နူဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ ချပ်ဇန်ဒၟံၚ်သွက်သ္ဂောံကၠောန် ကောံဓရီုဇၞော်ပရေၚ်ဂကူမန်နွံတုဲ သွက်သ္ဂောံချူဓဇက်အာ “သၞောဝ်ဥပဒေသ္ဇိုၚ်ဒက်ပ္တန်ဍုၚ်မန်” (တွဵုရးဍုၚ်မန်) နွံရောၚ် ဂွံတီကေတ်ရ။
ပ္ဍဲကဵုကောံဓရီုဇၞော်ပရေၚ်ဂကူမန် ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ ချပ်ဇန်ဒၟံၚ်သွက်ဂွံကၠောန် ကောံဓရီုဇၞော်ပရေၚ်ဂကူမန်ဏံဂှ် သ္ဒးချူ ဓဇက် “သၞောဝ်ဥပဒေသ္ဇိုၚ်ဒက်ပ္တန်ဍုၚ်မန်” (တွဵုရးဍုၚ်မန်) မွဲကၞပ်တုဲ ပ္ဍဲကဵုချူဓဇက် “သၞောဝ်ဥပဒေသ္ဇိုၚ်ဒက်ပ္တန်ဍုၚ် မန် (တွဵုရးဍုၚ်မန်) ဝွံ အဓိက ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ၊ ဗော်ညဳသၟဟ်မန်၊ ဗွိုၚ်ဂကောံမဟာဇန် (ပ္ဍဲဍုၚ်-မ္ၚးဍုၚ်) (၃) ဗွိုၚ်ဏံ ပံၚ် ကောံတုဲ သ္ဒးချူဓဇက်ရ။
“သၞောဝ်ဥပဒေဒက်ပ္တန်ဍုၚ်မန်” (တွဵုရးဍုၚ်မန်) ဝွံ တုဲကၠုၚ်သၞာံ (၂၀၁၁) ဂိတုအံက်တဝ်ဗာတေံလေဝ် နူကဵု “ဂကောံ ပံၚ်ကောံပရေၚ်ဂကူမန်” ကော်ဗတ်အေၚ်္ဂလိက် (Mon Affairs Union-MAU) သ္ပသ္ကိုပ်သ္ကတုဲ ကၠောန်ကၠုၚ်လဝ် ကောံဓရီုဇၞော်ပရေၚ်ဂကူမန် ဂၠိုၚ်ကဵုအလန်တုဲ သ္ပလဝ်ဒတန် နဒဒှ်မူဂမျိုၚ်အလန်တတိယ နွံကီုရ။
ဆဂး အခိၚ်တေံဂှ် ဟိုတ်နူအကာဲအရာ ကာလဒေသ ဟွံတုပ်ကဵုအကာဲအရာ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ပစ္စုပ္ပန်တ္ၚဲဏံတုဲ ဒုၚ် သ္ဇိုၚ်ကဵု “သၞောဝ်ဥပဒေသ္ဇိုၚ်ဒက်ပ္တန်ဍုၚ်မန် ရာမည” တေံဂှ်ရ ထေက်ကဵုဒးသဳကၠဳ၊ သ္ဒးသ္ၚဳဂၠိပ်ရနုက်ဗပေၚ်အာ ပ္ဍဲကောံဓရီုဇၞော်ပရေၚ်ဂကူမန် ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ ရန်လဝ်သွက်သ္ဂောံကၠောန်အာဂတဏံရ။
နကဵုဗွိုၚ်ဗော်ညဳသၟဟ်မန်လေဝ် ရေၚ်တၠုၚ်ဒၟံၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဗွိုၚ်အပ္ဍဲသၞောဝ် (ကံၚ်ဇြဳပၞာန်) တ္ၚဲဏံဂှ်လေဝ် သွက် သ္ဒးချူဓဇက်အာ “သၞောဝ်ဥပဒေဒက်ပ္တန်ဍုၚ်မန်” (တွဵုရးဍုၚ်မန်) နွံရောၚ်ဂှ်လေဝ် ဂွံတီကေတ်ရ။
“သၞောဝ်ဥပဒေဒက်ပ္တန်ဍုၚ်မန်ရာမည” ဟီုဟီု၊ “သၞောဝ်ဥပဒေဒက်ပ္တန်တွဵုရးဍုၚ်မန်” ကော်ကော် စပ်ကဵု “သၞောဝ်ဥပ ဒေသ္ဇိုၚ်ဒက်ပ္တန်ဍုၚ်မန်” ဝွံ ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ မွဲဓဝ်လေဝ် ချူဓဇက်သ္ပဒတန် တုဲအာဟွံသေၚ်၊ ဗော်ညဳသၟဟ်မန်မွဲဓဝ် ဂွံဟွံသေၚ်ရ။ အဓိက ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မန်ၜါဗော် ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ ကေုာံ ဗော်ညဳသၟဟ်မန် ပံၚ်ကောံကဵု ဗွိုၚ်ဂကောံမဟာဇန် (ဗွိုၚ်သၚ်၊ ဗွိုၚ်မဟာဇန် ပ္ဍဲဍုၚ်-မ္ၚးဍုၚ်) တအ်တုဲ ချူဓဇက်ရနုက်ဗပေၚ် သ္ပဒတန်မ္ဂး သၞောဝ်ဥ ပဒေဝွံ ဒှ်သၞောဝ်ဥပဒေ ဒက်ပ္တန်ဍုၚ်မန် စၞးအလုံဂကူမန်ရ။
သာ်ဂှ်ဟွံသေၚ် ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ ချူဓဇက်သ္ပဒတန် မွဲဗီု၊ ဗော်ညဳသၟဟ်မန် ချူဓဇက်သ္ပဒတန်မွဲဂၠး ဒှ်မ္ဂး သၞောဝ်ဥပဒေ ဝွံ ဒှ်သၞောဝ်ဥပဒေဒက်ပ္တန်ဍုၚ်မန် စၞးအလုံဂကူမန် ဟွံဒှ်ရ။ ဟွံဒှ်သၟးဟွံက သီုဇီုကပိုက်အာကဵု ဓဝ်ညဳသာအလုံဂကူ မန်မာန်ရ။
ဟိုတ်ဂှ်ရ ပ္ဍဲကဵုကောံဓရီုဇၞော် ပရေၚ်ဂကူမန် ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ ရန်လဝ်သွက်ဂွံကၠောန် ခြာဟွံလံဏံဂှ် ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ၊ ဗော်ညဳသၟဟ်မန်၊ ဗွိုၚ်ဂကောံမဟာဇန် (၃) ဗွိုၚ်ဏံ ပံၚ်ကောံ တိုန်စိုပ်အာ ညဳညဳသာသာတုဲ ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်အာကဵု သၞောဝ်ဥပဒေဒက်ပ္တန်ဍုၚ်မန် မချူဓဇက်လဝ်တုဲတုဲတေံ ချူပလေဝ် သ္ၚဳဂၠိပ်ရနုက်ဗပေၚ် သ္ပအာဒတန်တုဲ ဗော်ဍုၚ် မန်တၟိလေဝ် ညံၚ်ဂွံကေမ်ရပ်လဝ် “သၞောဝ်ဥပဒေဒက်ပ္တန်ဍုၚ်မန်” ဏံ၊ ဗော်ညဳသၟဟ်မန်လေဝ် ညံၚ်ဂွံကေမ်ရပ်လဝ် “သၞောဝ်ဥပဒေဒက်ပ္တန်ဍုၚ်မန်” ဏံမာန်ဂှ် ဒးရေၚ်တၠုၚ်အာထေက်ရောၚ် ဖ္တိုက်ဖၟောဝ်ဏာ ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်မန်တံရ။