မာံသုတ – သွက်ဂွံကၠောန်ဗဒှ် တ္ၚဲကောန်ဂကူမန် မရနုက်ကဵု ၆၆ ဝါ ပ္ဍဲဍုၚ်လ္ဂုၚ်ဂှ် နူတနေံတေံ ရုဲစှ်ဒက်ပ္တန် ကမ္မတဳကေၚ်ကာ ပ္ဍဲဇြပ်သဘၚ်ဓရ်မန် ဍုၚ်လ္ဂုၚ် မၞုံလပါ်သၠုၚ်ကျာ ပါၚ်မုက်ကျာ်လ္ဂုၚ်ရ။
ရုပ်ပလီုကၠေံ ကမ္မတဳ ကၠောန်ဗဒှ်တ္ၚဲကောန်ဂကူမန် မရနုက်ကဵု ၆၅ ဝါ သၞာံအာတေံတုဲ ဒက်ပ္တန်ကမ္မတဳတၟိ သွက်သၞာံဏံရောၚ်ဂှ် ညးအုပ်ကာ ကမ္မတဳကၠောန်ဗဒှ် တ္ၚဲကောန်ဂကူမန် ဍုၚ်လ္ဂုၚ် နာဲသဵုကျဳ ဟီုရ။
ပ္ဍဲကမ္မတဳ ကၠောန်ဗဒှ် တ္ၚဲကောန်ဂကူမန် သၞာံဏံဂှ် ဥက္ကဋ္ဌ နာဲဖေတေန်၊ ဒုဥက္ကဋ္ဌ (၁) နာဲသဝ်ဥူ၊ ဒုဥက္ကဋ္ဌ (၂) မိကောန်ချေတ်ချေတ်၊ ဒုဥက္ကဋ္ဌ (၃) မိကျေန်တာန်၊ ညးအုပ်ကာနာနာ နာဲသဵုကျဳ၊ ဖက်ဆောညးအုပ်ကာ (၁) မာံချဵုဝေန်၊ ဖက်ဆောညးအုပ်ကာ (၂) မာံရာဇာ၊ ဖက်ဆောညးအုပ်ကာ (၃) မိနဳလာခေန်၊ သကိုပ်ဘဏ္ဍာ မာံသဵုအံၚ် သီုဖအိုတ် ဂကောံကမ္မတဳ ပါလုပ် ၃၅ တၠရ။
တ္ၚဲကောန်ဂကူမန် သၞာံအာဏံဂှ် အခိၚ်နူဂယး ဖါပ်သၚ်ကဵုဒါန် ကေုာံ ဒုၚ်တၠုၚ်ကၟုဲ နကဵုပုၚ်အတးသၚ်္ကြာန် ပ္ဍဲကွာန်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တုဲ အခိၚ်သဝ်တ္ၚဲဂှ် လဟိၚ်ကဵုအခိုက်ကၞာမ် ပ္ဍဲဗလးညးဍုၚ်ကွာန် ကေုာံ ဥဒျာန်ညးဍုၚ်ကွာန် ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ရ။
“ညံၚ်ဂွံခိုဟ် လတူနူသဘၚ်ကၞာသၞာံအာဂှ် ရန်လဝ်ကီုရ။ သွက်တ္ၚဲကောန်ဂကူမန် ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ဏံဂှ် (နာဲထောန်အုၚ်) မိပါန်ကျဳ စုတ်လဝ်သြန်ဗွဝ်ထာဝရ မွဲကၠံကိုဋ်။ ပံၚ်သီုသြန်တၠကမၠောန် ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်မန်ကီု၊ တၠဒါန်မွဲမွဲကီုတှေ် သွက်ဂွံကၠောန် တ္ၚဲကောန်ဂကူမန် မိပ်မိပ်လဟိၚ်လဟိၚ်ဂှ် ရုမ်ဂပ်မံၚ်ဏောၚ်” သာ်ဝွံ နာဲသဵုကျဳ ဟီုရ။
သဘၚ်ကၞာ တ္ၚဲကောန်ဂကူမန် ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ဝွံ စဵုကဵုစိုပ်သၞာံ ၁၉၈၈ တေံ ကၠောန်ဗဒှ်ကၠုၚ် ပ္ဍဲဖလာတ်သီဗု နကဵုပေဲါလက်ပၠုဲ အခိုက်ကၞာမန်၊ ပေဲါမိပ်လဟိၚ်နာနာတုဲ ဗွဲကြဴ ဒးဆုဲပြံၚ်အာ ပ္ဍဲရုၚ်ဇာတ်ပဒုမ ရ။
သဘၚ်ရတုထဝ် ပ္ဍဲသၞာံ ၁၉၉၇ ဂှ် ဒးဒုၚ်ကၟာတ်လဝ် ပ္ဍဲရုၚ်ဇာတ်ပဒုမတုဲ ဘဘၚ်ကၞာ မရနုက်ကဵု ၆၅ ဝါဂှ် နူရုၚ်ဝန်ဇၞော် ရးလ္ဂုၚ် ကလေၚ်ကဵုအခေါၚ်ကၠောန်ရ။
တ္ၚဲကောန်ဂကူမန် မာ်မွဲစွေက်ဝွံ စကၠောန်ဗဒှ်ကၠုၚ် နူသၞာံ ၁၉၄၈ တုဲ ဗွဲကြဴ ကၠောန်ဗဒှ်ကၠုၚ် ပ္ဍဲဒေသမန်၊ ကွာန်မန်နာနာ သီုပေဲါဇာတ် မိပ်မိပ်လဟိၚ်လဟိၚ်ရ။
တုပ်တဴသာ်ဂှ်ကီု တ္ၚဲကောန်ဂကူမန် (ဗဟဵု) မပါလုပ် သီုပွိုၚ်ဍုၚ်နာနာဂှ် ဒက်ပ္တန်ကၠုၚ် ပ္ဍဲဂိတုသေပ်တေမ်ပါ ၁၆ ပ္ဍဲဍုၚ်မလီုတုဲ ရု်စှ်လဝ် ဥက္ကဋ္ဌ နာဲတေန်အံၚ် ကေုာံ ညးအုပ်ကာနာနာ နာဲလျးတၟး တံရ။
“ရုပ်ပလီု ကမ္မတဳ (ဗဟဵု) တ္ၚဲကောန်ဂကူမန် မရနုက်ကဵု ၆၅ ဝါတုဲ ထပ်ရုဲစှ် ကမ္မတဳတၟိတုဲယျ၊ သၞာံဏံ ဗဟဵုဂှ် ကၠောန်ဗဒှ်ပ္ဍဲဍုၚ်ပံၚ်ဏောၚ် ဖျေံလဝ်သ္ဂုတ်သွာတ်” သာ်ဝွံ ဥက္ကဋ္ဌ ကၠောန်ဗဒှ် တ္ၚဲကောန်ဂကူမန် မရနုက်ကဵု ၆၅ ဝါ ဒံက်တာမေန်ကျဳဝေန် ဟီုရ။
တ္ၚဲကောန်ဂကူမန် ကဆံၚ်ဗဟဵုဂှ် စပ္တံနူသၞာံ ၁၉၉၇ သဘၚ်ရတုထဝ် စဒက်ပ္တန်ကၠုၚ်လဝ်တုဲ မွဲသၞာံမ္ဂး ကၠောန်ဗဒှ် ပ္ဍဲမွဲပွိုၚ်ဍုၚ် နကဵုအလန်ရ။ သၞာံအာဏံဂှ် ကၠောန်ဗဒှ်ကၠုၚ် ပ္ဍဲကွာန်ကအ်ဗိန်၊ ပွိုၚ်ဍုၚ်ကအ်ကြိက်၊ တွဵုရးကရေၚ်ရ။
ပ္ဍဲကာလအလဵုအသဳတၟိ တိုန်ကၠုၚ်ဏံဂှ် အခေါၚ်ကၠောန်ဗဒှ် တ္ၚဲကောန်ဂကူမန်ဂှ် ဟွံဒးဒုၚ်ကရေပ်ဓရတ် ညံၚ်ရဴသၞာံကၠာကၠာတေံတုဲ ဗၠးၜးကၠုၚ်ရောၚ်ဂှ်လေဝ် ဂွံဆဵုကေတ်ရ။