အံက်သာ (တံၚ်ပရၚ်)

ပြသၞာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဍုၚ်ပိုဲ အဓိကဇၞော် ဟွံပြေပြံၚ်နွံဒၟံၚ်မွဲသာ် ဗြုဒၟံၚ်ဇၟာပ်ပါၚ် ကောန်ဂကူကောန်ဍုၚ်အရၚ် သအာၚ်နူကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဂကူဗၟာဂှ် ဗၟာတံကေတ်လဝ်ရးဇၞော် (၇) ရးတုဲ ပါ်လဝ်သွက်ကောန်ဂကူ ကောန်ဍုၚ်အရၚ် ဂကူမန်၊ ဂကူရခေၚ်၊ ဂကူသေံ၊ ဂကူကချေၚ်၊ ဂကူချေၚ်၊ ဂကူကရေၚ်ဍာဲ၊ ဂကူကရေၚ်တံ မွဲဂကူတှေ် မွဲတွဵုရးရ၊ ဂကူဗၟာဂှ် ဟၟဲကဵုတွဵုရးရ၊ လ္တူဏံ ဂကူဗၟာတံ ညံၚ်သ္ဂောံနွံကဵုတွဵုရး တုပ်သၟဟ်ကဵုဂကူတၞဟ်ကီုဂှ် ကောန်ဂကူသအာၚ်နူဂကူဗၟာတံ ဟီုတုဲဟီုပၠန် အာတ်တုဲအာတ်ပၠန်ဂှ် တီဒၟံၚ်ဆမၞိဟ်နွံတန်တဴဒၟံၚ်ဍုၚ်ဏံသၟးဟွံသေၚ် အလုံလိုက်မွဲ ညးစိုတ်လုပ်စကဵု ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂၠးတိတံ တီမံၚ်ဖအိုတ်ရ။
ဂကူဗၟာညးစိုတ်လုပ်စကဵု ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တံ တီမံၚ်သီုဖအိုတ်ရဂှ် အခိၚ်ကာလလၟုဟ်ဏံ ဂကူဗၟာကဵုဗၟာထ္ကး ဒှ်အာၜါလွး သီုၜါလ္ပာ်ဂှ် တံၚ်ဂြဲစန်ဒက်ဒၟံၚ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံရ၊ ဆ္ဂး ၜါလွးဏံ စန်ဒက်ဗီုပြၚ်ဟွံတုပ်ညးသ္ကံရ၊ ဒပ်ပၞာန်သီလဝ်အဝဵုဂှ် စန်ဒက်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ အခေါၚ်အရာကောန်ဍုၚ်အရၚ် သၟဝ်ဥပဒေ (၂၀၀၈) တုဲ အေန်ယူဂျဳဂှ် လလောၚ်တြးလဝ် ပလီုကၠေံသၞောဝ် (၂၀၀၈) စန်ဒက်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ဒက်ပတန်ကၟိန်ဍုၚ်ဖေဝ်ဒရေဝ်ရ၊ လ္ပာ်ဒပ်ပၞာန်ဂှ် သောၚ်ၚ်ရ ဍေံတံဟွံကဵုအခေါၚ်အရာတုပ်သၟဟ် ကုကောန်ဂကူဇြဟတ်ဍောတ်တံရ၊ သၟိက်မိက်သ္ဂောံဂွံမ္ဂး ဆက်သဳကၠဳညးသ္ကံသ္ဂးရ၊ အေန်ယူဂျဳဂှ် ကဵုအခေါၚ်အရာတုပ်သၟဟ်ရောၚ်ဟီုလဝ်တုဲ အခိၚ်လၟုဟ် လလောၚ်တြးတိတ်ကၠုၚ် {(၁၄)ပြည်ထောၚ်} (ဗီုလဵုဂွံဟီုဗီုမန်ဂှ် ကေတ်ဟွံဒးရ) ရ၊ ကှေ်.. မုမုအခေါၚ်အရာတုပ်သၟဟ်ရော? မုမု ဍုၚ်ဖေဝ်ဒရေဝ်ရော?။
လောန်ကၠုၚ်ခြာဟွံလအ်ဏီဂှ် အလဵုအသဳအေန်ယူဂျဳ နူကဵုဌာနဝန်ဇၞော်ပရေၚ်ဖေဝ်ဒရေဝ် လလောၚ်တြး ဓမံက်ထ္ၜးပတိတ်နၚ် ဗီုပြၚ်ပါ်ပရအ်တိဍာ် နကဵုဗီုပြၚ်တၟိ {(၁၄)ပြည်ထောၚ်} (၁၄) ဍုၚ်ရ။ ပ္ဍဲကဵုပါ်ပရအ်လဝ် (၁၄) ဍုၚ်ဂှ် ဂွံတၟေၚ်တၟဟ်တၞဟ်ခြာအာ နူကဵုတြေံဂှ် ဟွံဆဵုရ၊ နူကဵုခေတ်နေဝေန်တေံ ဗီုပြၚ်ဒက်ပတန်(မဆလ) တွဵုရး (၇) ကဵု ရးဇၞော် (၇) ဂှ်တုပ်ပ်ရ၊ သ္ပလဝ်တၟေၚ်ဂှ် အခိၚ်တေံ ယၟုဟွံတုပ် တွဵုရးကဵု ရးဇၞော် (တိုၚ်းနှၚ့်ပြည်နယ်) လၟုဟ်က္လေၚ်သ္ပထောံယၟုမွဲ (ပြည်ထောၚ်) ဖအိုတ်ရ၊ မိက်ဂွံသ္ဂးဂှ် (၁၄) ရးဂှ် နကဵုပါယှေန်တၟိ က္လေၚ်သ္ပထောံ (၁၄) ဍုၚ် {(၁၄)ပြည်ထောၚ်} ပြံၚ်လှာဲထောံအာရီုညိဓဝ်ရ၊ ၝဂှ်တုဲ ၝဂှ်ပၠန်ရ၊ တုပ်ပ်ရ တၟေၚ်တိုန် တၞဟ်ခြာတိုန်ဟၟဲရ။
ဆၜိုတ်ပြံၚ်လှာဲ သ္ပထောံယၟုတုပ်ပ်ဂှ် ကောန်ဂကူဗၟာတံကဵု ကောန်ဂကူဍောတ်တ်ဂမၠိုၚ်တံဂှ် သ္ဇိုၚ်အဆံၚ်ဂွံတုပ် သၟဟ်တိုန်ညးသ္ကံ ဒၞါဲလဵုလေဝ်ကျောဝ်လဝ်ဟွံညာတ်ရ၊ ဒၞါဲဒေသကောန်ဂကူဗၟာတံနွံဂၠိုၚ်ဂှ် ပါ်ထောံ (၇) ဒၞါဲ စၟတ်သမ္တီထောံ (၇) ဍုၚ် {(၇)ပြည်ထောၚ်} တုဲ ကေတ်လဝ်လၟိဟ်ဂၠိုၚ်နူကဵု ကောန်ဂကူတၞဟ်သအာၚ်ဂှ် တုပ်ပ်ကဵုသၞောဝ်တ်အတိုၚ်တြေံတေံရ၊ သရုပ်တုဲ ပ္ဍဲကဵုဍုၚ်ဂကူဗၟာတံ (၇ )ဍုၚ်ဂှ် သွက်သ္ဂောံသ္ဒးသောၚ်ပြသၞာဂကူဟၟဲရ၊ အခိၚ်ဂကူမန်၊ ဂကူရခေၚ်၊ ဂကူသေံ၊ ဂကူကချေၚ်၊ ဂကူချေၚ်၊ ဂကူကရေၚ်ဍာဲ၊ ကရေၚ်တံ ဂွံလဝ်ဍုၚ် (ပြည်ထောၚ်) ညးမွဲဂကူမ္ဂး မွဲဍုၚ်ဂှ် သွက်ဂကူဗၟာတံ ဂွံလဝ် (၇) ဍုၚ် ဗီုကဵုဂွံလဝ်ရးဇၞော် (၇) (တိုၚ်း ရ တိုၚ်း) ဂှ် တုပ်ပ်ရ။
ကၟိန်ဍုၚ်မၞုံကဵုဂကူစုၚ် ဍုၚ်ပိုဲဏံဂှ် ဒၟါနူကဵုဂကူဗၟာ မွဲဂကူဓဝ် ဍိုက်အုပ်ဓလီုလဝ် ဂကူတၞဟ်ဟ် နကဵုဝါဒဂကူဇၞော်ဂှ်ရ ဒှ်ဒၟံၚ်ပၞာန်အပ္ဍဲဍုၚ်ဂှ် တီဒၟံၚ်သီုညးဖအိုတ်ရ၊ လောန်ကၠုၚ်တေံ နကဵုပဝ်လဇြဳဒက်ပတန် (၈) ဍုၚ် (၈-တွဵုရး) ကေၚ်စဳ ဇန်ဖျေံကၠုၚ်လဝ်ပဝ်လဇြဳနွံရ၊ ဆ္ဂး အလဵုအသဳဂကူဗၟာတံ ပထုဲကၠုၚ်နကဵုဝေါဟာ “စၟတ်သမ္တီထောံ (၈) ဍုၚ် (၈-တွဵုရး) ဓဝ်မ္ဂး ဂကူသအာၚ်တံ ဗီုလဵုဒးဒုၚ်စသိုၚ်ရော”ရ၊ အခိၚ်ကာလတ္ၚဲဏံ ပၠန်ဂတးဂကူဗၟာ ဒုၚ်ယၟုအလဵုအသဳညဳသၟဟ်ဂကူ (အေန်ယူဂျဳ) တံ စဳဇန်လးပတိုန်ပဝ်လဇြဳ (၁၄) ဍုၚ် (၁၄-ပြည်ထောၚ်) ပၠန်မ္ဂး ကောန်ဂကူကောန်ဍုၚ်အရၚ် ဟွံက္လိဂွံလဝ်တွဵုရးဏီတံ ဗီုလဵုဒးဒုၚ်စသိုၚ်ရောဂှ် ဟွံချပ်ဟွံသၟာန်စရဟာဂှ် မိက်ဂွံက္လေၚ်သၟာန် အလဵုအသဳညဳသၟဟ်ဂကူ (အေန်ယူဂျဳ) တံကွေံရ။
ပိုဲတံရံၚ်ကေတ် ဗွဲလ္တူကျာမ္ဂး သၟာပၠန်ဂတးဂကူဗၟာတံ တိတ်ဂြိုပ်တဝ်စၞေဟ် ပၠန်ဂတးကဵု တၠအဝဵုပၞာန်တံဂှ် ထေက် ကဵုသ္ဒးထိုၚ်သး ကေတ်ဂုဏ်စရာဲရ၊ ဆ္ဂး ယဝ်ရစၟဳစၟတ်ကျောဝ်ရံၚ် ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ် ဒးပါ်ပါဲအးအးတပ်ပ်မ္ဂး ပ္ဍဲကဵုအလဵုအသဳ ညဳသၟဟ်ဂကူ (အေန်ယူဂျဳ) တံဂှ် တုပ်တဴညံၚ်ရဴဇြုံဍာ်ဟၟဲကဵုဂျိ ညံၚ်ရဴဆုဒးဟယံက် ဂၠိၚ်ဒၟံၚ်သၟး ဟၟဲကဵုသတ်ပ္ကဴရ၊ ဒုၚ်ယၟုအလဵုသဳညဳသၟဟ်ဂကူ သ္ပလဝ်စၞးကဵုကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်တုဲ ဒက်ပတန်ကၟိန်ဍုၚ်ဖေဝ်ဒရေဝ် အဆံၚ်တုပ်သၟဟ် သွက်ကောန်ဂကူကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဖအိုတ်ဏောၚ် ဟီုကြီုလဝ်ဂှ် လၟုဟ် မုဟိုတ်ဟွံဂံၚ် ဓမံက်ပတိတ်တွဵုရးတၟိ ဍုၚ်တၟိတၟိ ဟွံဂံၚ်ကဵုသ္ဂုတ်သွာတ်ပိုတ်တ်ရော၊ ပ္ဍဲကဵုတွဵုရးဍုၚ်တၟိတံဂှ် အဓိက ရမျာၚ်ကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်တံ အာတ်မိက်လုပ်ကၠုၚ်ဒၟံၚ်ပေါဲဗတိုက်လၟိုန် တွဵုရးဍုၚ်ဗၟာ သွက်ဂကူဗၟာတံဂှ် ဒးဂံၚ်ဓမံက်ပတိတ်မှ ဓဝ်ပတှေ်အကြာကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်တံ က္လိဂွံမာန်ရောၚ်။
တွဵုရးတၟိသွက်ဂကူဍောတ်တ် ဟၟဲကဵုတွဵုရးဏီတံဂှ် လက်သန်ဍိုက်ပေၚ်သာ်လဵုတုဲ ဓမံက်ကဵုတွဵုရးဍုၚ်ထေက်ဂှ် မ္ဒးဓမံက်ပတိုန် သၞောဝ်ဥပဒေကီုရောၚ်၊ ပၠန်ဂတးဟီုမ္ဂးဂှ် သွက်သ္ဂောံထိၚ်ဒဝ်အာ ကွေတ်ဝါဒတြေံတြေံဟွံသေၚ် ပလီုကွေတ်တြေံတုဲ သ္ဒးဂံၚ်ဖန်ဗဒှ်ကွေတ်တၟိ မ္ဒးဒက်ပတန်ပတိုန် ကွေတ်ဂတာပ်ခေတ် မကိတ်ညဳကဵုကာလရောၚ်၊ ကမၠောန်ပၠန်ဂတး အလဵုအသဳညဳသၟဟ်ဂကူ (အေန်ယူဂျဳ) ဗီုကၠောန်သ္ပဏာလၟုဟ်ဂှ် ဒှ်ဒၟံၚ်“အတိုၚ်တြေံ”ရ၊ မုလေဝ်တၟေၚ်ဟွံသေၚ်ရ၊ နူအကာဲအရာတြေံ ညံၚ်သ္ဂောံဒှ်အာ အကာဲအရာတၟိ၊ နူကွေတ်တြေံ ညံၚ်သ္ဂောံဒှ်အာ ကွေတ်တၟိ၊ နူဥပဒေတြေံအှ်အှ်ဂှ် ညံၚ်သ္ဂောံဒှ်အာ ဥပဒေတၟိခိုဟ်ဟ် အရာအရာအိုတ်သီုဂှ် ညံၚ်ရဴသ္ဂောံပြံၚ်လှာဲအာဂှ်ကၠောန်မှ ဒှ်ကမၠောန်ပၠန်ဂတးရောၚ်။
ဗီုကဵုအလဵုအသဳညဳသၟဟ်ဂကူ (အေန်ယူဂျဳ) ဓမံက်ပတိတ်လဝ် ပဝ်လဇြဳဒက်ပတန် (၁၄)ဍုၚ် {(၁၄)ပြည် ထောၚ်} ဏံဂှ် တုပ်တဴညံၚ်ရဴဇြုံလှာဲခၞော်၊ ညံၚ်ရဴအရက်နူပဠၚ်တြေံ လှာဲစုတ်ပ္ဍဲပဠၚ်တၟိရ၊ ဒၟါနူ (၁၄) ဍုၚ် {(၁၄)ပြည်ထောၚ်} ဏံဂှ် အကြာဂကောံပၠန်ဂတးကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်ကီု အကြာဂကူကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဂမၠိုၚ်တံ ဓဝ်ပတှေ်လီုအာမာန်ရောၚ်၊ ပ္ဍဲကဵုဂကောံပၠန်ဂတးအေန်ယူဂျဳတံ ၜိုတ်လဵုဇြဟတ်ဇၞော်ကီုလေဝ် ပရေၚ်ဒုၚ်လျိုၚ် (တၚ်ဒုၚ်ကေတ်လျိုၚ်) အဆံၚ်တုပ်သၟဟ်ကောန်ဂကူ ကေုာံ ပရေၚ်ကမ်ကုသဵုဂကူညး ညးဖန်ဖက်ကေတ်တ် လုကဴဟၟဲဏီမ္ဂး သွက်သ္ဂောံက္လိဂွံဇြဟတ် နူကဵုဂကောံပၠန်ဂတးကောန်ဂကူဂမၠိုၚ် သီုဖအိုတ်တံဂှ် ဒှ်ကၠုၚ်ဟွံမာန်ဏီရောၚ်။
သရုပ်ကၠေံမ္ဂး ဂကူဗၟာဂှ် ဂကူဗၟာရ၊ စိုတ်ဓာတ်ညးတံဂှ် မၞုံကဵုစိုတ်ဓာတ် ဝါဒဂကူဇၞော်သီုဖအိုတ်ရ၊ ဟီုအိုတ်တ်ကၠး ကၠးမ္ဂး ဂကောံလဵုဒှ်ဒှ် ဗော်လဵုဒှ်ဒှ် ကိတ်ညဳကဵု သွက်ဂုဏ်ဖဵုဂကောံညးတံ၊ ဗော်ညးတံမှ ပါလုပ်ပံၚ်ကၠောန်က္တိုၚ်ၚ်ကၟဟ်ဟ်မာန်ရ၊ အကာဲအရာက္တဵူဒှ်မံၚ်လၟုဟ်ဏံဂှ် ဂွံဒှ်မံၚ်ဂုဏ်ဖဵု သွက်ဂကူအိုတ်သီုဂှ် ကၠးကၠးဖ္ဍးဖ္ဍး ဟွံညာတ်ဏီဂှ်ရ ကမၠောန်မဒှ်ဂုဏ်ဖဵု သွက်ဂကောံဇကု ဗော်ဇကုဂှ်ဟေၚ်ရ စွံၚုဟ်မးတုဲ ဆက်အာဒၟံၚ်ရ၊ လၟုဟ်ဂှ် ဇၟာပ်ရမျာၚ်ဗြုဒၟံၚ် ပ္ဍဲပါၚ်ကောန်ဂကူကောန်ဍုၚ်အရၚ် သအာၚ်နူကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဂကူဗၟာတံ “ဂကူဗၟာတံ ဒးနွံကဵုတွဵုရးမွဲထေက်ရောၚ်” ဂှ်လေဝ် စေတနာဟွံလှဲ ဓမံက်ပတိတ်တွဵုရးဟွံမာန်ဏီမ္ဂး ဗီုလဵုဂွံနွံကဵုဓဝ်ပတှေ် လ္တူဂကူဗၟာ (အေန်ယူဂျဳ) တံရော? ချူဏာလိက်ပရေၚ်ဏံဂှ် ရန်တၟံသွက်သ္ဂောံဖျေံကဝု အလဵုအသဳအေန်ယူဂျဳတံဟွံသေၚ် အတိုၚ်ပကတိဒှ်ဒၟံၚ်၊ ဆဵုဒၟံၚ်တုဲ ချူပါ်ပါဲလဝ် မိက်ဂွံကဵုညးတံတီ မိက်ဂွံကဵုညးတံ ပလေဝ်စိုတ်ဓာတ် ဝါဒအုပ်ဓလီုလ္တူဂကူညးတၞဟ်တုဲ ချူလဝ်ရ၊ မွဲသာ်ပၠန်ဂှ် ဟွံဒုၚ်တဲ ဟွံထံက်ဂလာန် ကမၠောန်လ္တူအေန်ယူဂျဳတုဲ ထံက်မံၚ်ဂလာန် ဒုၚ်မံၚ်တဲအလဵုအသဳပၞာန်လေဝ် ဟွံသေၚ်ရ၊ ကၟိန်ဍုၚ်ပိုဲဏံ ကောန်ဂကူကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဖအိုတ် လုကဴဟၟဲကဵု အဆံၚ်တုပ်သၟဟ်ဏီမ္ဂး ဆလအ်လေဝ် ဂွံၜိုဟ်သိုဟ်သာယာကၠုၚ်ဂှ် ဒှ်ဟွံမာန်ဏီရောၚ်။