ပြေပြံၚ်အာရ။ ယဝ်ရ ပ္ဍဲကဵုလၟိဟ်မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်တံ ထပက်လဝ်ဂဥုဲစဵုဒၞာရောၚ်တှေ် စၟယဲတံ လုပ်ကၠုၚ်အရာပ်တံ ဍုၚ်ကွာန်တံဂှ် ဟွံမာန်ရ။ ရဲအရာပ်တံဂှ် ဍုၚ်ကွာန်တံဂှ် ဂွံတန်တဴ မံၚ်စံၚ်အာ ဗွဲမၜိုဟ်သြိုဟ် မာန်ရ။ အရာပ်မွဲမွဲ ကွာန်မွဲမွဲ ဍုၚ်မွဲမွဲ ယဝ်ရ မၞိဟ်ထေက်ကဵု ဒးထပက်ဂဥုဲ ထ္ပက်လဝ် ဗၞတ် (၈၀) တၟအ်ကၠံရောၚ် တှေ် အရာပ်ဂှ် ကွာန်ဂှ် ဍုၚ်ဂှ် ပံက်ပတိုန် ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ကူသာန်သွံရာန်ဗၞိက် စၞစသုၚ် ဟဝ်တေဝ် ဒၞာဲဝေၚ်တံ မာန်ရ။ ဘာဗတောန်လိက်ကီု ရုၚ်ဂဥုဲကီု ရုၚ်ကမၠောန်ကီု ပံက်ကၠုၚ်မာန်ရ။ ဍုၚ်အမေရိကာန်ဂှ် ညးတံ ထပက်ဂဥုဲ ကောန်ဍုၚ်ညးတံ ဗၞတ် (၇၀) တၟအ်ကၠံတုဲဒှ်တုဲ ပံက်ဍုၚ်မာန်တုဲ ဍုၚ်ဗၟာကဵု ဍုၚ်သေံ ဒၞာဲထပက်ဂဥုဲစဵုဒၞာအောန်ဂှ် စၟယဲဒေဝ်တာတံ ပြးဇးတုဲ မၞိဟ်ယဲကၠောံတံ ဂၠိုၚ်တိုန်အရိုဟ်ဟ်တ္ၚဲရောၚ်။
