သ္ဍဴနန်၊ ဂိတုနဝ်ဝေမ်ဗာ ၂၉၊ သၞာံ ၂၀၁၉
ပ္ဍဲကဵုတွဵုရးဍုၚ်မန် ပွိုၚ်ဍုၚ်ကျာ်မြဟ် ဒေသဒဵုသာဲ ကမ္ပဏဳ June Cement Industry Limited အရၚ်ဂွံသိုၚ်ခၞံ ရုၚ်စက်တိဗုတ်ဂှ် ကၠောန်လဝ်လိက်ဒုၚ်စဳရေၚ် စၟဳစၟတ်သ္ၚဳဂၠိပ် ပရေၚ်ဇီုကပိုက် ပွဳပွူသဘာဝ (EIA) ဂှ် ညးဒေသတံ ဟွံဂွံအခေါၚ်လ္ၚတ် တၚ်နၚ်တံဏီရောၚ် ဂွံတီကေတ်ရ။
“စပ်ကဵု (EIA) ဏံတုဲတှေ် ဍေံတံ ဟီုကေတ်မံၚ်သက်က်ရ။ ကၠောန်လေဝ် ဟွံကၠောန်ပုဟ်။ ကဵုရဲကွာန်တံလေဝ် ဟွံလဴစလဝ်ပုဟ်။ သီုဟွံကဵုဗဵု ဟွံကဵုလ္ၚတ်ပုဟ်။ ဗီုဍေံတံ ဒးစိုတ်ရ ဍေံတံကၠောန် ဍေံတံဟီုကေတ် ဒှ်မံၚ်ဗီုဂှ်လေဝ်” သာ်ဝွံ နာဲထုၚ်လေန် ရဲကွာန်မွဲဂြဝ် ဟီုရ။
June Cement Industry Limited တံ ကၠောန်လဝ် ပရေၚ်ဓမံက်ရုပ်ရဴ ကမၠောန် (EIA) ဂှ်တုဲ ပ္ဍဲကဵုဂိတုနဝ်ဝေမ်ဗာ (၁၇) တေံ ကၠောန်ကၠုၚ်လဝ် ပေဲါသောၚ်ကလး ပ္ဍဲကဵုကွာန်မွဲဂြဝ်ကီု ဂွံတီကေတ်ရ။
“စပ်ကဵုပရေၚ်ဍေံတံသိုၚ်မံၚ်ရုၚ်စက်ဂှ် ပိုဲဒစဵုဒစး ဟွံသေၚ်ပုဟ်။ အဓိကဂှ် သိုၚ်ရုၚ်စက်ဏံတုဲတှေ် ညံၚ်ဟွံဂွံစကာဇြဟတ် တၟံချးပၠန်ဂှ်မွဲ၊ တုဲတှေ် ထီုနွံမံၚ် ပ္ဍဲကဵုဒေသဒဵုသာဲဂှ် လ္ပကဵုလီုလာ်၊ ပ္ဍဲကဵုၜဳ က္ၜၚ်တံ အာကၠုၚ်မံၚ်တုဲ ပရၚ်လာ်မံၚ်တံဂှ် ညံၚ်ဂွံကေတ်ကဵုတာလျိုၚ်” သာ်ဝွံ ညးဒေသကွာန်မွဲဂြဝ် နာဲထောန်ကျဳ ဟီုရ။
သွက်ဂွံကၠောန် လိက်ဒုၚ်စဳရေၚ် EIA ဏံဂှ် ပ္တိုန်ထ္ၜးလဝ်ကဵု အလဵုအသဳတွဵုရးဍုၚ်မန်တုဲ ဓမံက်မံၚ်ရုပ်ရဴရောၚ် ဝန်ဇၞော်တွဵုရးဍုၚ်မန် ဌာနသယံဇာတကဵု ထိၚ်ဒဝ်ပွဳပွူသဘာဝ ဒံက်တာနာဲကျဳဝေန် ဟီုရ။
“EIA ဍေံတံ သွက်ဂွံပတိတ်တၟံခပဵုဂှ် ကမ္ပဏဳတံ ဓဇက်အစဳဇန်တုဲ ပ္တိုန်ထ္ၜးလဝ်ကဵု ရုၚ်ဌာန်ဂအုပ်နွံမံၚ်ဏောၚ်” သာ်ဝွံ ဝန်ဇၞော် ဂးရ။
သွက်ဂွံပတိတ်အာတၟံခပဵုဂှ် ဂွံလဝ်လာၚ်ဇြေန်ကၠောန်တၟံ နူကဵုသၞာံ (၂၀၁၁) စဵုကဵု (၂၀၂၁) ဂှ် ကဵုလဝ်အခေါၚ်နွံတုဲ လၟုဟ်ဝွံ ထပ်ဆက်လဝ်အာယုက် နူကဵု (၂၀၂၁) စဵုကဵု (၂၀၃၆) တေံ အလဵုအသဳတွဵုရးဍုၚ်မန် ထပ်ကဵုလဝ် အခေါၚ်ပၠန်ရောၚ်။
“ဍေံတံဖံက်မါၚ် ကမၠောန်ဇၞော်တှေ် အရၚ်ဂွံပတိတ်တၟံခပဵုဂှ် ဒးကၠောန် EIA မွဲဏောၚ်။ သွက်ဂွံသိုၚ်ရုၚ်စက်တိဗုတ် (တိဗိလာတ်) ဂှ်လေဝ် ဒးကၠောန် EIA ပၠန်ဏောၚ်။ စပ်ကဵုဇြဟတ်ဓာတ်လလဳဂှ် ကၠောန်ကဵုတၟံချးတှေ် သွက် (၁) မဳဂါဝါတ်လေဝ် ဒးကၠောန် EIA ပၠန်ဏောၚ်” သာ်ဝွံ ဒံက်တာနာဲကျဳဝေန် ဟီုရ။
ကမ္ပဏဳတိဗုတ် June ဂှ် ဓလိုက်လဝ်တမ်ရိုဟ် သြန်အမေရိကာန် (၄၇၁) ပြကောဋိကိုတ်တုဲ မွဲတ္ၚဲမ္ဂး သွက်ဂွံကၠောန်ပ္တိတ် တိဗိလာတ် လျိုၚ် (၅၀၀၀) တာန်ရောၚ် ဂွံတီကေတ်ရ။
