ဝဏ္ဏမာန်၊ မာ် ၁၃ မံက်၊ ဖေဖဝ်ဝါရဳ ၆၊ ၂၀၂၀
ခြာဟွံလံမ္ဂး နူကဵုဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်တံ သ္ဒးရေၚ်တၠုၚ် စရၚ်ညးစၞးလၟောဝ်အမာတ် (အလံၚ်အမာတ်) တံရ။ ဒးပကောံပကေဝ်စရၚ် ညးစၞးအလံၚ်အမာတ် သွက်ဂွံလုပ်ဒုၚ်ရုဲ ပ္ဍဲပေဲါရုဲမာဲ ၂၀၂၀ ဏံရ။
သွက်ပေဲါရုဲမာဲ ၂၀၂၀ ဏံဂှ် နူကဵုဗော်ညဳသၟဟ်မန်ဂှ် ချူဓဇက်လဝ် မဟာဗျူဟာပေဲါရုဲမာဲ သွက်ဂွံဇၞးမာဲတုဲအာတုဲ ဟွံလံမ္ဂး သွက်ဂွံလးဖျေံကဵု သွာၚ်ညးကုညးနွံရ။
သွာၚ်ညးကဵုညးဟီုဂှ် ပ္ဍဲကဵုလၟေၚ်ကမၠောန်ကိုန်စဳဇန် မဟာဗျူဟာပေဲါရုဲမာဲ ၂၀၂၀ ဏံဂှ် လၟေၚ်ကမၠောန်နူကဵုဗော် ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် မုဒးကၠောန်နွံ၊ လၟေၚ်ကမၠောန်သွာၚ်ဂကောံမဟာဇန် မုဒးရေၚ်တၠုၚ်နွံ ဓဇက်လဝ်လၟေၚ်ကမၠောန် အဆံၚ်ဆံၚ်တုဲ ကဏ္ဍသွာၚ်နာနာသာ် ချူဓဇက်လဝ်ရ။
ပ္ဍဲကဵုလၟေၚ်ကမၠောန်ကိုန်စဳဇန် မဟာဗျူဟာပေဲါရုဲမာဲ သွက်ဂွံဇၞးမာဲဂှ် ပရေၚ်ရုဲစှ်ညးစၞးလၟောဝ်အမာတ် (အလံၚ် အမာတ်)၊ ပရေၚ်ကဵု နဲကဲစုတ်မာဲ၊ ကဵုလညာတ်သွက်ဂွံအာစုတ်မာဲ စပ္တံနာနာသာ်ဂှ် လုပ်လၟိဟ်ရ။ ပ္ဍဲဂှ်မ္ဂး ဥပမာမ္ဂး ပ္ဍဲကဵုပရေၚ်ရုဲစှ် ညးစၞးအလံၚ်အမာတ်မ္ဂး နကဵုဗော်ညဳသၟဟ်မန်ဟေၚ် ရေၚ်တၠုၚ်အာတုဲ ပ္ဍဲကဵုပရေၚ်ကဵုပညာ စပ်ကဵုပေဲါရုဲမာဲဂှ် သွာၚ်ဂကောံမဟာဇန်တံ သွက်ဒးရေၚ်တၠုၚ်အာရ။
ဟီုကၠုၚ်ပရောပေဲါရုဲမာဲမ္ဂး ပြဟ်ဟ်ဏံဂှ် စပ်ကဵုပရေၚ်ရုဲစှ် ညးစၞးအလံၚ်အမာတ်ဂှ် ဒးဟီုကၠုၚ်အရေဝ်ရ။ တၟော်ရံၚ်ကဵု ပေဲါရုဲမာဲတုဲကၠုၚ် ၂၀၁၀ တေံကီု၊ ပေဲါရုဲမာဲ ၂၀၁၅ ဂှ်ကီုမ္ဂး ညးစၞးလၟောဝ်အမာတ် (အလံၚ်အမာတ်) ညးဒုၚ်ရုဲတံဂှ် ညးဍုၚ်ကွာန်စုတ်ကဵုမာဲတံ ပရေၚ်ဆဵုဂဗအောန်ကီု၊ လညာတ်သမ္တီ ပရေၚ်စုတ်မာဲအောန်ကီုတုဲ ဗီုဒှ်ကဵုဒှ်ဂှ် စုတ်ဏာမာဲတုဲရ။
ပေဲါရုဲမာဲ ၂၀၂၀ ဏံဂှ် ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ဆဵုဂဗကၠုၚ် ၜါပ္ၚံက်တုဲအာရ။ ပရေၚ်ဆဵုဂဗပေဲါရုဲမာဲဂှ် နွံကၠုၚ်ဗၞတ်ထေက် ကြိုက်၊ လညာတ်သမ္တီပရေၚ်စုတ်မာဲဂှ် ဂွံကၠုၚ်ဗၞတ်ထေက်ကြိုက်တုဲ ပရေၚ်ရုဲစှ် ညးစၞးအလံၚ်အမာတ်လေဝ် တီ ကၠိုဟ်ကၠုၚ်ၜိုတ်ထေက်ကြိုက်ရ။
ပရေၚ်ဆဵုဂဗတုဲကၠုၚ်တေံတုဲ အလံၚ်အမာတ်လ္ၚဵု ဇၞးမာဲ ဒှ်အာအမာတ်တုဲ ဟွံရေၚ်တၠုၚ်ဒတုဲဖဵု သွက်ညးဒေသ ကောန်ညးဍုၚ်ကွာန်မွဲသာ်၊ ဟွံစှေ်ဆဵုဂဗ ကုညးဍုၚ်ကွာန်မွဲသာ်၊ ဟွံရေၚ်တၠုၚ်ကဵု ပရေၚ်ဒတုဲဖဵု ဖေါအ်ဗြေဝ် ညးဒေသတံမွဲသာ် ဒဒှ်သာ်ဏံ ဒးဒုၚ်စောဒကကၠုၚ်နွံရ။
“ပ္ဍဲကဵုပေဲါရုဲမာဲ ၂၀၂၀ ဏံတှေ် ညးစၞးဒုၚ်ရုဲလၟောဝ်အမာတ် (အလံၚ်အမာတ်) ဂှ် ပရေၚ်ပညာဗၞတ်ထေက် ကြိုက် ဒးနွံဏောၚ်၊ ပရေၚ်လ္ၚတ်ဂၠုက်ဂၠာဲ တၚ်နၚ်ပရိုၚ် ပ္ဍဲစက်ဂတာပ်ခေတ် ဒးဒှ်ဏောၚ်၊ ဒးဒှ်ရဲညးဒေသ ထံက်ဂလာန်ဒးဒှ်ဏောၚ်၊ တုဲမွဲသာ်ဂှ်တှေ် ညးလ္ၚဵု ရဲကၠောန်မံၚ် ပရေၚ်ဂကောံမဟာဇန် လ္တူဍုၚ်လ္ၚဵုဂှ် ညးဂှ် ရဲလ္တူဍုၚ်ဂှ် ဟွံသေၚ်ပုဟ်၊ ဆဂးတှေ် ညးကၠောန်လဝ် ပရေၚ်ဒတုဲဖဵု လ္တူဍုၚ်ဂှ်ဂၠိုၚ်မံၚ် မၞိဟ်တီညးလေဝ် ဂၠိုၚ်မံၚ် နူကဵုဗော်ဖျေံလဝ်ဂှ်တှေ် ဒးဒှ်ရဲဒေသဂှ်တွဵုရောၚ်တှေ် ဣဏံလေဝ် သွက်ဒးချပ်မွဲ” နာဲသိုက်ရတ် နူဂကောံ ကဵုပညာသၟတ်မန် (MYEO) ဂှ် ဟီုထံက်ထ္ၜးရ။
နကဵုဗော်ညဳသၟဟ်မန်မ္ဂး ပြဟ်ဟ်ဏံ ညးတံဟီုဓမံက်ဒၟံၚ်မွဲတၚ်ဂှ် ညးဒုၚ်ရုဲအလံၚ်အမာတ်ဝွံ ဒးဒှ်ညးထံက်ဂလာန် နူဒေသရောၚ် နာဲလျးတၟး ဖက်ဆောညးအုပ်ကာ ၁ ဗော်ညဳသၟဟ်မန် ဟီုကၠုၚ်လၟိုန်ရ။
ပေဲါရုဲမာဲ ၂၀၂၀ အလန်ဏံဂှ် အဒေါဝ်ၝောံဍုၚ်-ဍုၚ်ရးဇၞော်တံမ္ဂး ဗော်ဇြဟတ်ဇၞော် ၜါဗော် (USDP, NLD) ၜါဗော် တံ သွက်ဒးပြိုၚ်ဇၞော်ကဵုဇြဟတ်နွံတုဲ ပ္ဍဲဒေသတွဵုရး ကောန်ဂကူကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံမ္ဂး ဗော်ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ ဖန်ပလေဝ်လေဝ်ဇြဟတ်နွံရ။ ဗီုကဵုဗော်မန်မ္ဂး ဗော်ၜါဂှ် သီုကဵုပံၚ်လဝ်ဇြဟတ်နူဗွိုၚ်မ္ၚးဗော်တုဲ ပံၚ်ပကောံဒက်ပတန် လဝ်ရ။ တွဵုရးဂကူတၞဟ်တၞဟ်လေဝ် ပံၚ်ပကောံလဝ် ဇြဟတ်ဗော်ညးတံ နွံကီုရ။
ရဲသၟာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်လ္ၚဵုတံတော်လဝ်မ္ဂး ပေဲါရုဲမာဲ ၂၀၂၀ အလန်ဏံမ္ဂး ဇြဟတ်ညးစၞးအမာတ် ကောန်ဂကူ ကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံ သွက်ဂွံစိုပ်ကၠုၚ် လ္တူဗွိုၚ်ကၠတ်ထဝ် လၟိဟ်ဂၠိုၚ်တိုန်ဗွဲစၟတ်ရောၚ် သ္ၚဳဂၠိပ်လဝ်အိုတ်ရ။
သာ်ဂှ်မ္ဂး ညးစၞးလၟောဝ်အမာတ် (အလံၚ်အမာတ်) ဒုၚ်ရုဲတံဂှ် စရာဲဍာ်ဒကေဝ် ဒးနွံဗီုလဵုတုဲ ဒုၚ်ရုဲစှ်ထေက်ရောဂှ် သွက်ဒးသဳကၠဳရ။ အ္စာကၞေဟ်နန်တၠနာဲဂှ် “အမာတ် ပ္ဍဲကဵု ၂၀၂၀ ဏံတှေ် ဒးဒှ်အမာတ်ဂံၚ်သ္ကာ ဒးဂံၚ်ဟီုပ္တိုန်ထ္ၜး ဒးဒှ်ဏောၚ်၊ ဒးကလၚ်ရမျာၚ်ညးဍုၚ်ကွာန်၊ အမာတ်အဆံၚ်ပညာၜိုန်လဵုသၠုၚ်သၠုၚ် ဟွံကေတ်စဆန္ဒညးဍုၚ်ကွာန် တရဴထောံစးကဵု ညးဍုၚ်ကွာန် ဟွံစိုပ်တရဴ၊ ပညာလေဝ် ဒးနွံၜိုတ်ထေက်ကြိုက် ဒးဂံၚ်ဟီုပ္တိုန်ထ္ၜး စၞးညးဍုၚ်ကွာန် ဒးဒှ်ဏောၚ်” ဗီုဏံ ညးဟီုရ။
လ္တူလညာတ်အ္စာကၞေဟ်နန်တၠနာဲ (ကွာန်တၟိကုန်ဗဴ) ဂှ် နာဲမန်ထဝ် (ဆဆဵု) ဍုၚ်လၟိုၚ် ထပ်ဗပေၚ်လဝ်သာ်ဏံ ပၠန်ရ။ “အဲညာတ်ဂှ်တှေ် အမာတ် ၂၀၂၀ ဏံဂှ်တှေ် ဒးဒှ်ကောန်ညးဒေသဏောၚ်၊ မွဲပၠန်ဂှ် ဆေၚ်စပ်ကဵု ပရေၚ် ကမၠောန်ပရဟိတ ကောန်ဂကူ အောန်အိုတ် အကြာၜိုတ် ၁၀ သၞာံ ဒးကေၚ်ကၠောန်လဝ်နွံမှ ပိုဲပတှေ်စဂွံဏောၚ် စှေ်စိုတ်” သာ်ဏံ ဟီုရ။
တုဲကၠုၚ်ပေဲါရုဲမာဲ ၂၀၁၅ ဗီုကဵုဗော်အေန်အေဝ်ဒဳတံမ္ဂး လ္ပရံၚ်ပူဂဵု- ရံၚ်ဗော်တုဲ စုတ်မာဲ ဗီုဏံ ညးတံပ္တိတ်ရမျာၚ်တုဲ ဖတိုက်ဖၟောဝ်ကၠုၚ်ညးဍုၚ်ကွာန်ရ။
ပေဲါရုဲမာဲ ၂၀၂၀ ဏံဂှ် ရံၚ်ဗော်တုဲ စုတ်မာဲဟာ? သာ်ဂှ်ဟွံသေၚ်မ္ဂး လ္ပရံၚ်ဗော် ရံၚ်ပူဂဵုတုဲ စုတ်မာဲဟာ?၊ မွဲပၠန်ဂှ် ပ္ဍဲဗော်ဂှ် ရံၚ်ပူဂဵုတုဲ စုတ်ကဵုမာဲ ဗီုဏံလေဝ် ဟီုဓမံက်ပ္တိတ်ကၠုၚ်နွံရ။
စပ်ကဵုပေဲါရုဲမာဲ ၂၀၂၀ ဏံတုဲ ‘ဂွံပတုဲဖဵုကဵု ညးဍုၚ်ကွာန်မာန်ဂှ် အလံၚ်အမာတ်စရာဲဍာ်ဒကေဝ် နွံဗီုလဵုမှ စုတ်ကဵုမာဲ ထေက်ရော’ တုဲ ဂိတုဂျာန္နဝါရဳ ၂၇ ဂှ် နူကဵုအစဳဇန် ဌာန်ပရိုၚ်မန် ကၠောန်သ္ပပေဲါသဳကၠဳ ပတိုန်ဖျေံဂလာန် Debate ပ္ဍဲရာမညဟဝ်တေဝ် ဍုၚ်မတ်မလီုရ။
နာဲမေန်လာတ် (ဍုၚ်ဇြပ်ဗု) ဂှ် “ဒးတီကၠိုဟ် ဝၚ်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန် (ကၟိန်ဍုၚ်ဗၟာ)၊ စက်ယန်ဗျူရဵုကရေသဳ (ဗျူရိုက ရေစီယန္တရား)၊ ဒးဖျေံမူဝါဒမာန်၊ ဒးမၚ်ကျောဝ် အလဵုအသဳ သောဲသောဲဗြောဲဗြောဲ ဒးလေပ်ရောၚ်” ဗီုဏံ ပတိုန် ထ္ၜးရ။
နာဲကောတၠရတ် (ပယျဵု-ဝၚ်က) ဂှ် ဒးတီကၠိုဟ်လဝ် ပရေၚ်အဝဵုပိတန်ရောၚ်၊ အဝဵုပိတန်ဟီုဂှ် အဝဵုချူခၞံသၞောဝ်၊ အဝဵုအုပ်ဓုပ်၊ အဝဵုကုတ်သၞောဝ်ဒန်သၞောဝ် ပရေၚ်ပိသာ်ဏံ ညးဒုၚ်ရုဲစှ်ဂှ် ဒးတီကၠိုဟ်လဝ်ရောၚ် ဂးရ။
မိမြဟ်သန် (ဥက္ကဌဂကောံသၟတ်မန်လညာတ်တၟိ) ဂှ် ၜိုတ်လဵုတၚ်ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ်လဝ် ပရေၚ်ဒတုဲဖဵု ကုညးဍုၚ် ကွာန်တံ ပၟိက်ဇၞော်၊ သွက်ဂွံရေၚ်တၠုၚ်ကဵု သွက်ညးဍုၚ်ကွာန်တံဂှ် ၜိုတ်လဵုအမာတ်ဂှ် ချပ်လဝ်နွံကီု၊ မွဲသာ်ပၠန်ဂှ် အမာတ်ညးဍုၚ်ကွာန်တံစုတ်ကဵုလဝ်မာဲဂှ် ၅ သၞာံမှ ပိုဲမိက်ဂွံဆဵုဟွံသေၚ်ပုဟ်၊ ဒးစှေ်သောၚ်ကလး ဒးစှေ်ဆဵုကဵု ညးဍုၚ်ကွာန်တံလၟိုန်ရောၚ်၊ အမာတ်မွဲ အရာလဵုဟွံဟီု အခိၚ်ညးဍုၚ်ကွာန်တံ ကာမံက်တိုန် ဒးဘဲဒဏ်သဘာဝ ဟီုဟီု အမာတ်ဂှ် ဒးမံၚ်ကြပ်ကဵုညးဍုၚ်ကွာန်တုဲ ဒးဘိုၚ်သောၚ်ကလးကဵုမာန်၊ အရာလဵုဂှ် ပိုဲကဵုဖျုန်တုဲ ဒးဓမံက်ရုပ် ရဴ ပ္ဍဲဒေသပိုဲရော ဒးချူဖျေံလဝ်ကိုန်စဳဇန်တုဲ ဒးစှေ်သောၚ်ကလးကဵု ညးဍုၚ်ကွာန်တံလၟိုန်ရောၚ် မပ္တံသာ်ဏံ သဳကၠဳ ဏာရ။
ပေဲါရုဲမာဲ ၂၀၂၀ ဏံဂှ် ကောန်ဂကူဂမၠိုၚ်ဂှ် ဂစာန်ကၟောန်ဒၟံၚ် ညးစၞးအမာတ်ဂကူဇကု ညံၚ်ဂွံစိုပ်ဗွိုၚ်ကၠတ်ထဝ် လၟိဟ် ဂၠိုၚ်ဂၠိုၚ်မာန်တုဲ သ္ဂောံကဵုအာဇြဟတ်ဓရိုဟ် ပရေၚ်ပြံၚ်သၠာဲ သၞောတ်ဒက်ပတန်ဍုၚ်ရ။
ပ္ဍဲကဵုဂကူမန်တ္ၚဲဏံလေဝ် ဗွိုၚ်နာနာဂှ် ပံၚ်ပကောံသ္ပဇြဟတ်တုဲ စဳဇန်ဒၟံၚ် ပရေၚ်မန်ဂွံဇၞးမာဲ ပ္ဍဲပ္ၚံက် ၂၀၂၀ ဏံနွံရ။ သွာၚ်ဗော်ပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်မန်ကီု၊ သွာၚ်ဂကောံမဟာဇန်ကီု ပေဲါဇာတ်-ဂဳတ-သၟတ် ကဏ္ဍနာနာဂှ် ချပ်စဳဇန်ဒၟံၚ် သွက်မန် ဂွံဇၞးမာဲအိုတ်ရ။
တၟော်ကဵုပေဲါရုဲမာဲ ၂၀၁၀ တေံမ္ဂး ဗော်မန်လေဝ်မွဲဗော်ဓဝ်ကီု၊ ဗော်ဇြဟတ်ဇၞော် အေန်အေဝ်ဒဳလေဝ် ဟွံဒုၚ်ရုဲကီုတုဲ ညးစၞးမန်ဂွံဇၞး (၁၆) တၠရ။ ပေဲါရုဲမာဲ ၂၀၁၅ ဂှ် ဗော်မန်ပြး၊ ဗော်အေန်အေဝ်ဒဳလေဝ် လုပ်ဒုၚ်ရုဲတုဲ ဂွံဇၞး (၄) တၠဓဝ်ရ။
ပေဲါရုဲမာဲ ၂၀၂၀ ဏံဂှ် ဗော်မန်-ဂကောံမဟာဇန် ကောံကလောံကၠုၚ်ရ။ ဟိုတ်နူဇြဟတ်မန်ကောံကလောံကၠုၚ်တုဲ ပေဲါရုဲမာဲ ၂၀၂၀ ဏံမ္ဂး ညးစၞးမန် သွက်ဒးဇၞးမာဲလၟိဟ်ဂၠိုၚ်ရောၚ်ဂှ် ညးဂမၠိုၚ် စၟဳတော်လဝ်ရ။
အ္စာကၞေဟ်လေဝ်ဒှ် သၟာပရေၚ်ဍုၚ်ကွာန်လေဝ်ဒှ် နာဲအံက်သာဂှ် ပ္ဍဲကဵုပေဲါရုဲမာဲ ၂၀၂၀ ဏံဂှ် ညးစၞးဗွိုၚ်အကြာဗၞတ် ၂၀ တၠ ဇၞးမာန်ရောၚ် သ္ဂးရ။
“ပွိုၚ်ဍုၚ်ရေဝ်ဂှ် ဂွံ ၅ တၠဒှ်မာန်၊ အောန် ၄ တၠ ဂွံဏောၚ်ထေၚ်၊ ပွိုၚ်ဍုၚ်ဇြပ်ဗုဂှ် အောန်တှေ် ၂ တၠ ဒးဂွံဏောၚ်ထေၚ်၊ ပွိုၚ်ဍုၚ်မုဟ်ဍုၚ်ၜိုတ် ၃ တၠဟာ၊ မတ်မလီုဂှ် ဟွံဂံၚ်စၟဳစဏီ၊ ကျာ်မြဟ်တှေ် ၜိုတ် ၂ တၠ၊ ခၟိုၚ် ၜိုတ် ၂ တၠ၊ ပံၚ် ၂ တၠ၊ ကအ်ကြိက် ၂ တၠ၊ ဍာ်ဗုဂှ် မၞိဟ်ခိုဟ်ဂှ် ၁ တၠ ဂွံမာန်ဏောၚ်စှေ်စိုတ်ရ၊ သရောပ်တှေ် အကြာဗၞတ်ဗွိုၚ် ၂၀ တၠ ဂွံမာန်ဏောၚ်ထေၚ်” သာ်ဏံ ဟီုရ။
ပ္ဍဲကဵုတွဵုရးဍုၚ်မန် ၁၀ ပွိုၚ်ဍုၚ်ဂှ် လၟိဟ်ဂကူမန်ဂၠိုၚ်၊ ညးစၞးမန်တံ ပတှေ်စှေ်စိုတ်ဂွံဂၠိုၚ်ဂှ် ပွိုၚ်ဍုၚ်ရေဝ်၊ ပွိုၚ်ဍုၚ်ဇြပ်ဗု၊ ပွိုၚ်ဍုၚ်မုဟ်ဍုၚ်၊ ပွိုၚ်ဍုၚ်ကျာ်မြဟ်၊ ပွိုၚ်ဍုၚ်ၜါသွာၚ် (တ္ကံခၟိုၚ်)၊ ပွိုၚ်ဍုၚ်ပံၚ် (၆) ပွိုၚ်ဍုၚ်ဂှ် စၟဳဂွံဂၠိုၚ်ရ။ သှေ်ပွိုၚ်ဍုၚ် မတ်မလီု၊ ပွိုၚ်ဍုၚ်သဓီု၊ ပွိုၚ်ဍုၚ်ၜဳကလေၚ်၊ ပွိုၚ်ဍုၚ်ကျာ်ထဝ်ဂှ် စၟဳစဟွံဂွံရ။ သၟေဟ်တွဵုရးဍုၚ်ကရေၚ်ကဵု ရးတနၚ်္သဳဂှ် ညးစၞးစရာဲဍာ်ဒကေဝ်စိုပ်မ္ဂး သွက်ဂွံဇၞးနွံရောၚ်ဂှ်လေဝ် ညးစၟဳစနွံကီုရ။
