ဂျူရဳဆာဲ – ဗော်ဒဳမဵုကရေဇြဳမန် (Mon Democracy Party – MDP) ဂွံအခေါၚ် ပံက်ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တုဲ သွက်ဂွံ ပံက်ရုၚ် နကဵုကဆံရုၚ်ပွိုၚ်ဍုၚ်ဂှ် ကၠောန်သ္ပပေါဲကောံဒရီု ဗဟဵုကမ္မတဳ နူကဏေဟ်ဏအ်ရ။
ပေါဲဂကောံဓရီုဏံဂှ် ကၠောန်ပ္ဍဲကဵုသ္ၚိ ညးအုပ်ကာနာနာဗော် ဒံက်တာသဵုလေန် ပ္ဍဲကဵုအရာပ်ဒံၚ်သယျာတ် (ဒေါၚ်းဇရပ်) ပ္ဍဲဍုၚ်မတ်မလီုဂှ်ရ။
ပ္ဍဲပေါဲကောံဓရီုဝွံ ဥက္ကဌ နာဲၚိဲတိၚ်၊ ဒုဥက္ကဌ (၁) နာဲသက်လောန် ဒုဥက္ကဌ (၂) နာဲတေန်အံၚ်၊ ညးအုပ်ကာနာနာ ဒံက်တာသဵုလေန် ဖက်ဆောညးအုပ်ကာနာနာ ဒံက်တာကျဳဝေန် ကေုာံ ကမ္မတဳဗဟဵု (၄၃) တၠ တိုန်စိုပ်ကၠုၚ်ရ ရဴဝွံ ညးမဒှ်ကမ္မတဳကေၚ်ကာမွဲတၠ ‘နာဲသဵုမျေအ်’ ဟီုရ။
‘’ကၠောန်သ္ပပေါဲကောံဓရီုဏံဂှ် ယဝ်ခါရပိုဲပံက်ရုၚ်ဇၞော်တုဲ သီုကဵုပံက်ရုၚ် ကဆံၚ်ပွိုၚ်ဍုၚ်တုဲမ္ဂး ပ္ဍဲကဵုမွဲမွဲပွိုၚ်ဍုၚ်ဏံ ညးဂှ် ကေတ်တာလျိုၚ်ရောဂှ် ရုဲစှ်လဝ်ရ’’ ရဴဝွံ ညးဟီုရ။
ရုၚ်ဗဟဵု (MDP) ယာယဳ်ဂှ် လၟုဟ်ပြဟ်ဟ်ဏံ သ္ပလဝ်ဒတန် ပံက်လဝ် ပ္ဍဲကဵုသ္ၚိ နာဲသဵုမျေအ် ပ္ဍဲဍုၚ်မတ်မလီု အရာပ်မျာၚ်သာယျာ (မြိုၚ်သာယာ) ဂၠံၚ် ရာဇာဓိရာဇ် မဂၞန် (၁၈၁) တုဲ ပ္ဍဲကဵုဂိတုဂျုလာၚ် (၂၂) ဂှ် ကၠောန်ဏာသဘၚ်ကၞာ ပံက်ရုၚ်ရောၚ် ဂးရ။
‘’ပ္ဍဲကဵုစရၚ်ဗော်ပိုဲ တအ်ဂှ် ဇြဟတ် (၁၀၀၀) ဂှ် နွံမံၚ် ဟတုဲရ ပံက်ရုၚ်ဇၞော်တေံတုဲဗက် ရုၚ်ကဆံၚ်ပွိုၚ်ဍုၚ်(၁၀) ပွိုၚ်ဍုၚ်ဂှ် ပိုဲဆက်ပံက်အာဏောၚ်’’ ရဴဝွံ နာဲသဵုမျေအ် ဟီုရ။
စနူကဵု ဂိတုဂျူလာၚ် (၁၀) သၞာံ (၂၀၁၂) ဏံဂှ် ဗော်ဒဳမဵုကရေဇြဳမန်ဂှ် ဂွံအခေါၚ်ပံက်ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တုဲဒှ်ရ သာ်ဝွံ ဖက်ဆောညးအုပ်ကာ ကမ္မရှန်ပေါဲရုဲမာဲကၟိန်ဍုၚ် လလောၚ်တြးလဝ် ပ္ဍဲကဵုမဂၞန် လိက်အမိၚ် (၃၄/၂၀၁၂) အတိုၚ်ပ္ဍဲလိက်အခေါၚ်သၞောဝ်ဥပဒေ ပိုဒ် (၉) ဂှ် ဓမံက်ထ္ၜးလဝ် ပ္ဍဲကဵုလိက်ပရိုၚ်အလဵုအသဳ မျန်မအလေန် (အစိုးထုတ် မြန်မာ့အလၚ်း) ရ။
ဗော်ဒဳမဵုကရေဇြဳမန် (MDP) ဝွံ ဒက်ပတန်လဝ်ကဵု နာယက နာဲထောန်တိၚ်၊ ဥက္ကဌ နာဲၚိဲတိၚ်၊ ဒု ဥက္ကဌ (၁) နာဲသက်လောန်၊ ဒု ဥက္ကဌ (၂) (နာဲတေန်အံၚ်၊ ညးအုပ်ကာနာနာ ဒံက်တာမာံသဵုလေန်၊ ဖက်ဆောညးအုပ်ကာ (၁) ဒံက်တာကျဳဝေန် ကဵု ဖက်ဆောညးအုပ်ကာ (၂) နာဲမန်ရာဇာ တအ်ပါလုပ်ရ။ ညးရေၚ်တၠုၚ်ကမၠောန်ဗဟဵုဂှ် (၁၅) တၠ ကမ္မတဳဗဟဵုဂှ် (၅၄) တၠ ဒက်ပ္တိုန်လဝ်ရ။
ဗော်တၟိဏအ်ဝွံ ဒုၚ်လဝ်သဇိုၚ်ကဵု ဗော်ဒဳမဵုကရေဇြဳကောန်ဂကူမန် (Mon National Democratic Front – MNDF) တေံတုဲ ဒက်ပတန်လဝ်တုဲ ပ္ဍဲသၞာံ (၁၉၉၀) လောန်ကၠုၚ်တေံ ဗော်ဏအ် လုပ်ပေါဲရုဲမာဲတုဲ၊ ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၉၂ ဂှ် ဒးဒုၚ်ပလီုထောံရ။
လၟုဟ် နကဵုယၟုတၟိ ဗော်ဒဳမဵုကရေဇြဳမန်ဂှ် ကလေၚ်ဒက်ပတန်တုဲ ပ္ဍဲကဵုဂိတုအေပရဴဂှ် အာတ်မိက် သွက်ဂွံကဵုအခေါၚ် ဒက်ခၞံဗော်ရ။ နူဂှ် ကမ္မရှန်ပေါဲရုဲမာဲကၟိန်ဍုၚ် ကဵုအခေါၚ်တုဲ ဒှ်အာလုပ်ကဵုသၞောဝ်ရ။