မိလျးထဝ် – ပ္ဍဲအခိၚ်အခါ အကာဲအရာဒေံါပန်ပှော် ယောၚ်ယာအာတုဲ ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ ကၠောန်ဗဒှ်သ္ဘၚ်ကၞာ တ္ၚဲပၠန်ဂတးမန် နကဵုဗွိုၚ်ခ္ဍန် ပ္ဍဲကဵုစၟတ်တ္ၚဲ ၁၄ ဂိတု အဝ်ဂါတ် (ခ္ဍဲသဳပေၚ်) တုဲ ပ္ဍဲကဵုဒေသပယျဵုကျာ်ပိမ္ဂး ကၠောန်ဗဒှ်ပ္ဍဲတိဍာ်ဗၠးၜး ကွာန်ဗလးဒုန်ဖာ်ရ။
ပ္ဍဲသ္ဘၚ်ကၞာဝွံ ကောန်ပၞာန်ကောန်သဂံၚ် ကောန်ကွးဘာညးဍုၚ်ကွာန် ဗၞတ် (၅၀၀) တၠ တိုန်စိုပ်တုဲ အခိၚ် ရ နာဍဳ နူဂယးဂှ် သဘာပတိသ္ဘၚ်ကၞာ ကမ္မတဳကေၚ်ကာဗဟဵု ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ နာဲယှိုဲတိၚ် ပံက်ကဵု အခန်ကၞာရ။
ပ္ဍဲအခန်ကၞာတ္ၚဲပၠန်ဂတးသၞာံဏံဝွံ သဘာပတိ ကေၚ်ကာဗဟဵု နာဲယှိုဲတိၚ် ၊ဂကောံသဘာပတိ ကျာ်ဇၞော်အ္စာ ဘာဗလးဒုန်ဖါ်၊ သ္ကိုပ်တမ်ဒပ်လၟိဟ် ၅ ဒုသ္ကိုပ်ဗိုလ်ဇၞော်အာမ်သိုက်ဆာန်၊ လျိုၚ်သဘၚ်ကၞာ ဥက္ကဌပွိုၚ်ဍုၚ်ကျာ်ပိနာဲထဝ်ရတ်တံရေၚ်တၠုၚ်လဝ်တုဲ ကောန်ကွးဘာကေုာံ ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ၜိုတ် (၅၀၀) တၠ တိုန်စိုပ်လဝ်ဂွံဆဵုရ။
နူဒုသ္ကိုပ်ဗိုလ်ဇၞော် အာမ်သိုက်ဆာန် ဗှ်ဏာလိက်လလောၚ်တြး ကေုာံ လိက်သဝဏ် တ္ၚဲပၠန်ဂတးဂှ်တုဲ လျိုၚ်သ္ဘၚ်ကၞာ နာဲထဝ်ရတ် ဗှ်ဏာ စရၚ်သဂံၚ်မပြဟ်လလုဲမွဲဒမြိပ်ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိကေုာံ သဂံၚ်ညးမကလိဂွံ လာဘ်ဇဲပၠန်ဂတးတံရ။
ပ္ဍဲလိက်လလောၚ်တြးဗော်ဍုၚ်မန်တၟိဂှ်မ္ဂး ညးတံ ဟီုဂးဖတိုက်ဖအောဝ်ဏာ ဂကောံမဟာဇန် ဂကူမန်ကဵု ဒြဟတ်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ အတုိုၚ်ဗွဲသၟဝ်ရ။
“ရန်တၟံပၠန်ဂတးဂကူမန်ပိုဲ ဟွံစိုပ်တိုၚ်ပ္ကဴဏီ (ဝါ) ပရေၚ်သောၚ်ကလးပြသၞာ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် နနဲၜိုဟ်ဟ်သြိုဟ်ဟ်ဟွံ က္တဵုဒှ်ကၠုၚ်ဏီဖိုဟ်တုဲ တာလျိုၚ်ပၠန်ဂတးဂကူပိုဲ ဆက်နွံဒၟံၚ်ဏီရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ အလုံဂကူမန်ပိုဲကေုာံ ဗော်ပိုဲကီု၊ ဒပ်ပၞာန်ဗၠးၜး ကောန်ဂကူမန်ပိုဲကီု နကဵုစိုတ်ဓါတ်ခိုၚ်ၚ် ဇဲဝိရိယဗိုန်န်ပရေၚ်ညဳသၟဟ် နွံနွံ လ္တူပကတိအရာကဵုဂှ် ဆက်လုပ်အာပေဲါဗတိုက်ကရောံ မဟာမိတ်ဂကူကောန်ဍုၚ်အရၚ်ဂမၠိုၚ်ကဵုဇြဟတ် ဂကောံဒဳမဝ်ကရေဇြဳဍုၚ်ပိုဲ ကေုာံဍုၚ်ဂမၠိုၚ်တံ အိုတ်စိုအ်ဂတိုက်ဖအောဝ်လလောၚ်ဏာ ပ္ဍဲတ္ၚဲဂတးဝွံရ”၊
စနူသၞာံ ၂၀၁၀ဂှ်ရ သ္ပဟိုတ်နူပရေၚ်ဂီုကၠီုတုဲ တ္ၚဲပၠန်ဂတးမန်မရနုက်ကဵု (၆၃) ဝါ မကၠောန်ဗဒှ်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဒေသပယျဵုဂှ် ပြံၚ်ဆုဲကၠောန်ဗဒှ်အာ လပါ်အပ္ဍဲတိဍာ်ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ ကွာန်ဗလးဒုန်ဖါ်ရောၚ်။
နူကဵုဗော်ဍုၚ်မန်တၟိ ဆက်တုဲအာတ်မိက်ဏာ ညးဍုၚ်ကွာန်ဂကူမန်တံ ညံၚ်ဂွံဒက်ပတန် ပရေၚ်ညဳသာသၟဟ်သၟန် အလုံကောန်ဂကူ နူကဵုမွဲကဆံၚ် ဂကောံပံၚ်ကောံပရေၚ်ဂကူမန် (MAU) ရ။ ဂကောံပံၚ်ကောံပရေၚ်ဂကူမန်ဝွံ ဒက်ပ္တန်လဝ် နူသက္ကရာဇ် ၂၀၀၈ တေံတုဲ နူကဵုဗွိုၚ်ပ္ဍဲဍုၚ်မ္ဂး ဗော်ဒဳမဝ်ကရေဇြဳကောန်ဂကူမန် ကေုာံဂကောံမန်နာနာ၊ နူကဵုတိဍာ်ဗၠးၜးမ္ဂး ဗော်ဍုၚ်မန်တၟိကဵု ဂကောံနာနာ၊ လ္ပာ်ဍုၚ်သေံမ္ဂး ဂကောံညဳသၟဟ်ဂကူမန်ကဵု ဂကောံမန်နာနာ ကေုာံ ပ္ဍဲဗွိုၚ်ဍုၚ်သၟာၚ်မ္ဂး မန်ဍုၚ်အမေရိကာန်၊ ကနေတာ၊ အဝ်သတေလိယျ၊ ယူရောပ် တံ ပါလုပ်ရ။
ဂကောံပံၚ်ကောံပရေၚ်ဂကူမန်လေဝ် ကေတ်လညာတ်နူဗွိုၚ် ၄ ဗွိုၚ်တုဲ အာတ်မိက်ဏာ ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ကေုာံညးဍုၚ်ကွာန်ဂကူမန်တံ သွက်ဂွံထိၚ်ဒဝ်အာ သတ်ပၟဝ်ဇဝ်ပ္ကဴ ပၠန်ဂတးတုဲ ကၠာဟွံဂွံစိုပ် တိုၚ်ပ္ကဴဍုၚ်မန်ဂှ် ညံၚ်ဟွံဂွံယှအ်ဇဲ လုပ်အာပေဲါဗတိုက် ကၠောန်ပရေၚ်ဂကူဗီုညးကဵုညးဂှ် အာတ်မိက်လဝ်ရ။
တ္ၚဲပၠန်ဂတးမန်ဝွံ သ္ပဟိုတ်ကဵု သၟတ်မန်တံ ပၠံၚ်ဗတိုက်ကေတ်လွဟ် ပ္ဍဲဗဒိုပ်ဗၠာဲသၟီ ကွာန်ထဝ်ပၠၚ်၊ ပွိုၚ်ဍုၚ်ဘာအၚ် ပ္ဍဲသက္ကရာဇ်ဍုၚ် (၁၃၁၀) ဂိတုခ္ဍဲသဳပေၚ်တေံ သွက်ဂွံပၠန်ဂတး ကုအလဵုအသဳဗၟာ ကေုာံသွက်ဂွံ အာတ်မိက်အခေါၚ်အရာဂကူမန်တုဲ စတမ်ရပ်လွဟ်တဝ်စၞေဟ်ကၠုၚ်တုဲ စဵုကဵုတ္ၚဲဏံ သ္ပစၟတ်သမ္တီ နကဵုတ္ၚဲပၟိက်ဇၞော်မွဲတ္ၚဲ ပ္ဍဲကောန်ဂကူမန်တံရောၚ်။