မာံသုတ – ကျာ်ဇၞော်အာစာ ဘာကၟာဂဥုဲဆီ ဍုၚ်လ္ဂုၚ် ဘဒ္ဒန္တဝါရ မဟာထေရ် မၞုံအာယုက် ၉၂ သၞာံဝွံ စၟတ်တ္ၚဲ နဝ်ဝေမ်ဘာ ၂၇၊ အခိၚ်နူဂယး ၜိုတ် ၈ နာဍဳဂှ် စုတိက္ညစဴအာသွဝ် ပ္ဍဲဘာညး နကဵုယဲ ညးဇၞော်ရ။
“တ္ၚဲအဒိုတ်ဂတတေံတှေ် ဖျဴသွဝ် ပ္ဍဲသုသာန်ယျေဝေ ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ဏောၚ်၊ တော်ရံၚ်ကဵု အကာဲအရာ ဍုၚ်လ္ဂုၚ်တှေ် ညံၚ်ကဵုကွာန်ရးပိုဲ ကၠောန်သဘၚ်ဇၞော်ဇၞော် ဟွံမာန်ပုဟ်” သာ်ဝွံ ဒါယကာမွဲတၠ ဟီုရ။
ကျာ်ဇၞော်အာစာဝွံ ပ္ဍဲလက်ထက် အလဵုအသဳပၞာန်တေံ ကလိဂွံလဝ် တဆိပ်ကြာ မဟာဂန္ထဝါစကပဏ္ဍိတ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၉၃၊ အဂ္ဂမဟာသဒ္ဓမ္မဇောတိကဓဇ ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၀၃ ရ။
အလံၚ် ကျာ်ဇၞော်အာစာဝွံ ကတဵုဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲသက္ကရာဇ်ဍုၚ် ၁၂၈၂၊ ဂိတုဝှ် ၈ မံက် တ္ၚဲဗုဒ္ဓဝါ နူမအံက် နာဲစိၚ်ဒါ၊ မိအံက် မိချိၚ် ပ္ဍဲကွာန်သာံလှေဝ်၊ ပွိုၚ်ဍုၚ်ဘာအၚ်၊ တွဵုရးကရေၚ်တုဲ ပၞောဝ်ကောန်ဇာတ် ၄ ဂှ် ဒှ်ကောန်ဒဒေံရ။ ယၟုကောန်ၚာ်ဂှ် မၞုံယၟု “မာံတိုၚ်” ရ။
ပ္ဍဲသက္ကရာဇ်ဍုၚ် ၁၂၉၂ ဂှ် ကတဵုဒှ်ထပိုဲ ပ္ဍဲဇရေၚ်ကျာ်ဇၞော် ဘာကွာန်ရောဂေါတုဲ ကတ်လ္ၚတ်ကၠုၚ် ပြကိုဟ်သဒ္ဒါကစ္စာဲ၊ ပြကိုဟ်အဘိဓမ္မတ္ထသၚ်္ဂဟ၊ ဒ္ဂေတ်ဝတ်သာမဏဳတံရ။
ကာလ ပေၚ်အာယုက် ၂၀ သၞာံဂှ် ကတဵုဒှ်ခမဳပယျၚ် ပ္ဍဲကွာန်ကအ်နှာတ်၊ ပွိုၚ်ဍုၚ်မတ်မလီုတုဲ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၃၀၉ ဂှ် ဆက်ကတ်လ္ၚတ်လိက်ပရိယတ် ပ္ဍဲဍုၚ်မာန္တလေဝ် (ဍုၚ်အဝ) ရ။
အကြာသၞာံ ၁၃၁၂-၁၃၁၆ ဂှ် ဇရေၚ်ကျာ်ဇၞော်အာစာ ဘဒ္ဒန္တဓမ္မဓရ၊ ဘဒ္ဒန္တဥတ္တမ တက္ကသိုလ်ပါဠိ ဘာကၟာဂဥုဲဆီတံကီု၊ နကဵုအစဳဇန် ဗော်သွး အလုံဍုၚ်ရာမည နာဲချေတ်သိုၚ် က္ဍိုပ်က္ဍိုပ် ပ္ဍဲဍုၚ်သေံ၊ ဍုၚ်သဳရိလၚ်္ကာကီု ကတ်လ္ၚတ်ကၠုၚ် လိက်ပရိယတ်ကီုရ။
ပ္ဍဲသၞာံ ၁၃၃၇ သၞာံဂှ် ကျာ်ဇၞော်အာစာ ဘာကၟာဂဥုဲဆီ ဘဒ္ဒန္တ ကုမာရ စုတိက္ညစဴအာသွဝ်တုဲ ကတဵုဒှ်ကၠုၚ် ကျာ်ဇၞော်ဘာကၟာဂဥုဲဆီဂှ်ရ။
လၟုဟ် ပ္ဍဲဘာကၟာဂဥုဲဆီဂှ် ခမဳသၚ် ကတ်လ္ၚတ်မံၚ် လိက်ပရိယတ် မၞုံၜိုတ် ရ၀ ဇကုရောၚ်ဂှ် ဂွံတီကေတ် နူလိက်ထေရုပ္ပတ္တိ ကျာ်ဇၞော်ရ။