နာဲဟံသာ
“ဝေၚ်ပၞာန်မ္ဂး ဒးကၠိုဟ်ပြယာဲ၊ ဝေၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မ္ဂး ဒးကၠိုဟ်စၞာဲ”
ဟွံတီပြယာဲ ဟွံတီစၞာဲမ္ဂး ဒးကျညးဟေၚ်ဂှ် အ္စာပရေၚ်ပၞာန်၊ အ္စာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တအ် ဟီုလဝ်နွံ၊ ပ္ဍဲအရာဝေၚ်ပၞာန်ဂှ် လုပ်လ္ပာ်လက်ကရဴမ္ဂး ဒးဘလ္ပာ်ဂတ၊ ဒၞါဲသၞဟွံခယျ။
အခိၚ်ဍေံဟွံခယျဂှ် ရုဲတုဲဗ္တိုက်၊ အခိုက်ဗီုဏံ နွံမံၚ်ရောၚ်ဂှ် မၞိဟ်ဗွဲမဂၠိုၚ် တီမံၚ်ရ၊ သရာဲပၞာန်ကွတ်တဲ ၜိုတ်လဵုစောန်န် ကၠိုဟ်ပြယာဲသၞအောန်၊ သတိအောန်မ္ဂး ဒးကျသၞဟေၚ်ရ။
ဗညာဓရာံ၊ ဗညာလ္ဂန်အိန်တအ် ကွတ်တဲစောန် ဗွဲမလောန်ကၠာလေဝ် ဂွံဒးကျအာဗၟာဂှ် ဟိုတ်နူတီကၠိုဟ် ပြယာဲသၞ အောန်အာရရောၚ်၊ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်လေဝ် သာ်ဂှ်ကီုရ။
အခိၚ်ကာလ ဨကရာဇ်ဗၟာမေန်ဃံၚ် ဇက်ကၠုၚ် ဗ္တိုက်ဍုၚ်ဟံသာဝတဳတေံ ဒပ်ပၞာန်ဨကရာဇ် ရာဇာဓိရာဇ် ကုတ်ထပိုတ်ဂွံဂၠံၚ်ဍာန် ပလံၚ်ဇွောံမတုဲ သၞတအ်ကြေပ်ကၠုၚ်မ္ဂး ဟီုဂးတက်ကျာ ဒေါံပန်ပှော် ဒက်ပ္တန်ဓရ်ၜိုဟ်လလမ် ကေၚ်နွံကၠုၚ်၊ သွက်ဂွံကလေၚ်စဴဇူ ပဠေဝ်ပဠေတ် ပကောံဇြဟတ်တုဲ ကၠုၚ်ဗ္တိုက်ပၠန် ကေၚ်နွံကၠုၚ် ၜါပိဝါဂှ် ဒှ်စၞာဲရရောၚ်။
ဝၚ်အတိက် နူသ္ၚောဲသ္ၚောဲတေံဂှ် ယဵုယိုက်လဝ်မ္ဂး ဇြိုၚ်သွက်ဇကုတုဲ ဆက်တရဴလဇုဲလဇမာန် ဒုၚ်ကေတ်သာ်ဂှ်မ္ဂး ဒးအလီထပ်တုဲ ထပ်ပၠန်ရောၚ်၊ လ္ၚတ်ဝၚ်ဂှ် ကေတ်ဒၠေါံဗ္တောန် ပ္ဍဲဝၚ်ရ။
“ဝၚ်အတိက်တအ်ဂှ် သွက်ဂွံရပ်လဝ် ကိုန်ဂစိုတ်ဟွံသေၚ်” တီဒၟံၚ်ဒၞက်မ္ဂး ဝေၚ်ပါဲလေဝ်ဒး သီုဗၠးဘဲသၞ သီုကေတ်ပေါဲအံၚ်ဇၞး ဂွံမာန်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ တဲဍိုန် ပ္ဍဲပရေၚ်ပၞာန် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ပြိုၚ်ပ္ကာန်ကၠုၚ်ဒၟံၚ် (၆၀) သၞာံပြၚ်ၚ်ဏအ် အလဵုအသဳဗၟာတအ် ကေၚ်ကၠောန်ကၠုၚ် ဗီုလဵုရောဂှ် ပိုဲဒးကလေၚ်ရံၚ် ဒးကတ်လ္ၚတ် ဒးတီလဝ်စၞာဲ- ပြယာဲ ဍေံတအ်ထေက်ရောၚ်။
ပ္ဍဲဝၚ်ဂတမတ် ပစ္စုပ္ပန်ဏံ ယဝ်ကလေၚ်ရံၚ်အာ ပရေၚ်တက်ကျာ ဒက်ပ္တန်ဓရ်ၜိုဟ်လလမ်ဂှ်မ္ဂး ဂွံဆဵုကၠုၚ် သာ်ဝွံရ၊ ကၟိန်ဍုၚ်ပိုဲ ဂွံသၠးပွးတုဲ ပ္ဍဲတံသၞာံ (၁၉၄၉) တေံ ဒပ်အလဵုအသဳဗၟာကဵု ဒပ်ကရေၚ်တအ် ဒှ်ဒၟံၚ်ပေါဲဗ္တိုက် ဇိုၚ်ဍုၚ်လ္ဂုၚ် ပ္ဍဲဍုၚ်အၚ်စိၚ်ဂှ် ပရေၚ်ဆဵုဂဗတက်ကျာ ကေၚ်နွံကၠုၚ်မွဲဝါရ။
အခိၚ်ပေါဲဗ္တိုက် ထတ်ကါတ်ဒၟံၚ်ဂှ် ကရေၚ်တအ် သီဂွံလဝ် ဍုၚ်အၚ်စိၚ်ဂှ် နူအလဵုအသဳဗၟာ ကော်တက်ကျာတုဲ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ကရေၚ် “သဝ်ဗဥူဂျဳ” ကေုာံ သ္ကအ်ညးလ္ၚဵု အာဆဵုဂဗရ၊ “သဝ်ဗဥူဂျဳ”တအ် အခိၚ်စိုပ်ဒၟံၚ် ဍုၚ်လ္ဂုၚ် တက်မံၚ်ကျာ ကုသၟိၚ်ဗၟာတအ်ဂှ်…
“ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ ဆုဲလုပ်ကေတ်ဒၞါဲ ကုန်သၠုၚ် ဝေၚ်ပၞာန်ခိုဟ် ဂွံစေဝ်လ္တူမာန်တအ်ရ”
ဒပ်ကရေၚ်တအ် သ္ဂောံဒၞါပန်ဂှ်လေဝ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဇကုစိုပ်မံၚ် အကြာဗွိုၚ်ဗၟာ(သၞ) တုဲ ဖေက်ဒှ်အန္တရာဲကုညးတအ် ဒးအေၚ်ဒုၚ်လဝ်ရ။
အခိၚ်တက်ကျာဂှ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဗၟာတအ် အာတ်မိက် ကဵုဒပ်ပၞာန်ကရေၚ် ဖျေံလွဟ်တုဲ လ္ပာ်ကရေၚ် ဒုၚ်တဲဟွံမာန် ဟွံပြေပြံၚ်ရ၊ အခါဂှ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ကရေၚ်တအ် မိက်ဂွံကလေၚ်စဴလေဝ် ဗၟာတအ် ဟွံကဵုအခေါၚ်ရ။
ခက်ခုဲ ဒှ်ဂွံ (၃-၄) တ္ၚဲတုဲ “သဝ်ဗဥူဂျဳ”ကုရဲညးတအ်ဟီု သွက်ဂွံဖျေံလွဟ်ဂှ် ညးတအ်ဒုၚ်တဲ၊ ပရေၚ်ဏံဂှ် ဒးစဴသောၚ်က္လးကဵု ညးဂမၠိုၚ် ညံၚ်ဂွံဒုၚ်တဲရောၚ်တုဲ ဗၟာတအ် ကဵုအခေါၚ်စဴရ။
ဗၠးတိတ်နူဗွိုၚ်ဗၟာ စဴစိုပ်ဗွိုၚ်ဇကု ဖျေံဗီုသွက်ဂွံဗ္တိုက်ပၠန်ဂှ် ဒပ်ပၞာန်ဗၟာတအ် ဂွံထောံဒၞါဲကုန်သၠုၚ် သွက်ဝေၚ်ပၞာန်ခိုဟ်တအ်ဂှ်တုဲ ကရေၚ်ဗ္တိုက်ဟွံမာန် ဒးဆုတ်ပါဲတိတ် နူဍုၚ်အၚ်စိၚ် ကေၚ်ဒှ်ကၠုၚ်ရ။
ပ္ဍဲပေါဲရုဲမာဲ (၁၉၅၂) အလဵုအသဳ (ဖဆပလ) “ဥူနု”က္ဍိုက်ပ် ရန်ကဵုရဲပၠန်ဂတးတအ် ညံၚ်ဂွံပါလုပ် ပ္ဍဲဗွိုၚ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳ၊ ဇြဟတ်ပၠန်ဂတး သ္ဂောံဍိုန်ဇြစှေ်အာတုဲ ပူဂဵုဆက်စပ်ဒၟံၚ် ကုပၠန်ဂတးရပ်လွဟ်ဂှ်လေဝ် ကဵုအခေါၚ်လုပ်ပြိုၚ်ရုဲမာဲကီုရ။
နူဂကောံပၠန်ဂတး ဗၠးၜးကောန်ဂကူမန်ဂှ် “နာဲယှိုဲကျေန်” ဇာတိကွာန်ကအ်ဗိန် လုပ်ပြိုၚ်ရုဲမာဲ ပ္ဍ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ်ကအ်ကြိက်ဂှ် ဇၞးအာမာဲရ၊ ညးတအ် ခယျမံၚ် အလဵုအသဳ (ဖဆပလ) အပ်ကဵုအဝဵု ထိၚ်ဒဝ် ပၠတရဴဒေသ တိဍာ်မန်ရောၚ်တုဲ မိပ်မြဟ်မံၚ် သီုဂကောံရ။
ခြာဟွံလအ် နူဍုၚ်ကအ်ကြိက်တေံ ဘိက်ကၠုၚ် သွက်ဂွံသ္ပကောံဓရီုနွံတုဲ “နာဲယှိုဲကျေန်”ကုဂကောံသ္ကံရဲ မၞိဟ် (၁၁) တၠ တိုန်အာ ဍုၚ်ကအ်ကြိက်တေံ မိပ်ပ်ရ။
ဂွံၜိုတ် (၁၅) တ္ၚဲဂှ် ဂွံမိၚ်ပရိုၚ် ညးတေံကီု သီုသ္ကအ်ရဲညးတေံ ဗၟာထောံဂစိုတ်ထောံတုဲ ဂကောံညးတေံ နွံပ္ဍဲကအ်ဗိန်ဏအ် ဝိုၚ်ပြးအာအိုတ်ရ၊ (ပရေၚ်ဝွံ ဂွံတီကေတ် နူဒေံ နာဲယှိုဲကျေန်ရ)။
ပ္ဍဲသၞာံ (၁၉၅၇-၅၈) ပၟတ်ပၞာန်ပ္ဍဲဍုၚ် ဂဵုကၠောံထၞာန်ဂၠိုၚ်ကၠုၚ်တုဲ ပ္ဍဲဂကောံအလဵုအသဳ ကြေပ်ဂြတ် လညာတ်ပြးကၠုၚ်ရ၊ အခါဂှ် သ္ကိုပ်ဝန်ဇၞော် “ဥူနူ” လလောၚ်တြး သၠးဒုဟ် ကော်ဘိက်ရဲပၠန်ဂတး သွက်ဂွံလုပ်ကၠုၚ် ပ္ဍဲသၞောဝ် ညးတအ် ပံက်ကဵုအခေါၚ် ဒဳမဝ်ကရေဇြဳ (ပရေၚ်သၠာဲလွဟ်ကဵု ဒဳမဝ်ကရေဇြဳ) ရ။
အခါဂှ် ဗော်ပၠန်ဂတးမန် (ဗော်ပၠတရဴဍုၚ်မန်)၊ ဗော်ပၠန်ဂတးရခေၚ်၊ ဗော်ပၠန်ဂတးပအိုဝ်၊ ဗော် (ပြည်သူ႔ရဲဘော်) တအ် ပတှေ်စှေ်စိုတ်တုဲ လုပ်အာအပ်လွဟ် ကၠောန်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ပ္ဍဲဗွိုၚ်သၞောဝ် ဒဳမဝ်ကရေဇြဳရ။
ညးတအ်ပံက်ဗော် စန်ဒက်ညးဍုၚ်ကွာန်၊ (၁၉၆၀)ဂှ်…လုပ်ပြိုၚ်ရုဲမာဲ ဒၞါဲလ္ၚဵု ဒးဒုၚ်ဘလဠ၊ ဒၞါဲလ္ၚဵု ဒးဒုၚ်လီဠာန်တုဲ ပ္ဍဲဒၞါဲညိညဟေၚ်မာန် ဒၞါဲဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် ကျကၠုၚ်ရ၊ (၁၉၆၁) ဂှ် ညးစၞးဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တအ် သ္ပကောံဓရီု သဳကၠဳဂၠာဲနဲ ပဠေဝ်သၞောဝ် ညံၚ်ဂွံဒှ်ဍုၚ်ပံၚ်ကောံဇေတ်တ်ရ။
ဂွံလညာတ်တုပ်တုဲ အာပ္တိုန်ထ္ၜး ပ္ဍဲကၠတ်ထဝ် ပ္ဍဲသၞာံ (၁၉၆၂) ဂိတုမာတ်ချ် (၂) မံက်ဂှ် သ္ကိုပ်ပၞာန် “နေဝေန်” သ္ပက္ဍိုပ် သီကေတ်အဝဵုတုဲ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဗော် ဂကူကောန်ဍုၚ်အရၚ်တအ် ဒးဒုၚ်ရပ်ပၠုပ်ထံၚ်ရ။
သ္ကိုပ်ပၞာန်နေဝေန် ကုဂကောံဍေံတအ် သီကေတ်အဝဵုတုဲ ခြာဟွံလအ် ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ညံၚ်သ္ဂောံ ဒုၚ်တဲထံက်ဂလာန်ကဵု ဍေံတအ်မာန် ဂၠာဲနဲ ထ္ၜးစေတနာ ဝေၚ်ကၠုၚ်မွဲဗီုပၠန်ရ၊ (၁၉၆၃) ဂှ် ဍေံတအ် ကော်ဘိက် ဂကောံပၠန်ဂတးဂမၠိုၚ် သွက်ဂွံဆဵုဂဗတက်ကျာ ဒက်ပ္တန်ဓရ်ၜိုဟ်လလမ်ပၠန်ရ။
အခါဂကောံဂမၠိုၚ် အာဆဵုဂဗတက်ကျာဂှ် ဂလာန်ဍေံတအ်လ္ၚဵုလ္ၚဵု ၜိုန်ဍာတ်မံၚ်ကၠာလေဝ် ဍေံတအ်ပ္တိတ်လဝ် ကဵုပအပ်လွဟ် လုပ်ကၠုၚ်ပ္ဍဲဗွိုၚ်သၞောဝ်ရောၚ်တုဲ ပရေၚ်တက်ကျာ လီုအာရ၊ ဂကောံဗွဲမဂၠိုၚ်တအ် အခါရကလေၚ်စဴဂှ် ဍေံတအ်ဗလးဒပ် ကဵုကြတ်ပန် ပ္ဍဲဂၠံၚ်ဍာန်လေဝ် နွံကၠုၚ်ရ။
ဂကောံတၞဟ်တအ်စဴအာတုဲ ကၠောံသၞာံ (၁၉၆၄) ဂှ် ဂကောံကံၚ်ဇြဳပၠန်ဂတးကရေၚ် (KRC) “သဝ်ဟာန်တာသာမိုဲ” သ္ပက္ဍိုပ် သီုသ္ကိုပ်ဗိုလ်ဇၞော် “လေန်ထေန်” သ္ကိုပ်မဟာဒပ် (၅) တအ် လုပ်အာပံၚ် ကုအလဵုအသဳပၞာန်ရ။
အခိၚ်လုပ်စိုပ်အာတၟိတၟိတေံ အလဵုအသဳတအ် ကဵုလဝ်အဆံၚ် သီုအခေါၚ်အရာ သၠုၚ်ၚ်ကၠာလေဝ် ဂွံၜိုတ်ၜါသၞာံဂှ် ဗဵုပၞာန် “လေန်ထေန်” ဒးဒုၚ်ပန်ဂစိုတ်တုဲ “သဝ်ဟာန်တာသာမိုဲ”လေဝ် ဒးဒုၚ်ဖျေံ နူအဆံၚ် ဒၞါဲ၊ ကောန်ပၞာန်ညးတအ် ဒးပအပ်လွဟ်တုဲ ပြးဆာဲအာအိုတ်ရ။
ဂကောံဗော်ကမျုနေတ် အလာံဍာဲ “သခေန်သဵု” ဒှ်မံၚ်ဥက္ကဌဂှ် အခိၚ်ဗော်တၞဟ်ဟ် လုပ်တက်ကျာတေံ ညးတအ်ဟွံအာ ဒ္စဵုဒ္စးကၠုၚ်၊ ကြဴဏအ် ရန်ကဵုသွက်ဂွံပံက်တြၚ် ဓရ်ၜိုဟ်လလမ်ဂးတုဲ လုပ်အာဆဵုဂဗ တက်ကျာရ။
“ဥက္ကဌသခေန်သဵု”ကီု သီုရဲဗော်ညးတအ်လ္ၚဵု လုပ်အာဆဵုဂဗ တက်ကျာဂှ် အလဵုအသဳပၞာန် ရပ်ပၠောပ်ထောံထံၚ်တုဲ ဘဝလေဝ်လီု၊ ဗော်လေဝ်ပြး၊ ပၠန်ဂတးညးတအ်လေဝ် ဒးကၠေံအာ နွံကၠုၚ်ရ၊ (၁၉၈၈) ဂှ် ကလိုက်ကၟဵု အလုံဍုၚ်က္တဵုဒှ်ကၠုၚ်တုဲ ဂကောံသ္ကိုပ်ပၞာန် “နေဝေန်”တအ် ဒးစှေ်အာ၊ ဂကောံသ္ကိုပ်ပၞာန်သဝ်မိုၚ်တအ် သီအဝဵု ဒှ်ကၠုၚ်အလဵုအသဳပၞာန်တၟိပၠန်ရ။
ညးတအ် သွက်ဂွံဒၞာဇြဟတ်ကွးဘာ သီုရဲအာတ်မိက် ဒဳမဝ်ကရေဇြဳတအ်မာန် ပေါဲပၞာန်ညံၚ်ဂွံၜိုဟ် ကဵုအခေါၚ်အရာတုဲ ကေတ်ကၠုၚ်ပရေၚ်ဒိုအ်ပန်ပှော် ကုဂကောံရပ်လွဟ် ဂကူကောန်ဍုၚ်အရၚ်တအ်ရ၊ ဗက်အလိုက် ကဵုအခေါၚ် ကုဂကောံရပ်လွဟ် ဂကူကောန်ဍုၚ်အရၚ်တအ် ဗီုဏအ်ဂှ် သွက်ဂွံပရးထောံ ဗော်ကမျူနေတ် (ဗကပ) ညံၚ်ဂွံပြးဆာဲ လီုလာ်အာမာန်၊ မုက်ပၞာန်လေဝ် သ္ဂောံအောန်စှေ်အာကီုတုဲ ဒေသဗွဲမဂၠိုၚ် ၜိုဟ်သြိုဟ်အာ မွဲအံၚ်ရ။
ဆ္ဂး ညံၚ်ဂွံညဳသာ ၜိုဟ်သြိုဟ်အာ ဗွဲအဓာန်မဂၠိၚ်သ္ၚောဲမာန် ပရေၚ်တက်ကျာ သောၚ်ပြသၞာ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် ညးတအ်ဟွံကၠောန်၊ ဝေၚ်ပါဲကၠုၚ်တုဲ ကဵုအခေါၚ်ကၠောန် ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ပရေၚ်ဖေါအ်ဗြေဝ် ဒေသဟေၚ်ရ၊ ဖန်ကၠုၚ် လ္တူဂကောံပၠန်ဂတးတအ် နကဵုဗီုပြၚ်ဒပ်မၚ်ပယျဵု၊ ဒပ်စဵုဒၞာကွာန်ရ၊ အခိၚ်စဟီုဂး ကိစ္စဒေါအ်ပန်ပှော်တေံဂှ် ဟီုပရေၚ်ဒက်ပ္တန် ဓရ်ၜိုဟ်လလမ်ရ။
ဆ္ဂး ရန်တၟံဍေံတအ်ဍာံဍာံဂှ် လီစၞာဲဝေၚ်ပြယာဲရောၚ်တုဲ ဂကောံပလံၚ် (PSLF)၊ ဂကောံသေံ (SSNA)၊ ဂကောံပအိုဝ် (ရလလဖ) တအ်ဂှ် ဒးဒုၚ်သီလွဟ် နူအခိၚ်ပြဟ်ဟ်ရ၊ ဂကောံကချေၚ် (NDAK) သခုၚ်တိၚ်ယိၚ်က္ဍိုက်ပ်၊ (KDA) မထုနဝ်က္ဍိုက်ပ်၊ ဂကောံသေံ (SSPP/SSA) ၜိုတ်ကဝက်၊ ဂကောံပအိုဝ် (PNO/PNA)၊ ဂကောံကရေၚ်ဍာဲ (ကလလတ)၊ ဂကောံကရေၚ် (DKBA) ကျဝ်တာန်-သာထူကျဝ် က္ဍိုက်ပ်၊ (KPF) သဝ်တမူဟေဝ် က္ဍိုက်ပ်တအ်ဂှ် ဒှ်အာ ဒပ်မၚ်ပယျဵု၊ ဒပ်စဵုဒၞါကွာန်တုဲ သြဇာသဝ်ပၠိုတ်စှေ်အာအိုတ်ရ။
ဂကောံဍောတ်တ် ဗွဲမဂၠိုၚ်တအ်လေဝ် ဒးလီုလာ်ကၠေံကၠက်အာ အကြာစၞာဲပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဍေံတအ်ရ။
သရုပ်ကၠေံ ပရေၚ်ဒဒှ် လ္တူတအ်ဂှ်မ္ဂး ဂကောံပၠန်ဂတး ကောန်ဂကူတအ် ဒးဒုၚ်လီစၞာဲ နကဵုပြယာဲ အလဵုအသဳတုဲ လီုလာ်အိုတ်အာ ဂကောံဗွဲမဂၠိုၚ်ရ၊ ပရေၚ်ဒက်ပ္တန် ဓရ်ၜိုဟ်လလမ်ဂှ်လေဝ် စေတနာ တပ်တး သီုၜါလ္ပာ်ဟေၚ် ဒက်ပ္တန်မာန်ရောၚ်။
လ္ပာ်ညးဂွံလဝ် အဝဵုအလဵုအသဳတအ်ဂှ် စေတနာဍာံဍာံ ဟွံမွဲမ္ဂး ဒှ်ပရေၚ်လီစၞာဲ ဝေၚ်ပြယာဲဟေၚ်တုဲ သွက်ဂကောံပၠန်ဂတးတအ်ဂှ် ဒှ်အန္တရာယ်ဇၞော်ဇၞော်မာန်ရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ လ္တူပရေၚ်ဒေါံပန်ပှော် သွက်ဂွံ ဒက်ပ္တန်ဓရ်ၜိုဟ်လလမ် တ္ၚဲဏအ်လေဝ် ၜိုတ်လဵုတပ်တး ၜိုတ်လဵုစေတနာအးဂှ် ပိုဲဒးစၟဳစၟတ်သ္ၚဳဂၠိပ်အာ ဇြိုဟ်ဟ်နက်က်ရောၚ်။
ဂကောံပၠန်ဂတး သ္ပစၞးကုညးဍုၚ်ကွာန် ညးဍုၚ်ကွာန်ဂမၠိုၚ် ထံက်မံၚ်ဂလာန်တအ်ဂှ် ဗ္တိုက်ကေတ် နကဵုဇြဟတ်ပၞာန် ညံၚ်ဂွံအးအာမာန်ဂှ် ဟွံလောဲရ။
ဆ္ဂး နနဲပြယာဲလီစၞာဲကေတ် နကဵုနဲပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဇိပ်ဂၠိပ်ဍိုဟ်ကေက်မ္ဂး ဂကောံပၠန်ဂတးတအ် အိုတ်အာမာန်မံၚ်ဂှ် ဆဵုကၠုၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုဒၞါဲရ။
ရံၚ်ကေတ် လ္တူပရေၚ်ကေၚ်ဒှ်ကၠုၚ်လဝ် ကၠာတေံတုဲ အခါအလဵုအသဳ “ဥူတိၚ်သိၚ်” ကော်ဘိက်ဒိုအ်ပန်ပှော် ဒက်ပ္တန်ဓရ်ၜိုဟ်လလမ်ဏအ် ဗီုလဵုဒှ်ကၠုၚ်မာန်ဂှ် သၟာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ကေုာံ ညးဆာန်ဂကူတအ် ဒးချပ်ဗ္စာ သ္ၚဳဂၠိပ်ပါ်ပါဲရံၚ် ဇြိုဟ်ဟ်နက်က်ရောၚ်။
ပ္ဍဲဂကောံအလဵုအသဳတ္ၚဲဏအ် မၞိဟ်အာဒၟံၚ်က္ဍိုပ် ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် ကၠုၚ်နူဗွိုၚ်လဵုတုဲ လညာတ်သ္ဇိုၚ်ညးတအ် နွံဗီုလဵုကီု၊ ညးတအ်မုကၠောန် ညးတအ်မုဟီုဒၟံၚ်ကီုဂှ်လေဝ် ဒးဂၠိုက်ဂၠာဲ ပါ်ပါဲ ခါတ်မံၚ်အကာဲရောၚ်။
ရဲသွာၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တအ် ဗီုလဵုကၠောန်သ္ပ ဟီုဂးမံၚ်၊ ရဲသွာၚ်ပၞာန်တအ် ဗီုလဵုကၠောန်သ္ပမံၚ် ၜါဏအ် ဒှ်ဒၟံၚ် မွဲပၞောန်ဟာ၊ ဒ္စဵုဒ္စးမံၚ် ညးသ္ကအ်ဟာဂှ်လေဝ် ဒးရံၚ်ရောၚ်။
ဇြဟတ်ပွဳပွိုၚ် ဂကောံကၟိန်ဍုၚ်ဂမၠိုၚ် အလဵုအသဳဂမၠိုၚ်တအ် ဗီုလဵုစွံစိုတ် ကဵုမံၚ်ဇြဟတ်ဓရိုဟ်ရော ဂှ်လေဝ် ပိုဲဒးရံၚ်ကီုရ။
လောန်ကၠုၚ်တေံ သမ္မတ “ဥူတိၚ်သိၚ်” ဟီုပ္တိတ်ဏာ ပ္ဍဲကၠတ်ထဝ် စပ်ကဵုဂၠံၚ်ဍာန် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ညးတအ် ဒက်ပ္တန်ဓရ်ၜိုဟ်လလမ်ဂှ် ဗွဲတၟေၚ် ဒးချပ်ဗ္စာရဏာထေက်ရောၚ်၊ “ဥူတိၚ်သိၚ်” ဟီုဏာ ဂကောံရပ်လွဟ် ဂကူကောန်ဍုၚ်အရၚ်တအ်ဂှ် ဒးဒက်ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ပ္ဍဲဗွိုၚ်သၞောဝ်တုဲ ဒးလုပ်ဒုၚ်ရုဲမာဲ၊ ဒှ်အမာတ်လုပ်စိုပ် ပ္ဍဲကၠတ်ထဝ်တေံမ္ဂး ပ္ညဳကဵုအမာတ်ဂမၠိုၚ်၊ သၞောဝ်ဥပဒေသ္ဇိုၚ် (၂၀၀၈) ဂှ် ပဠေဝ်အာ ညံၚ်ဂွံဂပ်ဝ်ကဵု အကာဲအရာ ကၟိန်ဍုၚ်ဇကု၊ ဒပ်ပၞာန်လေဝ် ညံၚ်ဂွံဒှ်မွဲ သာ်ဝွံနွံရ။
ရန်တၟံဂကောံရပ်လွဟ် ဂကူကောန်ဍုၚ်အရၚ်တအ်ဂှ် ညးစၞးအလဵုအသဳ ကေုာံ ညးစၞး ဂကောံရပ်လွဟ် ဂကူကောန်ဍုၚ်အရၚ်တအ် တက်ကျာမ္ၚးကၠတ်ထဝ်ရောၚ်။
ကေတ်အခေါၚ်ကောန်ဂကူ အဆံၚ်ညံၚ်ဂွံတုပ်၊ ပရေၚ်ဘဝဂကူညး ညးဖန်ဖက်ကေတ်၊ ဒက်ပ္တန် ကၟိန်ဍုၚ်ပံၚ်ကောံဇေတ်တ်ရောၚ်။
တၚ်ပ္တဝ်က္ဍိုပ်ၜါသာ်ဏအ်…
“ပ္ဍဲပ္ၚံက်ဂတ ဗီုလဵုပံၚ်ဗ္စပ် ပ္ညဳပ္ညပ်အာမာန် သွဟ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် နွံဒၟံၚ်လ္တူဏအ်ရဏောၚ်”
လီစၞာဲဂှ် ညံၚ်ဂွံပါဲဗၠး၊ ပေါဲအံၚ်ဇၞးဂှ် ညံၚ်က္လိဂွံမာန်၊ သၟာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ညးဆာန်ဂကူ ရဲပၠန်ဂတးတအ် ပ္ဍဲပ္ၚံက်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် တ္ၚဲဏအ် ဒးဒုၚ်စမ်ၜတ် ဒးထ္ၜးစရာဲရောၚ်။
