Categories
ပရိုၚ် လိက်ပရေၚ်

တရဴအခေါၚ်အရာဂကူဟီုဂှ်

စေတနာ လှာၜိုပ်

ပၠန်ဂတးရပ်လွဟ် ဂကူကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ လုပ်ဒၟံၚ်ပေါဲဗ္တိုက် သွက်အခေါၚ်အရာဂကူဂှ် ညောန်ကၠုၚ်ဒၟံၚ်ကဵု တိုၚ်ပကဴတုဲ တရဴလေဝ် ဟွံသ္ၚောဲကွေံကွေံရ၊ နွံဆမွဲက္ဍဟေၚ်ဓဝ်ရ။
အကြာမွဲက္ဍကဵုမွဲမိဟ်ဂှ် ကောန်ဂကူမန်ပိုဲတံ တာလျိုၚ်နွံသီုညးဖၟိုတ်၊ လညာတ် စိုတ်ဓါတ် ကာယလေဝ် သမၠုၚ်ပ္တိုန်အသိၚ်အိုတ်တုဲ လၟုဟ်စိုပ်ကၠုၚ် အခိၚ်လက်ကရဴအိုတ် မိက်ဂွံကဵုချပ်ဗ္စာ ပါ်ပါဲဒးတုဲ ဂလာန်ဥက္ကဇၞော် ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ နာဲဟံသာ (ၜိုပ်ဍာဲ) ဟီု “ဂကူမွဲမွဲ ဒးနွံကဵုဒပ်ပၞာန်မွဲ ထေက်ရောၚ်” ရံၚ်ကဵုကြက်ဂလာန် မၞုံကဵုရှ်သာ သွက်ကောန်ဂကူမန်ပိုဲ ဒှ်တၚ်ပၟိက်ဇၞော်မွဲတုဲ ညးညးအဲအဲ နကဵုဂမြၚ်ညာဏ် ကေဝ်ပ္တိတ် ကွပ်ကၠေၚ်က္ဍဟ် မွဲထပ်တုဲမွဲထပ်၊ ကသပ်ခိုဟ်သွက်ဂကူဂှ် စွံအဓိကတုဲ လ္တူဂလာန်ဏံဝွံ ဒှ်ကြက်ဂလာန် မၞုံကဵုၚုဟ်မး သွက်ဂကူမွဲရောၚ်ဂှ် အဲအ္စာကၞေဟ် စေတနာ လှာၜိုပ် ပ္တိုန်ဏာဂုဏ်စရာဲ လ္တူကြက်ဂလာန်ဏံတုဲ ဖ္တိုက်ဖၟောဝ်ဏာရ။
ပ္ဍဲကၟိန်ဍုၚ်ပိုဲဏံ ဂကူတန်တဴဒၟံၚ် နွံလၟိဟ် (၁၃၅) ဂကူဂှ် ဇၟာပ်ဂကူရ နွံပၟိက်ကဵု အခေါၚ်အရာ ကောန်ဂကူအိုတ်တုဲ ပ္ဍဲဂကူမွဲကဵုမွဲ ၜိုန်ဒက်ပ္တန်လဝ်ဗော်/ဒပ်ပၞာန်ရပ်လွဟ် ဗီုညးကဵုညး နွံကီုလေဝ် ပ္ဍဲအရာလုပ်ပေါဲဗ္တိုက် ကေတ်အခေါၚ်အရာဂကူဂှ် ဒးဟီုအရေဝ်ကဵု ဒပ်ပၞာန်ရပ်လွဟ် သွက်ဂွံစဵုဒၞါ ဂကူဇကုရောၚ်။
အဓိက လုပ်ပေါဲဗ္တိုက် အခေါၚ်အရာဂကူဂှ် ဒးရံၚ်ဗွိုၚ်ဇကုကဵု အကာဲအရာ ကောန်ဂကူဇကု ကၠာရောၚ်၊ ကောန်ဂကူမွဲ ဒပ်ပၞာန်လေဝ်နွံ၊ ပံက်လဝ်ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်လေဝ် နွံဟီုကၠာရ နွံဆယၟု ဗော်/ဒပ်ပၞာန်သၟးတုဲ လ္ပာ်ဇြဟတ်ဂှ်ဍိုန်လျ၊ ဇြဟတ်လွဟ်လေဝ် ဟွံဍိုက်ပေၚ်ပၠန်မ္ဂး ပ္ဍဲအရာလုပ်ပေါဲဗ္တိုက် ကေတ်အခေါၚ်အရာဂကူဂှ် ဂွံမာန်ညိဟာ? ကောန်ဂကူဇကုရ ဟွံကဵုဇြဟတ်ကဵုဗော်/ဒပ်ပၞာန်ဂကူဇကုမ္ဂး ဇြဟတ်လုပ်ပေါဲဗ္တိုက် သွက်အခေါၚ်အရာဂကူဂှ် လညာတ်က္ဍန်ကၠုၚ်ရောၚ် မိက်ဂွံသ္ဂးရ။
ဂွံဆဵုကေတ်ခန်လ္ၚတ်ဏံတုဲ အပ္ဍဲကောန်ဂကူမန်ပိုဲလေဝ် လ္ပာ်ဇြဟတ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်လေဝ် သၠုၚ် ပေၚ်ကၟိုဟ်၊ လ္ပာ်ဇြဟတ်ဒပ်ပၞာန်ရပ်လွဟ် (ဇြဟတ်ဗ္တိုက်) ပၠန်လေဝ် ၜိုတ်ထေက်ကြိုက်နွံ၊ လ္ပာ်မှာဇန်ညးဍုၚ်ကွာန် ခမဳသၚ် တၠပညာ သၟတ် မိမ ညးဍုၚ်ကွာန်တံပၠန်လေဝ် စိုတ်လုပ်စကဵု ပရေၚ်ဂကူ ဂၠိုၚ်ကၠုၚ်၊ သွက်ဂကူဇကု ဣဝဵုဇၞော် ဒၠေၚ်ဇြိုၚ် တာလျိုၚ်တ္ၚဲဏံဂှ် ဒှ်တာလျိုၚ် လုပ်ဗ္တိုက်ကေတ် အခေါၚ်အရာဂကူကဵု ကမ်ကုသိုလ်ဇကု ဇကုညံၚ်ဂွံဖန်ဖက်ကေတ်မာန် ဒးဍိုက်ပေၚ်ကဵု တၚ်ဗွဲသၟဝ်ဏံရ။
၁) ဇြဟတ်တမ်ရိုဟ် ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ဗော်/ဒပ်ပၞာန် ဒးနွံ။
၂) ဇြဟတ်မၞိဟ် ဇွောံမ လွဟ်လက်နက် ဒးဍိုက်ပေၚ်။
၃) စိုတ်ဓါတ် လွဳၜံၚ်သၟတ်တၟိ၊ ဇၟာပ်ညးအဲ ဒးကေတ်တာလျိုၚ်။
၄) ပရေၚ်ဒက်မိတ် အကြာဂကူမွဲကဵုမွဲ ဒးနွံ။
၅) ပ္ဍဲဂကူဇကု ဒးပံက်ပ္တိုန်ဂကောံနာနာမာန်။
၆) ပရေၚ်ဆက်စၠောံ မွဲဂကောံကဵုမွဲဂကောံ။
၇) ဒးသၠုၚ်ပ္တိုန်အသိၚ် ကွတ်ပၞာန်၊ ဒးကဵုပညာ (ပကတ်ပကေၚ်)။
၈) ကွတ်ပညာဂတာပ်ခေတ် ညံၚ်ဂွံရေၚ်တၠုၚ်ကဵုမာန် (IT)။
၉) ပရေၚ်စန်ဒက် အပ္ဍဲဂကူဇကု ညံၚ်ဟွံသ္ကုတ်ခြာ။
၁၀) ကမၠောန်ဂကူ ဒးချပ်ဒၟံၚ်လၟိုန်။
၁၁) ဒးသမၠုၚ်ပ္တိုန်စိုတ်ဓါတ် ညးဍုၚ်ကွာန်ဂၠိုၚ်ၚ်။
၁၂) လညာတ်ညးဍုၚ်ကွာန်၊ လညာတ်သၚ်၊ လညာတ်ဗော်/ဒပ်ပၞာန် ဒးဒှ်မွဲကသပ် မွဲဂၞန်။
၁၃) စေတနာ စွံအဓိကတုဲ ညးဍုၚ်ကွာန်၊ ခမဳသၚ်၊ ဗော် ညံၚ်ဂွံကၠိုဟ်ကေတ် စိုတ်ညးသ္ကံမာန် ပ္ဍဲဂကူဂှ်
ဒးဍိုက်ပေၚ်ရောၚ်။
ခေတ်အဆက်က်ကဵု အခိၚ်ကာလတ္ၚဲဏံ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တံ တဵုပယျေဝ်ဒၟံၚ်ဘဝကောန်ဂကူ သ္ဂောံဍိုပ်ဍဴရာၚ်မောဝ် ဂၠိုၚ်ကဵုလျးအရံၚ် ပ္ဍဲလ္တူဂၠးကဝ်ဂှ် ညးညးအဲအဲ လ္ပပၠအ်အခိၚ် လ္ပဇမၠိၚ်တ္ၚဲ ဝၚ်ကောန်ဂကူမွဲ – ကောန်ဂကူဂှ် ယဝ်ဟွံချူ ဟွံရံၚ်မ္ဂး ကြက်ဒးဆဵုဒဒိုက် ဇၞော်လ္တူနူဏံသၟးဟွံက ဘဝဍိက်လေဝ် ဆက်ဂၠိၚ်သ္ၚောဲအာပၠန်ဏောၚ်တုဲ ကောန်ဂကူဇကုလေဝ် ကၠက်အာမာန်ဒၟံၚ်ဏောၚ်။
ပ္ၚံက်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂကူပိုဲတ္ၚဲဏံ ညံၚ်ဂွံဍိုက်ပေၚ် တၟံကၠံပေၚ်ၚ်မာန်ဂှ် တာလျိုၚ်ခမဳသၚ်, က္ဍိုပ်သ္ကိုပ် တၠပညာ, သၟတ် မိမ ညးဍုၚ်ကွာန်တံ သီုဖၟိုတ် ဒှ်အဓိကဇၞော်ဇၞော်တုဲ ပၞော်ဂၠံၚ်တရဴဂကူပိုဲကဵု တိုၚ်ပကဴဂတတေံ မၚ်ဒုၚ်တၠုၚ်ဒၟံၚ်ရောၚ်။
ကောန်ဂကူမွဲမွဲ ဒပ်ရပ်လွဟ် ကေုာံ ဗော်သဳကၠဳ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်လေဝ်နွံ၊ ဗျူဟာ ပ္ဍဲဂကူလေဝ် လးလဝ်ဍိုက်ပေၚ် ဇြဟတ်စိုတ်ဓါတ်ကာယ နူတၠပညာ သၟတ်မိမ ညးဍုၚ်ကွာန် ခမဳသၚ် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တံ ညဳသၟဟ် ဒှ်မွဲရမျာၚ်ကဵု ဗော်ရပ်လွဟ်ဂကူဇကုမ္ဂး ကောန်ဂကူဂှ် လုပ်ဗ္တိုက်ကေတ် အခေါၚ်အရာဂကူ က္လိဂွံပေါဲအံၚ်ဇၞးမာန်ရောၚ်။
ဂွန် ညးဂွံလဝ်အဝဵု အလဵုအသဳပၞာန်တံ ဝေၚ်ဒၟံၚ်ပြယာဲပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် လ္တူဂကောံပၠန်ဂတးရပ်လွဟ် ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဂှ် ဗီုဆဵုဒၟံၚ်တ္ၚဲဏံဂှ်ရ၊ ကောန်ဂကူညး ဇြဟတ်သ္ဂံၚ်ညး ဂစာန်လွဳၜံၚ်ပ္တိတ်ဒၟံၚ် စိုတ်ဓါတ်အိုတ်တုဲ လညာတ်ဂကူညးကဵုညး ဗီုညးအာဂွံဂှ် ညးကွာ်အာ၊ လ္တူဂၠံၚ်တရဴ ကောန်ဂကူ ညးလးလဝ်ဂှ် ဒှ်လၟေၚ်ကမၠောန်အဓိက က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ညးတံရ။
ၜိုန်ဂှ်လေဝ် လ္တူညးဂွံလဝ်အဝဵုတံ ကော်တက်ကျာ သဳကၠဳပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် လ္တူခုၚ်ဂှ် ရံၚ်အာမွဲလ္ပာ်ပၠန်မ္ဂး ဂွံဆဵုကေတ်မာန်ရ၊ တံၚ်အခိၚ် သဳကၠဳပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ပရေၚ်ပန်ပှော် ညးသ္ကံတုဲ ဆအယာံမာတ် ဆက်ဇမၠိၚ်အယုက်ဍိက် ကောန်ဂကူတံပၠန်ရ၊ အတိုၚ်သၞောဝ်ဇကုအာတ်မိက်လဝ် အဓိက လ္တူခုၚ်ကဵု သၞောဝ်ဍေံဓဇက်လဝ်ဂှ် တၞဟ်ခြာဒၟံၚ် ညံၚ်ဍာ်ကဵုကၠေၚ် မဗ္ဂပ်ဟွံဂွံဂှ်ကီုရ၊ ၜိုတ်ဍေံကဵုဂှ်ဟေၚ် ဂွံဒုၚ်စသိုၚ်တုဲ ဒၞါဲဒှ်အဓိက သွက်ဂကူဂှ် ဍေံဟွံပံက်ကဵုရမျှာၚ်၊ သၞောဝ်ဍေံချူလဝ် ဂတမုက်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဂမၠိုၚ်လၟုဟ်ဂှ် ဒှ်သွက်ဍေံတံဟေၚ်ရ။
ဂွံဒှ်အထံက်အရီု ဂွံဒှ်ဂုဏ်ဖဵုသွက်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဂှ် ဒၞါဲလဵုလေဝ် ထ္ၜးသက်သဳ ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ် ဟွံမာန်၊ ဂစာန်ဘပလလ္ပာ်တေံ ဝေၚ်ဂစိုတ်ဒၟံၚ်ညးသ္ကံ ထ္ၜးပြယာဲ ဥပ္ပါယ်တုဲ လ္ပာ်ဏံဂှ် ဍေံတက်ကျာ အယာံမာတ် “သွခိုဟ် ဂွံစပုၚ်စှေ်”ဟေၚ်ရ။
ခန်လ္ၚတ်ဏံ ဍေံကဵုဒၟံၚ်ပညာ နဲကဲအလီ သွက်ကောန်ဂကူတံရ၊ ကြက်ပညာအလီဂှ် တံၚ်ဗဇာမ္ဂး ဂၠိၚ်သ္ၚောဲမံၚ်ဏောၚ်၊ ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳ ဒးဒုၚ်သီအဝဵု ကဵုဒပ်ပၞာန်ကီုလေဝ် စိုတ်ဓါတ်ညးဟွံယှအ်တုဲ ဆက်ဒ္စဵုဒ္စးအာ သၞောတ်တၠအဝဵုပၞာန် ပိုတ်တ်သ္ကုတ်တ်တုဲ သီုပံက်ပ္တိုန်လဝ် ဒပ်ပၠန်ဂတးရပ်လွဟ် (ပဳဒဳအာပ်) ရ။
လ္တူဗော်ပၠန်ဂတးညးတံ ကော်ဂး ဗော်အေန်ယူဂျဳ လုပ်ပေါဲဗ္တိုက် ကေတ်အခေါၚ်အရာဂကူဟာ? လုပ်ပေါဲဗ္တိုက် ပၠံၚ်အဝဵုဟာဂှ် လ္ပာ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ရံၚ်ဒၟံၚ်အကာဲဖိုဟ်ရ၊ ရံၚ်အာ ရာဇာဝၚ်ဂကူဗၟာ ဂၠေံဂၠေံညိမ္ဂး ဒပ်ပၞာန် ဂွံလဝ်အဝဵုလၟုဟ်ဏံလေဝ် ဂကူဗၟာရ၊ ဗော်အေန်ယူဂျဳ ပံက်လဝ်ဒပ် (ပဳဒဳအာပ်) ဂှ်လေဝ် ဂကူဗၟာရ။
က္လေၚ်ရံၚ်အာ သၞာံ (၁၉၈၈) တေံ ကွးဘာတံ ထ္ၜးဆန္ဒ ဒ္စဵုဒ္စးသၞောတ်တၠအဝဵုပၞာန်တုဲ ဒပ်ပၠန်ဂတး ဂကောံကွးဘာ (ABSDF) မံက်ကၠုၚ် မွဲဂကောံဂှ်လေဝ် ဂကူဗၟာရ။
ပရေၚ်ကလိုက်ကၟဵု ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာဏံ ဂကူဗၟာပါ်တိတ်က္ဍိုပ်ဂၠိုၚ်ဂှ် ဍေံတံကဵုဍေံတံ ကဵုက္ဍိုပ် ပၟပ်အဝဵုဟွံမာန် လ္ပထေၚ်သာ်ဏံညိ၊ ရံၚ်အာစုက်က်မ္ဂး ဗျူဟာသၞောတ်ဝ် ပၠံၚ်တိဍာ်ပၠန်ဂတး ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဏောၚ်လေဝ် ဟီုမာန်ရ။
ဇွိုန်လပှ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ကၟိန်ဍုၚ်ပိုဲလၟုဟ်ဏံ ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳ ဂွံအဝဵု ထိၚ်ဒဝ်လဝ်ဍုၚ်တုဲ လ္ပာ်အလဵုအသဳပၞာန် ထ္ၜးဟိုတ်ကဵုပေါဲရုဲမာဲ-မမာဲဟွံလ္ဂူတပ်ဂးတုဲ သီထောံအဝဵု အလဵုအသဳ အေန်အေဝ်ဒဳ ပိုတ်တ်သ္ကုတ်တ်ဂှ် ရှ်သာပၠန်ဂတးရပ်လွဟ် ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ဂစာန်လုပ်ဒၟံၚ်ပေါဲဗ္တိုက် သွက်အခေါၚ်အရာ ကောန်ဂကူ လ္တူခုၚ်ဂှ် ဂၠိၚ်သ္ၚောဲအာပၠန်ရ။
ရံၚ်အာဍုၚ်ပိုဲဏံ ခုၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် နွံဍာံဒှ်ကၠာရလေဝ် နကဵုသၞောဝ်ပိုတ်တ်သ္ကုတ်တ် ဂွံဂံၚ်ကဵုသွဟ် သွက်အခေါၚ်အရာဂကူဂှ် “ညးတၠခုၚ်ဂဗုတ်” ညးပိုၚ်ပြဳလဝ် အဝဵုထိၚ်ဒဝ်ဍုၚ်ဟေၚ်ရ ဒးဂံၚ်ပံက်ပါၚ် ဒးဂံၚ်ပြုပြေၚ်ကဵု ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ရ။
လဝေၚ်ဇာတ်လၟုဟ်ဂှ် ညးထ္ၜုတ်ပ္တိုန် “ခုၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်” ဂှ်ပၠန်ရ က္လေၚ်တက်ပလီုထောံတုဲ နလၟေၚ်ကမၠောန် ပရေၚ်သဳကၠဳ အခေါၚ်အရာဂကူ ဒးဂၠိၚ်သ္ၚောဲအာ အကြာပေါဲပၞာန်သီအဝဵု ကဵု ခေတ်ကာလယဲကပ် ကဝ်ဝေတ် (၁၉) ဏံပၠန်ရ၊ ကြက်ရှ်သာ ဍုၚ်ဗၟာဏံ ဝၚ်ပရေံအာ ပ္ဍဲဂၠးကဝ် မွဲပ္ၚံက်ပၠန်ရ။
ဝါဒညးတံ ဗ္ဂေတ်ဒၟံၚ်စက်ယန် ကၟာတ်မုက် လ္တူကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံတုဲ ဟုံဒၟံၚ်ဂစေအ်လ္ပာ်စး တက်ပယျေဝ်ဒၟံၚ်မအရေဝ် ကဵုကောန်ဂကူတံရ၊ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ဒှ်ဒၟံၚ်ဘဝဂကူ ကၠၚ်တၠနာဲ -ကၠၚ်တှ်ယာဲဂှ် ဂွံညိ သာညိ ကြပ်စိုပ်အာဍာ်ဏံတုဲ သ္ပအ်သာကဵုဘဝဂကူမ္ဂး ဘဝဍုၚ်ကၠေံဂှ်လေဝ် ဂၠိၚ်သ္ၚောဲအာမာန်တုဲ လ္တူပြယာဲ ဍာ်ပလာဲ ဍေံတံပၠာဲဒၟံၚ်ဏံ ကောန်ဂကူတံ ၚိတ်သုၚ်ဂၠိုၚ်ၚ်မ္ဂး ဒးဆဵုအာ ဒဒိုက်ဂကူ မွဲပ္ၚံက်ပၠန်ဏောၚ်။
စိုတ်ကောန်ဂကူပိုဲတံလေဝ် ဟဳပြး ဒှ်အာပိပန်လွးမာန်တုဲ …
က) စိုတ်အိုတ်ကဵုဘဝဂကူ
ခ) လညာတ်ပံၚ်ကောံကဵုဂကူညး/တက်ပရးဇြဟတ်ဂကူဇကု
ဂ) သိက္ခာဂကူဇကုညံၚ်ဂွံသဝ် ဟီုဖျဝ်ဖျေံဒၟံၚ်လၟိုန်
ဃ) အထေၚ်ဍောတ် အထေၚ်သောဲကဵု အရေဝ် လိက်ပတ် ယေန်သၞာၚ် ဘာသာ ဂကူဇကု
ၚ) ဝၚ်ဂကူဇေတ်တ် ဟွံကဵုမံက်ဂတဝ် လိုန်ဖျဝ်ကၟာတ်လဝ်
စ) ဟီုတွံ ပံက်ပါၚ်မ္ဂး စောဒက ပရူဂကူ ပရူဂကောံ
ဆ) ညာတ်ညးအာဂတ ဘပဠ တက်ပရဲ… လညာတ်မပ္တံသာ်ဏံ လုပ်ကၠုၚ်တုဲ ဒှ်အာညးဝိုတ်တၠိၚ်ဂကူရ။
“သုၚ်ကၠေံဂျိတုဲ ဟွံဂိုဟ်အာဲမိ၊ ဟွံဂိဟွံဂွ သၠာဲဘဝကဵုဆီဂကူညးတၞဟ်” ဒှ်ကၠုၚ်သာ်ဏံ၊ လၟုဟ်ဂကူမန် ပိုဲတံ နွံ (၁၀) ကိုဋ်ပြၚ်ၚ်ဂှ် ညးကဵုဇြဟတ်ကဵုဂကူဇကုဍာံဍာံဂှ် (၅၀) တၟံကၠံ နွံညိဟာ၊ ဂွံဗ္တိုက် အခေါၚ်အရာဂကူဂှ် အဆံၚ်သဝ် ဇြဟတ်ဗ္တိုက် (၂၀) တၟံကၠံ၊ ဇြဟတ်ကဵုအရီုဗၚ် ထံက်ပၚ်ဂကူ (၇၀) တၟံကၠံ၊ ဇြဟတ်သှေ်ဒၟံၚ်တံဂှ် စွံလဝ်အရန်တုဲ ဇြဟတ်ဂလိုၚ်ဟီုလဝ်ဏံ နွံမ္ဂး အခေါၚ်အရာဂကူပိုဲ မံက်ပြဟ်ရောၚ်၊ ကောန်မန်မွဲစွံ ထောံလသာလဝ်ဂကူ ဂၠိုၚ်တဴကဵုကၠံသၞာံတုဲ စိုပ်အခိၚ်တ္ၚဲဏံ ဇၟာပ်ညးအဲ လ္ပသ္ပအ်သာညိ၊ တာလျိုၚ်ဂကူဟီုဂှ် ဇကုကၠောန်မှ ဒှ်တာလျိုၚ်မာန်ရောၚ်၊ ဟီုကေတ်သၟးဂှ် ဒှ်တာလျိုၚ်ဟွံသေၚ်၊ သီုစိုတ် သီုစရိုတ် ဂံၚ်ကၠောန် ဂံၚ်အာဂတမှ ကမၠောန်ဂကူဂှ် စိုပ်တိုၚ်ပကဴ ပြဟ်ဟ်မာန်ရောၚ်။
သတ်ကၟဝ်ဇဝ်ပကဴ ညံၚ်ဂွံဒှ် ညံၚ်ဂွံဍိုပ်ဍဴဂှ် ဂကူညးကဵုညး တဵုပလုမ်ဒၟံၚ်အိုတ်တုဲ ကၟိန်ဍုၚ်ပိုဲဏံ ဂွံဒှ်ဍုၚ်ဂတာပ်ခေတ် ညံၚ်ဍုၚ်သၟာၚ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် ပြဟ်ဟ်ဏံ ဒှ်ဟွံမာန်ဏီ၊ ဆဂှ်သၟးဟွံက သီုဒှ်ကၟိန်ဍုၚ်ဝါတ်ဒိုက် ပ္ဍဲဂၠးကဝ်ဏံရ၊ ထံက်ရံၚ်ကဵု ညးဂွံလဝ်အဝဵု မွဲဒမြိပ်ဍုၚ်ပိုဲဏံမ္ဂး ပြုပြေၚ်လဝ် လၟေၚ်ကမၠောန် သွက်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဂှ် ဒှ်တၚ်ကော်ဆော သွက်ကောန်ဂကူမွဲရ၊ ညံၚ်ဂွံဒှ်ဍုၚ်ၜိုဟ်သြိုဟ်ဂှ် ဟွံပတပ်ဂၠံၚ်တုဲ ကဵုဒၟံၚ်ဒဒိုက်ဘဲ ဂၠိုၚ်ကဵုဠက်ကိုဋ်၊ ပန်ဂစိုတ်ဂျိုၚ်ၚ် ကုညးဍုၚ်ကွာန်ဂမၠိုၚ်တုဲ ဗျူဟာစၞောန်ဗီုတိ ညးဒက်ပ္တန် အခေါၚ်အရာဂကူ ညးကဵုညး ဗီုဏံဂှ် ဒှ်ထေက်ဟာ…
ရံၚ်ကဵုပိုဒ်ဂလာန် ကၟိန်ဍုၚ်ပိုဲဏံ ပၠံၚ်အဝဵု ပါ်ထ္ကးဆီ မွဲဏှေံ မွဲဏှေံတုဲ အရၚ်ဂွံဒက်ပ္တန် ကၟိန်ဍုၚ်သမ္မတပံၚ်ကောံ သွက်ကၟိန်ဍုၚ်ပိုဲဂှ် ဒှ်မာန်ညိဟာ၊ ကၟိန်ဍုၚ်သမ္မတပံၚ်ကောံ ဟွံဒှ်ဏီကၠာလေဝ် အခေါၚ်အရာ ဂကူညးကဵုညး ညံၚ်ဂွံမံက်ဂတဝ်ပြဟ်ဟ်မာန် အလဵုအသဳ တၠအဝဵုပၞာန် မဂွံလဝ်အဝဵုလၟုဟ်ဏံ ဂံၚ်ပံက်ကဵုပါၚ် ဂံၚ်ကဵုသ္ဂုတ်သွာတ် ပေၚ်ၚ်မာန်ဟာ….
တ္ၚဲဏံညးတံ ဂစာန်ကော်တက်ကျာ ကုဂကောံပၠန်ဂတးရပ်လွဟ် ကောန်ဍုၚ်အရၚ် ဂလိုၚ်ဂှ် အာနကဵုသၞောတ် ဒဳမဝ်ကရေဇြဳဖေတ်ဒရေဝ်ဏောၚ်၊ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံဂှ် အာနကဵုသၞောတ်ဖေတ်ဒရေဝ်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳဏောၚ်မ္ဂး ပ္ၚံက်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဍုၚ်ပိုဲဏံ ဒက်ပ္တန်အာ အခေါၚ်အရာဂကူ ပြဟ်ဟ်မာန်ဏောၚ်။
ယဝ်အာအတိုၚ် ဒဳမဝ်ကရေဇြဳ အာဂတပၠန်မ္ဂး အဝဵုဂှ် ဒှ်အဝဵုဍေံပၠန်ရ၊ စနူကဵုက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဍေံတံ ပြံၚ်သၠာဲကၠေံ ယၟုဂကူဍေံတံ (နူကဵုယၟု. ဗမာ) ဂှ် က္လေၚ်သၠာဲစုတ်ယၟုတၟိ “မြန်မာ”ရ၊ ဣဏံဂှ် ဂွံဆေၚ်ကဵုအလုံကောန်ဂကူဂလိုၚ် (အလုံကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဂလိုၚ်) ကီုဂးတုဲ ဒးခုတ်ပ္တန် “မြန်မာ” ဂးရ၊ ဂကူဗၟာဍေံတံလေဝ် ကောန်ဍုၚ်အရၚ်မွဲဂကူကီုရ၊ ယၟု “မြန်မာ” ပ္ဍဲ(ပြည်ထောၚ်စုမြန်မာနိုၚ်ၚံတော်) ဂှ် ပံက်အဓိပ္ပါယ်စိုအ်- “မြန်မာ” ဟီုဂှ် ဍုၚ်တၠအဝဵုဟွံတန်၊ ဍုၚ်ကဵုက္ဍိုပ်ဟွံမာန်၊ ဍုၚ်ဟွံဆာန်ကောန်ဂကူ… ဒၟါနူဂှ်ရ က္ဍဟ်မျာန်မာဂှ်မြက်ဒၟံၚ် မိက်ဂွံသ္ဂးရ။
ဟွံဒးထ္ၜေက်မတ် ဟွံဒးကျောဝ်နကဵုမတ်ဒိပ် ယဝ်ဗက်အလိုက်ညးဂလိုၚ်မ္ဂး အတိုၚ်အလိုက်ဂှ်ဟေၚ် ဒဒိုက်ဂကူ ဇၞော်နူဏံ ဒးဆဵုပၠန်ဏောၚ်၊ ညာတ်ဒၟံၚ်နမတ်ရ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ အာနကဵုစိုတ်ဓါတ် ဆာန်ဂကူညဳညဳမ္ဂး စိုပ်တရဴဂၠိုၚ်ရ၊ “ဍုၚ်မ္ဂးဂှ် အာတ်ကေတ်သၟးသၟး ဂွံဟွံသေၚ်၊ ပိုဲဒးပၠံၚ်ဗ္တိုက်လဝ်ဖအိုတ်ရ၊ က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဂကူဗၟာတံဟီုလဝ်” ရံၚ်ကဵုဂလာန်ဏံတုဲ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ သဳကၠဳဒၟံၚ်ကဵုဂကူဗၟာဂှ် ဖအောန်ဖျေံအခိၚ်တုဲ ကေုာံ ကောန်ဍုၚ်အရၚ် ဘဝမတုပ်တံ ကေတ်လညာတ်မွဲ လုပ်အာပေါဲဗ္တိုက်ဗွိုၚ်ဇဳ ဂၠံၚ်ညး ညးလုပ်ပေါဲဗ္တိုက်မ္ဂး အခေါၚ်အရာကောန်ဂကူဂှ် ကြက်က္လိဂွံမာန် ဗွဲစၟတ်ရောၚ်။ ။

Categories
ကဗျ ပရိုၚ်

ဆာန်ကွတ်ပၞာန်အိုတ်စိုအ်

 ဍုၚ်မန်မွဲဍ
ဆဵုယျတ္ၚဲဏံ
တၟံမန်ကောံကၠုၚ်
ဟွံသြုၚ်တြုံဗြဴ

 ထုဲနှဴကေတ်ကွတ်
ဇြဟတ်ဂစာန်လွဳၜံၚ်
ပခံၚ်ညိကွတ်ပၞာန်
စိုတ်မာန်ရပ်လဝ်

 ယဝ်ရံၚ်သွက်ဂကူ
လုပ်တဴပေဲါဗ္တိုက်
ယိုက်ပ္တိုန်ဇြဟတ်မန်
ကၠောန်ကောံညဳညဳ

 ဂဥုဲစဵုဒၞာလမျီုဂှ်
ဒှ်အရာဗ္တောန်ကွတ်
ကတ်လ္ၚတ်ကေတ်ကၠာ
စိုတ်လ္ပသာသ္ပအ်

 တၟံမန်လေပ်ကွတ်
ဇြဟတ်ခိုဟ်ကောံဂၠိုၚ်
လုပ်ပြိုၚ်ကဵုသၞ
ညိဟွံဒးဒုၚ်ကျ

သ္ဂံၚ်ဗြဴ
မိချဵု (လှာၜိုပ်)

Categories
ပရိုၚ်

အသေအဟာန် တ္ၚဲကောန်ဂကူမန် မရနုက်ကဵု (၇၅) ဝါ သဘၚ်ရတ်ဗိုတ် (ဗဟဵု) ပြံၚ်ပဆုဲဒၞာဲ

မိလတိုပ်၊ ဂျာန္နဝါရဳ ၁၄၊ ၂၀၂၂

အသေအဟာန် တ္ၚဲကောန်ဂကူမန် မရနုက်ကဵု (၇၅) ဝါ သဘၚ်ရတ်ဗိုတ် (ဗဟဵု) ဂှ် ကိုပ်ကၠာတေံ ကမ္မတဳကၠောန်ဗဒှ်တံ ရန်လဝ် သွက်ဂွံကၠောန်ဗဒှ်အာ ပ္ဍဲၝောံခန် တွဵုရးဍုၚ်မန် (ဍုၚ်မတ်မလီု) ဂှ် ဟိုတ်နူဟိုတ်နွံနာနာသာ် ထေက်ကဵုဒးပြံၚ်ထေက်ရောၚ်ဂးတုဲ ပြံၚ်ပဆုဲအာ ပ္ဍဲဘာရာမညရဋ္ဌဗုဒ္ဓတက္ကသိုလ်၊ ဍုၚ်မတ်မလီုရောၚ် ဒုဥက္ကဌ လၟေၚ် (၁) ကမ္မတဳကၠောန်ဗဒှ် နာဲဗညာမန် (နာဲအံၚ်ထူ) ဟီုရ။
“တ္ၚဲကောန်ဂကူမန် (ဗဟဵု) ဂှ် ဆေၚ်ကဵုအလုံကောန်ဂကူပိုဲဖအိုတ်ဏောၚ်၊ လဆောဝ်လဆောဝ်တှေ် ပ္ဍဲပိုဲလေဝ် လညာတ်ဍေံဟွံတုပ်ဍေံနွံ၊ လ္ၚဵုဂှ်တှေ် ဂွိၚ်ကဵုပရေၚ်ဂီုကၠီုကီု၊ ဟီုစလေဝ် ဗီုကဵုၝောံခန်တွဵုရးတေံ ဖျေံလဝ်သ္ဂုတ်သွာတ်ဍေံနွံ၊ အဵုဏံလေဝ် ဠပိုဲဒးသ္ၚဳဂၠိပ်ဟဏံလေဝ် ရမျာၚ်ညးဍုၚ်ကွာန် ကောန်ဂကူမန်ပိုဲကီု အကာဲအရာ လၟေၚ်ကမၠောန်လ္ပာ်ပိုဲကီု ဟိုတ်ဍေံနွံတၟာဂလိုၚ်လေဝ်၊ မွဲဟိုတ် ၜါဟိုတ်ဓဝ်ဟွံသေၚ်၊ လတူဏံ ပိုဲသ္ၚဳဂၠိပ်တုဲတှေ် ထေက်ကဵုဒပြံၚ်ဟီုဂှ်တုဲတှေ် ပိုဲပြံၚ်အာ ဒၞာဲရာမညရဋ္ဌတေံ” နာဲဗညာမန် ဟီုထ္ၜးရ။
အသေအဟာန် တ္ၚဲကောန်ဂကူမန် မရနုက်ကဵု (၇၅) ဝါ သဘၚ်ရတ်ဗိုတ် (ဗဟဵု) ဂှ် နူကဵုကောံဓရီုကမ္မတဳကၠောန်ဗဒှ် လၟေၚ် (၁၀/၂၀၂၁) တေံ သွက်ဂွံကၠောန်အာ ပ္ဍဲကဵုဒၞာဲၝောံခန် တွဵုရးဍုၚ်မန် လတူဍုၚ်မတ်မလီုရောၚ် ဖျေံလဝ်နွံရ။
ဆဂးဂှ် ဟိုတ်နူဟိုတ်နာနာသာ် သ္ၚဳဂၠိပ်တုဲ မ္ဒးပြံၚ်ပဆုဲဏာ ပ္ဍဲကဵုဘာရာမညရဋ္ဌဗုဒ္ဓတက္ကသိုလ် ဍုၚ်မတ်လီုဂှ်ရ၊ “ပ္ဍဲကဵုဝၚ်ကၠောန်တ္ၚဲကောန်ဂကူမန် ဗဟဵု ဂွံပြံၚ်ပဆုဲဒၞာဲဟီုဂှ် နွံအောန်မံၚ်၊ မၞိဟ်လ္ၚဵု ဟိုတ်နူဖျေံလဝ်သ္ဂုတ်သွာတ်တုဲ ဟွံမိက်ပြံၚ်လဝ်နွံ၊ ဆဂး အိုတ်ကၞောတ် ပိုဲသ္ၚဳဂၠဳပ်မွဲတၚ်တုဲ မွဲတၚ်တုဲတှေ် ထေက်ကဵုပိုဲဒးပြံၚ်” နာဲဗညာမန် ဆက်ဟီုရ။
စပ်ကဵုပရေၚ်ပဆုဲပြံၚ် ဒၞာဲကၠောန်ဗဒှ် အသေအဟာန် တ္ၚဲကောန်ဂကူမန်ဗဟဵုဂှ် ဂိတုပုဟ် (၈) မံက်၊ ဂျာန္နဝါရဳ (၉) ဂှ် ဒဒှ်ရ ပြံၚ်ပဆုဲအာ ပ္ဍဲဘာရာမညရဋ္ဌဗုဒ္ဓတက္ကသိုလ်ရောၚ်ဂှ် ကမ္မတဳကၠောန်ဗဒှ်တံ လလောၚ်တြးပတိတ်လဝ် လိက်နွံရ။
အသေအဟာန် တ္ၚဲကောန်ဂကူမန်ဗဟဵုဂှ် နကဵုကြက်ရှ်သာ မနွံဍိုက်ပေၚ်ဗွဲမသၠဲလးကီု၊ ဒၞာဲရေၚ်တၠုၚ်ဖန်ဇန် လောဲသွာကီုတုဲ ဌာနကၠောန်ဗဒှ် အသေအဟာန်ဂှ် ပြံၚ်လှာဲထေက်ရောၚ် ကလေၚ်သ္ၚဳဂၠိပ်ကၠုၚ် ပ္ဍဲကောံဓရီုလၟေၚ် (၁၂/၂၀၂၂) စၟတ်တ္ၚဲ (၂-၁-၂၀၂၂) တုဲ သ္ဂုတ်သွာတ်လဝ်ရ။

Categories
ပရိုၚ်

ပ္ဍဲတ္ၚဲအ္စာကဝိမန် မရနုက်ကဵု (၆) ဝါဂှ် သီုကၠောန်အာ ကောံဓရီုဇၞော် ဂကောံအ္စာကၞေဟ်မန် အလန်တတိယတုဲ ရုဲစှ်အာ ညးတာလျိုၚ်တၟိရောၚ်

ဝဏ္ဏမာန်၊ ဂျာန္နဝါရဳ ၁၂၊ ၂၀၂၂

ပ္ဍဲကဵုတ္ၚဲအ္စာကဝိမန် (မာ် ၃) မံက်ဂှ် သီုကဵုကၠောန်အာ ကောံဓရီုဇၞော် ဂကောံအ္စာကၞေဟ်မန် အလန်တတိယတုဲ ကလေၚ်ရုဲစှ်အာ ညးတာလျိုၚ်ဂကောံအ္စာကၞေဟ်တၟိရောၚ် ဂွံတီကေတ်ရ။
ဂကောံအ္စာကၞေဟ်မန်ဝွံ လၟေၚ်ၜါသၞာံမွဲဝါ ကၠောန်ဗဒှ်ဒၟံၚ် ကောံဓရီုဇၞော်တုဲ ပ္ဍဲသၞာံ (၂၀၂၂) ဏံမ္ဂး ဒးကလေၚ်ရုဲစှ်အာ ညးတာလျိုၚ်ဂကောံအ္စာကၞေဟ်တၟိရ။
“ညးကေတ်လဝ်တာလျိုၚ် ကမ္မတဳကေၚ်ကာ (၁၅) တၠတံဂှ် တာလျိုၚ်ပေၚ်အာဣရ၊ ပေၚ်အာတှေ် ဒးကလေၚ်ရုဲစှ်တၟိဂှ် အခိၚ်စိုပ်ဣရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ပ္ဍဲကောံဓရီုဇၞော်အ္စာကၞေဟ် အလန်တတိယဏံတှေ် ဒးကလေၚ်ရုဲစှ်ညးတာလျိုၚ်တၟိ နွံ” ဥက္ကဌဂကောံအ္စာကၞေဟ် နာဲအံၚ်ဇၞး ဟီုရ။
ဂကောံအ္စာကၞေဟ်မန်ဝွံ လၟေၚ်သၞာံ မွဲသၞာံမွဲကၞပ် တက်ပတိတ်ဒၟံၚ် လိက်မဂ္ဂဇြေန်ဂကောံအ္စာကၞေဟ်မန်ကီု၊ ဇၟာပ်စိုပ် မာ် (၃) မံက်ဂှ် သ္ပအစာံကဵု ကျာ်ဇၞော်အစွောံ ခၞံလဝ်လိက်ပြကိုဟ်သဒ္ဓိ သက္ကရာဇ်ဍုၚ် (၁၁၀၂) ဂိတုမာ် (၃) မံက်မ္ဂး ကၠောန်ကၠုၚ်တ္ၚဲအ္စာကဝိမန်ကီု၊ ဗ္တောန်တဴလိက်ကဆံၚ်သၠုၚ် ကုအ္စာဘာဥတုကညၚ်တံကီု၊ ချဳဓရာၚ်စန်ဒက် ဂကောံအ္စာကၞေဟ်ကီု၊ ချဳဓရာၚ်စပ်ကဵုပရေၚ်လိက်ပတ်မန် မူသ္ပအစာံ သ္ဂောံမံက်ဂတဝ်ကၠုၚ်ကီု ရေၚ်တၠုၚ်ကၠုၚ်ရ။
ဂကောံအ္စာကၞေဟ်မန်ဂှ် သ္ပပတံနူအသေအဟာန် တ္ၚဲအ္စာကဝိမန် ကၠောန်ပ္ဍဲဘာဓာတ်ကျာ် ဍုၚ်ကၟာဝက် (၁၃၇၈) သၞာံ၊ ဂိတုမာ် (၃) မံက်၊ ဂိတုဂျာန္နဝါရဳ (၃၀)၊ သၞာံ (၂၀၁၇) ဂှ် စဒက်ပ္တန်ကၠုၚ် ‘ဂကောံအ္စာကၞေဟ်မန် (ယာယဳ)’ မွဲဂကောံရ။
နူဂှ်တုဲ ပ္ဍဲသၞာံ (၁၃၇၉) သၞာံ၊ ဂိတုမာ် (၂) မံက်၊ ဂျာန္နဝါရဳ (၁၈၊ ၂၀၁၈) ဂှ် ကၠောန်သ္ပကောံဓရီုဇၞော် ဂကောံအ္စာကၞေဟ်မန် အလန်ပထမ ပ္ဍဲတိုက်ဗှ်လိက်မှာထေရ်ပါလိတ ကေုာံ တိုက်ထ္ၜးပျးလိက်ပတ်မန် ဘာဓါတ်ကျာ်၊ ဍုၚ်ကၟာဝက် ရးဇြာတုဲ ဒက်ပတန်လဝ် ဂကောံအ္စာကၞေဟ် နကဵုကမ္မတဳရေၚ်တၠုၚ်ကေၚ်ကာ (၁၅) တၠရ။
ဂကောံအ္စာကၞေဟ်မန်ဝွံ အတိုၚ်သၞောဝ်ဂကောံဂှ် လၟေၚ် (၂) သၞာံမွဲဝါ ကၠောန်ဗဒှ်ကောံဓရီုဇၞော် ဂကောံအ္စာကၞေဟ်မန်တုဲ ရုဲစှ်ကၠုၚ် ညးတာလျိုၚ်ဂကောံအ္စာကၞေဟ်မန် သီုအလန်ဏံမ္ဂး ပေၚ်ကၠုၚ်မရနုက်ကဵု အလန်တတိယရ။

Categories
ပရိုၚ်

ထပိုဲဍောတ် (ကော်) ကျာ်ဇၞော်အ္စာ ကျာ်ဒဵုတၟံဗြာတ် သွက်ဂွံဓမံက်ပတိုန် ဥဒျာန်ဂြိုပ်စေတဝန်မွဲရောၚ်

အံက်သာ၊ ဂျာန္နဝါရဳ ၁၃၊ ၂၀၂၂

ဒေသကၞောတ်ၜဳရေဝ် ပ္ဍဲတိဍာ်ဗၠးၜးဗော်ဍုၚ်မန်တၟိမွဲဒၞါဲ ဒၞါဲဂှ် ညးဒေသတံကော်ဂး ၜါသွာၚ်၊ ကျာ်မသုန်၊ ဗလးဒဵုကပေါဝ် ဇိုၚ်ဒဵုဗျုဂှ် တၠဂုဏ်အ္စာထပိုဲဍောတ် (ကော်) ကျာ်ဇၞော်အ္စာ ဘဒ္ဒန္တပုပ္ဖရမ္မ ဘာကျာ်ဒဵုတၟံဗြာတ် က္လိလဝ်ဂွံဒါန်တိဂြိုပ်ဒဵု မွဲလ္ၚီဨကတုဲ ကျာ်ဇၞော်အ္စာ ရန်တၟံကဵုသတ်ဂြိုပ်ဂမၠိုၚ် ဂွံတန်တဴအာ ဗွဲတသိုက်တုဲ ကၠောန်ဗဒှ်အာ ဂြိုပ်ဥဒျာန်စေတဝန်မွဲရောၚ် ဂွံတီကေတ်ရ။
နူဒဒန်ဗုသၠုၚ်ကျာဍုၚ်ရေဝ်ဂှ် ပါ်တိတ်အာလ္ပာ်ဗၟံက် ဂၠံၚ်အာကွာန်ဝါဗိုၚ်၊ ကွာန်ဝါဇြေန်တေံ နူဍုၚ်ရေဝ်မၞုံဇ မ္ၚောဲ (၂၈) တိုၚ်တုဲ တိဂြိုပ်ဒဵုတံဂှ် ဒှ်တိဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ ပိုၚ်ပြဳအုပ်ဓုပ်လဝ်ရ၊ “ရန်တၟံဂွံကၠောန်ဗဒှ် ဂြိုပ်စေတဝန်ဏံဂှ် နွံမံၚ်အဓိက ၜါတၚ်ရ၊ တၚ်မွဲဂှ် ဂွိၚ်ဖေက်ဂြိုပ်ဒဵုသဘာဝဏံ လီုလာ်အိုတ်အာရ၊ မုပရောဟီုမ္ဂး အဲရံၚ်ကဵုညးတၠဓနကမ္ပဏဳတံ ဍေမ်လုပ်မံၚ်ဏောၚ်၊ ဒးထ္ၜးကြပ်ပ်တှေ် ဗီုကဵုနဳဗောန်ဖံၚ်ဒေယှေန် နူကဵုဍုၚ်ဂျပါန်တံ ဗက်သိုၚ်ကဵုဒၟံၚ်သ္ၚိတံဂှ်တှေ် ပရေၚ်တဴတက်ဂှ် လုပ်ကေတ်ကၠုၚ်ဒၞါဲသိုက်က်တုဲ ဂြိုပ်သဘာဝတံဏံ ကၠေံအာအိုတ်အာဏောၚ်၊ တၚ်ၜါဂှ် ဂွိၚ်ဖေက်သတ်ဂြိုပ်တံ ကၠက်အိုတ်အာရ၊ ဂြိုပ်တံဏံဟၟဲတုဲတှေ် သတ်ဂြိုပ်တံဂှ် အလဵုဂွံဒၟံၚ်အိုတ်ရော၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဂြိုပ်ဒဵုသဘာဝ သတ်ဂြိုပ်သဘာဝတံဏံ ညံၚ်ဟွံဂွံကၠေံကၠက်အာဂှ် ဒးမၚ်မွဲထိၚ်ဒဝ်ဏောၚ်” သာ်ဏံ ကျာ်ဇၞော်အ္စာသောၚ်ထ္ၜး ဟိုတ်ဂွံဒှ်ကၠောန်ဂြိုပ်ဥဒျာန်စေတဝန်ဂှ်ရ။
ဒၞါဲဂြိုပ်ဒဵု မကၠောန်ဗဒှ် ဥဒျာန်စေတဝန်ဂှ် လောန်ကၠုၚ်ၜါသၞာံတုဲကၠုၚ်တေံ ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိကဵုလဝ်ဒါန် ကုကျာ်ဇၞော်အ္စာကျာ်ဒဵုတၟံဗြာတ်တုဲ ပ္ဍဲကၠအ်ဥဒျာန်စေတဝန်ဂှ် သွက်သ္ဂောံဒက်အာကျာ်နွံရ၊ အခိၚ်လၟုဟ် ဍိုတ်၊ ဗတဳ သီုကဵုကျာ်တၟံပဋိမာရုပ်မွဲဇကု ကေတ်နိမန်ကညပတိုန်ဏာလဝ် စိုပ်ဒၟံၚ်လ္တူဒဵုပ္ဍဲကၠအ်ဥဒျာန် ဒဵုဗလးကပေါဝ် တေံတုဲရ၊ ရံၚ်အာအကာဲအရာတုဲ ခြာဟွံလအ် ဆက်ဓမံက်အာ ရုပ်ရဴရောၚ်။

Categories
ဂလာန်ညးဒါန်လိက် ပရိုၚ်

ကိုန်အစဳဇန်ဖောအ်ဗြေဝ်လုပ်ကၠုၚ်မ္ဂး စွံသတိပရေၚ်သီကေတ်တိကဵု ဖံက်ပကဝ်အခေါၚ်အရာမၞိဟ်တံညိ

ပ္ဍဲကဵုတွဵုရးဍုၚ်မန်ပိုဲ ကိုန်အစဳဇန်ပရေၚ်ကမၠောန် သၞေဟ်က္ၜၚ်ကျာကဵု သၞေဟ်က္ၜၚ် အဆံၚ်ဍုၚ်နာနာ သွက်ဂွံဓမံက်အာရုပ်ရဴနွံတုဲ အလဵုအသဳကၟိန်ဍုၚ်တံ ဒက်လဝ်ဂကောံ ဓမံက်ရုပ်ရဴကမၠောန်နွံရ။ ပ္ဍဲကဵုဂကောံဂှ် ဝန်ဇၞော်အဆံၚ်ကၟိန်ဍုၚ် (၆) တၠ၊ ဒုဝန်ဇၞော်ကၟိန်ဍုၚ် (၁) တၠ သ္ကိုပ်ဝန်ဇၞော်တွဵုရးဍုၚ်မန် ကေုာံ ညးတာလျိုၚ် အဆံၚ်ဂအုပ်ညးစၞောန်ပ္ညုၚ်တံ ပါလုပ်မံၚ်ရ။
စပ်ကဵုကိုန်အစဳဇန်ဖောအ်ဗြေဝ်မ္ဂး ဒှ်ဂုဏ်ဖဵုဒေသ၊ ဒှ်အထံက်အရီု ပရေၚ်ပိုန်ဂြပ်ဒေသမာန်ရောၚ်။ ဂွံဓမံက်ရုပ်ရဴ ပရေၚ်ကမၠောန်ဂှ် ညးဒေသလ္ၚဵုတံ ဂွံကမၠောန်ကၟိတ်မာန်ရောၚ်။ ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်ကဵု သၞေဟ်က္ၜၚ်ကျာကဵု သၞေဟ်က္ၜၚ်တံတုဲ ပရေၚ်အာတရဴ ပရေၚ်တွာ်ကၟုဲတံ တဴတက်ကၠုၚ်မာန်ရောၚ်။
ၜိုန်ဂှ်လေဝ် ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်ကဵု ကိုန်အစဳဇန်တံတုဲ လၟေၚ်ကမၠောန်ညးတံကၠာအိုတ်ဂှ် သွက်ဂွံသီကေတ်တိ ၜိုတ်နွံပၟိက်ဂှ် ပါလုပ်မံၚ်အဓိကရ။ ပ္ဍဲကဵုလိက်အမိၚ်ညးတံဂှ်လေဝ် စကာလဝ် ဝေါဟာရ “သီတိ” မွဲမဂှ် ပြာကတ်မံၚ်ရ။ သွက်ဂွံဒှ်ကၠုၚ် ပရေၚ်သီကေတ်တိတံဂှ် ကြပ်ချိုတ်ပၠိုတ်မံၚ်ရ။ ဒးဒှ်ဓဝိၚ်မွဲသာ်ဂှ် သီကေတ် သၞောတ် အလဵုအသဳပၞာန်ကၠာတေံမ္ဂး ဟွံဂွံၚုဟ်လေဲမွဲသာ် သီကေတ်ထောံ လၟိဟ်ဂၠိုၚ်နူကဵု တၚ်နွံပၟိက်ပရေၚ်ကမၠောန်တံရ။
လက်ထက်အလဵုအသဳဒဳမဝ်ကရေဇြဳဂှ် ပ္ညဳပ္ညပ်ကဵုတၠတိတုဲ ကဵုၚုဟ်လေဲ အတိုၚ်ၚုဟ်မး ဗွဝ်ဖျာရ။ လၟုဟ်ဏံ သီကေတ် ဗီုပြၚ်လဵုရောဂှ် ချိၚ်ဆဟွံဒးဏီရ။ တိတံလေဝ် ဟွံကဵုၚုဟ်လေဲမွဲသာ် သီကေတ်မ္ဂး ဒှ်ပရေၚ်ဖံက်ပ္ကဝ် အခေါၚ်အရာမၞိဟ်ရ။
သွက်ဂွံဓမံက်ရုပ်ရဴကမၠောန်တံဂှ် ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ဒးကၠောန်အဆဝ်မာန်မံၚ်ဏီရ။ အဆံၚ်ဒးဘိုၚ်ကေတ် ပရေၚ်ဂီုကၠီုတံ ဒှ်ကၠုၚ်မာန်ရောၚ်။ ညးလ္ၚဵုတံ ဒးမၚ်ပရေၚ်ဂီုကၠီု၊ ညးဍုၚ်ကွာန်တံဂှ် စကာကမၠောန်နဲအဓမ္မ ဟွံကဵုၚုဟ်တံဂှ်လေဝ် ပရေၚ်ဖံက်ပကဝ်အခေါၚ်အရာမၞိဟ်ရ။
စပ်ကဵုပရေၚ်ဖံက်ပကဝ်အခေါၚ်အရာမၞိဟ်ဂှ် အလဵုအသဳတံ သွက်ဂွံဒးစဵုဒၞာကဵုဂှ် တာလျိုၚ်နွံမံၚ်ရ။ နကဵုအလဵုအသဳ ညံၚ်ဟွံဂွံဖံက်ပကဝ်အခေါၚ်အရာမၞိဟ် လ္တူညးဍုၚ်ကွာန်တံဂှ် ဒးစွံဂရုထေက်ရ။ လ္တူအခေါၚ်အရာမၞိဟ် ညးဍုၚ်ကွာန်တံဂှ် အလဵုအသဳတံ ဒးမၚ်မွဲထေက်ရ။
ဟိုတ်ဒှ်သာ်ဂှ်ရ ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်ကဵု ပရေၚ်ကမၠောန်ဖောအ်ဗြေဝ်တံတုဲ ပရေၚ်ဖံက်ပကဝ်အခေါၚ်အရာမၞိဟ်တံ ညံၚ်ဟွံဂွံဒှ်ကၠုၚ်ဂှ် တာလျိုၚ်နွံမံၚ်သီုညးဖအိုတ်တုဲ ညးညးအဲအဲ မၚ်မွဲစဵုဒၞာ ရှေ်သှေ်အခေါၚ်အရာမၞိဟ်ညိဂှ် ပ္တိုန်ထ္ၜးဏာရ။

Categories
ပရိုင်ပတောံ: Fact-Checking ပရိုၚ်

ဥူယီမန်ကဵု စကိုပ်ပၞာန်တအ် ဆဵုတက်ကျာပ္ဍဲဍုၚ်ဇၚ်မာဲဂှ် ဒးဒှ်ရပရိုၚ်ပတောံမွဲဂှ် ညးကလေၚ်သောၚ်

ဥူယီမန်ကဵု စကိုပ်ပၞာန်သီအဝဵုတအ် ဆဵုဂဗတက်ကျာ သဳကၠဳလဝ်ပ္ဍဲချၚ်မိုၚ်းဂှ်ဂးတုဲ ပရိုၚ်ပတောံမံက်တိုန်ကၠုၚ်ရ။ ပရိုၚ်ဂှ်နူကဵုfacebookအကံက် Aung Naing Htweဂှ်မွဲကဆံၚ် ချူတြးပတိုန်မံၚ် ပရိုၚ်သြဝါဒ ပရိုၚ်ပတောံဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်ရ။

ဗီုပြၚ်ညးတေံချူပတိုန်လဝ်ဂှ်တှေ် ‘’ပ္ဍဲသၞာံကၠောံသၞာံတၟိဏံ အလန်ပထမအိုတ် လၟေၚ်ပရိုၚ်တၟေၚ်၊ သၞာံတၟိဏံ ကဵုဂွံၜိုဟ်သြိုဟ်ညိ၊ နစကကဵုNUGတအ် တက်ကျာပညဳမံၚ်ပ္ဍဲဇၚ်မာဲရ၊ တုဲပၠန် ဂွံလဝ်ပရိုၚ်နူကဵု ဥူယီမန်ရဏောၚ်၊ ယဝ်ရပရိုၚ်ဏံဗၠေတ်တှေ် ဗက်ဂဗုမာန်မံၚ်’’ဂးတုဲ ချူပတိုန်ထ္ၜးလဝ် လ္တူမုက်လိက်facebookညးတေံသာ်ဏံရ။

ပရိုၚ်ဏံဂှ်နူကဵု ပကောံစၟဳစၟတ်ပရိုၚ် ဒး၊ ဟွံဒး၊ ဒးချပ်ပိုဲတအ် ကလေၚ်စၟဳစၟတ်ရံၚ်တုဲ ဒှ်မံၚ်ပရိုၚ်ပတောံမွဲဂှ် ပိုဲတအ်စၟတ်သ္တီလဝ်ရ။

မုဟိုတ်ဂွံဒှ်ပရိုၚ်ပတောံမွဲဟီုတှေ် နူကဵုfacebookအကံက်ဥူရည်မွန်ဂှ် မွဲကဆံၚ် ပရိုၚ်ဏံဂှ်ဒးဒှ်ရ ပရိုၚ်ပတောံမွဲညးကလေၚ်သောၚ်ကလးလဝ် လ္တူမုက်လိက်facebookညးနွံရ။

ဗီုပြၚ်ညးကလေၚ်သောၚ်ကလးလဝ်ဂှ်တှေ် ‘’ပရိုၚ်ဏံဂှ်ဒှ်မံၚ်ပရိုၚ်ဗၠေတ်တ်မွဲရ။ ဥူရည်မန်လေဝ် ဟွံမွဲပ္ဍဲဇၚ်မာဲ၊

တုဲပၠန်ကဵုပၞာန်တအ်လေဝ် ဟွံဆဵုဂဗလဝ်ဏီပုဟ်။’’သာ်ဝွံညးကလေၚ်သောၚ်ကလးချူပတိုန်လဝ် သာ်ဏံရ။

ပရိုၚ်ဏံဂှ် ဒှ်မံၚ်ပရိုၚ်ပတောံမွဲတုဲ နူဌာနပရိုၚ်လုပ်ကဵုသၞောဝ်လ္ရဵုတအ်လေဝ် ကလေၚ်ချူပတိုန်လဝ် နွံမံၚ်ကီုရ။

ဟိုတ်ဒှ်သာ်ဂှ်ရ ညးမဗှ်မံၚ်လိက်ပရိုၚ်တအ်ကီု၊ ရဲသုၚ်စောဲမံၚ်social mediaတအ်ကီု ဆဵုပရိုၚ်မွဲမွဲမ္ဂး လ္ပပတှေ်စှေ်စိုတ်ပြဟ်ညိ။ ဗက်ဂၠာဲကျောဝ်ရံၚ် ဌာနပရိုၚ်လုပ်ကဵုသၞောဝ်တအ် ချိုတ်တ်ဗၠိုတ်တ်တုဲမှ ပတှေ်စှေ်စိုတ် ပါ်ပရအ်ညိဂှ် မိက်ဂွံဗတိုက်ဖ္ဍောဝ်ဏာကီုရ။

Categories
ပရိုင်ပတောံ: Fact-Checking ပရိုၚ်

ရဲသုင်စောဲsocial mediaတအ် ဒးစွံသတိကဵု ပီုပြင်ပရိုင်ပတောံ နဲကဲတင်မသုန်(၅)တင်

ရဲကၠောန်ဗဒှ်ပရိုင်ပတောံတအ် နဲကဲလဵုမွဲ ဍေံတအ်ကၠောန်စလေပ်ဂှ်တှေ် မိက်ဂွံကဵုနကဵုလညာတ်ကီုရ။ နဲကဲဍေံတအ်ကၠောန်ဖန်ဗဒှ်စလေပ်ဂှ်တှေ် ပိုဲတအ်ဂၠိုက်ဂၠာဲ သ္ရဳဂၠိပ်ရံင်တုဲ နွံမံင်ဗီုပြင်နဲကဲ တင်မသုန်(၅)တင်ရ။

(၁)ကုတ်ဆက်လဝ်ဗီုပြၚ် လိက်တၞးပရိုၚ်ဂျာနယ်(သတၚ်းစာ)တုဲ ဖန်ကၠောန်ဗဒှ်ပရိုၚ်ပတောံ

ကုတ်ဆက်လဝ်ဗီုပြၚ် လိက်တၞးပရိုၚ်ဂျာနယ်(သတၚ်းစာ)တုဲ ဖန်ကၠောန်ဗဒှ်ပရိုၚ်ပတောံဟီုဂှ် စုတ်လဝ်က္ဍိုပ်လိက်၊ စၟတ်တ္ရဲ၊ ဗီုရုပ်ပတောံတုဲ ပတုပ်လဝ် ညံၚ်ကဵုလိက်ပရိုၚ်တအ်တုဲ တြးပတိတ်မံၚ်ပရိုၚ်ပတောံတအ်ဂှ်လေဝ် ဒှ်နဲညးဗှ်ပရိုၚ်တံ စိုတ်ဂွံလုပ်၊ ဂွံပတှေ်စလောဲ မွဲနဲကီုရ။ အခိၚ်ခေတ်ကာလလၟုဟ်ဏံဝွံ ဌာနပရိုၚ် လုပ်ကဵုသၞောဝ်တအ် တက်ပတိတ်အောန်ကၠုၚ်မံၚ်ဂှ် ပိုဲဒးစွံသတိထေက်ရောၚ်။

 (၂)ကၠောန်လဝ်ဗီုပြၚ်screenshotတုဲ တြးပရိုၚ်ပတောံ

ကၠောန်လဝ်ဗီုပြၚ်screenshotတုဲ တြးပရိုၚ်ပတောံဟီုဂှ် ရဲကၠောန်ဗဒှ်ပရိုၚ်ပတောံတအ် ကဵုက္ဍိုပ်လိက်ပရိုၚ်ပတောံ ဖန်ဗဒှ်လဝ်တအ်ဂှ်ကီု၊ ဗီုပြၚ်ဍေံတအ် အတိုၚ်မိက်ဂွံဒှ်ဂှ် ကၠောန်ဗဒှ်စကေတ်တ်တုဲ တက်လဝ်screenshotတုဲ နကဵုအကံက်ပတောံဗွဲမဂၠိုၚ်၊ pageဗွဲမဂၠိုၚ် တြးပတိတ်မံၚ် ပရိုၚ်ပတောံရ။ ဟိုတ်နူဒှ်မံၚ် ဗီုပြၚ်screenshotတုဲ တြးပတိတ်စ လ္တူsocial mediaတအ် လောဲသွာၚ်ဂှ်ရ ပိုဲတအ်ဒးစွံသတိရောၚ်။

(၃)ပတိတ်လိက်ပရိုၚ်လလောၚ်တြးတုဲ  ကၠောန်ပရိုၚ်ပတောံ

ပတိတ်လိက်ပရိုၚ်လလောၚ်တြးတုဲ ကၠောန်ပရိုၚ်ပတောံဂှ်တှေ် ကေတ်လဝ်တံဆိပ်ခြာlogo ဂကောံမွဲမွဲတုဲ ကၠောန်ပတောံလဝ် ညံၚ်ကဵုLogoဇေတ်တ်တအ်ဂှ်တုဲ ရဲကၠောန်ဗဒှ်ပရိုၚ်ပတောံတအ် ချူလလောၚ်တြး ပတိုန်စလေပ်ရ။ ကၠောန်ဖန်ဗဒှ် ဗီုဗီုဇဏံဂှ် မၞိဟ်ဗှ်မံၚ်ပရိုၚ်တအ် ပတှေ်စလောဲရ။ ဒၟာနူဂှ်ရ နူကဵုဂကောံတအ်

ဒးကလေၚ်သောၚ်ကလးမံၚ် လိက်လလောၚ်တြးညးတအ်ဂှ် ပိုဲဂွံဆဵုကေတ်မံၚ်ရ။ ဟိုတ်ဒှ်သာ်ဂှ်ရ ဆဵုလိက်လလောၚ်တြး logoဂကောံမွဲမွဲမ္ဂး logoဏံဍာံဍာံရဟာ၊ ပတောံဟာဂှ် ဂၠိုက်ဂၠာဲတုဲမှ ပတှေ်စှေ်စိုတ်ထေက်ရောၚ်။

(၄)ပရောပရာဒှ်လဝ်တုဲတုဲတေံဂှ် ညံၚ်ကဵုဒှ်မံၚ်လၟုဟ်ကီု ဖန်ဗဒှ်ပရိုၚ်ပတောံ

အခိၚ်လောန်တုဲကၠုၚ်တေံ ပရိုၚ်မွဲမွဲကီု၊ ပရောပရာဒဒှ်မွဲမွဲကီု ဒှ်လဝ်တုဲတုဲတအ်ဂှ် ညံၚ်ကဵုဒှ်မံၚ် အခိၚ်လၟုဟ်ကီု ကလေၚ်သုၚ်စောဲမံၚ်ဂှ် ပိုဲဂွံဆဵုကေတ်ရ။ စၟတ်တ္ရဲ နူကဵုပရိုၚ်တြေံတြေံတေံဂှ် ပဠောဝ်ထောံတုဲ စုတ်လဝ်စၟတ်တ္ရဲ အခိၚ်လၟုဟ်တုဲ တၚ်နၚ်ပရောပရာတအ်ဂှ် ဗီုပြၚ်ဒးစိုတ်ဂှ် ဍေံတအ် ကလေၚ်ပဠောဝ်တုဲ ပတိုန်လေပ်မံၚ်ဂှ်ရ ပိုဲဒးစွံသတိရောၚ်။

(၅) ကဵုလဝ်creditတုဲ ပတောံပတိုန်မံၚ်ပရိုၚ် ညံၚ်ရဴဌာနလုပ်ကဵုသၞောဝ်တအ်ကီု ဖန်ဗဒှ်ဒၟံၚ် ပရိုၚ်ပတောံ

ကဵုလဝ်creditတုဲ ပတောံပတိုန်မံၚ်ပရိုၚ် ညံၚ်ရဴဌာနလုပ်ကဵုသၞောဝ်တအ်ကီု ဖန်ဗဒှ်ဒၟံၚ် ပရိုၚ်ပတောံဂှ်တှေ်

Postပတိုန်မံၚ် လ္တူsocial mediaဗွဲမဂၠိုၚ်တအ်ဂှ် သၟဝ်လိက်ပရေၚ်ဂှ်ကီု၊ သၟဝ်ပရိုၚ်ဂှ်ကီု စုတ်စွံလဝ်creditနွံရ။ Postလ္ရဵုဂှ်တှေ် အတိုၚ်ပရိုၚ်မွဲပိုဒ်ဂှ် ပဠောဝ်ထောံ တၚ်နၚ်ဗၠေတ်တ်တုဲ သၟဝ်ဂှ်စုတ်ထောံcreditတုဲ ညံၚ်ရဴ နူကဵုဌာနပရိုၚ်လုပ်ကဵုသၞောဝ် ပတိုန်လဝ်ကီု ပတိုန်ထၜးမံၚ် ပရိုၚ်ဗၠေတ်တ်တအ်ဂှ် ဒးစွံသတိရောၚ်။

ရံၚ်ကဵုနဲကဲ တၚ်မသုန်(၅)တၚ်ဏံတုဲ ရဲကၠောန်ဗဒှ် ပရိုၚ်ပတောံတအ်လေဝ် နဲကဲဗီုပြၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ပတိုန်ဒၟံၚ် ပရိုၚ်ပတောံဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်ရ။ ပတှေ်ဒးအာ ပရိုၚ်ပတောံမ္ဂး ဒှ်အန္တရာယ် သွက်ဘဝပိုဲလေပ်ရ။ ဟိုတ်ဒှ်သာ်ဂှ်ရ ညံၚ်ဂွံစဳစာန်လ္တူပရိုၚ်၊ ညံၚ်ဂွံကၠိုဟ်လ္တူပရိုၚ်မာန်ဂှ် စပ်ကဵုကိစ္စ ပရေၚ်ကဵုပညာတအ်လေဝ် ထေက်ကဵုဒးဗှ် ဂၠိုက်ဂၠာဲထေက်ရောၚ်ဂှ် မိက်ဂွံဗတိုက်ဖ္ဍောဝ်ဏာကီုရ။

Categories
တဵုလွဳ ပရိုၚ်

ခၞော်သြောံ (ကာမ်) ဂှ် ပြဟ်ပြဟ်ဏံ နဲလဵုဂွံစကာမာန်

မာံရဲထဝ်

ရတ်သီသြောံတုဲမ္ဂး ပ္ဍဲမသြောံဂှ် ခ္ဍန်သ္ၚု ကေုာံ ခၞော်သြောံ (ကာမ်) ပါလုပ်ဒၟံၚ်ရ။ ဗၞတ် (၂၀%) ဂှ် ဒှ်တဴခၞော်သြောံ (ကာမ်) ရ။ အခါဗုတ်ပ္တိတ်သ္ၚုမ္ဂး ခၞော်သြောံ၊ မဒှ်ကာမ်ဂှ် ပါ်တိတ်အာတၞဟ်တုဲ နကဵုဂအုံကာမ်ဇၞော်ဇၞော်ဟေၚ် ဂအုံဒၟံၚ်တုဲ ကေတ်လဝ်ဒၞာဲဇၞော်ဇၞော် မဒှ်ရောၚ်ဂှ် သ္ဂောံဆဵုကေတ်မာန်ရ။ ဗီုပြၚ်ဂအုံကာမ်ဇၞော်ဇၞော်နွံဒှ်ဂှ် ဒှ်ဒၞာဲစက်ဗုတ်သ္ၚုဇၞော်ဇၞော်နွံဂှ် သ္ဂောံဆဵုကေတ်မာန်ဒှ်ရ။ သ္ဂောံစွံအာဂအုံကာမ်မာန်ဂှ် ဒၞာဲတိသၠဲသၠဲ ဒးနွံကီုတုဲ မွဲဒၞာဲကဵုမွဲဒၞာဲ ဂွံပ္ဆုဲပြံၚ်ပၠန်ဂှ်လေဝ် ခရိတ်အိုတ်ဂၠိုၚ်ဒၟံၚ်ကီုရ။
မွဲအခိၚ်တေံ (တမၠာတေံ) ဂှ် ခၞော်သြောံဂှ် ဒှ်တဴနကဵုအပေါတ်ဒးကၠဟ်ထောံ၊ ဒှ်အပေါတ်အမှိက်မွဲရောၚ် စၟတ်ကေတ်လဝ်အိုတ်ရ။ ခၞော်သြောံ၊ ကာမ်သြောံဝွံ ဒ္ကးပ္တိတ်နူအပေါတ်အဓိက မသ္ၚုဂှ်တုဲ ညးဂမၠိုၚ်သ္ဂုတ် ပ္တန်လဝ် ဒဒှ်အပေါတ်အပဵု (အပေါတ်ဟၟဲကဵုၚုဟ်မး) ရောၚ် စၟတ်လဝ်အိုတ်ရ။ မၞိဟ်တံ ဒဒှ်အမှိက်မွဲ သ္ဂောံဆဵုကေတ်တုဲ သီုစိုတ်ဒးထုဲကြာန်အာကီု ဒှ်မာန်ရ။
ပြဟ်ပြဟ်ဏံမ္ဂး နူကာမ်သြောံဂှ် ကၠောန်ပ္တိတ်ကဵု နဲစကာဂွံမာန်ဂမၠိုၚ်တုဲ ဒှ်အာအပေါတ်ဒှ်ဖဵု၊ ဒှ်အာအပေါတ်မၞိ်ဟ်တံစကာဂွံ ဂၠိုၚ်ကဵုဂကူရ။ နူမွဲဒၞာဲကဵုမွဲဒၞာဲဂှ် ဗွဲမလောဲသွာ ပလံၚ်ဗ္စိုပ်ကဏာကနၚ် ဂွံမာန်အာကီုဒှ်အာရ။ သၟာၚ်နူဂှ် ကာမ်ဝွံ ဟိုတ်နူဗွဲမပြဟ်ပၟတ်တူဟွံလောဲတုဲ မ္ဒးစကာအာ ဒဒှ်အပေါတ်ဒုၚ်အကြာ (ကြားခံပစ္စည်း) စဵုဒၞာကဵုပၟတ်ဓါတ်လလဳမာန်မွဲကီုရ။ သၟာၚ်နူဂှ် ပ္ဍဲကာမ်ဂှ် ဟိုတ်နူဓါတ်ဍာ်၊ ဓါတ်ဍုက်ဂွံလုပ်၊ ဂွံဇိမ်လုပ်အာ ဟွံလောဲတုဲ နကဵုဍာ်ဗြဲ၊ နကဵုသၟုဟ်ဍာ်ဗြဲတုဲ ကာမ်ဂှ် ဗွဲမလောဲသွာ သၟိုဟ်အာ၊ သရိုဟ်အာ ဟွံလောဲဏီရ။
ကာမ်သြောံဂှ် စံၚ်ကဵုပၟတ်တုဲ ဒှ်ကၠုၚ်ကာမ်တူ (စပါးခွံဖွဲပြာ) ရ။ ကာမ်တူ (ချးကာမ်) ဂှ် ပတုပ်ဗ္ၜတ်စမ်ရံၚ်ကဵု ချးဆုမ္ဂး ဓါတ်ပတေၚ်နွံပ္ဍဲကာမ်တူဂှ် ဗၞတ် (၁၇%) စဵုကဵု (၂၆%) သာတုဲဂၠိုၚ်တဴနူဓါတ် ပတေၚ် နွံပ္ဍဲချးဆုဂှ်ဏီရ။ စက်အေန်ဂျေန်မွဲမွဲ သ္ဂောံဂေတ်မာန်၊ သ္ဂောံကၠောန်ကမၠောန်မာန်ဂှ် ပၟိက်နွံဒၟံၚ်ကဵု အစောံဇြဟတ် (စွမ်းအၚ်) ကီုရ။ စက်မွဲမွဲသ္ဂောံဂေတ်မာန်ဂှ် အစောံဇြဟတ်ပၟတ်ဂှ် ဒှ်အဓိကတုဲ သ္ဂောံဂွံအစောံဇြဟတ်ပၟတ်မာန်ဂှ် ယဝ်စကာအာကာမ်သြောံမ္ဂး ပဏာမဗွဲမဂၠိုၚ် နွံပၟိက်ရ။ နူကာမ်ဂှ် ဂွံကၠုၚ်အစောံဇြဟတ်ပၟတ်တုဲ ညံၚ်စက်အေန်ဂျေန် စကာသၟုဟ်ဓါတ်ဍာ်ဂမ္တဴ သ္ဂောံဂေတ်မာန်ဂှ် ကာမ်ဝွံ ဒှ်အပေါတ်တမ်ရိုဟ်ခိုဟ်အိုဟ်မွဲရ။
ကာမ်သြောံပမာဏလၟိဟ်ဂၠိုၚ်ဂှ် သ္ဂောံဂိုၚ်ဒေပ်မာန်ဂှ် တၚ်ဝါတ်နွံဒၟံၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ်တုဲ သွက်ဂွံပါဲကၠဟ်ထောံပၠန် လေဝ် ဟွံလောဲသွာကီုရ။ ကာမ်သြောံဂှ် အခါစံၚ်ပတူကဵုပၟတ်ပၠန်လေဝ် ဓါတ်ကာဗောန်ဒိုၚ်အံက်သိုက် တိတ်ကၠုၚ်တုဲ သတီုကျာဂှ် မ္ဒးကၠိပပ်အာကီု ဒှ်ကီုရ။ ပ္ဍဲကာမ်သြောံဂှ် ဓါတ်ကာဗောန်ပါလုပ်ဒၟံၚ်လၟိဟ်ဂၠိုၚ်တုဲ အခါစံၚ်ပတူကဵုပၟတ်မ္ဂး အလုံဓါတ်နွံဒၟံၚ်ပေၚ်ပေၚ် အလုံအိုဿီုဂှ် တူအိုတ်ဟွံမာန်တုဲ သှ်ၜေက်ဒၟံၚ်ဒဒှ် ပတေၚ်ကာမ်စက်(စက်ဖွဲပြာ) လၟိဟ်ဂၠိုၚ်တဴရ၊၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဂၠိုက်ဂၠာဲတိုန် နဲကဲစကာ ကာမ်သြောံ၊ ခၞော်သြောံတုဲ အခိၚ်လၟုဟ် နဲကဲစကာ မံက်ဂတဝ်တိုန်နာနာသာ်အိုတ်ရ။
ကာမ်သြောံ၊ ခၞော်သြောံဂှ် စကာစုတ်ပ္ဍဲတိမ္ဂး တိဂှ် ကျာလုပ်၊ ကျာတိတ်ခိုဟ်တိုန်ရောၚ်ဂှ် တၠပညာတံ ကဵုလဝ်သမ္တီနွံရ။ ပ္ဍဲကာမ်သြောံ၊ ပ္ဍဲခၞော်သြောံဂှ် ဟိုတ်နူဓါတ်ပဝ်တိတ်သဳယာမ် ကေုာံ ဓာတ်ဇြဳလဳကောန် (ဆီလီကွန်ဓါတ်) ပါလုပ်ဒၟံၚ်လၟိဟ်ဂၠိုၚ်တုဲ အခိၚ်ပလေဝ်တိတေံဂှ် စုတ်ကဵုမာန်မ္ဂး ဒှ်ဂုဏ်ဖဵုကီုရ။ ဟိုတ်နူစုတ်ကာမ်ပ္ဍဲတိတုဲ ဖျုန်တိဟွံကြံၚ်မ္ၚိုဟ်၊ တိဟွံကၟောန်၊ တိဟွံကၠေတ်ရတုဲ ဖျုန်တိဒှ်အာ ဖျုန်တိဓမ္မတာမွဲရ။ သၟဝ်တိ၊ လ္တူတိ၊ ကျာလုပ်တိတ်ခိုဟ်တိုန်တုဲ အဟာရရှ်တိလေဝ် ဖောအ်ဗြေဝ်တိုန်ရ။ သွက်တိလေဝ် ဓါတ်ၜိုဟ်ဂွံကၠုၚ်ကီုရ။
စပ်ကဵုကမၠောန်လွဳလွတ် သတ်တိရစ္ဆာန်ဂမၠိုၚ် (ဥပမာလွဳစာၚ်၊ လွဳအဒါ) မ္ဂး ကာမ်ဂှ် နကဵုလျိုၚ်သာသာပရး လးလဝ်ကဵုဒဒှ်ဒၞာဲမံၚ်၊ ဒဒှ်ဒၞာဲသၞာသ္တိတ်ကီုလေဝ် စကာလဝ်ပ္ဍဲရုၚ်လွဳစာၚ်၊ လွဳအဒါဂမၠိုၚ်မာန်ရ။ ကာမ်ဝွံ ဟွံဍုက်၊ ဟွံထ္ၜိုတ်၊ ဟွံဗါန်တုဲ ဟိုတ်နူကှ်ဒၟံၚ်ဂှ်ရ ဒှ်ဒၞာဲလး (အခၚ်း) ခိုဟ်တုဲ အခါကၠောန်ပရေၚ်သၟးဇ္ၚးလေဝ် လောဲဒၟံၚ်ကီုရ။
ကာမ်ဝွံ ဒဒှ်အပေါတ်ပံၚ်ပကောံလဝ် (Composite material ) ဂှ် ဗုတ်သၠိက်ထောံတုဲ ဒဒှ်အမှိက်သၠေက်( ကြိက်သားပစ္စည်း – Particleboard) ကလေၚ်ပြိုက်စုတ် တုဲစကာမာန်ဒၟံၚ်ကီုရ။ အမှိုက်ပံၚ်ကောံ (Composite material) မွဲဂကူ၊ ၜါဂကူ လၟိဟ်ဂၠိုၚ်နူဂှ် ပါလုပ်ဒၟံၚ်ကီုလေဝ် ဂုဏ်စရာဲမူလဂှ်သာတုဲ ဂၠိုၚ်တိုန်မာန်ရ။ ဇြဳလဳကာ နွံဒၟံၚ်ပ္ဍဲကာမ်ဂှ် မူလဂုဏ်စရာဲ ၜိုန်ရပြံၚ်သၠာအာ ဒဒှ်အပေါတ်သၠေက်သၠေက်ကီုလေဝ် အစောန်စရာဲ ကြံၚ်မ္ၚိုဟ်ဒၟံၚ်တုဲ လျိုၚ်လေဝ်သာဍာဒၟံၚ် နကဵုဍာ်ဇမၠိၚ်မာန်ကီုရ။
စကာဇြဳလဳကာပ္ဍဲကာမ် = ပ္ဍဲကာမ်သြောံဂှ် စရာဲအဝ်ဂေဏေတ်ပါလုပ်ဒၟံၚ် ဗၞတ်ပန်ဂအုံ ပိဂအုံတုဲ ဗၞတ်ပါလုပ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် ပြံၚ်သၠာဲအာပတေၚ်ကာမ်သြောံ = (စက်ဖွဲပြာ rice husk ash (RHA) ရ။ ပ္ဍဲ RHA ဂှ် ဓါတ်ပံၚ်ကောံ ဇြဳလဳကောန် (ဆီလီကွန်ဒြပ်ပေါၚ်) ပါဒၟံၚ် ၉၀ % တုဲ တာယာရဝ်ပါ (ရာဘာတာယာများ) သ္ဂောံခိုဟ်တိုန်ကီုဒှ်ရ။ သၟာၚ်နူဂှ် ဟိုတ်နူဟွံထ္ၜိုတ်၊ ဟွံဗါန်တုဲ ဒဒှ်အပေါတ်စကာအကြာ (ကြားခံပစ္စည်းများ) စကာဂွံမာန်ကီုရ။
စကာအာအဇာကၠေၚ်စက် (လောၚ်စာဆီ) မာန် = ကာမ်ဝွံ နကဵုအပေါတ်သ္ဂောံတူ (လောၚ်စာ) စကာအာ ပ္ဍဲရုၚ်စက်စကာသၟုဟ်ဓါတ်ဇဳဝမာန်ကီုရ။ ပ္ဍဲသ္ကုတ်ဒေသအေယှဝွံ ရုၚ်စက်လၟိဟ်ဗွဲမဂၠိုၚ် ကာမ်ဂှ်စကာဒၟံၚ် ဒဒှ်အပေါတ် သ္ဂောံတူ (လောၚ်စာ) အိုတ်ရ။
စကာဒၟံၚ် ဒဒှ်အပေါတ်အကြာ (Insulation) = ကာမ်ဝွံ ဟိုတ်နူပၟတ်သ္ဂောံတူ ဟွံလောဲ၊ သၟုဟ်ဍာ်၊ ဓါတ်ဍာ် လုပ်ဟွံလောဲတုဲ ရုၚ်စက်ကၠောန်ပ္တိတ်ဒၟံၚ် အပေါတ်သတဳ (steel) ဂှ် စကာဒၟံၚ် ဒဒှ်အပေါတ်ဒုၚ်အကြာ အိုတ်ရ။
နဲကၠောန်ပတိတ် ချးကာမ်၊ သွက်စကာအာ ပ္ဍဲတိတဵုတၞံဂမၠိုၚ်
သၟာဗ္ၚ၊ သၟာတဵုလွဳတံ ကေၚ်ဆဵုဒၟံၚ် ကာမ်တူ(ကာမ်စက်)အိုတ်ရ။ ဗွဲအပြောံမ္ဂး ကာမ်စက်ဂှ် ဒှ်ဒၟံၚ်အရံၚ်သာ်ဗ္စံက်ဗ္စံက် ပြံက်ဒၟံၚ်ပတေၚ်ဗုဗုကီုရ။ ဗွဲမဂၠိုၚ်ကာမ်သြောံဂှ် စံၚ်ပ္တူတုဲ တိတ်ကၠုၚ်နူဂှ်မ္ဂး ဒးဒှ်အာပတေၚ်ကာမ်ဂၠိုၚ်ရ။ ဆဂး ချးကာမ် (စပါးခွံမီးသွေး) ဂးဂှ် ၜိုန်ရစံၚ်ပ္တူလဝ်ကဵုပၟတ်ကီုလေဝ် ဍေံဟွံဒှ်အာပတေၚ်တုဲ ဍေံဒှ်ဒၟံၚ်ပကတိ ခၟောက်သြောံ (ကာမ်သြောံ) ဂှ် နကဵုအရံၚ်သာ်ဗ္စံက်ဗ္စံက်ဖအိုတ်ရ။ ချးကာမ်ဂှ် တုပ်တဴညံၚ်ရဴ ဗီုပြၚ်ချးဂမၠိုၚ် (ဗီုချးဆု၊ ချးတၟအ်၊ ချးဒုန်) ဂမၠိုၚ်ကီုရ။ ဆဂး ချးကာမ်ဝွံ မ္ဒးစကာအာ အရာအပေါတ်သ္ဂောံတူဒဒှ် (လောၚ်စာ) မွဲ ဟွံသေၚ်တုဲ သွက်ဂွံစကာ အာ ပ္ဍဲတိစပ်ကဵုကမၠောန်ပရေၚ်တဵုလွဳဂမၠိုၚ်ရောၚ်။
ခေတ်လၟုဟ်ဏံ စပ်ကဵုဝါဲသဘာဝဂမၠိုၚ်တုဲ သၟာဗ္ၚ၊ သၟာတဵုလွဳ၊ သၟာကၠအ်တံ စကာတိုန်ချးကာမ် လၟိဟ်ဂၠိုၚ်တိုန် ဂၠိုၚ်တိုန်ကီုရ။ စုတ်ပ္ဍဲတိမ္ဂး တိခိုဟ်တိုန်နာနာသာ်မာန်တုဲ ဂကူတၞံမွဲမွဲဂကူ သွက်ဂွံပ္ကဴကဴ ကေုာံ သွက်ဂွံသတ်တိတ်လၟိဟ်ဂၠိုၚ်မာန်ဂှ် ဓါတ်ကာဗေါန်ဂှ် ဒှ်ပၟိက်ဇၞော်မွဲကီုရ။ တိဂှ် ယဝ်ရဓါတ်ဖျးၜက်အာမ္ဂး စုတ်ကဵုချးကာမ်မ္ဂး ဓါတ်ဖျးဂှ် အောန်စှေ်အာမာန်ရ။ စုတ်လဝ်ချးကာမ်မ္ဂး သတ်မၞုံပ္ဍဲတိဗီုပြၚ်သတ်အဏုဇဳဝ ပရေၚ်ကဵုဖဵုဂမၠိုၚ် ဒှ်ဌာန်ဒ္တန်ခိုဟ် သွက်ဍေံတံကီုရ။ စုတ်ကဵုချးကာမ်ပ္ဍဲတိမ္ဂး တိဂှ်ဖေါဝ်ဂရုတိုန်ကီုရ။ ချးကာမ်ဗၞတ် (၂၀%) ဂှ် စုတ်ကဵုပ္ဍဲတိမ္ဂး ဒှ်တိထိၚ်ဒဝ်လဝ်ဍာ် (ဓါတ်ဍာ်) ခိုဟ်ရ။ သွက်တၞံဂမၠိုၚ်လေဝ် ဍာ်ရုမ်ဂပ်ဒၟံၚ်ဒှ်ကီုရ။ ချးကာမ်ဂှ် ပြိုက်စုတ်ပ္ဍဲထိုၚ်ပလုမ်မတၞံ (ပျိုးပၚ်ထုပ်မြေ) မ္ဂး နွံလျိုၚ်သာဍာတုဲ ထိၚ်ဒဝ်လဝ်ဓါတ်အဟာရမာန်၊ ထိၚ်ဒဝ်လဝ်အဟာရလအ်မာန်တုဲ ပလံၚ်ဗ္စိုပ်ကဏာကနၚ်လေဝ်လောဲရ။
သၞောတ်ကၠောန်ပ္တိတ်ချးကာမ်ဂှ် နွံၜါနဲရ။ နဲမွဲဂှ် ဂအုံလဝ်ကာမ်လ္တူသၠာတ်တိတုဲ စံၚ်ကဵုပၟတ်ရ။ မွဲနဲပၠန်ဂှ် စုတ်ပ္ဍဲစေဝ်ပေပါ(တိုၚ်ကဳ)တုဲ စံၚ်ကဵုပၟတ်ဒှ်ရ။
နဲပထမဂှ် စေဝ်ပေပါ ဟွံသေၚ်မ္ဂး စေၚ်ပသဲ စေဝ်သောတ် (ဍောတ်ဍောတ်ဇၞော်ဇၞော် အဝယ်ဟွံရုဲ) ပံက်လ ဝ်ဂၟဳ (ပံက်လဝ်ဂကိုပ်မွဲလ္ပါ်) ကေတ်တုဲ ဟဗေစေဝ် (ပေပါဘေးနံရံ) ပထောၚ်လဝ်ပထောၚ် အဝယ်မွဲ ၝောံတဲ ဂေတ်ကၠောအ်ရ လၟိဟ်ပထောၚ်ဂၠိုၚ်ဂၠိုၚ် ဒးကၠောန်ကဵုရ။ စေဝ်ပေပါ ပထောၚ်ကၠေၚ် တိတ်မွဲပထောၚ်နွံဒၟံၚ်ဂှ် သၠဲပ္တိတ်အဝယ်ပထောၚ်ဗၞတ် (၄ၝောံတဲ) တုဲ ပၠံၚ်ဂှ်ပြိုက်စုတ်လဝ် ပ္ဍဲပထာၚ်ဂှ်ကီုရ။ ဒှ်အာပၠံၚ်ယက်တိတ်(မီးခိုးထွက်ပေါက်) ဂၠိၚ်တိတ်ဒၟံၚ်လ္ပါ်လ္တူရ။ မွဲအဆက်ဂှ် ဗွဝ်စုတ်ပၟတ်လ္တူတိသၠာတ်ဂှ်တုဲ လ္ပါ်စေဝ်ပေပါဂကိုပ်ဟွံမွဲဂှ် ဗကပ်စုတ်လ္တူပၟတ်ဂှ်ညိ။ ပ္ဍဲစေဝ်ပေပါဂှ် ဟိုတ်နူပထောၚ်လဝ် ဒၞာဲကျာလုပ်တိတ် နွံဒၟံၚ်တုဲ အခါစံၚ်ကာမ်သြောံဂှ် ပၟတ်ဟွံပၠိုတ်အာရ။ ပၟတ်ဂှ်ဂဵုခိုဟ်တိုန်မ္ဂး ဂအုံစုတ်ကာမ်သြောံ အတိုၚ်သၠုၚ်စေဝ်ပေပါဂှ်မာန်ရ၊၊ ဒးစွံသတိမွဲဂှ် ပၠံၚ်ပၟတ်တိတ်ဂှ် လ္ပကဵုဗၠိုက်အာ သၟဝ်ကာမ်သြောံဂှ်ညိ။
စဵုကဵုလအ်ဒၟံၚ် ပွိုၚ် (၆) နာဍဳလေဝ် ကာမ်သြောံဂှ် ဒးအသိၚ်ပၟတ်ဂှ်တုဲ ယက်ဂဂုဲဒၟံၚ်သက်သက်ရ။ ကာမ်သြောံဂှ် ဒှ်အာသာ်ဗ္စံက်ဖအိုတ်မ္ဂး စေဝ်ပေပါဂှ် ပါဲပ္တိတ်ထောံတုဲ ခြးပ္တိတ်ချးကာမ်ဂှ်မာန်ရ။ မိက်ဂွံၜိုဟ်ပြဟ်မ္ဂး ဟရဲကဵုဍာ်မ္ဂး ဂွံပြဟ်ရ။ ဣဝွံ ဂွံချးကာမ်ခိုဟ်ခိုဟ် (စပါးခွံမီးသွေးသန်သးသန်႕သန်႕) မွဲဂကူရ။
နဲဒုတိယမွဲပၠန်ဂှ် စေဝ်ပေပါလ္ပါ်သၟဝ်ဂှ် ပထောၚ်လဝ်ပထောၚ်လၟိဟ်ကဵုဂၠိုၚ်တုဲ လ္ပါ်လ္တူဂှ် စုတ်လဝ်ပၠံၚ် သောတ် (အဝယ်၄ၝောံတဲ) ဂှ် လ္ဒေါဝ်စေဝ်ပေပါဂှ်တုဲ ပ္ဍဲစေဝ်ပေပါဂှ် ဗပေၚ်စုတ်ကဵုကာမ်သြောံ ပေၚ်ပေၚ်ရ။ သၟဝ်ဂှ်ဗွဝ်ပၟတ်တုဲ စံၚ်ပ္တူအာစေဝ်ပေပါဂှ်ရ။ (စုတ်ပၟတ်ဂဵုဂဵု) မွဲအလန်ဟေၚ်ရ။ ကာမ်သြောံနွံပ္ဍဲစေဝ်ပေပါဂှ် တူဂွံအာမ္ဂး ကာမ်သြောံနွံပ္ဍဲစေဝ်ပေပါဂှ် တူအာသိုက်သိုက်ရ။ ကာမ်သြောံတူလဝ် ဒှ်သာ်ဗ္စံက်ဗ္စံက်သီုဖအိုတ်မ္ဂး ကလေၚ်ကၟာတ်ကဵု ဂကိုပ်စေဝ်ပေပါကၟောန်ကၟောန်တုဲ အခါၜိုဟ်အာမ္ဂး (ဟွံသေၚ်) စဝ်စုတ်ဍာ်ဂံက်ဂံက်လ္တူချးကာမ်ဂှ်မ္ဂး ချးကာမ်ဂှ် ၜိုဟ်အာဗွဲမပြဟ်တုဲ ကလိဂွံချးကာမ်ခိုဟ်ခိုဟ်မွဲဂကူရ။

Categories
ပရိုၚ် လိက်ပရေၚ်

သၞာံတၟိ (၂၀၂၂)၊ သၞာံပဋိပက္ခ ဒှ်ဍုၚ်ကျဗြံဏံ ဗော်မန် ဒတူလိုၚ်သာ်လဵုရော?

နာဲကသုမန်

စပ္တံနူကဵုပၞာန်ဗၟာတံ လောဘတိတ် မိက်ဂွံကလိဂွံအဝဵုတုဲ ဍုၚ်ပိုဲဂှ် ဒှ်အာ ဍုၚ်ကျဗြံ မွဲဝါပၠန်ရ။ ဟိုတ်နူကဵု လောဘ သ္ကိုပ်ပၞာန်ဗၟာ မွဲက္ဍိုပ်တုဲ ကၟိန်ဍုၚ်ဏံ ဒၞာဲကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ တန်တဴကၠုၚ် ဗွဲမလအ်လကာဖာဂှ် ဒးဒုၚ်သ္ပမာန်မံၚ် နကဵုဒပ်ပၞာန်သ္ပမာန်မံၚ် ကုဒပ်ပၞာန်ဗၟာတံရ။ သၞာံ (၂၀၂၁) ဂှ် ပဋိပက္ခ ပေၚ်တၟိုဟ်မံၚ်ရ။ သၞာံ (၂၀၂၂) ဏံဂှ် သွက်ဂွံသာတိုန် ဟွံသေၚ်ဟာ။ ဒပ်ပၞာန်ဗၟာတံ ဆက်တုဲ သ္ပမံၚ်ဍဵုဍိုက် ညးဍုၚ်ကွာန်တံပၠန်ရောၚ်။ ဒးသၟာန်မွဲသာ်ဂှ် ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မန် သၟာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မန် ဆက်တုဲ ဒတူလိုၚ်မံၚ် ကုဒပ်ပၞာန်ဗၟာ ညးမဍဵုဍိုက်သ္ပမာန်မံၚ် ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံဏီဖိုဟ်ဟာ။

ဒပ်ပၞာန်ဗၟာ သ္ပဍဵုဍိုက်ကၠုၚ်အဆက်ဆက်
ကြဴနူကဵု သ္ကိုပ်ပၞာန်နေဝေန် သီကေတ်အဝဵု (၁၉၆၂) တုဲ ဒပ်ပၞာန်ဗၟာဂှ် ဒြဟတ်ဇၞော်တိုန်ရ။ ရပ်လဝ်လွဟ်တုဲ သီုဂွံအဝဵုတုဲ တီဂွံရှ်သာ အဝဵုပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ရ။ ဂွံအဝဵု ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ရောၚ်တှေ် အတိုၚ်အမိၚ်ဇကု စကာညးတၞဟ်တံ ကောန်ဍုၚ်ကောန်ကွာန်တံ ဒးကၠောန်ကဵုရ။ အဝဵုပၞာန် ဂွံဍိုက်ပေၚ်၊ ဒပ်ပၞာန်ဂွံခိုၚ်တိုန် ကေတ်သြန်ဘဏ္ဍာ နူကဵုဍုၚ်ရ။ ဒပ်ပၞာန်ဗၟာတံ ဇၞော်တိုန်သိုက်က်ရ။ ဒြဟတ်ဍေံ ဇၞော်တိုန်တုဲ အာဗတိုက် ဗော်ကောန်မျူနေတ်ဗၟာ (ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ) ကေုာံ ရဲပၠန်ဂတး ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံရ။
ပ္ဍဲအခိၚ်လက်ထက် (၁၉၉၀) တေံဂှ် ရဲဗော်ကောန်မျူနေတ်ဗၟာတံဂှ် ဟိုတ်နူကဵု ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂၠးကဝ်တုဲ သရိုဟ်အာရ။ ဒပ်ပၞာန်ဗၟာတံ ဗတိုက်မာန်တုဲ သရိုဟ်အာ ဟွံသေၚ်ရ။ ဟိုတ်နူကဵု ဍုၚ်သအာၚ် ကောန်မျူနေတ်ကြုက်တံ ဟွံကဵုရီုဗၚ်ကီု၊ ဒပ်ကောန်မျူနေတ်ဗၟာတံဂှ် ပံၚ်လဝ်ကဵု ဒပ်ပၞာန်ကောန်ဍုၚ်အ ရၚ်တံဂမၠိုၚ်တုဲ ဒပ်ဝ ဒပ်မိုၚ်လာ ဒပ်ကဝ်ကတံ ပါ်တိတ်အာကီုတုဲ ဗော်ကောန်မျူနေတ်ဗၟာဂှ် သရိုဟ်အာရ။
ဆဂး ဂကောံပၠန်ဂတးရပ်လွဟ် ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ဆက်တုဲ ပၠန်ဂတးဒၟံၚ် ဒပ်ပၞာန်ဗၟာတံရ။ စနူကဵု ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာ ဂွံဗၠးၜးတုဲ ကောန်ဍုၚ်အရၚ် မန်ကဵုကရေၚ်တံ ပၠန်ဂတးကၠုၚ် သွက်တိဍာ် ကေုာံ ကံကုသဵုဇကု ဇကုဂွံဖန်က်ကေတ်ရ။ လက္ကရဴဏံ သ္ကိုပ်ပၞာန်ဗၟာနေဝေန် သီကေတ်အဝဵုတုဲဂှ် ဟိုတ်နူကဵု ဍေံရိုဟ်ထောံ သၞောတ်ကၟိန်ဍုၚ်ဖေဝ်ဒရေဝ် မဖျေံလဝ် ပ္ဍဲအခိၚ် (၁၉၄၇) တေံတုဲ ဂကူချေၚ်၊ ကချေၚ်ကဵု သေံဇၞော်တံ က္လေၚ်ပၠန်ဂတးရ။ လက္ကရဴ (၁၉၆၂) ဂှ် ဂကောံပၠန်ဂတးတံ ဂၠိုၚ်တိုန်ဗွဲမလောန်ရ။ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံဂှ် ဒးက္လေၚ်ကေတ် တိဍာ်ဇကု သွက်ဂွံဖျေံပရေၚ်အုပ်ဓုပ်ဇကုရ။
ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိကီု ဗော်ကရေၚ်ကေအေန်ယူကီု ထိၚ်ဒဝ်ဂွံ တိဍာ် ဗွဲမဂၠိုၚ်တုဲ ဂကူတၞဟ်ဟ်တံ တိဍာ်ညးကဵုညး နွံကၠုၚ်ကီုရ။ ဆဂး ပ္ဍှဲသက္ကရာဇ် (၁၉၇၀-၁၉၈၀) ဂှ်တှေ် ဒပ်ပၞာန်ဗၟာတံ စကာနဲကဲ ထပိုတ် (၄) ထပိုတ်တုဲ ဗတိုက်ကၠုၚ် ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံရ။ အခိုက်ဒပ်ပၞာန်ဗၟာတံဂှ် ဟွံမာန်ကၞိ စံၚ်သ္ၚိရ။ အခိၚ်တေံ ဍေံဗက်ကောန်ပၞာန်မန်တံ ဟွံဆဵုရောၚ်ဟီုတှေ် ဗက်ၜုၚ်တက် ဗက်ရပ် ကောန်ဍုၚ်ကောန်ကွာန်တံရ။ စံၚ်ကွာန်ရ။ ကောန်ကွာန်တံ ညံၚ်ဂွံဖေက်အာဂှ် ဖန်ဗဒှ်ကီုရ။
နူကဵုအခိၚ်တေံရ အခိုက်ဒပ်ပၞာန်ဗၟာတံဂှ် ပြသၞာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် ဍေံသောၚ်ကလး နနဲပၞာန်ရ။ ဗတိုက်ပၞာန် သကာတ်မြဟ်တုဲ ဍုၚ်ကွာန်ဂှ် ဒးဝါတ်ဒိုက်ရ။ ပ္ဍဲကဵုသက္ကရာဇ် (၁၉၈၈) ကွးဘာတံ သ္ပက္ဍိုပ်တုဲ ထ္ၜးဆန္ဒရ။ အာတ်မိက် ဒဳမဝ်ကရေဇြဳရ။ လက္ကရဴအိုတ် ပၞာန်ဗၟာတံ သီအဝဵုရ။ ပရေံမွဲသာ်ပၠန်ဂှ် ကၠောန်သ္ပကဵု ပေဲါရုဲမာဲ (၁၉၉၀) တုဲ ကာလ ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳ ဇၞးမာဲဂှ် ဟွံပအပ်အဝဵုရ။ လက္ကရဴအိုတ် ကာလ သၟာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တံ အာတ်မိက်ကၠုၚ် သွက်ဂွံသ္ပစၟတ်သမ္တီ ပေဲါရုဲမာဲဂှ် ဒပ်ပၞာန်ဗၟာတံ ဆက်ရပ်သၟာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တုဲ ဖျေံထံၚ်ရ။
ဒပ်ပၞာန်ဗၟာတံဂှ် အတိုၚ်အခိုက်ဍေံတံမ္ဂး သ္ပမာန်ဍဵုဍိုက် လတူကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ သၟးဟွံသေၚ်၊ လတူဂကူဗၟာတံပၠန်လေဝ် ယဝ်ဒစဵုဒစးဒးဍေံတှေ် ဍေံပသောၚ်ထောံဖအိုတ်ရောၚ်။

ပေဲါပၞာန် သၞာံ (၂၀၂၁) သွက်ဂွံကၠောံအာ သၞာံ (၂၀၂၂)
ဍုၚ်ပိုဲဂှ် ဒှ်ဍုၚ်ဗုဒ္ဓသာသာကီုလေဝ် ကုသဵုပရေံရ။ သၟဝ်ပရေၚ်အုပ်ဓုပ် သၟိၚ်ဗၟာတံဂှ် ကောန်ဍုၚ်ကောန်ကွာန် အလုံမွဲဍုၚ်ဂှ် ဒှ်ဒဒိုက်ရ။ ဂကူမနု်ပိုဲလေဝ် ဒှ်ဒဒိုက်ရ။ ဒဒိုက်ဟီုဂှ် ကေၚ်ဒှ်ကၠုၚ်လဝ် နူကဵုဍောတ်တ်တုဲ တုပ်တဴ ညံၚ်ရဴ ဟွံတၟေၚ်ရ။ ကောန်ဇာတ် ဒးဒုၚ်ဂစိုတ်ရ။ တိဍာ်ကၠအ်သွဝ်တံ ဒးဒုၚ်သီရ။ ဍုၚ်ကွာန်တံ ဒးကေၚ်ဒုၚ်စံၚ်လဝ်တုဲတုဲရောၚ်။
လၟုဟ်မ္ဂး ဒပ်ပၞာန်ဗၟာတံ ရန်တၟအ်ကဵု သွက်ဂွံပတေၚ်အဝဵု ပခိုၚ်အဝဵု ဍေံတံတုဲ ဍေံတံ သီထောံအဝဵုရောၚ်။ ဍေံကေတ်ထောံ အဝဵုရ။ အဝဵုဏံဂှ် သွက်ရဲဒဳမဝ်ကရေဇြဳကီု သွက်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံကီု ဍေံတံ ပါ်ပရအ်ကဵု ဟွံမာန်သက်က်ရ။ သွက်ဍေံတံ ဂွံတန်တဴအာ အဝဵုဍာ်ဇမၠိ်ၚ်တုဲ ချူခၞံလဝ် သၞောတ်ဝ်ဒက်ပတန်ဍုၚ် (၂၀၀၈) ရ။ အဝဵုဍေံတံ နွံတဴတၟာဂလို်ၚ်ရောၚ်။ ဆဂး ကာလ ပံက်ဍုၚ် ကဵုဏာအခေါၚ် စကာဒဳမဝ်ကရေဇြဳဂှ် ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ဒုၚ်တဲပၞာန် ဟွံမာန်ဂှ်ရ၊ ညးတံ ကဵုမာဲ သွက်ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳကဵု ဒဝ်အံၚ်သာန်သုကျဳရ။
ပၞာန်တံ တီအာရ။ ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ဟွံဒုၚ်တဲ ဍေံတံရ။ ဟွံကဵုမာဲ ကုဗော်ထံက်ဂလာန်ပၞ့ၞာန်တံတုဲ ဗော်ကျခိုၚ်ယျေဂှ် ဂွံအမာတ်အောန်ရ။ ဆဂး ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံဂှ်မ္ဂး ညးတံကဵုမာဲကုဗော်ဂကူ ညးကဵုညးတုဲ ဗော်မန်၊ ဗော်ရခေၚ်ကဵု ဗော်သေံဇၞော်တံ ဖျေံလဝ်ဗီု ချိုတ်ပၠိုတ်တုဲ ဂွံမာဲဂၠိုၚ်ရ။ လက္ကရဴ ထ္ၜးဟိုတ်ကဵု မာဲအလီဂးတုဲ ပၞာန်တံ သီအဝဵုရ။ ဍေံဒှ်သၞကဵု ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳတုဲ သီထောံအမာတ် ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳတံ သၟးဟွံသေၚ် အမာတ်ဗော်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တၞဟ်ဟ်တံလေဝ် ဍေံသီကၠေံရ။ အဓိပ္ပာဲဍေံဂှ် ညးအလဵုမွဲလေဝ် ဍေံဟွံသ္ပကာရ။ ဇီုကပိုက်ဒးကဵု အဝဵုဍေံတှေ် ဍေံဇီုထလေက်ဏာ ဖအိုတ်ရ။
ဒပ်ပၞာန်ဗၟာတံဂှ် ဓဇန်ကြံကြတဴ ဗွဲမလောန်တုဲ မန်ပိုဲတံဂှ် ဖေက်ဒၟံၚ်ဗၟာတံ နူကဵု လက်ထက်သၟိၚ်အံၚ်ဇေယျရ။ အခိၚ်လၟုဟ် မန်ပိုဲ ဖေက်ဗၟာ အိုတ်အစောန်တုဲ အခိၚ်ကောန်ဂကူ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တၞဟ်ဟ်တံ တဝ်စၞေဟ်ကဵု ပၞာန်ဗၟာကီုလေဝ် မန်ပိုဲ ဟွံဂံၚ်ဒစဵုဒစးဍေံရ။
ယဝ်ရ ပိုဲတံ မံၚ်စံၚ်အာ သၟဝ်ဍိက်ပၞာန်သက်က်တှေ် မံၚ်ဗီုဏံ ဂွံရ။ ဆဂး ယဝ်ရ ပိုဲတံဟီု ပိုဲတံ ကေတ်အခေါၚ်အရာဂကူ တုပ်တဴညံၚ်ရဴ အခေါၚ်အရာ ဒက်ပတန် ကၟိန်ဍုၚ်ဖေဝ်ဒရေဝ်ရောၚ်မ္ဂး ပိုဲတံ ဒးဒတူလိုၚ် ဒးပံၚ်တောဲမွဲစွံကဵု ကောန်ဂကူကောန်ဍုၚ်အရၚ်တၞဟ်ဟ်တံရောၚ်။ ဒးကောန်ဂကူကောန်ဍုၚ်အရၚ်တၞဟ်ဟ်တံမ္ဂး တုပ်တဴညံၚ်ရဴ ဒးဂကူပိုဲကီု ဒးဒက်ပတန် ပရေၚ်ညဳသၟဟ်ရောၚ်။
လောန်ကၠုၚ် ပ္ဍဲဂိတုတုဲကၠုၚ်တေံဂှ် ဒပ်ပၞာန်ဗၟာတံ လုပ်ဗတိုက် ဂစိုတ်သ္ပကြံကြ လတူကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ပ္ဍဲကဵုတွဵုရးဍုၚ်ချေၚ်၊ တွဵုရးဍုၚ်ကရေၚ်ဍာဲ ကေုာံ တွဵုရးဍုၚ်ကရေၚ်တံ ဇၞော်ကဵုဒြဟတ်ရ။ လုပ်စံၚ်ဍုၚ်ကွာန် ပ္ဍဲဍုၚ်ထာန်တလာန်ကီု၊ ဍုၚ်ကွာန်တၞဟ်ဟ်တံကီုရ။ အခိုက်ဒပ်ပၞာန်ဗၟာတံ ဟွံမာန်ကၞိ စံၚ်သ္ၚိရ။ လၟုဟ်ပၠန် ဒပ်ပၞာန်ဗၟာတံ ဗတိုက်ကရေၚ်ကေအေန်ယူတံ နကဵုပၞာန်တိုက် ဟွံမာန်၊ ဒးချိုတ်ဂၠိုၚ်တုဲ စကာက္ၜၚ်ကျာတုဲ ဗတိုက်ဍုၚ်တၟိ ‘လေဝ်ကေကဝ်’ ပၠန်ရ။ ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ဒးဂြိပ်ဒဴ ဇၞော်ကဵုဒြဟတ်ရ။ အဏံပၠန်လေဝ် ဟိုတ်နူကဵုဗက်ရပ် ဒပ်ပဳဒဳအေပ်တံ ဟွံဂွံတုဲ ဟွံမာန်ကၞိတှေ် စံၚ်သ္ၚိပၠန်ရ။

ဗော်ညဳသၟဟ်မန် ထေက်ကဵုဒးချပ်
တ္ၚဲဏံ မွဲအခိၚ်တေံ ဟိုတ်နူကဵု ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳတံ ယုက်မာပပ်ပဳလဝ် လတူဂကူပိုဲတံတုဲ ပိုဲတံ ထံက်ဂလာန် ကုဗော်အေန်အေဝ်ဒဳဟွံမာန်၊ ထံက်ဂလာန်ကဵု သဳအာပဳအိက်ဟွံမာန်၊ အလဵုအသဳအေန်ယူဂျဳတံ ဟွံမာန်ဂှ် မုလေဝ် ဟွံဒှ်ဟလဵုရ။ ဆဂး မွဲလ္ပာ်ဂှ် နကဵုဗော်ညဳသၟဟ်မန် ကဵုဒြဟတ်ထံက်ဂလာန် ပံၚ်တောဲမံၚ်ကဵု ကံၚ်သဳပၞာန်ဂှ် ရံၚ်ကဵု သိက္ခာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဂကူမန်ပိုဲ ဒးချပ်ထေက်ရ။
အတိုၚ်ပတိုန်လဝ် ဗွဲလတူတေံရ၊ ဒပ်ပၞာန်ဗၟာတံ ဍဵုဍိုက်ပျဲပျာံ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံဂှ် ဂကူမန်ပိုဲတံလေဝ် ကေၚ်ဒးမံၚ်ရ။ ဟိုတ်နူကဵု ပရေၚ်ဍဵုဍိုက်တံတုဲ ပၠန်ဂတးဂကူပိုဲ ကတဵုဒှ်ကၠုၚ်ရ။ လၟုဟ် ပိုဲတံ ပံၚ်ကဵု ဒပ်ပၞာန်ဗၟာတုဲ ဍေံတံ အာဍဵုဍိုက်သ္ပမာန် ကြံကြ လတူကောန်ဍုၚ်အရၚ်တၞဟ်ဟ်တံ ဂတမတ်ပိုဲဂှ် တုပ်တဴ ညံၚ်ရဴ ပိုဲတံ ကဵုမံၚ်ဒြဟတ်မွဲနဲမွဲဗီုရ။ ပ္ဍဲအရာထကးပြးဒၟံၚ် ဒြဟတ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တၞဟ်ဟ် ချေၚ်၊ ကရေၚ်ဍာဲကဵု ကရေၚ်တံဂှ် ပိုဲတံ ပါမံၚ်ကီုဟာ။ မွဲတ္ၚဲ ယဝ်ရ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တၞဟ်ဟ်တံ ညာတ်ကၠုၚ် လတူဗော်ညဳသၟဟ်မန် ဒှ်ဗော် ထံက်ဂလာန်ပၞာန်ဗၟာ သွက်ဂွံဂစိုတ်ကၠေံ ဂကူဍေံတံတှေ် အရေဝ်ဏံဂှ် ဒးဒုၚ်အတိုၚ်မွဲဂကူမာန်ရ။
ကံၚ်သဳပၞာန် အခိၚ်တ္ၚဲဏံဂှ် ဂကောံဍုၚ်အာသဳယာန်ကီု ဂကောံဂၠးကဝ်ကီု ဟွံထံက်ဂလာန် ဒစဵုဒစးမံၚ်ရ။ ဟိုတ်နူဓဇန်ကြံကြ သ္ပမာန် ညးဍုၚ်ကွာန်လောန်တုဲ ဟွံတုပ်သၟဟ်ကဵု အလဵုအသဳမွဲတုဲ ညးတံ ဟွံထံက်ဂလာန်ရ။ ခုၚ်ကုလသမဂ္ဂလေဝ် ညးတံ ဟွံကဵုရ။ ကောံဓရီု အာသဳယာန်နာနာတံလေဝ် ညးတံ ဟွံကဵုတိုန်ရ။ အရာပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် သ္ကိုပ်ပၞာန်တံဂှ်လေဝ် ဍေံတံ ထပိုတ်အဆက်နာနာသာ်ရ။
ဒးသၟာန် က္ဍိုပ်သ္ကိုပ်ဗော်ညဳသၟဟ်မန် မွဲသာ်ဂှ် ပ္ဍဲအခိၚ်အခါ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဂမၠိုၚ် ဒစဵုဒစးတၠအဝဵုပၞာန်၊ ဂကောံဂၠးကဝ်တံ ဟွံထံက်ဂလာန် ဒပ်ပၞာန်ဗၟာတံ တ္ၚဲဏံဂှ် ပိုဲတံ ဗီုလဵုဒးကဵုသ္ဂုတ်သွာတ်ထေက်ရော။ ရန်ကဵု ဂွံစဵုဒၞာအာ ဂကူတုဲ ဒးပံၚ်ကဵု ဒပ်ပၞာန်ဗၟာရောၚ် အရေဝ်ဏံဂှ် ယုတ္တိဟွံမွဲရောၚ်။ ယဝ်ရ ပိုဲတံ ဟွံဒစဵုဒစးကဵု ပၞာန်ဗၟာ မံၚ်ဓမ္မတာမ္ဂး ဍေံကၠုၚ်သ္ပဍဵုဍိုက်ဂကူပိုဲ ဟွံဂွံရ။ ဇကုလေဝ် ဟွံအာပန်ဍေံ ပံၚ်ကဵုဍေံမှ ဍေံကဵုဍုၚ်မန်ရောၚ် အခေါၚ်မန်ရောၚ်ဟီုဂှ် အရေဝ်ဏံဂှ် ယုတ္တိဟွံမွဲရ။ သွက်မန် ဆလအ် ဍေံတံ ဟွံချပ်ကဵုရ။ ကၠးမံၚ် သွက်ဂွံဟီု ဟွံမွဲရ။
ဟိုတ်ဂှ်ရ မိက်ဂွံအာတ်မိက် ဗော်ညဳသၟဟ်မန်ဂှ်တှေ် တ္ၚဲဏံ စပ်ကဵု ဒတူလိုၚ်ပံၚ်တောဲ ကဵုမံၚ်ဒြဟတ်ကဵု ကံၚ်သဳပၞာန်ဂှ် ရံၚ်ကဵုသိက္ခာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ဗော်၊ သိက္ခာဂကူတုဲ သွက်ဂွံရုပ်သီကဵုညိဂှ် အာတ်မိက်ဏာရ။