နာဲမာန် – ပ္ဍဲကဵု စၟတ်တ္ၚဲ (၆) ဂိတုအဝ်ဂေတ် နူတနေံဏအ် အဃောကော်ပေဲါကောံဓရီု ပံက်ကမ္မတဳစန်ဒက် ပွိုၚ်ဍုၚ် ဗော်ဒဳမဝ်ကရေသဳမန် ပ္ဍဲပွိုၚ်ဍုၚ်ဇြပ်ဗုဂှ် ဂကူမန်တံ ဗွဲဂမၠိုၚ် ကဵုဆန္ဒအာတ်မိက် လုပ်ကေတ်တာလျိုၚ် ဗွိုၚ်ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ရ။
ကမ္မတဳစန်ဒက်ပွိုၚ်ဍုၚ်ဂှ် အတိုၚ်သၞောဝ်သ္ဇိုၚ်ဗော်ဒဳမဝ်ကရေသဳမန်မ္ဂး စပ္တံ (၉)တၠ စဵုကဵု (၁၅) ရုဲစှ်မာန်ရောၚ် ၜိုန်ရ ချူဓမံက်လဝ်သာ်ဂှ်ကီုလေဝ် ပေဲါရုဲစှ်ဗော်ဒဳမဝ်ကရေသဳမန် ကဆံၚ်ပွိုၚ်ဍုၚ်ဇြပ်ဗု နူတနေံတေံဂှ် လၟိဟ်ညးတိုန်စိုပ်ဖအိုတ် ဗၞတ်(၂၀၀) တၠဂှ် လၟိဟ်မၞိဟ် (၇၂) တၠ ဒုၚ်ရုဲစှ် လုပ်ကေတ်တာလျိုၚ် ပ္ဍဲဗော်ရ။
ပ္ဍဲကဵု ညးလုပ်ကေတ်တာလျိုၚ်လၟိဟ် (၇၂) တၠဂှ် (၁၉) တၠ လုပ်ကေတ်တာလျိုၚ် ပ္ဍဲကဵုကဆံၚ်ရေၚ်တၠုၚ် ကေၚ်ကာဗော်ရ။ ညးလုပ်ကေတ်တာလျိုၚ်ကဆံၚ်ရေၚ်တၠုၚ်ကေၚ်ကာဂှ်လေဝ် နကဵုပၟိက်ဆန္ဒညးကဵုညး ဒးအာတ်မိက် ကေတ်တာလျိုၚ်ရ။
“အဲဂွံဆဵုကေတ်ညးစၞးတံ နကဵုပၟိက်ဆန္ဒဇကုဇကု အာတ်မိက် လုပ်ကေတ်တာလျိုၚ် ဗီုဏံဂှ် အဲမိက်စိုတ် ကွေံကွေံရ ပ္ဍဲကဵုဗွိုၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မန်ပိုဲတှေ် တ္ၚဲဏံရ လမျီုစလုပ်ကၠုၚ်ပၠန်ယျဏောဝ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ညးစၞးတံ လုပ်ကေတ် တာလျိုၚ်ဂံၚ်ၚ်ညိ ညးလုပ်ယိုက်ဂၠေၚ် ပ္ဍဲဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ဗီုတ္ၚဲဏံဂှ် နကဵုအဲကေတ်ဂုဏ်စရာဲ ဇၞော်ဇၞော်ရ” သာ်ဏံ ဒုဥက္ကဌ (၂) နာဲတၠနန် ဟီုပ္ဍဲပေဲါကောံဓရီုဂှ်ရ။
ပေဲါရုဲစှ်ကမ္မတဳစန်ဒက် ကဆံၚ်ပွိုၚ်ဍုၚ်ဇြပ်ဗု ဗော်ဒဳမဝ်ကရေသဳမန်ဂှ် နကဵုကဆံၚ်ကမ္မတဳကီု ကဆံၚ်ကေၚ်ကာကီုဂှ် ညးကဵုဆန္ဒအာတ်မိက် လုပ်ကေတ်တာလျိုၚ် ဂၠိုၚ်ရ။ ဟိုတ်နူ ညးလုပ်ကေတ်တာလျိုၚ်ဂၠိုၚ်ဒၟံၚ်တုဲ ၜိုတ်ရ ဗၠေၚ်အာ နူသ္ဇိုၚ်သၞောဝ်ဒက်ပ္တန်ဗော်ကီုလေဝ် ညးလျိုၚ် ကဆံၚ်ဗဟဵုတံ ဒုၚ်လဝ်တဲဖအိုတ်ရ။
ပ္ဍဲကဵုဂကောံရေၚ်တၠုၚ်ကေၚ်ကာ ကဵုလဝ်ပၟိက်ဆန္ဒ (၁၉) တၠဂှ် ဂကောံဥက္ကဌ (၃)တၠ၊ ဂကောံညးအုပ်ကာ (၃) ကဵု ဂကောံသွာၚ်ကမၠောန်ကေၚ်ကာ တၞဟ်ဟ် (၁၃) တၠ ပါလုပ်ရ။ သှေ် (၅၃) တၠဂှ် ညးလျိုၚ်ကဆံၚ်ဗဟဵုတံ ဒးကဵုအခေါၚ်လုပ်ကေတ်တာလျိုၚ် ကမ္မတဳစန်ဒက်ပွိုၚ်ဍုၚ်ရ။
ညးမကဵုဆန္ဒ ကေတ်တာလျိုၚ်ကမ္မတဳစန်ဒက် ပွိုၚ်ဍုၚ် ‘နာဲခေက်’ ဟီုဂှ် “မွဲအခိၚ်တေံ ပိုဲဂစာန်ကၠုၚ်လဝ် လ္ပာ်ပရေၚ်လိက်ပတ်ပရေၚ်ယေန်သၞာၚ် ဆညိညဇြိုၚ်သာကီုလေဝ် ဟွံကလိဂွံဏီပုဟ်၊ လၟုဟ် ပိုဲဂွံကၠုၚ်ပံက်ဗော် ပ္ဍဲသၞောဝ် ဂွံချဳဒရာၚ်ကၠုၚ် ပရေၚ်ကောန်ဂကူပိုဲ ပ္ဍဲသၞောဝ် ပိုဲကေတ်အခေါၚ်အရာကောန်ဂကူပိုဲ ပ္ဍဲသၞောဝ်ဏောဝ် ပိုဲဆက်တုဲ ဂစာန်ကေတ်အာအခေါၚ်အရာကောန်ဂကူပိုဲဏောဝ်” သာ်ဏံ ဟီုရ။
ဗော်ဒဳမဝ်ကရေသဳ်မန်ဂှ် ကၠတ်ပါ်တိတ်ကၠုၚ် နူကဵုဗော်ဒဳမဝ်ကရေသဳမန်ကောန်ဂကူမန် NMDF ကရောံပေဲါကလိုက် ကမဵုညးဍုၚ်ကွာန် (၈) ပန်မ တေံရ။ ပေဲါရုဲမာဲ (၁၉၉၀) တုဲ မုဟွံလအ်မွဲသာ် ဗော်ဒဳမဝ်ရေသဳကောန်ဂကူမန် ဒးဒုၚ်ပလီုဏာ ကရောံဗော်ဒဳမဝ်ကရေသဳကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်ကီုရ။ ဗော်ဒဳမဝ်ကရေသဳကောန်ဂကူမန်ဂှ် ကြဴနူကဵု ဒးဒုၚ်ပလီုကၠေံဗော်တုဲ ချဳဒရာၚ်ကၠုၚ် ပရေၚ်တ္ၚဲကောန်ဂကူမန် သွာၚ်ပရေၚ်လိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန် တန်တဴချဳဒရာၚ်ဒၟံၚ် ပရေၚ်ဖေါအ်ဗြေဝ်မဟာဇန်ရ။
ပေဲါရုဲမာဲ (၂၀၁၀) တုဲ အကာဲအရာ ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာ အယောၚ်အလာ ဒဳမဝ်ကရေသဳ မံက်တိုန် ညိဂှ်ရ ကောန်ဂကူဂမၠိုၚ် ဒက်ပ္တန်ကၠုၚ်ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် ပ္ဍဲဗွိုၚ်သၞောဝ်ကီု အလဵုအသဳလေဝ် ကော်ဘိက်ကၠုၚ် ဂကောံရပ်လွဟ်ကောန်ဂကူဂမၠိုၚ် သွက်ဂွံကေတ်ဓဝ်ၜိုဟ်လလမ် အလုံဍုၚ်ကီုတုဲ ဗော်ဒဳမဝ်ကရေသဳကောန်ဂကူမန်ဂှ် ပြံၚ်လှာဲယၟု ဗော်ဒဳမဝ်ကရေသဳမန်တုဲ ပ္တိုန်ကၠုၚ်အခေါၚ်ပံက်ဗော်ပ္ဍဲဗွိုၚ်သၞောဝ် အလဵုအသဳ နကဵုအလန်ဒုတိယရ။